Danh mục

Giải mã nghề 'cái bang' trong dân gian

Thứ sáu, 13/01/2012 10:26

Danh từ "cái bang" vốn được biết đến qua những bộ phim cổ trang của Trung Quốc, nhưng thực chất "cái bang" là một hình tượng văn hóa xã hội tồn tại lâu đời trong dòng chảy lịch sử.


"Cái bang" vốn là một hình tượng đậm chất
kiếm hiệp cổ trang.

Khởi nguồn của "cái bang" là một nhóm nam nhi nặc danh. Họ tiến hành xin xỏ chủ yếu là hành vi cá nhân, và ngày nay đã phát triển bùng phát thành các băng nhóm. Từ một nhóm nặc danh tới băng nhóm cái bang là cả một quá trình diễn biến có quan hệ mật thiết tới văn hóa, xã hội, lịch sử. Đồng thời, sự hình thành của "cái bang" còn phản ánh thân phận từ vô gia cư, không nghề nghiệp tiến hóa trở thành một nghề trong xã hội.

Từ quá trình lịch sử cụ thể cho thấy, "cái bang" được hình thành từ thời kỳ Lưỡng Tống, chủ yếu là vào đời nhà Tống, khi kinh tế thương phẩm khá phát triển, xuất hiện những thành thị kinh tế thịnh vượng, đời sống sinh hoạt giàu có, sung túc. Bên cạnh đó, dưới tác động của những yếu tố như giao lưu giữa các nhóm người, quần thể trong xã hội cũng đã góp phần tạo nên bối cảnh cho "cái bang" trở thành một quần thể xã hội.


Cái bang từng được ghi chép trong những tài liệu lịch sử Trung Quốc.

Một nghiên cứu lịch sử xã hội gần đây cho thấy, thời kỳ Lưỡng Tống là một thời kỳ chuyển hình quan trọng trong sự phát triển của xã hội phong kiến Trung Quốc. Hoạt động của "cái bang" đã được hình thành trong chính thời kỳ phồn thịnh này. Bang chủ, thủ lĩnh của "cái bang" cũng từ đây mà xuất hiện. Điều này đã được ghi chép lại trong sử sách, điển hình là trong cuốn Thiên cổ kỳ quan: "Những năm đầu thời Tống, tại thành phố Hàng Châu có một vị bang chủ cái bang kế tục đời thứ 7 tên là Kim lão đại. Ông cai quản cái bang trong toàn kim thành Hàng Châu, thu lệ phí và lo liệu cho cuộc sống của họ. Ông là người có quyền lực trong giới cái bang và được tôn sùng, tuy không giàu có nhất vùng nhưng cũng được xếp vào hàng phú gia". Điều này chứng minh rằng, cái bang đã xuất hiện từ rất lâu đời và có địa vị nhất định trong xã hội xưa.


Cái bang thật sự phồn thịnh trong những năm thuộc đời nhà Thanh.

Một phát hiện lịch sử quan trọng còn bổ sung thêm, cái bang tuy hình thành từ thời kỳ Lưỡng Tống nhưng thực sự phát triển vào những thời kỳ sau này, như đời nhà Nguyên, nhà Minh và đỉnh cao hưng thịnh là vào đời nhà Thanh. Do đặc trưng của nghề này nên ngay từ xa xưa, cái bang phần lớn đều tập trung tại những thành phố lớn, những trung tâm thành thị đông đúc. Tuy họ không hình thành những tổ chức mang tính toàn quốc, nhưng đại đa số đều thể hiện rõ đặc tính địa phương.

Cái bang là hình thành tổ chức xã hội của những người ăn xin, đây cũng chính là thành viên chủ yếu của cái bang. Cái bang có thể phân thành 3 loại. Thứ nhất là tổ chức tự phát trong dân gian, thành viên chủ yếu là những người ăn xin phổ thông. Loại này có thể gọi đơn giản là “cái bang điển hình” hay “loại hình tổ chức cái bang dân gian”.

Thứ hai là do quan địa phương đứng ra tổ chức hoặc gián tiếp gia nhập tổ chức, cung cấp kinh phí tương ứng hoặc cho họ một số quyền lợi nào đó. Thành viên của tổ chức này chủ yếu là những người ăn xin tàn tật và được gọi là “loại hình cái bang nửa quan nửa dân”. Loại hình cái bang này xuất hiện trong xã hội xưa với những tên gọi như: “Phường dưỡng bệnh”, “Phúc điền viện”, “Dưỡng tế viện”…

Tổ chức cái bang thứ ba chủ yếu hình thành vào đời Thanh, thành viên của nó đa số là ăn xin nhưng không hành nghề ăn xin chuyên nghiệp, mà là những người tay ngang như nông dân, tiểu thủ công, dân nghèo thành thị… trong lúc nhàn rỗi đi ăn xin kiếm thêm thu nhập. Tổ chức của họ hoạt động khá quy củ và mang đặc tính chính trị rõ ràng, hành vi ăn xin không chỉ giới hạn ở nhu cầu mưu sinh và còn thể hiện rõ nhu cầu tố tụng chính trị, bởi vậy thường xảy ra xung đột với quan địa phương. Tổ chức cái bang thứ ba này được gọi là “loại hình cái bang đoàn thể”.


Cái bang giờ đã là một nghề trong xã hội hiện đại, thậm
chí có những cái bang còn  "danh nổi như cồn"
trong thế giới mạng.

Cho đến xã hội hiện đại ngày nay, cái bang đã thực sự trở thành một nghề, tuy địa vị của nó trong xã hội chưa được công khai thừa nhận, nhưng nó đã được mặc định trở thành một bộ phận trong cơ cấu dân cư, nghề nghiệp. Thậm chí, tổ chức cái bang đã và đang âm thầm lớn mạnh với những tồn tại biến tướng ảnh hưởng tới xã hội. Danh từ cái bang giờ lại mang nghĩa trang trọng hơn so với những thuật ngữ bình dân sau này như ăn xin, ăn mày, hành khất…

Infonet

Tin được quan tâm

Tin vui: Hàng triệu người sẽ được hưởng thêm một quyền lợi đặc biệt theo quy định mới nhất của Luật Đất đai

Theo quy định mới của Luật Đất đai 2024, sổ đỏ thửa đất của hộ gia đình sẽ ghi đầy đủ tên thành viên có...
Kiến thức 2 ngày, 22 giờ trước

Cơ quan công an cảnh báo đến toàn bộ người dùng Viettel

Công an thông tin nhiều người dân nhận được các cuộc gọi giả danh nhân viên Viettel, dụ cung cấp mã OTP để chiếm đoạt...
Đời sống số 2 ngày, 20 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng ngày Thứ Ba, 22 tháng 7 tức ngày 28 tháng 6 âm lịch?

Ngày 22 tháng 7 là thứ Ba, ngày 28 tháng 6 âm lịch, và sự kết hợp của thiên can và địa chi là năm...
Đời sống số 1 ngày, 11 giờ trước

Quy định mới nhất: Xe máy quá niên hạn sử dụng vẫn tham gia giao thông sẽ bị tịch thu, đúng không?

Nghị định 168 quy định rõ về việc xử phạt sử dụng xe máy quá niên hạn sử dụng tham gia giao thông đường bộ....
Kiến thức 2 ngày, 13 giờ trước

4 loại cây cứ trồng là 'hốt lộc' vào nhà, chặt đi là mất hết, tiền tài tiêu tán

Nếu trong nhà có những những loại cây này thì khuyên bạn không nên chặt.
Phong thủy 2 ngày, 17 giờ trước

Tỷ phú Phạm Nhật Vượng tiếp tục gia tăng tài sản, giàu thêm 24.000 tỷ trong một tuần, ông Trương Gia Bình rớt khỏi Top 10, Chủ tịch VPBank tiến gần Top 20 người giàu nhất sàn chứng khoán Việt

Thị trường chứng khoán Việt Nam chứng kiến những biến động mạnh mẽ trong tuần qua, đặc biệt là sự gia tăng vượt bậc về...
Doanh nghiệp 1 ngày, 8 giờ trước

Tin cùng mục

Tử vi ngày 23/7/2025 của 12 con giáp: Tuổi Dần tài lộc nhiều điểm sáng, Hợi mọi việc đều khó khăn

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 23/7/2025.
Đời sống số 5 giờ, 29 phút trước

Tổ Tiên nói: ‘Đáng sợ nhất là năm nhuận 2 tháng 6 âm’, vì sao? Năm 2025 cũng là năm nhuận 2 tháng 6 âm

Người xưa vẫn truyền lại lời dạy: Năm nhuận có hai tháng 6 âm lịch thường ẩn chứa nhiều điều cần kiêng dè. Vậy thực...
Kiến thức 7 giờ, 16 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng ngày Thứ Tư, 23 tháng 7, tức ngày 29 tháng 6 âm lịch?

Ngày 23 tháng 7 là thứ Tư, ngày 29 tháng 6 âm lịch. Sự kết hợp của thiên can và địa chi là năm Tỵ,...
Đời sống số 11 giờ, 7 phút trước

Một tấm gỗ này mua được căn chung cư: Quý như ‘vàng ròng’ đắt đỏ nhất hành tinh

Bởi giá cao ngất ngưởng nên những cây gỗ loại này đang bị khai thác một cách triệt, phải đứng trước nguy cơ bị tuyệt...
Kiến thức 11 giờ, 23 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Hãy chọn bức ảnh bạn yêu thích nhất, xem nửa sau cuộc đời bạn có suôn sẻ hơn nửa đầu không?

Đây là một dạng trắc nghiệm cảm xúc trực quan – bạn chọn một hình ảnh theo cảm xúc bản năng, và từ đó sẽ...
Đời sống số 11 giờ, 27 phút trước

Bất động sản phường Cầu Giấy: Đất nền, biệt thự ‘đua’ nhau lập kỷ lục về giá sau sáp nhập

Việc thành lập phường Cầu Giấy mới đã tạo ra những tác động mạnh mẽ đến thị trường bất động sản tại khu vực này....
Tin trong ngày 12 giờ, 7 phút trước

Tin mới cập nhật

Sao Việt 22/7: Vợ Phan Mạnh Quỳnh: 'Đến vì tài năng, ở lại vì tiền'; Duy Mạnh thiền định trên máy bay

Tin sao Việt 22/7/2025: Trước những thông tin thất thiệt, vợ Phan Mạnh Quỳnh thú thật: 'Nên đừng ai đồn em đến vì tiền nha,...
Chuyện làng sao 11 giờ, 23 phút trước

Tại sao khuyên phụ nữ trung niên 40+ nên mặc quần ống rộng? Nhìn cách mix đồ của blogger thời trang, bạn sẽ hiểu

Quần ống rộng - 'vũ khí' giúp phụ nữ 40+ khoe vóc dáng thanh lịch, che khuyết điểm khéo léo. Bạn đã biết cách mix...
Thời trang + 12 giờ, 8 phút trước

Từ tháng 7/2025, trường hợp này mua bán đất dù đã sang tên sổ đỏ xong vẫn bị hủy, người dân nên biết kẻo mất trắng

7 trường hợp này Sổ Đỏ đã cấp vẫn bị hủy vô hiệu, người dân nên biết kẻo thiệt thòi khi mua bán, chuyển nhượng....
Tin trong ngày 12 giờ, 9 phút trước

Lắp điện mặt trời mái nhà, hộ gia đình được hỗ trợ tiền và vay ngân hàng lãi suất ưu đãi

Bộ Công thương đề xuất hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu thụ và hệ thống lưu trữ...
Tin trong ngày 12 giờ, 10 phút trước

Điểm chuẩn trường quân đội biến động như thế nào trong 3 năm qua?

Theo thống kê, điểm chuẩn năm 2024 của các trường quân đội dao động từ 20 đến 28,55 điểm, tăng từ 0,25 tới 0,8 điểm...
Tin trong ngày 12 giờ, 11 phút trước

Nên gửi tiền tiết kiệm 6 tháng hay 1 năm: Nhân viên ngân hàng kì cựu tiết lộ cách để được hưởng lãi nhiều nhất

Nhiều người băn khoăn không biết nên gửi tiết kiệm 6 tháng hay 1 năm để nhận được lãi suất tốt nhất? Hãy lắng nghe...
Làm sao 12 giờ, 11 phút trước

Bộ GD&ĐT công bố quy đổi 7 tổ hợp theo điểm thi tốt nghiệp THPT 2025

Mới đây, Bộ Giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) vừa công bố phổ điểm các tổ hợp phổ biến của kỳ thi tốt nghiệp trung...
Tin trong ngày 12 giờ, 12 phút trước

Từ 1/7/2025, người dân thành phố mua xe máy mới được hưởng lợi lớn, có thể lên đến cả chục triệu đồng

Việc sáp nhập địa giới hành chính các tỉnh, thành phố và bỏ cấp huyện từ 1/7 kèm theo một số thay đổi về lệ...
Kiến thức 12 giờ, 12 phút trước

Doanh nhân Hoàng Kim Khánh – Tâm nguyện giữ gìn cội nguồn, lan tỏa yêu thương bằng những giá trị tử tế

Trong nhịp sống hối hả của thời đại kinh tế thị trường, khi thành công thường được đo bằng tài sản và địa vị, vẫn...
Doanh nghiệp 13 giờ, 52 phút trước

Người EQ thấp giống ai nhất trong Tây Du Ký? Câu trả lời khiến nhiều người giật mình

Trong cuộc sống vẫn có 4 kiểu người "bản sao Trư Bát Giới" khiến họ mãi dậm chân tại chỗ.
Tin trong ngày 13 giờ, 7 phút trước