Danh mục

Bí mật bẽ bàng của Mỹ sau 5 thập kỷ chôn giấu

Thứ hai, 15/10/2012 20:53

Nửa thế kỷ trước, Chiến tranh Lạnh đã bị đẩy cao lên đến đỉnh điểm khi mà Mỹ bố trí hơn 100 tên lửa có đầu đạn hạt nhân trên khắp châu Âu với đích ngắm bắn là Moscow.

Đáp lại, Liên Xô cũng bí mật triển khai tên lửa hạt nhân ở Cuba, nhằm thẳng vào Mỹ. Vào lúc Chiến tranh Lạnh tiến sát tới một cuộc chiến hạt nhân thì bất ngờ ngòi nổ được tháo êm thấm đến mức ngoạn mục.

Sau 13 ngày trong tháng Mười năm 1962, phần lớn thế giới (và hầu như toàn bộ người Mỹ) tin rằng bằng một sức mạnh Mỹ đầy tính huyền thoại nào đó, Tổng thống John. F. Kennedy đã khiến Liên Xô phải lẳng lặng rút lui và giỡ các tên lửa tại Cuba mà không phải đánh đổi bất kỳ điều gì.

Trên thực tế, một thỏa thuận ngầm đã được đưa ra, một cuộc đổi chác đã được giữ kín. Đổi lại là ảo tưởng về sức mạnh bất khả của Mỹ trong các cuộc thương thảo được bảo toàn. Niềm tin đó vô tình đã thiết lập nên một tiêu chuẩn trong cách Washington xây dựng chính sách đối ngoại khi đối phó với các đối thủ của Mỹ. Và giờ là lúc sự thật được phơi bày và cũng là lúc lập kỷ lục cho cách mà Tổng thống Kennedy đã xử lý cuộc khủng hoảng tên lửa ở Cuba.

Vào một mùa thu 50 năm trước, cách Tổng thống John F. Kennedy (JFK) xử lý đầy khéo léo cuộc khủng hoảng tên lửa tại Cuba đã trở thành một huyền thoại tâm điểm trong Chiến tranh Lạnh. Cốt truyện được vẽ nên là, với sức mạnh ưu việt của quân đội Mỹ và ý chí sắt thép của mình, Kennedy đã buộc Thủ tướng Liên Xô Nikita Khrushchev phải đầu hàng và di rời các tên lửa hạt nhân đã bí mật triển khai ở Cuba.

Như Ngoại trưởng Mỹ Dean Rusk hùng hổ: Mỹ đã “mặt đối mặt” còn những người Liên Xô “chỉ biết lảng tránh”. Nói một cách hoang đường thì Khrushchev đã bỏ cuộc, còn Kennedy thì chẳng mất gì. Do đó, cuộc khủng hoảng đã chấm dứt với phần thắng giành cho một nước Mỹ không nao núng, và Liên Xô phải gánh chịu thất bại tuyệt đối.

Chiến thắng của Kennedy trong một cuộc Chiến tranh Lạnh đầy hỗn loạn và không thuyết phục bỗng nhiên trở nên thống trị về mặt chính trị trong chính sách đối ngoại của Mỹ. Nó tôn sùng sức mạnh quân sự và sức mạnh ý chí, phỉ báng vào chính sách đối ngoại kiểu đổi chác. Nó thiết lập nên một tiêu chuẩn cho kiểu tranh chấp tay đôi dữ dội và đầy nguy hiểm khi Mỹ đương đầu với các địch thủ có thể không xứng tầm – vì ngay từ đầu điều đó đã không xảy ra.

Tất nhiên, từ lâu nước Mỹ đã quá nghiện việc không thỏa hiệp với những đối tượng mà Washington cho là ‘kẻ xấu’, nhưng rốt cuộc lại thỏa hiệp. Tổng thống Harry Truman còn đi xa hơn thế khi đề xuất hẳn một vị trí cho Moscow trong Kế hoạch Marshall.

Ngoại trưởng đương thời là Dean Acheson biện hộ rằng khi đó bạn chỉ có thể đối phó với Moscow bằng cách tạo ra “sức mạnh về tình thế”. Và tất cả mọi vấn đề này ít hay nhiều đều nguôi dần cho tới khi xảy ra khủng hoảng tên lửa Cuba, cách JFK xác lập sức mạnh Mỹ đã gây thêm sức ép cho những người kế nhiệm quyết không chịu thỏa hiệp với đối thủ.

Về cuộc khủng hoảng tên lửa ở Cuba, mọi người vẫn tin rằng JKF đã thắng lợi mà không hề nhượng bộ một li một lai nào. Ý nghĩ đó tự nó ăn sâu vào các cuộc bàn cãi về chính sách và tranh luận về chính trị của Mỹ dù nói ra hay không.

Nó hiện hữu ngay lúc đó và cả những thập kỷ sau này, trong các lo ngại phải đưa ra bất kỳ nhượng bộ nào với chương trình hạt nhân của Iran hay là vai trò của Taliban ở Afghanistan. Lãnh đạo Mỹ không hề thích việc thỏa hiệp, và sẽ còn rất nhiều việc phải giải quyết với hiểu nhầm còn rơi rớt lại sau 13 ngày trong tháng Mười năm 1962.

Trên thực tế, cuộc khủng hoảng này kết thúc không phải với sự rút lui vô điều kiện của Moscow, mà với sự nhượng bộ của cả hai phía. Liên Xô rút các tên lửa của họ khỏi Cuba, đổi lại Mỹ phải hứa không tấn công Cuba và rút các tên lửa Jupiter khỏi Thổ Nhĩ Kỳ. Về các nguyên nhân có vẻ như đã rõ, phe Kennedy đã giữ kín vụ rút tên lửa Jupiter trong thỏa thuận bí mật suốt hơn hai thập kỷ, và thậm chí coi đó chỉ là một việc vặt.

Về những nguyên nhân còn chưa tiết lộ, phía Liên Xô cũng kín tiếng. Các học giả như Graham Allison của Đại học Harvard công bố sự thật trong suốt nhiều năm, nhưng các nỗ lực của họ hiếm khi chiếm ưu thế trong các cuộc tranh luận công khai cũng như trong các cuộc họp của Nhà Trắng về việc làm thế nào để Mỹ có thể đẩy lui kẻ thù chỉ với một cái ‘quắc mắt’.

Ngay từ lúc đầu, phe của Kennedy đã tìm cách che đậy phần nhượng bộ đối với tên lửa Jupiter. Việc này bắt đầu khi mà anh trai của Tổng thống là Chưởng lý Robert F. Kennedy có cuộc gặp với Đại sứ Liên Xô Anatoly Dobrynin vào ngày 27/10 để trình bày về việc đổi tên lửa Jupiter lấy tên lửa Liên Xô.

Ông nói với Dobrynim rằng: Chúng tôi sẽ rút các tên lửa Jupiter ra, nhưng đó không phải là phần nằm trong thỏa thuận, và anh sẽ không bao giờ được nhắc tới việc này. Liên Xô rút tên lửa khỏi Cuba, và Mỹ cũng cho tên lửa Jupiter lui, và bí mật đó được giữ kín suốt 16 năm, cho tới khi một đoạn nhỏ trong cuốn sách của Arthur Schlesinger có đề cập sơ qua.

Bốn năm sau đó, các cố vấn chính của Kennedy viết một bài báo trên tờ Times nhân dịp kỷ niệm 20 năm cuộc khủng hoảng. Trong đó, họ thừa nhận rằng việc rút tên lửa Jupiter có nằm trong thỏa thuận với Moscow. Tuy nhiên, họ nói rằng họ làm vậy là để hạ thấp tầm quan trọng của sự việc, cho thấy rằng vụ thỏa thuận Jupiter chỉ là một động thái ‘vuốt đuôi’ khi mà JFK trước đó đã quyết định rút các tên lửa này khỏi Thổ Nhĩ Kỳ rồi.

Sau đó, họ lại hoàn toàn mâu thuẫn với chính mình khi thừa nhận rằng việc giữ kín nội dung về Jupiter với tư cách là một phần của thỏa thuận này rất quan trọng, đến mức nếu thông tin này mà rò rỉ, nó “có thể làm nổ tung và phá hủy các nỗ lực về an ninh của Mỹ và các đồng minh”.

Những phụ tá của Kennedy dù đã quay lưng lại với lời giáo huấn thì rất lâu sau đó vẫn tiếp tục truyền bá về chiến thắng này. Hầu hết đều phản đối cuộc chiến tranh VIệt Nam mà JFK vẫn đang vật lộn cho tới khi bị ám sát. Họ đều nghi ngờ về giá trị của sức mạnh quân sự và các cuộc đối đầu giữa nước lớn, và họ trở thành những người bênh vực dữ dội cho các thỏa hiệp ngoại giao.

Tuy nhiên, không phải mãi cho tới năm 1988 thì một trong số họ mới cởi mở và nói rõ ràng về hành động đạo đức giả của họ suốt nhiều thập kỷ và cả cái giá mà họ phải trả. Trong suốt sách Danger and Survival (tạm dịch ‘Hiểm nguy và Sống sót’), cố vấn an ninh quốc gia của Kennedy là McGeorge Bundy than rằng:

“Bí mật kiểu này đều có cái giá của nó. Bằng cách giữ cho riêng mình lời bảo đảm về Jupiter, chúng tôi đã đánh lừa các đồng nghiệp, người dân, người kế nhiệm và các đồng minh của mình”, khiến họ hiểu rằng “chỉ cần thể hiện quan điểm cứng rẵn vào ngày thứ Bảy đó đã là đủ rồi”. 26 năm che dấu một sự thật, nhưng rồi nó cũng được thừa nhận.

VNN

Tin được quan tâm

10 nghề ở Việt Nam có thể bị AI 'xóa sổ' vĩnh viễn trong 5 năm tới, ngành đầu tiên gây bất ngờ rất nhiều người đăng ký thi năm nay

Sự phát triển vượt bậc của Al làm tăng nguy cơ người làm ở các ngành nghề sau rơi vào cảnh thất nghiệp, khó kiếm...
Kiến thức 3 ngày, 10 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ sáu ngày 30/5, tức ngày 4 tháng 5 âm lịch?

Văn hóa truyền thống sử dụng sự kết hợp giữa thân trời và cành đất để tượng trưng cho bốn thời điểm trong năm, tháng,...
Đời sống số 2 ngày, 3 giờ trước

Hơn 1 tháng nữa, ngân sách Nhà nước sẽ đóng BHYT cho 20 đối tượng này, người dân đặc biệt lưu ý

Chính thức từ ngày 1/7/2025, 20 nhóm đối tượng được sẽ ngân sách Nhà nước đóng BHYT, ai không biết là thiệt.
Kiến thức 3 ngày, 4 giờ trước

Người đi xe máy không cấp đổi Giấy phép lái xe theo mẫu mới sẽ bị phạt 3 triệu đồng, đúng không?

Trong năm 2025, người dân có bắt buộc phải đổi bằng lái xe theo mẫu mới không? Đây là thắc mắc của nhiều người. Vậy...
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn một bức tranh dựa trên trực giác của bạn để kiểm tra xem bạn có thể kiếm được nhiều tiền hay ít tiền trong cuộc sống hay không?

Bạn hãy chọn một trong các hình dưới đây dựa trên trực giác đầu tiên của bạn – không cần suy nghĩ quá lâu. Sau...
Đời sống số 2 ngày, 3 giờ trước

Thầy phong thuỷ dặn kỹ: Trước cửa nhà trồng 5 cây càng xanh tốt người càng suy kiệt, cây thứ nhất rất nhiều nhà đang trồng

Có một số loại cây không mang ý nghĩa tốt lành theo quan niệm phong thủy. Nếu gia đình bạn đang trồng nên chặt hoặc...
Phong thủy 2 ngày, 7 giờ trước

Tin cùng mục

Kể từ nay, xe máy, ô tô ra đường phải nắm được khoảng cách bật xi nhan trước khi rẽ theo quy định mới để tránh bị phạt

Theo quy định mới nhất, lỗi không bật đèn xi nhan khi rẽ đối với xe máy sẽ bị phạt tiền từ 600.000-800.000 đồng. Nếu...
Kiến thức 11 phút trước

2 nghề không sợ thất nghiệp trong thời AI: Việc nhẹ, lương cao, đãi ngộ tiền tỷ khiến ai cũng muốn theo

Trong thời trí tuệ nhân tạo, hai ngành nghề nổi lên như những pháo đài vững chắc, không chỉ "miễn nhiễm" với AI mà còn...
Kiến thức 1 giờ, 10 phút trước

Các cụ cảnh báo: Nghiệp tốt xấu của gia đình sẽ đổ vào 3 người này, biết càng sớm càng tốt

Từ ngàn xưa, tổ tiên ta đã đúc kết những kinh nghiệm quý báu về cách xây dựng và gìn giữ một gia đình hạnh...
Đời sống số 2 giờ, 11 phút trước

Những con giáp nào cần phải thận trọng Ngày 1 tháng 6 là Ngày Thiếu nhi, tức Chủ Nhật, ngày mùng 6 tháng 5 âm lịch

Người xưa sử dụng Thiên Can, Địa Chi và các thuật ngữ mặt trời để diễn tả sự chuyển động của thời tiết. Ngày 1...
Đời sống số 3 giờ, 51 phút trước

Đề xuất tăng mạnh mức phạt với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, có thể lên tới 400 triệu đồng

Mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng là...
Kiến thức 3 giờ, 10 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn một chiếc thuyền buồm và kiểm tra xem ai sẽ đi cùng bạn đến đích

Dựa trên lựa chọn chiếc thuyền buồm, bạn có thể khám phá xem ai là người đồng hành cùng bạn trên hành trình cuộc đời...
Đời sống số 3 giờ, 11 phút trước

Tin mới cập nhật

Mẹ ruột Hồ Ngọc Hà: U70 trẻ đẹp, đối nhân xử thế khéo hơn con gái

Bà Ngọc Hương quê Quảng Bình là mẹ ruột Hồ Ngọc Hà, ở tuổi U70, bà có cuộc sống viên mãn và hạnh phúc bên...
Chuyện làng sao 20 phút trước

Bị nói cưới gấp để 'chạy' bầu, chồng H'Hen Niê lên tiếng

Trong bài đăng, chồng H'Hen Niê cho biết cả hai đã làm đúng theo quy trình.
Chuyện làng sao 22 phút trước

Sông Tô Lịch sắp có diện mạo mới: Hà Nội nghiên cứu xén hè tuyến đường dọc bờ sông

Sở Xây dựng đang xem xét việc xén hè trên đường Nguyễn Ngọc Vũ để tăng khả năng di chuyển trong đoạn đường đôi có...
Dòng sự kiện 3 giờ, 15 phút trước

Khác xa hình ảnh lộng lẫy thường thấy, khoảnh khắc đặc biệt về Diệp Lâm Anh khiến tất cả phải bất ngờ

Đây được cho là hình ảnh hiếm hoi, đặc biệt về Diệp Lâm Anh. Bởi trước nay, cô thường xuất hiện trước công chúng với...
VIDEO 3 giờ, 17 phút trước

53 trường Đại học công bố mức quy đổi điểm IELTS, thí sinh cần nắm rõ

Trong danh sách mới nhất, hầu hết trường yêu cầu từ 5.0 IELTS, phổ biến quy đổi thành 7-8,5/10 điểm môn tiếng Anh. Từ mốc...
Tin trong ngày 4 giờ, 41 phút trước

Loại cây mọc hoang ở bờ rào xưa không ai hái, nay thành đặc sản giá 50.000 đồng/kg, nấu với canh cua siêu ngon

Nhiều người lần đầu nếm thử món canh cua rau dâm bụt đều ngạc nhiên bởi hương vị thanh mát, hậu ngọt và mùi thơm...
Tin trong ngày 4 giờ, 11 phút trước

Dự kiến 10 trường đại học được đầu tư đào tạo nguồn nhân lực phát triển điện hạt nhân, học sinh yêu thích ngành này có thể cân nhắc

Thủ tướng vừa phê duyệt Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân đến năm 2035”.
Tin trong ngày 5 giờ, 40 phút trước

Sao Việt 31/5: Tự Long than 'khiếp quá' khi xem ảnh cũ của 'Cục trưởng' Xuân Bắc; Lý Hải trẻ như nam sinh trong bộ ảnh gia đình

Tin sao Việt 31/5/2025: Ảnh cũ của 'Cục trưởng' Xuân Bắc nhận được sự quan tâm của nhiều người; Trong bộ ảnh mới, Lý Hải...
Chuyện làng sao 5 giờ, 41 phút trước

Những con giáp nào may mắn vào ngày 1 tháng 6, Ngày Tết thiếu nhi, Chủ Nhật, ngày mùng 6 tháng 5 âm lịch?

Ngày mai là tháng 6 và chúng ta chào đón Ngày Thiếu nhi. Ngày 1 tháng 6 là Chủ Nhật, ngày thứ sáu của tháng...
Đời sống số 5 giờ, 44 phút trước

Người bị thu hồi đất sẽ được hưởng lợi gì theo quy định mới nhất của Luật Đất đai?

Luật Đất đai 2024 mang đến nhiều quy định mới nhằm bảo vệ quyền lợi của người dân bị thu hồi đất.
Kiến thức 5 giờ, 49 phút trước