Danh mục

Phụ nữ nên cảnh giác với bệnh sỏi mật

Thứ năm, 22/05/2014 15:43

Tuổi tác, béo phì, hormone... là những tác nhân đầu tiên khiến cho phụ nữ dễ mắc bệnh sỏi mật. Chị em hãy cảnh giác với căn bệnh này nhé!

Sỏi mật là gì?

Sỏi mật là một bệnh của đường tiêu hoá do có sỏi trong đường mật, có thể phát sinh ở các ống dẫn mật trong gan, ở ống mật chủ hoặc ở túi mật, bởi sự xuất hiện sỏi cholesterol hoặc sỏi sắc tố mật. Sỏi mật là bệnh thường gặp ở Việt Nam.

Tùy theo vị trí của sỏi, thành phần của sỏi mà người ta chia thành sỏi đường dẫn mật hoặc sỏi túi mật; Và tùy theo thành phần của sỏi mà người ta chia sỏi mật ra thành sỏi cholesterol hay sỏi sắc tố mật. Sỏi cholesterol do cholesterol kết tinh trong dịch mật, khi nồng độ cholesterol trong mật cao, nồng độ muối mật thấp, có sự ứ đọng dịch mật và một số nguyên nhân khác. Sỏi cholesterol thường đơn độc, không cản tia X và có màu nhạt. Sỏi sắc tố mật chủ yếu là calcium bilirubinate, sỏi có màu sậm, thường hình thành đám sỏi, cản tia X nhiều, hình thành khi bilirubine tăng, không liên hợp hoặc do bị nhiễm vi trùng, nhiễm ký sinh trùng đường mật.

Trước đây, bệnh sỏi mật chủ yếu là sỏi sắc tố mật, sỏi thường nằm ở trong gan và ở ống mật chủ gây nhiễm khuẩn đường mật, còn sỏi túi mật chỉ chiếm dưới 10%. Nhưng ngày nay, tỷ lệ sỏi cholesterol lại tăng cao so với sỏi sắc tố mật và sỏi túi mật lại ngày càng nhiều, chiếm tới trên 50% trường hợp sỏi mật, có lẽ do chế độ dinh dưỡng và thói quen ăn uống của nhân dân ta đã thay đổi nhiều so với trước.

Sỏi mật là không gì khác những cục nhỏ xuất hiện từ mật đã kết tinh. Đa số không lớn hơn kích cỡ 2,5 cm, tuy nhiên cũng không hiếm trường hợp chỉ nhỏ như hạt cát hoặc tương đương quả bóng bàn.

Tại sao bệnh chủ yếu tấn công phụ nữ?

- Tất cả do những hormone nữ giới. Estrogen gia tăng nồng độ cholesterol trong dịch mật, progesteron làm chậm tốc độ giải phóng túi mật. Điều này tiếp theo giải thích, vì sao xác suất mắc bệnh của phụ nữ giảm dần cùng tuổi tác (so với xu hướng mắc bệnh của nam giới). Trước 40 tuổi, tỷ lệ sỏi mật ở phụ nữ (nguy cơ mắc bệnh đặc biệt tăng khi có thai) được chẩn đoán cao gần gấp ba lần nam giới; sau tuổi 60 xác suất ngã bệnh ở phụ nữ tăng không đáng kể. Liệu pháp hormone thay thế (estrogen) cũng làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt trong trường hợp hormone được bổ sung cho cơ thể ở dạng uống thay vì gián tiếp qua băng dính (qua da). Viên ngừa thai cũng làm gia tăng nguy cơ xuất hiện sỏi mật, nhất là trong mười năm đầu sử dụng.

- Do tình trạng béo phì: những mô trong cơ thể chứa mỡ nhiều hơn cũng sản xuất nhiều estrogen hơn. Thật phi lý, khi nguy cơ cũng gia tăng trong trường hợp sụt cân đột ngột vì nỗ lực giảm béo; bởi thực đơn nghèo năng lượng kìm hãm cơ chế sản xuất mật – yếu tố khiến cho quá trình kết tủa cholesterol diễn ra nhanh hơn. Tình trạng xuất hiện sỏi mật sau những ca hút mỡ hoặc phẫu thuật làm nhỏ dạ dày nhằm hạn chế háu ăn xảy ra nhiều tới mức: hiện không hiếm bệnh nhân yêu cầu cắt bỏ túi mật ngay khi thực hiện kỹ thuật này.

- Do tiểu đường hoặc những bệnh khác hạn chế chức năng của túi mật hoặc làm chậm nhu động ruột – trong đó thậm chí có cả tình trạng tổn thương tủy sống. Trong mức độ nhất định, sỏi mật cũng có thiên hướng di truyền.

Triệu chứng của bệnh sỏi mật

Đa số đối tượng bị sỏi mật đã kết tủa không hề hay biết. Những cục sỏi “thầm lặng” không gây bất cứ triệu chứng gì và thường được tình cờ phát hiện trong những dịp thăm khám khác – chẩn đoán bằng siêu âm hoặc siêu âm ổ bụng.

Tùy theo vị trí của sỏi mà có các triệu chứng có thể khác nhau. Thường thì nếu sỏi trong gan hay sỏi ở ống mật chủ thì ít triệu chứng, thậm chí nếu sỏi nhỏ, không gây tắc mật thì sẽ không có biểu hiện gì, chỉ khi tình cờ làm siêu âm hoặc chụp điện vùng gan mật mới phát hiện ra sỏi. Nhưng nếu sỏi to thì thường có các triệu chứng khá rầm rộ, mà điển hình là đau, sốt, vàng da (mà y học gọi là Tam chứng Charcot).

Đau: Trường hợp điển hình, người bệnh có cơn đau bụng gan, cụ thể: đau đột ngột, dữ dội vùng hạ sườn phải, lan lên vai phải hoặc ra sau lưng, đau làm người bệnh lăn lộn, không dám thở mạnh, kèm theo buồn nôn hoặc nôn. Có khi đau chỉ âm ỉ hoặc tức nặng ở hạ sườn phải, đôi khi đau ở vùng thượng vị, lan lên ngực. Các cơn đau thường xảy ra sau một bữa ăn thịnh soạn hoặc bữa ăn nhiều mỡ.

Sốt: khi bị nhiễm trùng đường mật, có thể sốt cao đột ngột kèm rét run, nhưng cũng có khi chỉ sốt nhẹ 37,5 độ – 38 độ C, có khi sốt kéo dài. Nếu không có nhiễm trùng thì không sốt.

Vàng da: Da và niêm mạc mắt vàng do tắc mật, xuất hiện khi sỏi ở ống mật chủ, ống gan hoặc trong gan, tùy theo mức độ tắc mật mà vàng nhẹ hay vàng đậm. Nếu chỉ có sỏi túi mật đơn thuần thì không gây vàng da.

Rối loạn tiêu hóa: Chậm tiêu, bụng đầy trướng, sợ mỡ, táo bón hoặc tiêu chảy.

Thăm khám lâm sàng: Nếu tắc mật sẽ thấy gan to, túi mật to, mật càng tắc nhiều, gan càng to. Sỏi túi mật không gây gan to. Chẩn đoán xác định cần dựa vào Tam chứng Charcot. Xét nghiệm có thể thấy tăng bạch cầu trong máu, bilirubin máu tăng khi có tắc mật. Siêu âm, chụp cắt lớp vi tính và chụp cộng hưởng từ rất có giá trị giúp chẩn đoán sỏi mật. Đối với sỏi túi mật, siêu âm là phương pháp ít tốn kém mà có giá trị cao trong chẩn đoán.

Những phương pháp chữa trị khác

Nếu bệnh nhân không muốn hoặc không thể phẫu thuật vì lý do khác trong khi đường kính sỏi mật chưa lớn, một trong số cách giải quyết là uống ursodiol (tên thương mại:Actigali, Urso), hỗn hợp axit mật tự nhiên, uống mỗi ngày 2-4 lần, giúp làm tan sỏi. Loại tân dược này cũng được sử dụng nhằm mục đích phòng ngừa nhằm ngăn cản nguy cơ hình thành sỏi mật cho đối tượng giảm béo hoặc sụt cân vì những lý do khác. Nên biết, ursodiol chỉ có tác dụng làm tan sỏi mật thành phần chủ yếu từ cholesterol và phản ứng mong đợi thường xuất hiện sau thời gian vài tháng.

Việc uống thuốc thường được bác sĩ kết hợp với tán sỏi – phương pháp điều trị làm sỏi tan nhỏ, để dễ đào thải hơn từ đường dẫn mật với sự trợ giúp của sóng siêu âm.

Có thể hạn chế nguy cơ xuất hiện sỏi mật?

- Hàng ngày cần ăn ba bữa cân bằng.

- Duy trì cân nặng không vượt quá chuẩn mực dành cho lứa tuổi

- Thường xuyên tập luyện thể thao (đi bộ) thời gian tối thiểu 30 phút đa số ngày trong tuần.

Những nghiên cứu được thực hiện trong khuôn khổ dự án “Nurses’ Health Study” cũng cho thấy, tỷ lệ phụ nữ áp dụng thực đơn hàng ngày giầu chất xơ bị sỏi mật thấp hơn hẳn đồng loại đối chứng cùng lứa tuổi.

phunutoday.vn

Tin được quan tâm

Kể từ nay, người dân chỉ cần có đủ 2 điều kiện này sẽ được xây nhà trên đất nông nghiệp

Người dân khi có đủ 2 điều kiện này thì xây nhà trên đất nông nghiệp sẽ không lo bị phạt tiền, cần biết để...
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Ngày 4 - 4 là Tết Thanh Minh, phải 60 năm mới có một lần. Ngày nào là ngày tốt nhất để viếng mộ? Tổ tiên chúng ta đã nói rõ điều này cách đây 3.000 năm

Tết Thanh Minh năm 2025 chắc chắn sẽ đi vào lịch sử. Không chỉ vì nó rơi vào lúc 20:49 ngày 4 tháng 4 theo...
Đời sống số 2 ngày, 19 giờ trước

Tiêu chí chọn chủ tịch xã như thế nào khi không còn cấp huyện, sáp nhập xã?

Sau khi sáp nhập thì xã sẽ rộng và nhiều công việc hơn. Vậy khi chọn chủ tịch xã cần đáp ứng những tiêu chí...
Kiến thức 2 ngày, 14 giờ trước

Loại gỗ được mệnh danh là 'kim cương của núi rừng', giá lên đến 50 tỷ đồng tại Việt Nam

Đây là loại gỗ quý hiếm, có giá thành "đắt xắt ra miếng" nên không phải ai cũng có thể sở hữu.
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

5 ngành nghề được dự báo sẽ mang lại thu nhập cao chót vót trong 5 năm tới, chọn đúng để đổi đời

Dưới đây là 5 ngành nghề dự báo sẽ mang lại thu nhập cao chót vót trong 5 năm tới, các sĩ tử và phụ...
Kiến thức 3 ngày, 16 giờ trước

Tử vi ngày 1/4/2025 của 12 con giáp: Tuổi tuất có cơ hội thăng tiến, Tỵ phải đối mặt với nhiều rắc rối

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 1/4/2025.
Đời sống số 2 ngày, 5 giờ trước

Tin cùng mục

Ăn trứng luộc thường xuyên, là “bổ gan” hay “hại gan”? Bác sĩ: 3 điểm cần nhớ khi ăn trứng

Ăn trứng luộc thường xuyên có thể mang lại nhiều lợi ích sức khỏe nếu sử dụng hợp lý. Tuy nhiên, để đánh giá trứng...
Chăm sóc sức khỏe 20 giờ, 43 phút trước

4 thói quen đánh cắp cuộc sống của bạn, uống quá ít nước chỉ đứng thứ 4 và vị trí đầu tiên là điều không ngờ tới

Trong cuộc sống hàng ngày, có rất nhiều thói quen vô tình ẩn chứa đang âm thầm hủy hoại tuổi thọ của chúng ta. Có...
Chăm sóc sức khỏe 20 giờ, 53 phút trước

Không phải ung thư phổi, đây mới là loại bệnh ung thư có số ca mắc cao nhất Việt Nam

Ung thư phổi, gan, dạ dày không phải là loại ung thư phổ biến nhất Việt Nam năm 2022.
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 10 giờ trước

Bệnh giang mai ẩn núp một cách âm thầm. Hãy cảnh giác với 5 thay đổi này ở cơ thể bạn. Việc phát hiện đúng thời điểm rất quan trọng

Khi nói đến bệnh giang mai, phản ứng đầu tiên của nhiều người có thể là “bệnh này quá xa lạ với tôi”. Nhưng trên...
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 12 giờ trước

Thời gian ngủ trưa lý tưởng nhất là bao lâu? Bác sĩ: khoảng thời gian này là tốt nhất

Ngủ trưa, một việc tưởng chừng đơn giản, đã khiến vô số người phải vật lộn. Nếu bạn ngủ quá ít, bạn sẽ có cảm...
Chăm sóc sức khỏe 2 ngày, 13 giờ trước

Tuổi thọ có liên quan đến việc uống rượu không?

Một cuộc khảo sát với 11.558 người uống rượu đã tiết lộ mối liên hệ giữa việc uống rượu và tuổi thọ.
Chăm sóc sức khỏe 2 ngày, 16 giờ trước

Tin mới cập nhật

Đâu là tỉnh có số mỏ vàng nhiều nhất trong 40 mỏ vàng vừa phát hiện tại Việt Nam?

Trong số các mỏ khoáng sản kim loại vừa phát hiện ở Tây Bắc, có tới 40 mỏ vàng với trữ lượng gần 30 tấn....
Dòng sự kiện 4 giờ, 5 phút trước

Bảng quy đổi điểm IELTS xét tuyển vào các trường đại học năm 2025, các bạn trẻ nên chú ý

Năm 2025, khi cánh cửa đại học ngày càng mở rộng với đa dạng phương thức xét tuyển, chứng chỉ IELTS tiếp tục khẳng định...
Kiến thức 4 giờ, 5 phút trước

Chú ý: Kể từ nay, mọi giao dịch chuyển tiền vào tài khoản này ở BIDV sẽ bị từ chối

BIDV lưu ý, việc thay đổi này không làm thay đổi quyền - nghĩa vụ giữa ngân hàng và khách hàng như đã thỏa thuận....
Đời sống số 4 giờ, 6 phút trước

Che biển số xe để lách phạt nguội, tài xế có thể bị phạt lên tới 26 triệu đồng

Để tránh bị phạt nguội, một số tài xế nghĩ ra cách che biển số xe, nhưng hành vi này có thể bị phạt tiền....
Kiến thức 4 giờ, 7 phút trước

Không cần hóa chất, chỉ một chiếc túi nilon nhỏ cũng đủ làm cống thoát nước nhà tắm và bếp hết sạch mùi hôi khó chịu

Không cần dùng hóa chất hay tốn nhiều công sức, chỉ với một chiếc túi nilon đơn giản, bạn đã có thể khử sạch mùi...
Kiến thức 5 giờ, 5 phút trước

Ca sĩ Việt nổi tiếng kết hôn với tỷ phú Mỹ, sau đám cưới phải thốt lên: 'Trời ơi, con không tưởng tượng được!'

Trước khi đi đến hôn nhân, ca sĩ Hà Phương vẫn không hay biết về khối tài sản khổng lồ của chồng. Chỉ đến khi...
Chuyện làng sao 5 giờ, 7 phút trước

Vạch kẻ đường siêu dị ngăn các 'báo thủ' phóng nhanh

Một thị trấn nhỏ ở Pennsylvania đang gây xôn xao dư luận với một giải pháp độc đáo nhằm giảm thiểu tình trạng lái xe...
Kiến thức 5 giờ, 9 phút trước

Hà Nội: Một người mẹ chuyển khoản 150 triệu vì tin giọng nói trong Messenger là của con, mãi sau mới ngỡ ra bị lừa

Lợi dụng công nghệ Deepfake, kẻ xấu đã tạo ra những video giả mạo với hình ảnh và giọng nói giống như người thật khiến...
Kiến thức 5 giờ, 10 phút trước

Tử vi ngày 3/4/2025 của 12 con giáp: Tuổi Tý nhiều cơ hội phát triển, Dậu cần đề phòng kẻ xấu

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 3/4/2025.
Đời sống số 5 giờ, 10 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ năm ngày 3 tháng 4, tức ngày mùng 6 tháng 3 âm lịch?

Trong văn hóa truyền thống, việc chọn ngày lành để tổ chức các hoạt động quan trọng đã trở thành một phong tục ăn sâu...
Đời sống số 8 giờ, 24 phút trước