Danh mục

Cỏ mực - Loài rau lương huyết

Chủ nhật, 08/06/2014 08:24

- Đây là cây thuốc quen thuộc, chủ trị xuất huyết, nội tạng, viêm gan mạn.

Mô tả cây

Cỏ mực có tên khoa học là Eclipta alba Hassk thuộc họ Cúc Asteraceae. Gọi là "mực" vì vò nát có nước chảy ra như mực đen. Gọi là "rau" vì mầm non của nó cũng được dùng như một loại rau. Do có màu đen nên cây rau này cũng được chú ý trong nhóm thức ăn, thuốc màu đen với nhiều triển vọng cho những công dụng quý như để chống lão hóa.

Cỏ mực từ lâu có trong kho tàng Nam dược thần hiệu. Cây mọc hoang khắp nơi và ở đâu người ta cũng biết dùng để cầm máu.

Thu hái từ tháng 2 đến tháng 8, phơi khô trong râm mát (âm can) bảo quản cẩn thận để dùng khi không có cây tươi. Cách dùng đơn giản tươi hay khô và không phải bào chế gì cả. Theo kinh nghiệm dùng cây có hoa tốt hơn.

Cây thuốc,cỏ mực,loài rau lương huyết,chữa bệnh,xuất huyết,nội tạng,viêm gan

Cỏ mực tính lạnh, vị ngọt chua, không độc. Có tác dụng lương huyết (mát huyết) chỉ huyết, thanh can nhiệt, dưỡng thận âm, làm đen râu tóc. Chủ trị xuất huyết nội tạng (chảy máu dạ dày, ỉa đái ra máu, thổ huyết do lao, rong kinh) chữa kiết lỵ, viêm gan mạn, chấn thương sưng tấy lở loét mẩn ngứa (uống trong, rửa ngoài).

Thần nông bản thảo nói: "Là thuốc cầm máu nổi tiếng…". Đường bản thảo nói: "Rau mặc chủ huyết lỵ, người bị chảy máu dữ dội. Dùng nó đắp và bôi nước lên đầu tóc sẽ mọc lại nhanh chóng". Điền nam bản thảo nói: "Rau mặc làm chắc răng, đen tóc chữa khỏi 9 loại trĩ".

Bản kinh cách đây 2.000 năm nói: "Máu chảy không cầm đắp rau mặc cầm ngay". Kỵ dùng khi có âm hư không có nhiệt, tỳ vị hư hàn, ỉa chảy. Ngày nay được dùng nhiều trong điều trị sốt xuất huyết muỗi truyền, ung thư (cancer) và nhiều bệnh khác.

Thành phần hóa học trong cỏ mực có tinh dầu, tannin, chất đắng (glucozit caroten và ancaloit tên ecliptin có tài liệu nói là nicotin) 1959 Govindachari TR và CS chiết được từ cỏ mực chất wedelolacton là một cumarin lacton (trong cây sài đất cũng có chất này) 1972 K.K Bharagava tách được demetylwedelolacton và một flavonozit.

Về tác dụng dược lý: Viện Dược liệu và bộ môn Dược lý Đại học Y Hà Nội (1961) đã nghiên cứu tác dụng cầm máu và độc tính của cỏ mực cho biết: nước sắc cỏ mực khô thí nghiệm trên khỉ thấy giảm thời gian Quick rõ rệt, có nghĩa rằng cỏ mực làm tăng tỉ lệ prorombin toàn phần.

Cỏ mực cũng giống vitamin K chống lại tác dụng của dicumarin (thuốc chống đông). Đối với hiệu quả cầm máu ở tử cung là do 2 tác dụng tăng prothrombin đồng thời tăng trưởng lực tử cung, nén thành tử cung.

Cỏ mực không gây giãn mạch, không hạ huyết áp, có thể gây sảy thai. Về độc tính thử trên chuột nhắt trắng với liều 5 - 80 lần liều vẫn quen dùng trên lâm sàng của Đông y, chưa thấy xuất hiện độc tính.

Một số bài thuốc dùng cỏ mực cầm máu từ xưa

Chảy máu mũi đêm ngày không dứt: cỏ mực giã nát đắp giữa mỏ ác và trên trán là khỏi (Nam dược thần hiệu).

Chữa thổ huyết và chảy máu cam: dùng cỏ mực cả cành và lá tươi giã lấy nước, chế thêm nước tiểu (của nhi đồng thì tốt hơn) để uống.

Ỉa ra máu: cỏ mực nướng trên miếng ngói sạch cho khô, tán bột. Mỗi lần dùng 2 chỉ (8g) với nước cơm (gia tàng kinh nghiêm phương).

Đái ra máu: cỏ mực, mã đề 2 vị bằng nhau giã lấy nước ngày uống 3 chén lúc đói (Y học chân truyền). Cháo cỏ mực nấu cháo cỏ mực 100g với 3 lát gừng (cỏ mực lọc lấy 400ml nước nấu cháo).

Trĩ ra máu: một nắm cỏ mực để nguyên rễ giã nhuyễn như bùn, cho vào 1 chén rượu nóng thành dịch đặc vừa uống trong, vừa đắp bã ngoài (Bảo thọ đường phương).

Chảy máy dạ dày hành tá tràng: rau mặc 50g, bạch cập 25g, đại táo 4 quả, cam thảo 15g sắc uống, ngày 1 thang chia làm 2 lần.

Vết đứt chém nhỏ chảy máu: một nắm cỏ mực sạch nhai vò hoặc giã nhuyễn đắp lên vết thương.

Chữa trị một số bệnh người lớn

Chữa râu tóc bạc sớm:

Cao cỏ mực: cỏ mực với lượng tùy dùng, rửa sạch nấu cô đặc thành cao rồi cho nước gừng, mật ong với lượng vừa phải, cô lại lần nữa. Cho vào lọ khi dùng lấy 1 - 2 thìa canh hòa nước đun sôi còn ấm hoặc cho ít rượu gạo để uống. Ngày 2 lần cao này có tác dụng bổ can thận, ích tinh huyết.

Viên cỏ mực: cỏ mực 1 - 2kg cho vào nước ép lấy dịch đặc trộn với bột nữ trinh tử đã được chế sẵn như sau: nữ trinh tử 300 - 1.000g ngâm rượu 1 ngày, bóc vỏ, rang khô tán bột. Viên hoàn bằng mật ong. Mỗi lần uống 10g. Ngày uống 3 lần với rượu gạo hâm nóng. Hoàn này bổ can thận, xanh đen râu tóc, khỏi đau lưng gối. (Không nhầm Nữ trinh tử với Trinh nữ tử (hạt mắc cỡ, xấu hổ).

Ngoài 2 công thức đơn giản giới thiệu trên còn nhiều công thức kết hợp cỏ mực với nhiều vị khác như câu kỷ tử, thỏ ty tử, ngũ vị tử, bách tử nhân, hà thủ ô, quả dâu chín… cho nhiều tác dụng hơn.

Chữa di mộng tinh (do tâm thận nóng): cỏ mực sấy khô tán bột. Uống ngày 8g với nước cơm hoặc sắc cỏ mực để uống ngày 30g.

Chữa trị một số bệnh phụ nữ, trẻ em

Chữa rong kinh: nếu nhẹ lấy cỏ mực tươi giã vắt lấy nước cốt uống hoặc cỏ mực khô sắc nước uống. Nếu huyết ra nhiều cần phối hợp thêm lá trắc bá diệp, hoặc cây huyết dụ…

Trẻ tưa lưỡi: cỏ mực tươi 4g, lá hẹ tươi 2g giã nhuyễn lấy nước cốt hòa mật ong chấm lên lưỡi cách 2 giờ 1 lần.

Trẻ hay cáu gắt, nổi khùng cắn cấu, đêm ngủ không yên (do tích trệ, khí nhiệt, can hỏa bốc): cỏ mực 20g (dưới 3 tuổi dùng 12g) thêm 2 - 3 quả táo mật. Nấu với 3 bát nước cho đến khi còn 1 bát. Chia 3 lần uống.

Trong điều trị ung thư

Cỏ mực đã được dùng để chữa ung thư các loại (phối hợp với những vị khác): K dạ dày, K tử cung, K xương, K bạch huyết, K họng. Trong đó chữa K họng chỉ dùng một vị cỏ mực 50g vắt nước uống tươi hàng ngày hoặc sắc nước uống.

Sức khỏe và đời sống

Tin được quan tâm

Tại sao hầu hết nhà ở Mỹ đều được xây bằng gỗ? Cuối cùng tôi đã hiểu sau khi đọc nó

Việc xây nhà rất đơn giản đối với chúng ta, và hầu hết đều sử dụng bê tông cốt thép làm vật liệu chính, vì...
Kiến thức 2 ngày, 11 giờ trước

Khi chiên trứng, đừng đổ dầu vào chảo trước. Cách làm mới của đầu bếp nhà hàng rất ngon, học sớm sẽ có lợi sớm

Nhiều người thích ăn trứng chiên. Một mặt, nó rất tiện lợi và có thể hoàn thành chỉ trong vài phút. Ngược lại, trứng chiên...
Địa chỉ ăn ngon 3 ngày, 13 giờ trước

Việt Nam sắp có thêm khu du lịch tâm linh vốn đầu tư 35.000 tỷ đồng, nằm ở tỉnh thành nào?

Toàn bộ dự án Huyền tích Am Tiên sẽ được hoàn thiện trong khoảng thời gian từ năm 2027 - 2030 với số vốn đầu...
Tin trong ngày 2 ngày, 6 giờ trước

Từ nay tới 31/12: Trường hợp này bị xóa hộ khẩu thường trú, người dân nên biết kẻo thiệt thòi

Theo quy định, những trường hợp này bị xóa hộ khẩu thường trú, ai cũng nên biết kẻo thiệt thòi.
Kiến thức 2 ngày, 7 giờ trước

Trong năm 2025, người đi xe máy phải đổi bằng lái theo mẫu mới nếu không sẽ bị phạt đến 6 triệu đồng, đúng không?

Nhiều thông tin cho rằng, người đi xe máy bắt buộc phải đổi bằng lái xe theo mẫu mới nếu không sẽ bị phạt đến...
Kiến thức 2 ngày, 3 giờ trước

Kể từ nay: Nhà nghỉ, khách sạn có được quyền giữ thẻ Căn cước, CCCD của khách lưu trú không?

Khi lưu trú tại nhà nghỉ, khách sạn, chúng ta thường nhận được yêu cầu cung cấp thông tin trên thẻ Căn cước, Căn cước...
Kiến thức 2 ngày, 13 giờ trước

Tin cùng mục

Tại sao nam giới cần “xuất binh” 3 đến 5 ngày một lần? Bạn có hiểu lợi ích không?

Nam giới chỉ cần xuất tinh 1-2 lần/tuần, điều này sẽ không ảnh hưởng nhiều đến cơ thể.
Chăm sóc sức khỏe 8 giờ, 37 phút trước

Cha mẹ làm 3 nghề này có nhiều khả năng nuôi dạy những đứa con 'siêu tài năng'. Hãy xem bạn có phải là một trong số họ không?

Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường thấy một hiện tượng: Đó là nghề nghiệp của cha mẹ, sẽ dẫn đến “di truyền liên...
Chăm con 13 giờ, 45 phút trước

Loại thực vật được ví như ‘siêu thực phẩm’ bán đầy chợ Việt, bổ không kém bào ngư, tổ yến

Loại thực phẩm này có thể chế biến thành món ngon như nấm đùi gà xào, nướng mỡ hành, kho tiêu, tẩm bột chiên giòn,......
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 4 giờ trước

Ngon miệng nhưng đầy nguy hiểm: 5 nhóm người tuyệt đối không nên ăn mận kẻo rước họa vào thân!

Mận là loại quả phổ biến vào mùa hè, không chỉ thơm ngon mà còn giàu dưỡng chất như vitamin C, A, chất xơ và...
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 9 giờ trước

Việt Nam có loại cây cổ xưa vừa là dược liệu, vừa là thực phẩm, hái là kiếm bộn tiền

Đây là cây dược liệu quý giá từ ngàn xưa, vừa là thực phẩm bổ dưỡng, vừa mang lại thu nhập cao.
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 11 giờ trước

Loại quả là ‘thần dược xanh’ chống ung thư, trị tiểu đường nhưng nhiều người chê: Ở Việt Nam bán đầy chợ

Loại quả này từ lâu đã được sử dụng trong y học cổ truyền với công dụng thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ điều trị...
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 11 giờ trước

Tin mới cập nhật

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ ba ngày 6 tháng 5, tức ngày 9 tháng 4 âm lịch?

Ngày 6 tháng 5, thứ Ba, là ngày mùng 9 tháng 4 âm lịch, tức là năm Tỵ, tháng Canh Tý, con giáp nào nên...
Đời sống số 2 giờ, 37 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn một bức tượng Phật dựa trên cảm xúc của bạn để tìm hiểu xem bạn có thể sống theo cách bạn muốn trong cuộc sống này hay không?

Cho bạn 4 bức tượng Phật với phong thái khác nhau. Bạn hãy lắng nghe cảm xúc của mình ngay lúc này, rồi chọn ra...
Đời sống số 2 giờ, 57 phút trước

Hà Nội sẽ tuyển sinh lớp 1, 6 theo tiêu chí 'học gần nhà', bắt đầu từ năm sau

Sở GD-ĐT Hà Nội đang tính toán triển khai hệ thống thông tin địa lý thông qua bản đồ số trong tuyển sinh và dự...
Kiến thức 2 giờ, 4 phút trước

Nữ NSND đổi đời với 'Mưa bụi', U60 có cuộc sống hôn nhân vất ngờ bên tài tử điện ảnh thập niên 1990

NSND Hồng Vân đổi đời có nhà, có xe nhờ tham gia album "Mưa bụi". Hiện tại, chị có cuộc sống viên mãn bên chồng...
Chuyện làng sao 2 giờ, 4 phút trước

Xã nào rộng nhất Hà Nội sau sắp xếp?

Sau sắp xếp, xã Ba Vì sẽ trở thành xã có diện tích tự nhiên lớn nhất TP Hà Nội với 81,27 km2 và dân...
Kiến thức 2 giờ, 4 phút trước

Nhóm cán bộ nào phải nghỉ việc trước thời điểm kết thúc sắp xếp đơn vị hành chính?

Theo Công văn 1814/BNV-TCBC năm 2025 của Bộ Nội vụ, hai nhóm cán bộ, công chức, viên chức sẽ phải thực hiện nghỉ việc trước...
Tin trong ngày 2 giờ, 4 phút trước

Sự thật đau lòng: Hố sâu nhất của một người đàn ông không phải là không có nhà hay xe, mà là cưới một người phụ nữ 'ba không'!

Mạc Ngôn nói: "Hôn nhân là tấm gương thần, không thể phản chiếu được sự anh hùng của đàn ông, nhưng lại có thể bộc...
Đàn ông yêu 2 giờ, 5 phút trước

Trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố bị miễn nhiệm trong trường hợp nào?

Theo quy định, Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố có thể bị miễn nhiệm trong trường hợp cụ thể sau đây.
Kiến thức 3 giờ, 32 phút trước

Vướng nghi vấn sửa mũi, con gái út Quyền Linh lên tiếng đính chính

Con gái út Quyền Linh phủ nhận tin đồn phẫu thuật thẩm mỹ.
Chuyện làng sao 3 giờ, 33 phút trước

Địa phương nào nối tiếp ban hành lệnh cấm dạy thêm sau 22h và các ngày nghỉ lễ?

Sau Ninh Bình, tỉnh Yên Bái chính thức ban hành quy định siết chặt hoạt động dạy thêm, học thêm trên địa bàn, đặc biệt...
Tin trong ngày 3 giờ, 33 phút trước