Danh mục

Phụ nữ nên cảnh giác với bệnh sỏi mật

Thứ năm, 22/05/2014 15:43

Tuổi tác, béo phì, hormone... là những tác nhân đầu tiên khiến cho phụ nữ dễ mắc bệnh sỏi mật. Chị em hãy cảnh giác với căn bệnh này nhé!

Sỏi mật là gì?

Sỏi mật là một bệnh của đường tiêu hoá do có sỏi trong đường mật, có thể phát sinh ở các ống dẫn mật trong gan, ở ống mật chủ hoặc ở túi mật, bởi sự xuất hiện sỏi cholesterol hoặc sỏi sắc tố mật. Sỏi mật là bệnh thường gặp ở Việt Nam.

Tùy theo vị trí của sỏi, thành phần của sỏi mà người ta chia thành sỏi đường dẫn mật hoặc sỏi túi mật; Và tùy theo thành phần của sỏi mà người ta chia sỏi mật ra thành sỏi cholesterol hay sỏi sắc tố mật. Sỏi cholesterol do cholesterol kết tinh trong dịch mật, khi nồng độ cholesterol trong mật cao, nồng độ muối mật thấp, có sự ứ đọng dịch mật và một số nguyên nhân khác. Sỏi cholesterol thường đơn độc, không cản tia X và có màu nhạt. Sỏi sắc tố mật chủ yếu là calcium bilirubinate, sỏi có màu sậm, thường hình thành đám sỏi, cản tia X nhiều, hình thành khi bilirubine tăng, không liên hợp hoặc do bị nhiễm vi trùng, nhiễm ký sinh trùng đường mật.

Trước đây, bệnh sỏi mật chủ yếu là sỏi sắc tố mật, sỏi thường nằm ở trong gan và ở ống mật chủ gây nhiễm khuẩn đường mật, còn sỏi túi mật chỉ chiếm dưới 10%. Nhưng ngày nay, tỷ lệ sỏi cholesterol lại tăng cao so với sỏi sắc tố mật và sỏi túi mật lại ngày càng nhiều, chiếm tới trên 50% trường hợp sỏi mật, có lẽ do chế độ dinh dưỡng và thói quen ăn uống của nhân dân ta đã thay đổi nhiều so với trước.

Sỏi mật là không gì khác những cục nhỏ xuất hiện từ mật đã kết tinh. Đa số không lớn hơn kích cỡ 2,5 cm, tuy nhiên cũng không hiếm trường hợp chỉ nhỏ như hạt cát hoặc tương đương quả bóng bàn.

Tại sao bệnh chủ yếu tấn công phụ nữ?

- Tất cả do những hormone nữ giới. Estrogen gia tăng nồng độ cholesterol trong dịch mật, progesteron làm chậm tốc độ giải phóng túi mật. Điều này tiếp theo giải thích, vì sao xác suất mắc bệnh của phụ nữ giảm dần cùng tuổi tác (so với xu hướng mắc bệnh của nam giới). Trước 40 tuổi, tỷ lệ sỏi mật ở phụ nữ (nguy cơ mắc bệnh đặc biệt tăng khi có thai) được chẩn đoán cao gần gấp ba lần nam giới; sau tuổi 60 xác suất ngã bệnh ở phụ nữ tăng không đáng kể. Liệu pháp hormone thay thế (estrogen) cũng làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt trong trường hợp hormone được bổ sung cho cơ thể ở dạng uống thay vì gián tiếp qua băng dính (qua da). Viên ngừa thai cũng làm gia tăng nguy cơ xuất hiện sỏi mật, nhất là trong mười năm đầu sử dụng.

- Do tình trạng béo phì: những mô trong cơ thể chứa mỡ nhiều hơn cũng sản xuất nhiều estrogen hơn. Thật phi lý, khi nguy cơ cũng gia tăng trong trường hợp sụt cân đột ngột vì nỗ lực giảm béo; bởi thực đơn nghèo năng lượng kìm hãm cơ chế sản xuất mật – yếu tố khiến cho quá trình kết tủa cholesterol diễn ra nhanh hơn. Tình trạng xuất hiện sỏi mật sau những ca hút mỡ hoặc phẫu thuật làm nhỏ dạ dày nhằm hạn chế háu ăn xảy ra nhiều tới mức: hiện không hiếm bệnh nhân yêu cầu cắt bỏ túi mật ngay khi thực hiện kỹ thuật này.

- Do tiểu đường hoặc những bệnh khác hạn chế chức năng của túi mật hoặc làm chậm nhu động ruột – trong đó thậm chí có cả tình trạng tổn thương tủy sống. Trong mức độ nhất định, sỏi mật cũng có thiên hướng di truyền.

Triệu chứng của bệnh sỏi mật

Đa số đối tượng bị sỏi mật đã kết tủa không hề hay biết. Những cục sỏi “thầm lặng” không gây bất cứ triệu chứng gì và thường được tình cờ phát hiện trong những dịp thăm khám khác – chẩn đoán bằng siêu âm hoặc siêu âm ổ bụng.

Tùy theo vị trí của sỏi mà có các triệu chứng có thể khác nhau. Thường thì nếu sỏi trong gan hay sỏi ở ống mật chủ thì ít triệu chứng, thậm chí nếu sỏi nhỏ, không gây tắc mật thì sẽ không có biểu hiện gì, chỉ khi tình cờ làm siêu âm hoặc chụp điện vùng gan mật mới phát hiện ra sỏi. Nhưng nếu sỏi to thì thường có các triệu chứng khá rầm rộ, mà điển hình là đau, sốt, vàng da (mà y học gọi là Tam chứng Charcot).

Đau: Trường hợp điển hình, người bệnh có cơn đau bụng gan, cụ thể: đau đột ngột, dữ dội vùng hạ sườn phải, lan lên vai phải hoặc ra sau lưng, đau làm người bệnh lăn lộn, không dám thở mạnh, kèm theo buồn nôn hoặc nôn. Có khi đau chỉ âm ỉ hoặc tức nặng ở hạ sườn phải, đôi khi đau ở vùng thượng vị, lan lên ngực. Các cơn đau thường xảy ra sau một bữa ăn thịnh soạn hoặc bữa ăn nhiều mỡ.

Sốt: khi bị nhiễm trùng đường mật, có thể sốt cao đột ngột kèm rét run, nhưng cũng có khi chỉ sốt nhẹ 37,5 độ – 38 độ C, có khi sốt kéo dài. Nếu không có nhiễm trùng thì không sốt.

Vàng da: Da và niêm mạc mắt vàng do tắc mật, xuất hiện khi sỏi ở ống mật chủ, ống gan hoặc trong gan, tùy theo mức độ tắc mật mà vàng nhẹ hay vàng đậm. Nếu chỉ có sỏi túi mật đơn thuần thì không gây vàng da.

Rối loạn tiêu hóa: Chậm tiêu, bụng đầy trướng, sợ mỡ, táo bón hoặc tiêu chảy.

Thăm khám lâm sàng: Nếu tắc mật sẽ thấy gan to, túi mật to, mật càng tắc nhiều, gan càng to. Sỏi túi mật không gây gan to. Chẩn đoán xác định cần dựa vào Tam chứng Charcot. Xét nghiệm có thể thấy tăng bạch cầu trong máu, bilirubin máu tăng khi có tắc mật. Siêu âm, chụp cắt lớp vi tính và chụp cộng hưởng từ rất có giá trị giúp chẩn đoán sỏi mật. Đối với sỏi túi mật, siêu âm là phương pháp ít tốn kém mà có giá trị cao trong chẩn đoán.

Những phương pháp chữa trị khác

Nếu bệnh nhân không muốn hoặc không thể phẫu thuật vì lý do khác trong khi đường kính sỏi mật chưa lớn, một trong số cách giải quyết là uống ursodiol (tên thương mại:Actigali, Urso), hỗn hợp axit mật tự nhiên, uống mỗi ngày 2-4 lần, giúp làm tan sỏi. Loại tân dược này cũng được sử dụng nhằm mục đích phòng ngừa nhằm ngăn cản nguy cơ hình thành sỏi mật cho đối tượng giảm béo hoặc sụt cân vì những lý do khác. Nên biết, ursodiol chỉ có tác dụng làm tan sỏi mật thành phần chủ yếu từ cholesterol và phản ứng mong đợi thường xuất hiện sau thời gian vài tháng.

Việc uống thuốc thường được bác sĩ kết hợp với tán sỏi – phương pháp điều trị làm sỏi tan nhỏ, để dễ đào thải hơn từ đường dẫn mật với sự trợ giúp của sóng siêu âm.

Có thể hạn chế nguy cơ xuất hiện sỏi mật?

- Hàng ngày cần ăn ba bữa cân bằng.

- Duy trì cân nặng không vượt quá chuẩn mực dành cho lứa tuổi

- Thường xuyên tập luyện thể thao (đi bộ) thời gian tối thiểu 30 phút đa số ngày trong tuần.

Những nghiên cứu được thực hiện trong khuôn khổ dự án “Nurses’ Health Study” cũng cho thấy, tỷ lệ phụ nữ áp dụng thực đơn hàng ngày giầu chất xơ bị sỏi mật thấp hơn hẳn đồng loại đối chứng cùng lứa tuổi.

phunutoday.vn

Tin được quan tâm

Từ nay, đất trồng cây lâu năm cùng 4 loại đất khác nằm trong danh sách loại đất có thời hạn sử dụng 50 năm

Theo Luật Đất đai 2024, tổng cộng 5 loại đất sẽ có thời hạn sử dụng không quá 50 năm.
Kiến thức 2 ngày, 9 giờ trước

Theo nghị định 168, xe máy không có bộ phận này sẽ bị phạt tới 3.000.000 đồng, nhiều người vẫn cứ tháo ra

Từ 1/1/2025 áp theo quy định mới, nếu xe máy mà không có đủ bộ phận này sẽ bị CSGT xử phạt hành chính.
Kiến thức 2 ngày, 14 giờ trước

Chỉ cần CCCD, không cần hộ chiếu: Người dân Việt Nam vẫn thoải mái đi du lịch đến những quốc gia này

Nếu như muốn du lịch nước ngoài mà không cần làm hộ chiếu, bạn có thể lựa chọn đặt chân đến những quốc gia này....
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Từ tháng 5/2025: Người dân đã mua Bảo hiểm xe máy bắt buộc mà không làm việc này vẫn bị CSGT xử phạt

Bước sang tháng 5/2025, nhiều người dù đã mua bảo hiểm đúng hạn vẫn có thể bị Cảnh sát giao thông (CSGT) xử phạt nếu...
Kiến thức 1 ngày, 10 giờ trước

Tại sao nhiều người không muốn trở thành thông gia với giáo viên? Tại sao gia đình giáo viên và bác sĩ lại đối xử khác nhau với trẻ em?

“Đừng bao giờ làm thông gia với nhà giáo” - câu nói tưởng như đùa lại được nhiều người lớn tuổi nhắc đi nhắc lại....
Tâm sự 2 ngày, 11 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào ngày Chủ Nhật, 27/4, tức ngày 30 tháng 3 âm lịch?

Vào cuối mùa xuân, Thần Thổ nắm quyền lực và là hạt nhân của năng lượng. Ngày 27 tháng 4, Chủ Nhật, ngày 30 tháng...
Đời sống số 2 ngày, 5 giờ trước

Tin cùng mục

1 món ăn người Việt cho là ‘chất béo xấu’ gây bệnh tim mạch bất ngờ lọt top thực phẩm tốt nhất thế giới

Món ăn này vượt qua nhiều loại thực phẩm vốn được tôn vinh là "siêu thực phẩm" như hạt chia, quả bơ hay cải kale....
Khỏe đẹp 11 giờ, 5 phút trước

Bác sĩ khuyên: Ba loại trái cây 'nuôi dưỡng mạch máu' tốt nhất, ăn đều đặn để mạch máu thông suốt và ngăn ngừa cục máu đông

Theo các bác sĩ, việc mạch máu có thông suốt hay không không chỉ phụ thuộc vào việc ăn nhiều dầu mỡ mà còn có...
Chăm sóc sức khỏe 11 giờ, 5 phút trước

Phụ nữ Nhật không thích thể thao, vậy tại sao họ lại có tuổi thọ cao nhất thế giới? Đã tìm thấy câu trả lời!

Theo số liệu thống kê tuổi thọ toàn cầu mới nhất do Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản công bố, Nhật...
Chăm sóc sức khỏe 14 giờ, 44 phút trước

Tại sao rất ít phụ nữ mang thai lựa chọn phương pháp sinh con không đau đớn? Lý do đằng sau thật bất ngờ

Người ta từng chia mức độ đau đớn của con người thành 12 cấp độ, trong đó sinh con được xếp vào cấp cao nhất....
Chăm sóc sức khỏe 14 giờ, 45 phút trước

Đại học Harvard: Cha mẹ muốn con thành công trong tương lai, hãy làm điều này cho con từ lúc 4 tuổi

Các nhà nghiên cứu từ Harvard đã chứng minh, đầu tư thời gian trò chuyện với con chính là cách giáo dục hiệu quả nhất,...
Chăm con 15 giờ, 57 phút trước

Ăn dưa cải muối chua thường xuyên có gây ung thư không? Nó có ảnh hưởng tới sức khỏe không? Các thí nghiệm khoa học cho bạn biết sự thật

Trong văn hóa ẩm thực Việt, dưa cải muối là một loại thực phẩm rất phổ biến, chiếm được cảm tình của người tiêu dùng...
Chăm sóc sức khỏe 20 giờ, 6 phút trước

Tin mới cập nhật

Sao Việt 28/4: Hoa hậu Mai Phương Thuý lộ nhẫn ở ngón áp út; Ninh Dương Lan Ngọc bị soi 'hint' quay lại tình cũ?

Tin sao Việt 28/4/2025: Phải chăng Mai Phương Thuý đang ngầm khẳng định "hoa đã có chủ"?; Màn tái hợp của Ninh Dương Lan Ngọc...
Chuyện làng sao 4 giờ, 10 phút trước

Xã nào lớn nhất nước, lớn hơn diện tích của các tỉnh Bắc Ninh, Hà Nam và Hưng Yên, không sáp nhập nhưng sẽ đổi tên?

Với diện tích 1.113km2, xã này có diện tích rộng hơn 3 tỉnh gồm Bắc Ninh, Hà Nam và Hưng Yên.
Kiến thức 4 giờ, 14 phút trước

Đàn ông có đáng cưới hay không, đừng nhìn vào ngoại hình hay thu nhập của anh ta, mà hãy nhìn vào 3 chi tiết này

Trong thời đại yêu đương tự do như hiện nay, việc lựa chọn đối tượng kết hôn dễ dàng hơn, nhưng đồng thời cũng nhiều...
Yêu 4 giờ, 14 phút trước

Kể từ bây giờ, những trường hợp này sẽ không phải nộp tiền sử dụng đất khi làm Sổ đỏ mẫu mới

Theo quy định sẽ có 3 trường hợp không phải nộp tiền sử dụng đất khi làm sổ đỏ, người dân cần biết để đảm...
Kiến thức 4 giờ, 14 phút trước

Hơn 2 tháng nữa, hàng triệu người chuẩn bị nhận được khoản tiền tăng gấp 4 lần hiện tại ngoài lương hưu hằng tháng

Sắp tới khi người lao động nghỉ hưu, người lao động sẽ nhận được một khoản trợ cấp một lần ngoài lương hưu hàng tháng,...
Kiến thức 4 giờ, 15 phút trước

Phát hiện 3 cây gỗ quý 900 tỷ trong vườn nhà, chuyên gia vội khuyên lão nông tuyệt đối không được bán, vì sao?

Sở hữu 3 cây gỗ quý nhưng lão nông chẳng thể bán đi để quy đổi ra tiền mặt như giá trị thật của tài...
Kiến thức 4 giờ, 15 phút trước

Từ nay, dừng xe để nghe điện thoại có thể bị xử phạt đến 14 triệu đồng, đúng không?

Theo pháp luật giao thông đường bộ, việc dừng xe để nghe điện thoại không phải là hành vi bị nghiêm cấm. Tuy nhiên, việc...
Kiến thức 5 giờ, 13 phút trước

Chuyển khoản nhầm cho người khác có bị mất tiền không? Làm cách nào để lấy lại được

Khi chuyển khoản nhầm cho người khác bạn hoàn toàn có thể lấy lại được số tiền của mình. Tuy nhiên điều đó còn phụ...
Kiến thức 5 giờ, 14 phút trước

Theo quy định, không còn hộ khẩu ở địa phương có được cấp sổ đỏ không?

Hiện có không ít trường hợp chuyển nhà, chuyển khẩu hoặc mua đất ở khác nơi thường trú. Vậy pháp luật quy định như thế...
Kiến thức 5 giờ, 14 phút trước

Một chi tiết đủ hiểu tình trạng hôn nhân của Phan Như Thảo và chồng đại gia ở thì hiện tại

Cuộc sống hôn nhân của Phan Như Thảo bên chồng đại gia nhận được sự quan tâm.
Chuyện làng sao 5 giờ, 15 phút trước