Danh mục

Giải mã nghề 'cái bang' trong dân gian

Thứ sáu, 13/01/2012 10:26

Danh từ "cái bang" vốn được biết đến qua những bộ phim cổ trang của Trung Quốc, nhưng thực chất "cái bang" là một hình tượng văn hóa xã hội tồn tại lâu đời trong dòng chảy lịch sử.


"Cái bang" vốn là một hình tượng đậm chất
kiếm hiệp cổ trang.

Khởi nguồn của "cái bang" là một nhóm nam nhi nặc danh. Họ tiến hành xin xỏ chủ yếu là hành vi cá nhân, và ngày nay đã phát triển bùng phát thành các băng nhóm. Từ một nhóm nặc danh tới băng nhóm cái bang là cả một quá trình diễn biến có quan hệ mật thiết tới văn hóa, xã hội, lịch sử. Đồng thời, sự hình thành của "cái bang" còn phản ánh thân phận từ vô gia cư, không nghề nghiệp tiến hóa trở thành một nghề trong xã hội.

Từ quá trình lịch sử cụ thể cho thấy, "cái bang" được hình thành từ thời kỳ Lưỡng Tống, chủ yếu là vào đời nhà Tống, khi kinh tế thương phẩm khá phát triển, xuất hiện những thành thị kinh tế thịnh vượng, đời sống sinh hoạt giàu có, sung túc. Bên cạnh đó, dưới tác động của những yếu tố như giao lưu giữa các nhóm người, quần thể trong xã hội cũng đã góp phần tạo nên bối cảnh cho "cái bang" trở thành một quần thể xã hội.


Cái bang từng được ghi chép trong những tài liệu lịch sử Trung Quốc.

Một nghiên cứu lịch sử xã hội gần đây cho thấy, thời kỳ Lưỡng Tống là một thời kỳ chuyển hình quan trọng trong sự phát triển của xã hội phong kiến Trung Quốc. Hoạt động của "cái bang" đã được hình thành trong chính thời kỳ phồn thịnh này. Bang chủ, thủ lĩnh của "cái bang" cũng từ đây mà xuất hiện. Điều này đã được ghi chép lại trong sử sách, điển hình là trong cuốn Thiên cổ kỳ quan: "Những năm đầu thời Tống, tại thành phố Hàng Châu có một vị bang chủ cái bang kế tục đời thứ 7 tên là Kim lão đại. Ông cai quản cái bang trong toàn kim thành Hàng Châu, thu lệ phí và lo liệu cho cuộc sống của họ. Ông là người có quyền lực trong giới cái bang và được tôn sùng, tuy không giàu có nhất vùng nhưng cũng được xếp vào hàng phú gia". Điều này chứng minh rằng, cái bang đã xuất hiện từ rất lâu đời và có địa vị nhất định trong xã hội xưa.


Cái bang thật sự phồn thịnh trong những năm thuộc đời nhà Thanh.

Một phát hiện lịch sử quan trọng còn bổ sung thêm, cái bang tuy hình thành từ thời kỳ Lưỡng Tống nhưng thực sự phát triển vào những thời kỳ sau này, như đời nhà Nguyên, nhà Minh và đỉnh cao hưng thịnh là vào đời nhà Thanh. Do đặc trưng của nghề này nên ngay từ xa xưa, cái bang phần lớn đều tập trung tại những thành phố lớn, những trung tâm thành thị đông đúc. Tuy họ không hình thành những tổ chức mang tính toàn quốc, nhưng đại đa số đều thể hiện rõ đặc tính địa phương.

Cái bang là hình thành tổ chức xã hội của những người ăn xin, đây cũng chính là thành viên chủ yếu của cái bang. Cái bang có thể phân thành 3 loại. Thứ nhất là tổ chức tự phát trong dân gian, thành viên chủ yếu là những người ăn xin phổ thông. Loại này có thể gọi đơn giản là “cái bang điển hình” hay “loại hình tổ chức cái bang dân gian”.

Thứ hai là do quan địa phương đứng ra tổ chức hoặc gián tiếp gia nhập tổ chức, cung cấp kinh phí tương ứng hoặc cho họ một số quyền lợi nào đó. Thành viên của tổ chức này chủ yếu là những người ăn xin tàn tật và được gọi là “loại hình cái bang nửa quan nửa dân”. Loại hình cái bang này xuất hiện trong xã hội xưa với những tên gọi như: “Phường dưỡng bệnh”, “Phúc điền viện”, “Dưỡng tế viện”…

Tổ chức cái bang thứ ba chủ yếu hình thành vào đời Thanh, thành viên của nó đa số là ăn xin nhưng không hành nghề ăn xin chuyên nghiệp, mà là những người tay ngang như nông dân, tiểu thủ công, dân nghèo thành thị… trong lúc nhàn rỗi đi ăn xin kiếm thêm thu nhập. Tổ chức của họ hoạt động khá quy củ và mang đặc tính chính trị rõ ràng, hành vi ăn xin không chỉ giới hạn ở nhu cầu mưu sinh và còn thể hiện rõ nhu cầu tố tụng chính trị, bởi vậy thường xảy ra xung đột với quan địa phương. Tổ chức cái bang thứ ba này được gọi là “loại hình cái bang đoàn thể”.


Cái bang giờ đã là một nghề trong xã hội hiện đại, thậm
chí có những cái bang còn  "danh nổi như cồn"
trong thế giới mạng.

Cho đến xã hội hiện đại ngày nay, cái bang đã thực sự trở thành một nghề, tuy địa vị của nó trong xã hội chưa được công khai thừa nhận, nhưng nó đã được mặc định trở thành một bộ phận trong cơ cấu dân cư, nghề nghiệp. Thậm chí, tổ chức cái bang đã và đang âm thầm lớn mạnh với những tồn tại biến tướng ảnh hưởng tới xã hội. Danh từ cái bang giờ lại mang nghĩa trang trọng hơn so với những thuật ngữ bình dân sau này như ăn xin, ăn mày, hành khất…

Infonet

Tin được quan tâm

10 nghề ở Việt Nam có thể bị AI 'xóa sổ' vĩnh viễn trong 5 năm tới, ngành đầu tiên gây bất ngờ rất nhiều người đăng ký thi năm nay

Sự phát triển vượt bậc của Al làm tăng nguy cơ người làm ở các ngành nghề sau rơi vào cảnh thất nghiệp, khó kiếm...
Kiến thức 3 ngày, 4 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ sáu ngày 30/5, tức ngày 4 tháng 5 âm lịch?

Văn hóa truyền thống sử dụng sự kết hợp giữa thân trời và cành đất để tượng trưng cho bốn thời điểm trong năm, tháng,...
Đời sống số 2 ngày, 21 giờ trước

Hơn 1 tháng nữa, ngân sách Nhà nước sẽ đóng BHYT cho 20 đối tượng này, người dân đặc biệt lưu ý

Chính thức từ ngày 1/7/2025, 20 nhóm đối tượng được sẽ ngân sách Nhà nước đóng BHYT, ai không biết là thiệt.
Kiến thức 3 ngày, 23 giờ trước

Người đi xe máy không cấp đổi Giấy phép lái xe theo mẫu mới sẽ bị phạt 3 triệu đồng, đúng không?

Trong năm 2025, người dân có bắt buộc phải đổi bằng lái xe theo mẫu mới không? Đây là thắc mắc của nhiều người. Vậy...
Kiến thức 2 ngày, 8 giờ trước

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn một bức tranh dựa trên trực giác của bạn để kiểm tra xem bạn có thể kiếm được nhiều tiền hay ít tiền trong cuộc sống hay không?

Bạn hãy chọn một trong các hình dưới đây dựa trên trực giác đầu tiên của bạn – không cần suy nghĩ quá lâu. Sau...
Đời sống số 2 ngày, 21 giờ trước

Thầy phong thuỷ dặn kỹ: Trước cửa nhà trồng 5 cây càng xanh tốt người càng suy kiệt, cây thứ nhất rất nhiều nhà đang trồng

Có một số loại cây không mang ý nghĩa tốt lành theo quan niệm phong thủy. Nếu gia đình bạn đang trồng nên chặt hoặc...
Phong thủy 2 ngày, 1 giờ trước

Tin cùng mục

Loài hoa này thơm hơn hoa hồng, dễ trồng hơn hoa hồng, có hình dáng độc đáo và sang trọng, nở kéo dài hơn nửa năm

Hiện nay mức sống của người dân ngày càng được cải thiện. Mọi người đều thích trồng một số loại hoa và cây ở nhà...
Kiến thức 9 giờ, 45 phút trước

Nhà chung cư, tập thể 5 tầng trở lên phải bắt buộc mua bảo hiểm cháy nổ từ ngày 1/7/2025

Theo Nghị định 105 được Chính phủ ban hành, nhà chung cư, nhà ở tập thể cao từ 5 tầng trở lên hoặc có tổng...
Kiến thức 9 giờ, 53 phút trước

Trong Tết Đoan Ngọ năm 2025, 3 con giáp được Thần Tài ưu ái giàu có và thịnh vượng, bạn có nằm trong số đó không?

Tết Đoan Ngọ mang đến may mắn và ba con giáp này sẽ giàu có và thịnh vượng. Tin tốt liên tục đến!
Đời sống số 9 giờ, 4 phút trước

Tử vi ngày 31/5/2025 của 12 con giáp: Tuổi Mùi sự nghiệp thăng hoa, Ngọ tài chính ảm đạm

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 31/5/2025.
Đời sống số 16 giờ, 59 phút trước

Học viện Tài chính công bố công thức tính điểm xét tuyển năm 2025

Năm 2025, Học viện Tài chính cho biết sẽ tuyển 6.320 sinh viên, tăng hơn 1.800 so với năm ngoái. Ngoài ba địa điểm ở...
Tin trong ngày 17 giờ, 19 phút trước

Dự báo thời tiết đêm 30 và sáng 31-5: Miền Bắc nắng nóng gay gắt, Nam Bộ đề phòng lốc, sét, mưa đá

Mới đây, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia vừa đưa ra thông tin dự báo thời tiết ở khu vực Bắc...
Tin trong ngày 19 giờ, 24 phút trước

Tin mới cập nhật

Quy định mới nhất: Những trường hợp này không được bồi thường đất khi Nhà nước thu hồi đất

Nhiều trường hợp không được bồi thường đất khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai 2024.
Kiến thức 3 giây trước

30 trường tư ở Hà Nội công bố học phí lớp 6: Cao nhất lên đến gần 84 triệu đồng/tháng

Đến nay, hầu hết các trường tư ở Hà Nội đã công bố học phí lớp 6 năm học 2025-2026.
Tin trong ngày 2 phút trước

Chú ý: Toàn bộ thẻ từ của ngân hàng này bị dừng giao dịch vĩnh viễn từ ngày 1/6

Từ ngày 1/6/2025, toàn bộ thẻ ATM sử dụng công nghệ từ sẽ bị ngân hàng này dừng giao dịch vĩnh viễn.
Đời sống số 3 phút trước

Tin vui: Từ ngày mai (1/6), khoảng 2,6 triệu người không phải đóng công đoàn phí

Sẽ có khoảng 2,6 triệu người không phải nộp đoàn phí, kinh phí công đoàn từ 1/6/2025.
Tin trong ngày 3 phút trước

Có phải phòng công chứng nhà nước phải đổi sang tư nhân hoặc giải thể từ 1/7/2025 đến cuối 2028?

Theo Nghị định 104/2025 hướng dẫn thi hành Luật Công chứng 2024, đến cuối năm 2028, tất cả các phòng công chứng nhà nước sẽ...
Tin trong ngày 30 phút trước

Chưa kết hôn, Jack có được giành quyền nuôi con?

Nhiều chuyên gia về luật đã phân tích câu chuyện giữa Jack và Thiên An khi giành quyền nuôi con.
Chuyện làng sao 34 phút trước

Có một nghề không cần học đại học, thu nhập gần 50 triệu đồng/tháng, được chu du khắp thế giới, luôn trong tình trạng khát nhân lực

Với sự phát triển mạnh mẽ của ngành hàng không, nhu cầu di chuyển của người dân ngày càng tăng cao. Điều này kéo theo...
Kiến thức 44 phút trước

Loài cây quý hiếm hàng đầu thế giới, được xem như 'báu vật': Luôn có người canh gác nghiêm ngặt 24/24

Loài cây này chỉ được tìm thấy ở một nơi duy nhất trên thế giới chứ không trồng đại trà.
Kiến thức 45 phút trước

Từ 1/6, người dân cần làm gì để bảo đảm quyền lợi đi khám, chữa bệnh khi dừng cấp thẻ BHYT giấy?

Nhằm thực hiện lộ trình chuyển đổi số toàn diện, theo công văn 168/BHXH-QLT, từ ngày 1/6, cơ quan Bảo hiểm Xã hội Việt Nam...
Làm sao 45 phút trước

Người lao động nghỉ không lương có tham gia BHXH tự nguyện được không?

Hiện nay, có nhiều người lao động đang nghỉ không lương trong thời gian dài (ví dụ từ 01 đến 03 tháng) vì lý do...
Kiến thức 45 phút trước