Danh mục

Phụ nữ nên cảnh giác với bệnh sỏi mật

Thứ năm, 22/05/2014 15:43

Tuổi tác, béo phì, hormone... là những tác nhân đầu tiên khiến cho phụ nữ dễ mắc bệnh sỏi mật. Chị em hãy cảnh giác với căn bệnh này nhé!

Sỏi mật là gì?

Sỏi mật là một bệnh của đường tiêu hoá do có sỏi trong đường mật, có thể phát sinh ở các ống dẫn mật trong gan, ở ống mật chủ hoặc ở túi mật, bởi sự xuất hiện sỏi cholesterol hoặc sỏi sắc tố mật. Sỏi mật là bệnh thường gặp ở Việt Nam.

Tùy theo vị trí của sỏi, thành phần của sỏi mà người ta chia thành sỏi đường dẫn mật hoặc sỏi túi mật; Và tùy theo thành phần của sỏi mà người ta chia sỏi mật ra thành sỏi cholesterol hay sỏi sắc tố mật. Sỏi cholesterol do cholesterol kết tinh trong dịch mật, khi nồng độ cholesterol trong mật cao, nồng độ muối mật thấp, có sự ứ đọng dịch mật và một số nguyên nhân khác. Sỏi cholesterol thường đơn độc, không cản tia X và có màu nhạt. Sỏi sắc tố mật chủ yếu là calcium bilirubinate, sỏi có màu sậm, thường hình thành đám sỏi, cản tia X nhiều, hình thành khi bilirubine tăng, không liên hợp hoặc do bị nhiễm vi trùng, nhiễm ký sinh trùng đường mật.

Trước đây, bệnh sỏi mật chủ yếu là sỏi sắc tố mật, sỏi thường nằm ở trong gan và ở ống mật chủ gây nhiễm khuẩn đường mật, còn sỏi túi mật chỉ chiếm dưới 10%. Nhưng ngày nay, tỷ lệ sỏi cholesterol lại tăng cao so với sỏi sắc tố mật và sỏi túi mật lại ngày càng nhiều, chiếm tới trên 50% trường hợp sỏi mật, có lẽ do chế độ dinh dưỡng và thói quen ăn uống của nhân dân ta đã thay đổi nhiều so với trước.

Sỏi mật là không gì khác những cục nhỏ xuất hiện từ mật đã kết tinh. Đa số không lớn hơn kích cỡ 2,5 cm, tuy nhiên cũng không hiếm trường hợp chỉ nhỏ như hạt cát hoặc tương đương quả bóng bàn.

Tại sao bệnh chủ yếu tấn công phụ nữ?

- Tất cả do những hormone nữ giới. Estrogen gia tăng nồng độ cholesterol trong dịch mật, progesteron làm chậm tốc độ giải phóng túi mật. Điều này tiếp theo giải thích, vì sao xác suất mắc bệnh của phụ nữ giảm dần cùng tuổi tác (so với xu hướng mắc bệnh của nam giới). Trước 40 tuổi, tỷ lệ sỏi mật ở phụ nữ (nguy cơ mắc bệnh đặc biệt tăng khi có thai) được chẩn đoán cao gần gấp ba lần nam giới; sau tuổi 60 xác suất ngã bệnh ở phụ nữ tăng không đáng kể. Liệu pháp hormone thay thế (estrogen) cũng làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt trong trường hợp hormone được bổ sung cho cơ thể ở dạng uống thay vì gián tiếp qua băng dính (qua da). Viên ngừa thai cũng làm gia tăng nguy cơ xuất hiện sỏi mật, nhất là trong mười năm đầu sử dụng.

- Do tình trạng béo phì: những mô trong cơ thể chứa mỡ nhiều hơn cũng sản xuất nhiều estrogen hơn. Thật phi lý, khi nguy cơ cũng gia tăng trong trường hợp sụt cân đột ngột vì nỗ lực giảm béo; bởi thực đơn nghèo năng lượng kìm hãm cơ chế sản xuất mật – yếu tố khiến cho quá trình kết tủa cholesterol diễn ra nhanh hơn. Tình trạng xuất hiện sỏi mật sau những ca hút mỡ hoặc phẫu thuật làm nhỏ dạ dày nhằm hạn chế háu ăn xảy ra nhiều tới mức: hiện không hiếm bệnh nhân yêu cầu cắt bỏ túi mật ngay khi thực hiện kỹ thuật này.

- Do tiểu đường hoặc những bệnh khác hạn chế chức năng của túi mật hoặc làm chậm nhu động ruột – trong đó thậm chí có cả tình trạng tổn thương tủy sống. Trong mức độ nhất định, sỏi mật cũng có thiên hướng di truyền.

Triệu chứng của bệnh sỏi mật

Đa số đối tượng bị sỏi mật đã kết tủa không hề hay biết. Những cục sỏi “thầm lặng” không gây bất cứ triệu chứng gì và thường được tình cờ phát hiện trong những dịp thăm khám khác – chẩn đoán bằng siêu âm hoặc siêu âm ổ bụng.

Tùy theo vị trí của sỏi mà có các triệu chứng có thể khác nhau. Thường thì nếu sỏi trong gan hay sỏi ở ống mật chủ thì ít triệu chứng, thậm chí nếu sỏi nhỏ, không gây tắc mật thì sẽ không có biểu hiện gì, chỉ khi tình cờ làm siêu âm hoặc chụp điện vùng gan mật mới phát hiện ra sỏi. Nhưng nếu sỏi to thì thường có các triệu chứng khá rầm rộ, mà điển hình là đau, sốt, vàng da (mà y học gọi là Tam chứng Charcot).

Đau: Trường hợp điển hình, người bệnh có cơn đau bụng gan, cụ thể: đau đột ngột, dữ dội vùng hạ sườn phải, lan lên vai phải hoặc ra sau lưng, đau làm người bệnh lăn lộn, không dám thở mạnh, kèm theo buồn nôn hoặc nôn. Có khi đau chỉ âm ỉ hoặc tức nặng ở hạ sườn phải, đôi khi đau ở vùng thượng vị, lan lên ngực. Các cơn đau thường xảy ra sau một bữa ăn thịnh soạn hoặc bữa ăn nhiều mỡ.

Sốt: khi bị nhiễm trùng đường mật, có thể sốt cao đột ngột kèm rét run, nhưng cũng có khi chỉ sốt nhẹ 37,5 độ – 38 độ C, có khi sốt kéo dài. Nếu không có nhiễm trùng thì không sốt.

Vàng da: Da và niêm mạc mắt vàng do tắc mật, xuất hiện khi sỏi ở ống mật chủ, ống gan hoặc trong gan, tùy theo mức độ tắc mật mà vàng nhẹ hay vàng đậm. Nếu chỉ có sỏi túi mật đơn thuần thì không gây vàng da.

Rối loạn tiêu hóa: Chậm tiêu, bụng đầy trướng, sợ mỡ, táo bón hoặc tiêu chảy.

Thăm khám lâm sàng: Nếu tắc mật sẽ thấy gan to, túi mật to, mật càng tắc nhiều, gan càng to. Sỏi túi mật không gây gan to. Chẩn đoán xác định cần dựa vào Tam chứng Charcot. Xét nghiệm có thể thấy tăng bạch cầu trong máu, bilirubin máu tăng khi có tắc mật. Siêu âm, chụp cắt lớp vi tính và chụp cộng hưởng từ rất có giá trị giúp chẩn đoán sỏi mật. Đối với sỏi túi mật, siêu âm là phương pháp ít tốn kém mà có giá trị cao trong chẩn đoán.

Những phương pháp chữa trị khác

Nếu bệnh nhân không muốn hoặc không thể phẫu thuật vì lý do khác trong khi đường kính sỏi mật chưa lớn, một trong số cách giải quyết là uống ursodiol (tên thương mại:Actigali, Urso), hỗn hợp axit mật tự nhiên, uống mỗi ngày 2-4 lần, giúp làm tan sỏi. Loại tân dược này cũng được sử dụng nhằm mục đích phòng ngừa nhằm ngăn cản nguy cơ hình thành sỏi mật cho đối tượng giảm béo hoặc sụt cân vì những lý do khác. Nên biết, ursodiol chỉ có tác dụng làm tan sỏi mật thành phần chủ yếu từ cholesterol và phản ứng mong đợi thường xuất hiện sau thời gian vài tháng.

Việc uống thuốc thường được bác sĩ kết hợp với tán sỏi – phương pháp điều trị làm sỏi tan nhỏ, để dễ đào thải hơn từ đường dẫn mật với sự trợ giúp của sóng siêu âm.

Có thể hạn chế nguy cơ xuất hiện sỏi mật?

- Hàng ngày cần ăn ba bữa cân bằng.

- Duy trì cân nặng không vượt quá chuẩn mực dành cho lứa tuổi

- Thường xuyên tập luyện thể thao (đi bộ) thời gian tối thiểu 30 phút đa số ngày trong tuần.

Những nghiên cứu được thực hiện trong khuôn khổ dự án “Nurses’ Health Study” cũng cho thấy, tỷ lệ phụ nữ áp dụng thực đơn hàng ngày giầu chất xơ bị sỏi mật thấp hơn hẳn đồng loại đối chứng cùng lứa tuổi.

phunutoday.vn

Tin được quan tâm

Người lao động cả nước chuẩn bị đón tin vui lớn, tăng gấp đôi lương cơ bản từ 1/7/2025, có đúng không?

Nhiều thông tin lan truyền rằng từ 1/7/2025 sẽ tăng gấp đôi lương cơ bản, vậy điều này có đúng hay không?
Kiến thức 2 ngày, 10 giờ trước

Chính thức hôm nay: Lương 15 triệu phải trích lại 1.575.000 đồng/tháng, hàng triệu người nhận tiền lương tháng 7 bị hụt tiền đừng bỡ ngỡ

Từ ngày 1/7/2025, người có mức lương 15 triệu đồng/tháng sẽ phải trích lại 1.575.000 đồng/tháng để đóng bảo hiểm bắt buộc.
Kiến thức 2 ngày, 18 giờ trước

Trợ cấp 3 - 6 triệu đồng/tháng cho người tham gia BHYT đủ 5 năm liên tục từ 1/7/2025, có đúng không?

Thông tin việc tham gia BHYT đủ 5 năm liên tục sẽ được nhận tiền trợ cấp 3 - 6 triệu đồng/tháng, thực hư ra...
Kiến thức 2 ngày, 21 giờ trước

Kể từ 1/7/2025: Người từ 75 tuổi không có lương hưu sẽ được nhận 3 triệu đồng tiền trợ cấp hàng tháng?

Có phải từ 1/7/2025, người từ 75 tuổi không có lương hưu sẽ được nhận tiền trợ cấp hàng tháng lên tới 3 triệu đồng,...
Kiến thức 2 ngày, 19 giờ trước

Khách hàng đột ngột qua đời, có được ngân hàng trả lại tiền còn trong tài khoản không?

Ngân hàng sẽ xử lý số tiền trong tài khoản người đã mất như thế nào? Người thân cần làm gì để tiếp cận tài...
Kiến thức 3 ngày, 21 giờ trước

Những người có ngày sinh trùng với 3 ngày này theo âm lịch sẽ rất may mắn, thịnh vượng và kiếm tiền dễ dàng!

Trên bầu trời đầy sao bao la, số phận của mỗi người dường như được dẫn dắt bởi một thế lực bí ẩn nào đó....
Đời sống số 2 ngày, 5 giờ trước

Tin cùng mục

Đi tiểu nhiều chưa chắc do uống quá nhiều nước! Hướng dẫn bạn 8 cách hiệu quả để thoát khỏi tình trạng yếu bàng quang và ngừng phải thức dậy đi vệ sinh giữa đêm

Theo thống kê, trung bình cứ 5 - 6 người thì có 1 người bị chứng tiểu nhiều làm phiền, và tỷ lệ này có...
Chăm sóc sức khỏe 6 giờ, 32 phút trước

Mẹ bầu uống cà phê có làm da em bé trong bụng đen đi? Ăn bột ngọc trai giúp em bé trắng hơn? Bác sĩ sản phụ khoa lên tiếng làm rõ

Một thai phụ chia sẻ rằng mẹ chồng cô khuyên không nên uống cà phê hay ăn nước tương, thay vào đó nên dùng nhiều...
Chăm con 13 giờ, 49 phút trước

Dùng bình giữ nhiệt theo cách này rất dễ 'nuôi bệnh trong miệng', cần thay đổi ngay lập tức!

Bình giữ nhiệt là vật dụng quen thuộc, nhưng chỉ khi dùng đúng cách mới thực sự bảo vệ sức khỏe.
Chăm sóc sức khỏe 13 giờ, 29 phút trước

Nếu con bạn quá thích màu này, điều đó có nghĩa là bé đang thiếu cảm giác an toàn! Cha mẹ nên chú ý nhiều hơn

Khi con tôi còn nhỏ, một buổi sáng tôi đã chọn cho cháu một chiếc áo khoác màu xanh, nhưng cháu nhất quyết không mặc...
Chăm con 16 giờ, 16 phút trước

Trong thời đại ung thư đang hoành hành, tại sao chúng ta chưa bao giờ nghe đến 'ung thư tim'?

Ung thư có thể xuất hiện ở hầu hết cơ quan trong cơ thể, nhưng tim lại là ngoại lệ hiếm hoi. Tại sao ung...
Chăm sóc sức khỏe 18 giờ, 26 phút trước

Cảnh giác! Ba kiểu lời khen 'độc hại' đang âm thầm làm tổn thương con bạn - kiểu thứ ba gần như ai cũng từng mắc phải

Nhiều bậc cha mẹ tưởng rằng khen ngợi con bằng những lời “có cánh” sẽ giúp trẻ tự tin hơn, nhưng thực tế, những kiểu...
Chăm con 1 ngày, 12 giờ trước

Tin mới cập nhật

Tôi hối hận sau khi xem xong 'Sex Education': Chỉ vì 1 câu nói khiến con rơi vào khủng hoảng

Xem phim "Sex Education" không chỉ là giây phút giải trí đơn thuần mà còn là cơ hội để nhiều phụ huynh, trong đó có...
Tâm sự 5 giờ, 33 phút trước

Tin vui: Trưởng thôn, Tổ trưởng dân phố được hưởng phụ cấp bằng 6 lần mức lương cơ sở, cao nhất lên tới 14.040.000 đồng/tháng

Từ ngày 1/7/2025, mức khoán đối với Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố là 10.530.000 đồng/tháng, tương ứng 4,5 lần mức lương cơ sở...
Tin trong ngày 5 giờ, 7 phút trước

Sao Việt 2/7: Lý do Lương Bằng Quang dùng ví cũ rách dù nhiều tiền? Hùng Thuận 'Đất Phương Nam' háo hức chờ đến ngày cưới

Tin sao Việt 2/7/2025: Dù chiếc ví đã sờn rách nhưng Lương Bằng Quang vẫn dùng mang theo bên mình. Hùng Thuận 'Đất Phương Nam'...
Chuyện làng sao 5 giờ, 28 phút trước

Tính tới hiện tại Việt Nam có những ai là tỷ phú USD?

Theo cập nhật mới nhất từ Forbes, hiện Việt Nam chỉ có 5 tỷ phú đô la.
Tin trong ngày 6 giờ, 32 phút trước

Tử vi ngày 3/7/2025 của 12 con giáp: Tuổi Tuất sự nghiệp rất hanh thông, Thìn đối mặt với nhiều chuyện nan giải

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 3/7/2025.
Đời sống số 6 giờ, 33 phút trước

Cả David Beckham lẫn Angelina Jolie đều đau đầu vì quý tử bất ngờ đổ đốn

Mặc dù đều nổi tiếng có cách giáo dục con đặc biệt nhưng David Beckham và Angelina Jolie chẳng tránh khỏi những phiền muộn vì...
Chuyện làng sao 6 giờ, 33 phút trước

Vì sao ra đề thi tốt nghiệp THPT năm 2025 khó như 'lên trời'?

Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 đã khép lại nhưng dư âm vẫn còn nóng trên các diễn đàn giáo dục, mạng xã hội và...
Tin trong ngày 6 giờ, 34 phút trước

Đến ngày 1/7 thông tin địa chỉ cư trú trên VNeID sai, có thể vì lý do này, 60 triệu người dùng cần chú ý

Ngày 1/7 đánh dấu thời điểm quan trọng với ứng dụng định danh điện tử VNeID khi lượng người dùng tăng đột biến, gây ra...
Tin trong ngày 6 giờ, 39 phút trước

Trương Ngọc Ánh tự hào khoe ái nữ du học hè tại Mỹ, phản ứng khi con gái bị soi ngoại hình ở tuổi dậy thì

Trương Ngọc Ánh lên tiếng khi con gái bị soi ngoại hình khiến khán giả quan tâm.
Chuyện làng sao 6 giờ, 40 phút trước

Sơn Tùng chạm mặt anti-fan, phản ứng thế nào?

Màn chạm mặt của Sơn Tùng và anti-fan đã gây chú ý hơn cả.
Chuyện làng sao 6 giờ, 42 phút trước