Danh mục

Giải mã nghề 'cái bang' trong dân gian

Thứ sáu, 13/01/2012 10:26

Danh từ "cái bang" vốn được biết đến qua những bộ phim cổ trang của Trung Quốc, nhưng thực chất "cái bang" là một hình tượng văn hóa xã hội tồn tại lâu đời trong dòng chảy lịch sử.


"Cái bang" vốn là một hình tượng đậm chất
kiếm hiệp cổ trang.

Khởi nguồn của "cái bang" là một nhóm nam nhi nặc danh. Họ tiến hành xin xỏ chủ yếu là hành vi cá nhân, và ngày nay đã phát triển bùng phát thành các băng nhóm. Từ một nhóm nặc danh tới băng nhóm cái bang là cả một quá trình diễn biến có quan hệ mật thiết tới văn hóa, xã hội, lịch sử. Đồng thời, sự hình thành của "cái bang" còn phản ánh thân phận từ vô gia cư, không nghề nghiệp tiến hóa trở thành một nghề trong xã hội.

Từ quá trình lịch sử cụ thể cho thấy, "cái bang" được hình thành từ thời kỳ Lưỡng Tống, chủ yếu là vào đời nhà Tống, khi kinh tế thương phẩm khá phát triển, xuất hiện những thành thị kinh tế thịnh vượng, đời sống sinh hoạt giàu có, sung túc. Bên cạnh đó, dưới tác động của những yếu tố như giao lưu giữa các nhóm người, quần thể trong xã hội cũng đã góp phần tạo nên bối cảnh cho "cái bang" trở thành một quần thể xã hội.


Cái bang từng được ghi chép trong những tài liệu lịch sử Trung Quốc.

Một nghiên cứu lịch sử xã hội gần đây cho thấy, thời kỳ Lưỡng Tống là một thời kỳ chuyển hình quan trọng trong sự phát triển của xã hội phong kiến Trung Quốc. Hoạt động của "cái bang" đã được hình thành trong chính thời kỳ phồn thịnh này. Bang chủ, thủ lĩnh của "cái bang" cũng từ đây mà xuất hiện. Điều này đã được ghi chép lại trong sử sách, điển hình là trong cuốn Thiên cổ kỳ quan: "Những năm đầu thời Tống, tại thành phố Hàng Châu có một vị bang chủ cái bang kế tục đời thứ 7 tên là Kim lão đại. Ông cai quản cái bang trong toàn kim thành Hàng Châu, thu lệ phí và lo liệu cho cuộc sống của họ. Ông là người có quyền lực trong giới cái bang và được tôn sùng, tuy không giàu có nhất vùng nhưng cũng được xếp vào hàng phú gia". Điều này chứng minh rằng, cái bang đã xuất hiện từ rất lâu đời và có địa vị nhất định trong xã hội xưa.


Cái bang thật sự phồn thịnh trong những năm thuộc đời nhà Thanh.

Một phát hiện lịch sử quan trọng còn bổ sung thêm, cái bang tuy hình thành từ thời kỳ Lưỡng Tống nhưng thực sự phát triển vào những thời kỳ sau này, như đời nhà Nguyên, nhà Minh và đỉnh cao hưng thịnh là vào đời nhà Thanh. Do đặc trưng của nghề này nên ngay từ xa xưa, cái bang phần lớn đều tập trung tại những thành phố lớn, những trung tâm thành thị đông đúc. Tuy họ không hình thành những tổ chức mang tính toàn quốc, nhưng đại đa số đều thể hiện rõ đặc tính địa phương.

Cái bang là hình thành tổ chức xã hội của những người ăn xin, đây cũng chính là thành viên chủ yếu của cái bang. Cái bang có thể phân thành 3 loại. Thứ nhất là tổ chức tự phát trong dân gian, thành viên chủ yếu là những người ăn xin phổ thông. Loại này có thể gọi đơn giản là “cái bang điển hình” hay “loại hình tổ chức cái bang dân gian”.

Thứ hai là do quan địa phương đứng ra tổ chức hoặc gián tiếp gia nhập tổ chức, cung cấp kinh phí tương ứng hoặc cho họ một số quyền lợi nào đó. Thành viên của tổ chức này chủ yếu là những người ăn xin tàn tật và được gọi là “loại hình cái bang nửa quan nửa dân”. Loại hình cái bang này xuất hiện trong xã hội xưa với những tên gọi như: “Phường dưỡng bệnh”, “Phúc điền viện”, “Dưỡng tế viện”…

Tổ chức cái bang thứ ba chủ yếu hình thành vào đời Thanh, thành viên của nó đa số là ăn xin nhưng không hành nghề ăn xin chuyên nghiệp, mà là những người tay ngang như nông dân, tiểu thủ công, dân nghèo thành thị… trong lúc nhàn rỗi đi ăn xin kiếm thêm thu nhập. Tổ chức của họ hoạt động khá quy củ và mang đặc tính chính trị rõ ràng, hành vi ăn xin không chỉ giới hạn ở nhu cầu mưu sinh và còn thể hiện rõ nhu cầu tố tụng chính trị, bởi vậy thường xảy ra xung đột với quan địa phương. Tổ chức cái bang thứ ba này được gọi là “loại hình cái bang đoàn thể”.


Cái bang giờ đã là một nghề trong xã hội hiện đại, thậm
chí có những cái bang còn  "danh nổi như cồn"
trong thế giới mạng.

Cho đến xã hội hiện đại ngày nay, cái bang đã thực sự trở thành một nghề, tuy địa vị của nó trong xã hội chưa được công khai thừa nhận, nhưng nó đã được mặc định trở thành một bộ phận trong cơ cấu dân cư, nghề nghiệp. Thậm chí, tổ chức cái bang đã và đang âm thầm lớn mạnh với những tồn tại biến tướng ảnh hưởng tới xã hội. Danh từ cái bang giờ lại mang nghĩa trang trọng hơn so với những thuật ngữ bình dân sau này như ăn xin, ăn mày, hành khất…

Infonet

Tin được quan tâm

Người sinh vào 3 năm này sẽ bị phạt đến 500.000 đồng và tạm dừng toàn bộ giao dịch ngân hàng nếu không làm lại CCCD

Từ nay đến hết năm 2025, những người sinh năm 2000, 1985 và 1965 sẽ lần lượt bước sang tuổi 25, 40 và 60 phải...
Kiến thức 2 ngày, 9 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng ngày Thứ Tư, 23 tháng 7, tức ngày 29 tháng 6 âm lịch?

Ngày 23 tháng 7 là thứ Tư, ngày 29 tháng 6 âm lịch. Sự kết hợp của thiên can và địa chi là năm Tỵ,...
Đời sống số 2 ngày, 22 giờ trước

Từ nay, những trường hợp này xây nhà sẽ không cần xin Giấy phép xây dựng

Theo quy định hiện hành, sẽ có một số trường hợp xây nhà không cần xin Giấy phép xây dựng, người dân cần biết để...
Kiến thức 2 ngày, 7 giờ trước

Một tấm gỗ này mua được căn chung cư: Quý như ‘vàng ròng’ đắt đỏ nhất hành tinh

Bởi giá cao ngất ngưởng nên những cây gỗ loại này đang bị khai thác một cách triệt, phải đứng trước nguy cơ bị tuyệt...
Kiến thức 2 ngày, 22 giờ trước

Người từ 60 tuổi không có lương hưu phải đáp ứng điều kiện gì mới được nhận tiền trợ cấp hàng tháng?

Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, ngoài những người đủ điều kiện hưởng lương hưu và đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã...
Kiến thức 2 ngày, 2 giờ trước

Những con giáp nào may mắn ngày Thứ Tư, 23 tháng 7, tức ngày 29 tháng 6 âm lịch?

Ngày 23 tháng 7 là thứ Tư, ngày 29 tháng 6 âm lịch. Sự kết hợp năm Tỵ, tháng Quý Mùi và ngày Quý Hợi....
Đời sống số 2 ngày, 24 giờ trước

Tin cùng mục

Điểm sàn xét tuyển đại học, cao đẳng các trường quân đội năm 2025, cao nhất 23 điểm

Ban Tuyển sinh quân sự (Bộ Quốc phòng) đã thông báo quy định mức điểm nhận hồ sơ xét tuyển đại học, cao đẳng vào...
Tin trong ngày 5 giờ, 58 phút trước

Nghề lạ ở Việt Nam: Nuôi loài vật kêu vang nhà, sau một tháng là bán lấy tiền, giá 200.000 đồng/kg, nhiều người thi nhau săn lùng

Từ tiếng kêu vang gọi cả ký ức tuổi thơ, dế mèn nay đã vươn mình trở thành một ngành nghề mang lại hiệu quả...
Tin trong ngày 5 giờ, 59 phút trước

Dự kiến điểm chuẩn nhóm ngành sư phạm năm 2025 sẽ tăng và rất cao

Theo các chuyên gia, ngành sư phạm tiếp tục là tâm điểm của mùa tuyển sinh đại học năm 2025 khi dự kiến điểm chuẩn...
Tin trong ngày 5 giờ, 59 phút trước

Lần đầu tiên phát hiện loài vật quý hiếm bậc nhất hành tinh tại Việt Nam: Ở tỉnh phía Bắc cách đây gần 100 năm, hiện cực kỳ nguy cấp

Đây được đánh giá là loài/phân loài đặc hữu của Việt Nam, có giá trị rất lớn.
Kiến thức 5 giờ, 59 phút trước

Nồi chiên không dầu có những nguy hiểm gì? 4 lời khuyên bạn nhất định phải nghe!

Nồi chiên không dầu ngày càng phổ biến nhờ sự tiện lợi và khả năng nấu ăn ít dầu mỡ. Tuy nhiên, đằng sau sự...
Làm sao 5 giờ, 59 phút trước

Những chuyên ngành đại học tệ nhất năm nay: nhà tuyển dụng không tuyển dụng, AI sẽ thay thế họ, các trường đại học đang rút bớt các chuyên ngành

Chuyên ngành tiếng Anh sẽ không còn nữa? Ngành tiếng Anh từng rất nổi tiếng giờ đây đang gặp rắc rối lớn và bị coi...
Kiến thức 5 giờ, 59 phút trước

Tin mới cập nhật

Nếu bạn ghét ai đó, đừng tức giận hay kiên nhẫn với họ. Cách tốt nhất để đối phó với họ là “Lý thuyết Morita”

Một số người khi gặp người mình ghét sẽ chọn cách chống lại người đó. Thực ra, nếu bạn ghét ai đó, đừng tức giận...
Kiến thức 36 phút trước

Không giỏi môn toán thì nên học ngành này vừa dễ xin việc lại lương cao

Một số người có thể cảm thấy “bất lực” khi không thể học tốt môn Toán và bối rối không biết lựa chọn ngành học...
Tin trong ngày 36 phút trước

Tài khoản ngân hàng không phát sinh giao dịch trong bao lâu thì sẽ bị khóa? Người dùng cần làm gì để tránh bị đóng tài khoản?

Nhiều ngân hàng thương mại tại Việt Nam đang rà soát và có động thái xử lý các tài khoản ngân hàng không phát sinh...
Tin trong ngày 36 phút trước

Tháng 6 nhuận năm Ất Tỵ 2025 có phải là tháng 'cô hồn' hay không? Chuyên gia phong thuỷ chia sẻ những điểm quan trọng cần chú ý

Ất Tỵ 2025 là một năm đặc biệt với sự xuất hiện của tháng 6 nhuận, kéo dài từ 25/7 đến 22/8/2025 Dương lịch. Việc...
Tin trong ngày 36 phút trước

Cán bộ không chuyên trách dôi dư sẽ được hưởng nhiều chế độ khi sắp xếp thôn, tổ dân phố

Trong quá trình sắp xếp thôn và tổ dân phố, Bộ Nội vụ đã đề xuất nhiều chính sách có lợi dành cho những người...
Dòng sự kiện 36 phút trước

Người lao động nhận trợ cấp thất nghiệp từ tháng 1/2026 sẽ đón thêm tin vui mới, cụ thể là gì?

Từ 1/1/2026, người lao động khi nhận trợ cấp thất nghiệp sẽ được hưởng lợi từ những thay đổi tích cực theo Luật Việc làm...
Tin trong ngày 37 phút trước

Dimitar Berbatov tái ngộ fan Việt tại sự kiện “Together We Rise”

Dimitar Berbatov xuất hiện trong sự kiện đặc biệt mang tên Together We Rise vào ngày 21/07/2025 tại Đà Nẵng, đã thu hút hàng trăm...
Dòng sự kiện 1 giờ trước

Kể từ nay, chuyển đất vườn lên đất thổ cư người dân bắt buộc phải đóng khoản tiền này

Theo quy định mới nhất, khi chuyển đổi đất vườn lên đất thổ cư, người dân buộc sẽ phải đóng một số khoản tiền theo...
Kiến thức 1 giờ, 27 phút trước

Mới nhất hiện nay: Người dân khám chữa bệnh tại nhà vẫn sẽ được BHYT chi trả, đúng không?

Luật sửa đổi, bổ sung Luật BHYT 2024 có hiệu lực từ 1/7, phạm vi được hưởng quyền lợi khám chữa bệnh của người tham...
Dòng sự kiện 1 giờ, 27 phút trước

Tham gia đóng bảo hiểm nhân thọ bao nhiêu năm thì 'hoàn vốn'?

Không ít người tham gia bảo hiểm nhân thọ vẫn băn khoăn đóng bao nhiêu năm thì mới "hoàn vốn"? Câu hỏi này trở nên...
Tin trong ngày 1 giờ, 27 phút trước