Danh mục

Thời cổ đại không có vệ tinh định vị, vậy họ đã vẽ bản đồ như thế nào?

Chủ nhật, 16/01/2022 07:48

Dù không có khoa học công nghệ hiện đại nhưng ở thời cổ đại vẫn có bản đồ chi tiết và độ chính xác rất cao. Để làm được như vậy phải kể đến sự thông minh, cần cù đáng ngưỡng mộ của người xưa trong điều kiện cực kỳ khó khăn.

Vẽ bản đồ là một công việc vô cùng vất vả, phức tạp, không những cần phải thể hiện được các sông ngòi, kênh rạch, núi non mà còn phải đảm bảo độ chính xác của tấm bản đồ ấy. Bản đồ ngày nay đa phần đã được dựa vào những công cụ khoa học kỹ thuật tiên tiến như các vệ tinh nhân tạo nên có thể dễ dàng thực hiện được công việc này. Thế nên, nhiều người thắc mắc rằng, thời hiện đại thì dễ như vậy, vậy còn người cổ đại xưa kia thì sao? Liệu có đảm bảo được tính chính xác của tấm bản đồ đó không? Nếu người cổ đại dựa vào những tấm bản đồ đó để đi đường xa thì liệu có bị lạc đường hay không? Hơn nữa, diện tích lãnh thổ rộng như vậy, các vị vua thời cổ đại có lẽ cũng không thể bắt các thợ vẽ bản đồ đi ven biên giới để vẽ ra bản đồ được. Vậy rốt cuộc họ đã làm như thế nào?

lịch sử, bản đồ thời xưa, công cụ vẽ bản đồ thời cổ đại, lịch sử Trung Quốc, lịch sử Trung Hoa

"Sơn hải kinh" được coi là bách khoa toàn thư của thời Tiên Tần, trong đó có ghi chép rất nhiều địa điểm ở xa và các sông ngòi, núi đồi. Tuy nhiều người cho rằng "Sơn hải kinh" có mang nhiều yếu tố thần thoại và truyền thuyết nên không đáng tin, nhưng về mặt miêu tả địa lý thì vẫn có độ tin cậy cao. Hiện nay, các nhà khảo cổ Trung Quốc đã phát hiện ra tấm bản đồ xuất hiện sớm nhất ở Trung Quốc được vẽ trong thời Chiến Quốc.

Tấm bản đồ này được khai quật vào năm 1986 ở trong lăng mộ nhà Tần ở ven biển Thiên Mậu, thành phố Thiên Thủy, tỉnh Cam Túc, Trung Quốc. Tổng cộng có 7 tấm bản đồ, nhưng cả 7 tấm chủ yếu là sông ngòi, núi đồi của nước Tần. Trải qua quá trình chỉnh sửa của đời Tống và những triều đại sau này thì tấm bản đồ đã khá giống với bản đồ Trung Quốc hiện nay. Đặc biệt là khu vực sông Trường Giang, Hoàng Hà, hệ thống sông ngòi ở hai khu vực này đã rất giống với thời hiện đại. Điều này cho thấy, trí tuệ của người cổ đại khiến chúng ta phải kinh ngạc.

lịch sử, bản đồ thời xưa, công cụ vẽ bản đồ thời cổ đại, lịch sử Trung Quốc, lịch sử Trung Hoa

Đương nhiên, người cổ đại cũng có công cụ đo lường của riêng họ, ngày nay nhìn những công cụ đó cũng cảm thấy rất độc đáo, sáng tạo. Bản đồ của người cổ đại, có một kiểu gọi là “dư đồ”, có nghĩa là ngồi trên xe vẽ bản đồ, xe ở đây đương nhiên là xe ngựa. Quả thực, người cổ đại đã dùng một chiếc xe để vẽ bản đồ. Thiết bị này được gọi là “xe ký li cổ”, có nghĩa là xe ghi chép số dặm, hơn nữa trên xe còn có một cái trống. Khi xe chạy hết 1 dặm, hai hình người ở hai bên trống sẽ tự động đánh trống, người ghi chép sẽ biết được khoảng cách vừa đi. Thế nên, việc vẽ bản đồ và đo lường khoảng cách chỉ cần kéo một chiếc xe chạy khắp nơi là được. Tuy nhiên, sau khi đo đường xong, việc vẽ bản đồ vẫn còn một khâu quan trọng cuối cùng, đó chính là vẽ tỉ lệ của bản đồ so với thực tế. Bản đồ đương nhiên sẽ phải được thu nhỏ hơn so với thực tế, thế nên việc thu nhỏ tỉ lệ cũng là một vấn đề khó. Nhưng không sao, người cổ đại cũng có một thiết bị chuyên dụng để lập tỉ lệ, đó chính là ô li ghi chép dặm.

lịch sử, bản đồ thời xưa, công cụ vẽ bản đồ thời cổ đại, lịch sử Trung Quốc, lịch sử Trung Hoa

Để giảm bớt sự khác biệt, người cổ đại cũng vẫn dùng "trống ghi nhớ" và trên giấy đã được chia thành những ô ly nhỏ để chia tỉ lệ tương ứng. Từ đó, người cổ đại có thể vẽ ra được tấm bản đồ gần giống với hiện đại ngày nay, mang độ chính xác cao. Điều đáng nhắc đến là do người cổ đại tin vào giả thuyết rằng trời tròn, đất vuông, không ai biết rằng mình đang sống trên một "trái cầu" hình tròn, thế nên đã khiến họ thiếu mất kiến thức về kinh tuyến và vĩ tuyến. Vì thế, trên tấm bản đồ của người cổ đại, những phần sát với phần trung tâm thì vị trí địa lý ở đó càng được thể hiện chính xác, càng gần với phần viền bên ngoài thì độ sai lệch càng lớn. Tuy vậy, chúng ta vẫn phải khâm phục trí tuệ của người cổ đại tuyệt đỉnh đến thế nào, bởi lẽ trong thời đó vẫn chưa có những công cụ khoa học kỹ thuật tiên tiến như ngày nay.

Vũ Phong (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://conglyxahoi.net.vn/van-hoa/giai-tri/th.. Nguồn: https://conglyxahoi.net.vn/van-hoa/giai-tri/thoi-co-dai-khong-co-ve-tinh-dinh-vi-vay-ho-da-ve-ban-do-nhu-the-nao-106603.html

Tin được quan tâm

Những con giáp nào cần thận trọng Thứ Năm, ngày 31 tháng 7, tức ngày mùng 7 tháng 6 âm lịch?

Ngày 31 tháng 7, thứ Năm, ngày 7 tháng 6 âm lịch, đại diện cho năm Tỵ, tháng Quý Mùi và ngày Tân Sửu. Trong...
Đời sống số 2 ngày, 16 giờ trước

7 trường hợp không đăng kí thường trú bị phạt 1.000.000 đồng/người, là những ai?

Không tuân thủ quy định về đăng ký tạm trú hoặc khai báo tạm vắng có thể bị phạt tiền từ 500.000 đến 1.000.000 đồng....
Tin trong ngày 1 ngày, 11 giờ trước

Cho dù bạn nấu đậu xanh hay đậu đỏ, hãy nhớ 3 mẹo này và chỉ cần đun sôi 10 phút là mềm và nhừ

Mùa hè đã đến, vậy làm sao để chống chọi với cái nóng? Điều hòa, kem, hay dưa hấu ướp lạnh? Chẳng có cách nào...
Địa chỉ ăn ngon 2 ngày, 18 giờ trước

Trắc nghiệm tâm lý: Hãy chọn một sân vườn bạn thích! Kiểm tra tình hình tài chính của bạn trong nửa cuối năm?

Đây là một bài trắc nghiệm tâm lý nhẹ nhàng giúp bạn khám phá tình hình tài chính của bạn trong nửa cuối năm nay...
Đời sống số 2 ngày, 16 giờ trước

Từ nay đi xe máy ra đường cần chú ý: Không đáp ứng điều kiện này có thể bị CSGT phạt tới 10 triệu đồng

Người dân cần chú ý để thực hiện đúng những quy định của Luật Trật tự an toàn giao thông và Nghị định 168/2024/NĐ-CP.
Kiến thức 1 ngày, 11 giờ trước

Tin cùng mục

Đất nông nghiệp từ nay được phép kết hợp nhiều mục đích mà không cần chuyển đổi

Quy định mới mở ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế nông thôn, nhưng đòi hỏi tuân thủ đúng pháp luật.
Kiến thức 9 phút trước

5 trường hợp mua bán nhà không bắt buộc phải có sổ đỏ theo quy định mới nhất, đó là?

Theo quy định, một số trường hợp giao dịch liên quan đến nhà ở không cần phải có sổ đỏ.
Kiến thức 48 phút trước

Chuẩn bị thu hồi đất của hơn 2.100 hộ dân ở tỉnh miền Trung để thực hiện dự án lớn bậc nhất cả nước, dài 1.500 km kết nối 3 miền

Tỉnh này đang gấp rút triển khai công tác giải phóng mặt bằng phục vụ tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, đoạn...
Tin trong ngày 48 phút trước

Từ 01/01/2026, những trường hợp nào bị chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp?

Luật Việc làm số 74/2025/QH15 quy định những trường hợp bị chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp.
Tin trong ngày 48 phút trước

Đang chờ xét tuyển Đại học, thí sinh cần làm gì để tạm hoãn nghĩa vụ quân sự?

Mỗi mùa tuyển sinh đại học, câu hỏi về việc tạm hoãn nghĩa vụ quân sự lại trở thành mối băn khoăn lớn của các...
Tin trong ngày 49 phút trước

Theo quy định mới nhất, thêm trường hợp không cần lập biên bản khi bị phạt hành chính

Luật sửa đổi Luật Xử lý vi phạm hành chính 2025, có thêm trường hợp không phải lập biên bản khi xử phạt vi phạm...
Kiến thức 2 giờ, 58 phút trước

Tin mới cập nhật

Mua chung cư ở tầng 13 bao giờ cũng rẻ, người khôn ngoan đều biết nó không xấu về mặt phong thủy

Tại nhiều tòa nhà cao tầng hoặc chung cư, tầng 13 thường bị bỏ qua do quan niệm đây là con số không may mắn....
Phong thủy 8 phút trước

Chính thức có thêm một đại diện được đề cử là Di sản văn hóa thế giới tại Việt Nam

Việc được công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới sẽ mở ra cơ hội lớn cho khu di tích này trong việc phát...
Du lịch Việt 9 phút trước

4 dấu hiệu nhận biết người giả giàu, 'phông bạt', đừng để vẻ ngoài làm mờ con mắt

Trong thời đại mạng xã hội, xe sang, đồ hiệu và những bức ảnh hào nhoáng có thể gây lầm tưởng về sự giàu có....
Đời sống trẻ 49 phút trước

Điểm chuẩn đại học năm 2025 theo dự đoán mới nhất, hơn 800 nghìn thí sinh chú ý

So với năm 2024, chuyên gia dự đoán năm nay xu hướng điểm chuẩn sẽ có sự thay đổi khá lớn.
Tin trong ngày 2 giờ, 9 phút trước

4 loại “nước vạn năng” tại nhà, rất tốt cho việc trồng hoa, cứ 7 ngày tưới 1 lần thì hoa sẽ tươi tốt hơn

Nhiều người yêu hoa biết rằng khi nói đến việc trồng hoa, 30% phụ thuộc vào phân bón và 70% phụ thuộc vào nước. Điều...
Kiến thức 3 giờ, 38 phút trước

Có đúng trước ngày 31/10, cán bộ, công chức sẽ có chính sách tiền lương và phụ cấp mới?

Một loạt nhiệm vụ quan trọng đang được các bộ, ngành khẩn trương triển khai nhằm tinh gọn bộ máy, cải cách chính sách nhân...
Tin trong ngày 3 giờ, 52 phút trước

Tháng may mắn nhất trong năm đã đến! Ba con giáp sẽ trở thành rương kho báu trong tháng 8, kiếm được nhiều tiền hơn mỗi ngày

Những điều tốt đẹp đang đến! Tháng 8, những con giáp này luôn được quý nhân phù trợ, gặp nhiều may mắn trong hôn nhân...
Đời sống số 3 giờ, 4 phút trước

Nếu bạn có 5 triệu chứng này vào ban đêm, bạn nên kiểm tra lượng đường trong máu

Trong những năm gần đây, tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường có xu hướng trẻ hóa và "đường huyết cao" dần chuyển từ khái niệm...
Chăm sóc sức khỏe 3 giờ, 11 phút trước

5 ngành là 'Vua của mọi ngành', luôn 'khát' nhân lực, ra trường không lo thất nghiệp: Lương hơn 100.000.000 đồng mỗi tháng

Ngày nay, có những ngành học vẫn được mệnh danh là “vua của mọi ngành”, luôn trong tình trạng khan hiếm nhân lực, mang lại...
Kiến thức 3 giờ, 11 phút trước

Nghiên cứu của Harvard: Trẻ em có chỉ số IQ cao thường có bốn 'đặc điểm kỳ lạ' khi còn nhỏ. Nếu nuôi dưỡng tốt, trẻ sẽ 'xuất chúng' khi lớn lên

Tôi không biết bạn có nhận thấy rằng những đứa trẻ có một vài "điểm kỳ quặc" từ nhỏ thường tốt hơn những "đứa trẻ...
Chăm con 3 giờ, 17 phút trước