Danh mục

Cuộc đời thăng trầm của vị vua Việt lưu đầy trên đất Algerie

Chủ nhật, 26/02/2012 17:27

Mặc dù bị đày ải sang xứ người nhiều năm trời, vua Hàm Nghi vẫn luôn mang cốt cách của một vị vua yêu nước và được nhiều người nể trọng.

Triều Nguyễn kể từ năm 1802 - 1945 truyền được 13 đời. Trong tất cả các vị vua, người ta thường nhắc đến nhiều nhất có ba người là Hàm Nghi, Thành Thái và Duy Tân bởi đó là những vị vua yêu nước, có tư tưởng chống Pháp.

Trong đó, vua Hàm Nghi là người đã ban chiếu Cần Vương, kêu gọi dân chúng đứng lên chống Pháp khởi đầu cho một loạt các phong trào khởi nghĩa vùng dậy lên khắp nơi gây nhiều thiệt hại cho thực dân Pháp.

Hàm Nghi tên thật của là Nguyễn Phúc Ưng Lịch, tên húy là Nguyễn Phúc Minh, sinh ngày 3/8/1871 tại Huế, con của Thuận Nghi Kiên Thái Vương Nguyễn Phúc Hương Hội (Nguyễn Phúc Cai), là vị vua thứ tám của nhà Nguyễn. Ngài lên ngôi ngày 2/8/1884 tại Huế khi mới 13 tuổi, trong bối cảnh triều Nguyễn lúc đó việc lên ngôi vua không phải là danh chính ngôn thuận mà tất cả đều được sắp đặt từ trước bởi các quan đại thần phụ chính.

Vừa lên ngôi được chưa lâu thì xảy ra cuộc nổi dậy kháng Pháp của các quan đại thần, nhà vua và lưỡng cung chẳng hay biết. Đến khi cuộc nổi dậy bất thành, kinh đô Huế bị thất thủ ngày 23/5 năm Ất Dậu (1885). Vua Hàm Nghi theo phụ chính đại thần Tôn Thất Thuyết chạy ra Tân Sở và ban chiếu Cần Vương kêu gọi sĩ phu và toàn thể dân chúng nổi dậy chống Pháp.

Ba năm cầm đầu ngọn cờ của toàn dân tộc đấu tranh kháng Pháp, công cuộc chưa thành thì cuối năm 1888 vua Hàm Nghi bị bắt nộp cho Pháp. Không thể mua chuộc được ông vua trẻ lúc ấy chỉ mới 18 tuổi, thực dân Pháp đã đưa vua xuống tàu La Comète vào Sài Gòn, rồi đưa qua tàu Biên Hòa, lưu đày biệt xứ sang Algerie. Trước đó, thực dân Pháp đã yêu cầu viên toàn quyền Algeria đối xử tử tế với toan tính có thể đưa Hàm Nghi trở lại ngai vàng một lần nữa...

Tháng ngày tại Algerie

Chiều chủ nhật ngày 13/1/1889, vua Hàm Nghi đến thủ đô Alger. Mười ngày đầu, nhà vua tạm trú tại L'hôtel de la Régence (Toà nhiếp chính). Sau đó, ông được chuyển về ở Villa des Pins (Biệt thự Hiên Tùng) cách Alger 5km. Tại đây, nhà vua được chính quyền tiếp đón đàng hoàng và được nhiều học sinh người Việt tìm đến viếng chào. Ông cũng được viên toàn quyền Pháp tại Algerie là Tirman tiếp kiến và mời cơm thân mật tại gia đình.

Ít ngày sau, qua Toàn quyền Tirman, nhà vua nhận được tin thân mẫu là Bà Phan Thị Nhàn (vợ thứ của Ngài Hồng Cai, Hoàng Tử thứ 26 của vua Thiệu Trị) đã từ trần vào ngày 21/1/1889 tại Huế. Thân phụ mất (1876) lúc Hàm Nghi mới 5, 6 tuổi. Đến nay lại được tin thân mẫu qua đời, nhà vua đau khổ vô cùng.

Gần mười tháng tiếp đó, cựu hoàng không chịu học tiếng Pháp. Ông cho rằng tiếng Pháp là thứ tiếng của dân tộc đã cướp nước Việt Nam. Mọi việc giao thiệp đều qua thông ngôn Trần Bình Thanh. Nhưng dần dần ông thấy người Pháp ở Algerie không phải là loại người Pháp thực dân ở xứ An Nam, không những họ không thù hận ông mà trái lại họ còn quý mến và giúp đỡ ông rất nhiều. Đến tháng 11/1889, cựu hoàng chịu học tiếng Pháp với giáo sư Néopol.


Không chỉ mang cốt cách của vị vua yêu nước, Hàm Nghi còn có tài
vẽ tranh rất đẹp. Đây là bức tranh0 Chiều tà của nhà vua.

Dù ở Algerie nhiều năm, người dân Alger quen gọi vua Hàm Nghi với cái tên thân thiện là “ông hoàng An Nam” (Prince d'Annam), bởi nhà vua luôn nói tiếng Việt, đầu búi tó, đội khăn vành, vận áo dài đen, quần trắng, ăn các món ăn của người Việt do người Việt nấu. Đến năm 1904, khi đã 33 tuổi, vua cưới vợ là cô Marcelle Laloe, con gái ngài luật sư Laloe, chánh án tòa thượng thẩm Alger.

Mối tình vua Hàm Nghi với người con gái quý tộc Pháp

Ngài Laloe góa vợ, có một con gái duy nhất, là người rất được trọng vọng đối với dân bản xứ. Ông chỉ có một cô con gái tên là Marcelle Laloe, lúc vua Hàm Nghi sang Algerie mới khoảng 16 tuổi. Là một trong những trí thức lớn, một viên chức đứng đầu của ngành Tư pháp ở xứ thuộc địa, trong quãng thời gian sống ở Algerie, ông  Francois Laloe thường xuyên góp mặt vào những buổi sinh hoạt văn hóa-văn nghệ dành cho giới thượng lưu ở Thủ đô Alger được tổ chức tại gia đình bà Nam tước De Vialar. Đây là một gia đình rất thân thiết và quý mến Vua Hàm Nghi, nơi Vua Hàm Nghi thường xuyên qua lại, thậm chí còn sinh hoạt ở đó. 

Nhờ mối quan hệ thân tình này, cũng vốn là người được số đông trong giới thượng lưu ở Alger yêu quý, nên vua Hàm Nghi và gia đình ông Francois Laloe nhanh chóng trở nên thân thiết với nhau. Là người có tư tưởng tiến bộ, ông Francois Laloe đã rất khuyến khích cô con gái trẻ tuổi của mình trò chuyện giao lưu với Vua Hàm Nghi – một người dân một nước thuộc địa của Pháp đang bị lưu đày nhưng có xuất thân hoàng tộc cao quý và hơn cả là có một nhân cách đẹp, một tâm hồn đẹp.

Tuy Vua Hàm Nghi hơn  Marcelle Laloe 13 tuổi, nhưng không vì thế mà khoảng cách tuổi tác trở thành rào cản đối với họ.  Được tiếp xúc với Vua Hàm Nghi nhiều lần trong những buổi sinh hoạt tại biệt thự của bà Nam tước De Vialar, Marcelle Laloe ngày càng có cảm tình với Vua Hàm Nghi. Dần dần, tình cảm của Marcelle Laloe và Vua Hàm Nghi ngày càng trở nên sâu đậm.

Tuy ông Francois Laloe có xuất thân quý tộc Pháp, nhưng mối quan hệ này của cô con gái duy nhất được ông vô cùng ủng hộ. Chỉ một thời gian sau đó, ông Francois Laloe đã đồng ý cho con gái Marcelle Laloe làm lễ đính hôn với Vua Hàm Nghi.


Đám cưới vua Hàm Nghi.

Ngày cưới, vua Hàm Nghi vẫn phục sức kiểu Việt với áo dài, khăn đống, búi tóc cổ truyền, đi trên chiếc xe song mã rước vị hôn thê đến nhà thờ làm lễ. Những bức ảnh tư liệu cho thấy hàng nghìn người đã theo dõi lễ cưới của vị vua An Nam, và đây trở thành một sự kiện văn hóa của người dân trong vùng. Vợ theo Thiên Chúa giáo, vua Hàm Nghi tuy không theo đạo nhưng rất tôn trọng vợ, thỉnh thoảng có đến nhà thờ, và hai người sống với nhau rất hạnh phúc cho đến cuối đời. 

Nhà vua có ba người con, con đầu lòng là hoàng nữ Như Mai (1905), năm 1908 có thêm cô con gái kế là Như Lý và đến năm 1910 sinh con trai út Minh Đức. Ông thường bảo: “Các con chưa thể được làm người dân Việt Nam tốt thì hãy là những người Pháp tốt”. Khi Bảo Đại qua Alger thăm vua Hàm Nghi có mang cho ông một số tiền. Nhưng vua Hàm Nghi khuyên nên đem tiền về cho dân nghèo. Ở xứ người xa xôi, vua Hàm Nghi vẫn giữ trọn vẹn với đất nước.

Ý thức về sự đày ải suốt cuộc đời, biệt thự Hiên Tùng được vua đổi tên thành biệt thự Gia Long, trong đó xây một cổ lâu theo kiểu kiến trúc Việt truyền thống, biến thành nơi để thờ phụng, tế tự dòng tộc nhà Nguyễn.

Vua mất vào ngày 14/1/1944, tại biệt thự Gia Long và an táng ngay tại đây. Đến năm 1962, khi Algerie độc lập thì biệt thự Gia Long được trả về cho Algerie và ba năm sau di hài nhà vua được chuyển về cải táng ở khu lăng mộ tại làng Thonac, trong khu vực lâu đài của trưởng nữ Như Mai ở tỉnh Dordogne.


Mộ vua Hàm Nghi ở làng Thonac, Pháp

Infonet

Tin được quan tâm

Người dân đặc biệt chú ý: Từ nay đến hết 2025, CSGT toàn quốc tập trung xử lý các vi phạm giao thông này

Vi phạm giao thông năm 2025 được xử lý nghiêm khắc siết chặt hành vi tham gia giao thông hơn so với trước đây, người...
Kiến thức 3 ngày, 15 giờ trước

Chính thức từ 15/5: Xe máy vi phạm 3 lỗi phổ biến này chỉ bị CSGT nhắc nhở, không xử phạt

Từ ngày 15/5/2025, người điều khiển xe máy phạm ba lỗi phổ biến sau sẽ không bị xử phạt mà chỉ bị CSGT nhắc nhở....
Kiến thức 2 ngày, 10 giờ trước

Ngân hàng điều chỉnh hạn mức rút tiền qua thẻ ATM: Một ngày người dân được rút tối đa bao nhiêu tiền?

Để đáp ứng nhu cầu rút tiền mặt của người dân và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho khách hàng, nhiều ngân hàng đã...
Tin trong ngày 3 ngày, 13 giờ trước

Chiếc Maybach S-Class mới sang trọng đến mức nào? Cảm giác như đang ở khách sạn khi bạn ngồi vào và nó lái ổn định như một chiếc thuyền!

Khi một chiếc xe chạy trên phố, người qua đường sẽ ngoái đầu nhìn. Đây chính là nét quyến rũ của chiếc Mercedes-Benz S-Class Maybach...
Kiến thức 3 ngày, 15 giờ trước

Chính thức từ 1/7: Ngoài lương hưu hằng tháng, hàng triệu người sẽ nhận được khoản tiền tăng gấp 4 lần hiện nay

Người lao động sẽ được nhận một khoản trợ cấp một lần khi nghỉ hưu ngoài lương hưu hằng tháng, với mức tăng có thể...
Kiến thức 2 ngày, 13 giờ trước

Tin vui từ 1/7/2025: Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được nhận ít nhất 2 triệu đồng từ khoản trợ cấp mới

Điều này đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc tăng cường an sinh xã hội, khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện....
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Tin cùng mục

Biển 0m, 50m, 100m trên cao tốc có ý nghĩa gì? Cẩn thận có thể bị phạt đến 12 triệu đồng và tước GPLX 5 tháng

Khi di chuyển trên cao tốc ta thường quan sát thấy những vạch kẻ hay biển báo có ghi các số 0m, 50m, 100m. Vậy,...
Kiến thức 4 giờ, 59 phút trước

Từ nay, ra đường không mang theo Căn cước/CCCD sẽ bị công an phạt tiền hoặc tạm giữ về đồn, đúng không?

Người dân đi ra đường không mang theo Căn cước/CCCD mà gặp cơ quan chức năng kiểm tra thì có thể bị phạt cảnh cáo,...
Kiến thức 4 giờ trước

Tử vi ngày 6/7/2025 của 12 con giáp: Tuổi Tuất kiếm được nhiều tiền, Tý không nên mạo hiểm

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 6/7/2025.
Đời sống số 4 giờ, 16 phút trước

Một vị trí trong doanh nghiệp nhà nước có thể được hưởng mức lương 320 triệu đồng/tháng, đó là?

Theo dự thảo mới của Bộ Nội vụ, chủ tịch tại doanh nghiệp vốn nhà nước có quy mô lớn, lợi nhuận cao gấp 5...
Dòng sự kiện 8 giờ, 33 phút trước

Từ nay đến cuối tháng 12/2025, người sinh vào 3 năm này sẽ được hưởng quyền lợi đặc biệt khi làm thẻ căn cước mới

Trong Luật Căn cước (sửa đổi) quy định có 3 đối tượng sinh năm này sẽ được hưởng nhiều quyền lợi khi đi làm căn...
Dòng sự kiện 8 giờ, 8 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào Chủ Nhật ngày 6 tháng 7, tức ngày 12 tháng 6 âm lịch?

Ngày 6 tháng 7, Chủ Nhật, ngày 12 tháng 6 âm lịch, là năm Tỵ, tháng Nhâm Ngọ, ngày Bính Tý. Trong một môi trường...
Đời sống số 8 giờ, 8 phút trước

Tin mới cập nhật

Sao Việt 5/7: Dân mạng 'soi' ra nét đặc biệt của con gái Hoa hậu Đỗ Mỹ Linh; Cát-xê của Mạc Văn Khoa là bao nhiêu?

Tin sao Việt 5/7/2025: Bên dưới hình ảnh chúc mừng sinh nhật con gái của Hoa hậu Đỗ Mỹ Linh rất nhiều người đã nhìn...
Chuyện làng sao 3 giờ, 31 phút trước

Lí do gì khiến Hải Tú bị gọi là 'nàng thơ thị phi' của Sơn Tùng M-TP?

Suốt 5 năm vào công ty của Sơn Tùng M-TP, Hải Tú vẫn luôn nhận được nhiều chú ý của khán giả nhưng không phải...
Chuyện làng sao 4 giờ, 2 phút trước

Đình Tú khoe khoảnh khắc cùng Ngọc Huyền đi thử váy cưới, nhìn ánh mắt cũng đủ hiểu mê vợ cỡ nào

Đình Tú cùng Ngọc Huyền đi thử áo cưới để chuẩn bị cho ngày trọng đại của cả hai.
Chuyện làng sao 4 giờ, 5 phút trước

Ca sĩ Tim đáp trả căng khi liên tục bị cư dân mạng réo tên cùng Trương Quỳnh Anh

Liên tục bị réo tên cùng vợ cũ, Tim lên tiếng đáp trả gắt.
Chuyện làng sao 4 giờ, 13 phút trước

Dân mạng ngỡ ngàng, đồng loạt kêu gọi 'giải cứu' Hoa hậu Thanh Thuỷ khi thấy điều này

Hoa hậu Thanh Thuỷ bị "dìm" thấy rõ vì lớp nền dày, má hồng đậm, cách đánh mắt và tạo sáng không phù hợp khiến...
VIDEO 4 giờ, 15 phút trước

Kể từ bây giờ, Chủ tịch xã có thẩm quyền tuyển dụng, bãi nhiệm và cách chức cán bộ

Những nhiệm vụ, quyền hạn được bổ sung theo hướng phân quyền nhiều hơn cho chủ tịch UBND xã phù hợp với mô hình chính...
Kiến thức 8 giờ, 23 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn một loại quả yêu thích và kiểm tra xem ai mang lại cho bạn nhiều may mắn nhất trong cuộc sống?

Đây là dạng trắc nghiệm tâm lý thú vị, dễ chia sẻ trên mạng xã hội – kết hợp hình ảnh quả yêu thích với...
Đời sống số 8 giờ, 28 phút trước

Chính thức từ tháng 5/2025: Nếu vi phạm lỗi này khi đi xe khách người dân có thể bị phạt tới 3 triệu đồng

Bắt đầu từ tháng 5/2025, hành khách đi xe khách cần đặc biệt lưu ý, bởi theo quy định mới tại Nghị định 168/2024/NĐ-CP, một...
Kiến thức 8 giờ, 29 phút trước

Loại cá 'nhà nghèo' nay thành đặc sản: Được giới nhà giàu mê như điếu đổ, phơi khô bán 700.000 đồng/kg

Với hàm lượng dinh dưỡng cao, vị thơm ngon, loại cá này đang dần thoát khỏi hình ảnh một loại cá bình dân để trở...
Kiến thức 9 giờ, 45 phút trước

Bình giữ nhiệt có thể dùng đựng cà phê không? 7 loại đồ uống tuyệt đối không nên đựng trong bình giữ nhiệt! Vi khuẩn tăng gấp 30 lần, độc tố vào thẳng cơ thể

Bình giữ nhiệt là vật dụng quen thuộc, nhưng không phải loại đồ uống nào cũng phù hợp để đựng trong đó. Một số thức...
Kiến thức 9 giờ, 48 phút trước