Danh mục

Ăn uống dưỡng sinh mùa thu

Thứ sáu, 13/09/2013 15:41

Tiết thu, dương khí dần dần thu liễm bế tàng, âm khí từ từ tăng trưởng, thời tiết chuyển dần từ nóng sang lạnh, là giai đoạn quá độ của "dương tiêu âm trưởng". Lúc này, mưa ít gió nhiều, độ ẩm trong không khí giảm đi, "táo" với đặc tính khô hanh là chủ k

Do đó, ăn uống vào mùa thu trước hết cần phải tuân thủ nguyên tắc "thu đông dưỡng âm", "phòng táo giữ âm, tư thận nhuận phế", nghĩa là nên bổ sung đầy đủ tân dịch và trọng dụng những thực phẩm có công dụng dưỡng âm nhuận táo. Dưới đây, xin giới thiệu phép ăn uống dưỡng sinh mùa thu để bạn đọc tham khảo:

Đầu thu ôn táo nên chọn những thứ có tính mát để thanh nhiệt dưỡng âm, sinh tân dịch như củ cải, giá đỗ, củ đậu, ngó sen, khoai sọ, khoai môn, củ từ, mía, lê, táo, hồng xiêm, nho, trứng vịt, thịt thỏ, tiểu mạch, bách hợp, trà mạch môn...
Cuối thu lương táo nên chọn dùng những thực phẩm có tính bình hòa để tư âm dưỡng huyết nhuận táo như củ mài, vừng, mộc nhĩ trắng (ngân nhĩ), thịt rùa, thịt ba ba, sò, gà ác, tổ yến, sữa bò, mật ong, nước dâu, kỷ tử, hà thủ ô...


Cháo bách hợp hạt sen, cháo hồng táo - gạo nếp là món ăn bổ dưỡng
vào mùa thu rất có ích cho sức khỏe.

Để bồi bổ tân dịch, sách Y học nhập môn khuyên nên trọng dụng các loại cháo như cháo bách hợp hạt sen, cháo hồng táo gạo nếp, cháo đường phèn, cháo sa sâm, cháo hoàng tinh... với phương thức "sáng sớm dùng cháo có tác dụng tốt cho quá trình trao đổi chất, lợi cho dạ dày, sinh tân dịch...". Theo cổ nhân, ăn cháo vào mùa thu rất có ích cho sức khỏe, nhất là vào tiết đầu thu khi khí trời vẫn còn nóng ẩm dễ gây ra các bệnh lý đường tiêu hóa.

Để tư thận, nhuận phế, theo học thuyết Ngũ hành, vị chua vào can, vị cay vào phế. Phế thuộc kim, can thuộc mộc. Mùa thu, vạn vật thu vào, khí kim ở phế vượng thịnh. Nếu ăn uống nhiều đồ có vị cay thì sẽ trợ giúp cho phế khí khiến phế khí càng thịnh, phế kim khắc can mộc thái quá dẫn đến công năng của tạng can bị rối loạn. Vì vậy, cổ nhân khuyên về mùa thu nên ăn uống "thiểu tân tăng toan" (ít cay nhiều chua, cần trọng dụng nhiều thực phẩm có vị chua nhằm tăng cường chức năng của can và phòng ngừa phế khí quá thịnh làm hại đến can và dùng ít thực phẩm có vị cay như hành, gừng, tỏi, ớt, hạt tiêu.

Thêm nữa, mùa thu là giai đoạn quá độ từ nóng chuyển sang lạnh, vì vậy, không nên ăn quá nhiều đồ sống lạnh hoặc bổ béo khó tiêu dễ gây thương tổn tỳ và vị.
Cuối cùng, mùa thu, ăn uống bồi bổ nên điều hòa (bình bổ) vì thời tiết mát mẻ, âm dương tương đối cân bằng, đồ ăn thức uống không nên quá nóng và quá lạnh. Ví như về mùa hạ, các loại dưa như dưa hấu, dưa chuột, dưa gang... là thực phẩm thượng hạng vì có tác dụng thanh nhiệt tiêu thử mạnh, nhưng sau tiết lập thu thì bất luận loại dưa nào dù ngon đến mấy cũng không nên ăn nhiều vì dễ làm cho dương khí của tỳ vị hư hao. Sách thuốc cổ đã viết: "Thu qua hoại đỗ" (mùa thu ăn dưa thì có hại cho đường tiêu hóa).

Mùa hạ đã qua, mùa thu đã tới, nhắc lại một vài quan niệm về ăn uống trong mùa thu của cổ nhân những mong chúng ta hiểu thêm đôi nét đặc sắc trong khoa học và nghệ thuật ẩm thực phương Đông xa xưa. Vẫn biết rằng trong thời buổi công nghiệp hiện nay, khi hội nhập và hòa đồng đang là xu thế của thời đại, nhiều nếp cũ không còn giữ nữa, người ta có thể ăn dưa hấu quanh năm, thịt chó, thịt dê và các loại rượu mạnh được tiêu thụ bốn mùa, đồ ăn Âu Mỹ không còn là của hiếm... nhưng ngẫm cho kỹ, con người ta đâu có dễ gì thoát khỏi sự chi phối của quy luật tạo hóa, bởi vậy, dưỡng sinh ăn uống theo mùa xem ra vẫn là điều khiến chúng ta phải lưu tâm nghiên cứu.
 
BS. Xuân Mai

Theo Suckhoedoisong.vn

Tin được quan tâm

Tin vui: Người lao động được nhận 1,3 triệu đồng trong dịp Tết Nguyên đán 2026 nếu đáp ứng điều kiện này

Theo kế hoạch, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam sẽ tổ chức nhiều hoạt động cho người lao động trong dịp Tết Nguyên đán...
Tin trong ngày 2 ngày, 6 giờ trước

Quy định mới nhất về bằng cấp với cán bộ, công chức: Bằng Đại học tại chức, không chính quy có đáp ứng yêu cầu không?

Với quy định mới được xem là bước đi nhằm chuẩn hóa đội ngũ công chức trong bối cảnh thực hiện tinh gọn bộ máy...
Kiến thức 2 ngày, 6 giờ trước

Lập đông năm 2025 rơi vào ngày nào?

Lập đông là một trong những tiết khí quan trọng, đánh dấu sự khởi đầu của mùa đông theo lịch khí tượng. Vậy ngày Lập...
Tin trong ngày 2 ngày, 7 giờ trước

Từ nay đến 31/12/2025, những người sinh năm này sẽ được hưởng quyền lợi đặc biệt khi làm thẻ căn cước mới

Theo quy định, 3 đối tượng dưới đây sẽ được hưởng nhiều quyền lợi khi đi làm căn cước.
Kiến thức 2 ngày, 21 giờ trước

Ngày 26 tháng 9 là thứ Sáu, tức 5 tháng 8 âm lịch. Những con giáp nào cần thận trọng?

Thứ sáu, ngày 26 tháng 9, ngày mùng 5 tháng 8 âm lịch, đại diện cho Năm Tỵ, Tháng Ất Dậu và Ngày Mậu Tuất....
Đời sống số 2 ngày, 1 giờ trước

Việt Nam sở hữu loại gỗ được mệnh danh 'Vương mộc': Đắt ngang kim cương, 800 năm mới thu hoạch, giá lên đến 25 tỷ đồng

Đây là loại gỗ quý hiếm, cấm khai thác, nằm trong Sách đỏ Việt Nam.
Kiến thức 2 ngày, 23 giờ trước

Tin cùng mục

Loại cây cổ xưa tại Việt Nam: Vừa là dược liệu, vừa là thực phẩm, toàn thân là ‘vàng’, càng hái càng ra tiền

Đây là cây dược liệu quý giá từ ngàn xưa, vừa là thực phẩm bổ dưỡng, vừa mang lại thu nhập cao.
Chăm sóc sức khỏe 8 giờ, 7 phút trước

Virus corona (Covid-19) hoành hành suốt ba năm trước đó đã biến mất, nhưng nó để lại 4 hiện tượng kỳ lạ. Liệu nó tốt hay xấu?

Sau ba năm hoành hành khắp thế giới, liệu đại dịch COVID-19 có thực sự lặng lẽ biến mất?
Chăm sóc sức khỏe 12 giờ, 43 phút trước

Loại rau được đánh giá 'tốt bậc nhất thế giới', hoá ra là rau quen thuộc, bán đầy chợ Việt với giá rẻ bèo

Đây là một trong những loại rau lá xanh cung cấp nhiều giá trị dinh dưỡng như vitamin, khoáng chất và các hợp chất thực...
Chăm sóc sức khỏe 21 giờ, 44 phút trước

Ngủ trưa thường xuyên có tốt hơn là không bao giờ ngủ trưa không? Thời gian ngủ trưa lý tưởng là bao lâu?

Không chỉ giấc ngủ ban đêm mới quyết định sức khỏe, mà một giấc ngủ trưa ngắn và chất lượng cũng mang lại nhiều lợi...
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 4 giờ trước

Nhiều bác sĩ cảnh báo ngừng ăn món này, có thể 'tàn phá' đường ruột, hãy báo cho bố mẹ dẹp ngay khỏi bàn ăn

Theo các bác sĩ, có những món ăn tưởng chừng vô hại mà chúng ta vẫn thường dùng trong các bữa cơm lại có thể...
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 5 giờ trước

Loại rau chứa một loạt chất dinh dưỡng giúp chống ung thư, bán rẻ đầy chợ Việt

Nghiên cứu chỉ ra rằng loại rau này chứa nhiều chất dinh dưỡng lý tưởng cho chế độ ăn phòng chống ung thư.
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 11 giờ trước

Tin mới cập nhật

Khi luộc thịt nên vớt hết bọt hay để nguyên? Chia sẻ của chuyên gia sẽ khiến nhiều người phải thay đổi thói quen nấu ăn

Trong quá trình luộc thịt, nước sẽ bị sủi bọt rồi có lớp đục màu trắng nổi lên. Đại đa số mọi người vẫn cứ...
Làm sao 23 phút trước

Loại gỗ trong thân chứa 'vàng thơm', giá 160 triệu đồng/kg: Luôn khan hiếm, đại gia nhiều tiền cũng không mua được

Với hương thơm độc nhất và giá trị kinh tế khổng lồ, một loại gỗ quý đang được săn lùng trong ngành công nghiệp xa...
Kiến thức 53 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào Chủ Nhật, ngày 28 tháng 9, tức ngày mùng 7 tháng 8 âm lịch?

Chủ nhật, ngày 28 tháng 9, tức ngày mồng 7 tháng 8 âm lịch, tượng trưng cho năm Tỵ, tháng Ất Dậu và ngày Canh...
Đời sống số 1 giờ, 3 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Hãy chọn một hình ảnh một cách trực quan và xem ai đang nghĩ về bạn một cách điên cuồng vào lúc này

Hãy tưởng tượng trước mặt bạn có 4 bức hình khác nhau, bạn chỉ cần chọn một bức mà bạn bị thu hút nhất ngay...
Đời sống số 1 giờ, 23 phút trước

Chi tiết các trường hợp giáo viên nghỉ hưu trước tuổi không bị trừ lương hưu

Căn cứ Điều 26 Luật Nhà giáo 2025 quy định chế độ nghỉ hưu đối với nhà giáo, trường hợp có đủ 15 năm đóng...
Kiến thức 2 giờ, 38 phút trước

Bốn đặc điểm chứng tỏ một ngôi nhà 'càng ở càng phát đạt', nhà bạn có không?

Thay vì chỉ tập trung vào giá cả hay vị trí, nhiều chuyên gia cho rằng bố cục bên trong mới là yếu tố quyết...
Phong thủy 2 giờ, 53 phút trước

Đây là phường rộng nhất Hà Nội, mật độ dân số gần bằng Singapore

Mật độ dân số của phường này là 8.169 người/km2.
Kiến thức 2 giờ trước

Phụ nữ ở tuổi 50 khi sống qua nửa đời người càng hiểu rõ: Giữ chắc 2 điều này mới là trí tuệ đỉnh cao

Khi ở tuổi 50, phụ nữ thường đã ổn định sự nghiệp hoặc chuẩn bị nghỉ hưu. Áp lực công việc giảm bớt, họ có...
Trắc nghiệm 2 giờ, 8 phút trước

Tin vui: Đề xuất người lao động làm việc không quá 8 giờ mỗi ngày, mỗi tuần được nghỉ ít nhất 1 ngày

Đây là nội dung đáng chú ý trong dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Việc...
Doanh nghiệp 2 giờ, 23 phút trước

Hiệu trưởng trường tiểu học được nhận phụ cấp theo chức vụ dự kiến bao nhiêu từ năm 2026?

Luật Nhà giáo 2025 có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, kéo theo đó là mức phụ cấp của hiệu trưởng trường tiểu học dự kiến...
Dòng sự kiện 3 giờ, 30 phút trước