Danh mục

Tranh cãi vì lược bỏ đoạn "nhạy cảm" trong tác phẩm Chí Phèo

Thứ hai, 26/03/2012 10:14

Cách đây không lâu, việc sửa lại cái kết cho câu chuyện Tấm Cám đã làm nổ ra nhiều cuộc tranh luận gay gắt. Khi mọi việc mới tạm lắng xuống thì mấy ngày gần đây lại ầm ĩ lên vì chuyện SGK lớp 11 lược 3 đoạn so với nguyên gốc truyện ngắn Chí Phèo.

Trong công tác biên soạn sách giáo khoa (SGK) hiện nay đang diễn ra một vấn đề gây tranh cãi. Đó chính là việc đưa các tác phẩm vào chương trình giảng dạy như thế nào? Cắt lược, chỉnh sửa ra sao cho phù hợp?


GS- TS Trần Đình Sử

Tranh cãi vì lược bỏ đúng đoạn nhạy cảm

Không chỉ là một trong những tác phẩm hay nhất của Nam Cao, “Chí Phèo” từ lâu đã được thừa nhận như một tác phẩm kinh điển của nền văn học cách mạng. Trong cuốn Tinh tuyển văn học Việt Nam do GS Nguyễn Đăng Mạnh, Trịnh Tiết Thu, TS Văn Giá, TS Chu Văn Sơn cùng nhau biên soạn cũng đã đánh giá: "Chí Phèo xứng đáng được xem là một kiệt tác. Ở tác phẩm này, nếu tiếp cận nguyên vẹn thì người đọc hiểu hơn ở đáy sâu tâm hồn tưởng như hoàn toàn đen độc của Chí Phèo niềm khao khát được yêu thương, khát khao được làm người".

Về vấn đề đưa một số tác phẩm văn học vào quá trình giảng dạy trong nhà trường, GS Trần Đình Sử, Tổng chủ biên SGK Ngữ văn nâng cao cũng đã từng nói: Một số tác phẩm có dung lượng lớn phải xử lý bằng cách trích đoạn để có thể phù hợp với thời lượng dạy trên lớp. Nếu theo ý kiến của phía những nhà biên soạn thì lược đi là để phù hợp với việc giáo dục, giảng dạy. Tuy nhiên, rất nhiều người cũng cho rằng việc lược đoạn Chí Phèo yêu đương Thị Nở trong vườn chuối đã khiến mất đi đoạn hay nhất của tác phẩm, và như thế đã khiến tác phẩm bị mất đi giá trị rất nhiều.

Theo PGS. TS Đỗ Lai Thúy thì chính đoạn tả cảnh yêu đương trên đã dẫn đến bước ngoặt về nhận thức của Chí Phèo. Bình thường Chí Phèo luôn say khướt, kể cả lúc yêu đương với Thị Nở trong vườn chuối Chí Phèo vẫn còn đang say. Nhưng sau khi tỉnh dậy được Thị Nở, tận tình chăm sóc bằng một tình cảm giữa con người với con người, thứ tình cảm đã từ rất lâu Chí Phèo không có được, đã đánh thức cái bản năng làm người trong Chí Phèo. Và như vậy việc cắt bỏ cảnh Chí Phèo yêu đương với Thị Nở chính là cắt bỏ sự lý giải vì sao Chí Phèo lại trở lại làm người.

PGS. TS Đỗ Lai Thúy khẳng định: Vấn đề ở trích đoạn này không phải là vấn đề tính dục thông thường, không phải là kiểu tả tính dục để hấp dẫn người đọc mà chính qua cảnh đó đã lý giải sự chuyển biến của Chí Phèo. Và như vậy việc cắt bỏ đoạn này chính là cắt bỏ chỗ hay nhất, tài nhất của tác giả.

Lược bỏ, nên hay không?

Theo GS Trần Đình Sử, tổng chủ biên SGK Ngữ văn nâng cao thì: Khi đưa một tác phẩm văn học vào hệ thống giáo dục nhà trường, ngoài những tác phẩm có dung lượng ngắn, vẫn còn khá nhiều những tác phẩm dài. Nếu đem đầy đủ toàn bộ dung lượng vào SGK thì sẽ không thể phù hợp với thời lượng dạy trên lớp. Khi đó giáo viên không thể đủ thời gian dạy toàn bộ mà chỉ dạy được một số khía cạnh. Do vậy, một số tác phẩm phải xử lý bằng cách trích đoạn hay lược bớt. Với tác phẩm Chí Phèo việc phải lược bớt một số đoạn để số trang học sinh phải học trên lớp phù hợp với nhu cầu dạy học của nhà trường cũng là điều bình thường.

Cùng chung quan điểm trên, GS Nguyễn Đăng Mạnh, đồng chủ biên SGK ngữ văn nâng cao cũng cho biết: Trong quá trình soạn thảo sách, việc phải lược bớt một số tác phẩm là điều không thể tránh khỏi, khi đó những người làm SGK sẽ cố gắng để làm sao không ảnh hưởng nhiều đến chủ đề tác phẩm, tư tưởng tác phẩm cũng như hình tượng, tính cách của nhân vật trong tác phẩm.

Việc lược bớt sự kiện vườn chuối trong tác phẩm Chí Phèo, theo GS Nguyễn Đăng Mạnh là do đoạn đó mô tả tỉ mỉ “quan hệ” giữa Chí Phèo và Thị Nở trong vườn chuối, làm khơi gợi nhiều điều khiến học trò lứa tuổi này liên tưởng đến những cái không tốt, không có lợi cho giáo dục.

Tuy nhiên, ở đây đặt ra một vấn đề khá bí cho những người biên soạn sách đó là: Hiện nay không riêng gì văn học, việc xác định ranh giới giữa dung tục và nghệ thuật khi thực hiện những tác phẩm có động chạm đến vấn đề tính dục vẫn còn nhiều bàn cãi.

Với tác phẩm Chí Phèo, khác với quan điểm của GS Nguyễn Đăng Mạnh và GS Trần Đình Sử, nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên cho rằng: Phần đầu của truyện, tác giả trình bày lai lịch, nguồn gốc của nhân vật, đồng thời diễn tả quá trình lưu manh hóa, bị biến dạng về thể chất cả nhân cách, bị dồn đến bước đường cùng. Tuy nhiên, truyện ngắn bao giờ cũng có một nút thắt để đẩy biến cố của câu truyện lên đến đỉnh rồi sau đó là mở nút và kết thúc truyện. Trong truyện ngắn Chí Phèo thì sự kiện vườn chuối được tác giả tạo ra để đẩy biến cố cao trào lên đỉnh điểm.

Việc cắt lược đi một đoạn có thể coi là hay nhất, tinh túy nhất của tác phẩm giống như việc làm khó, nếu không nói là đánh đố giáo viên trong việc truyền dạy kiến thức một cách trọn vẹn tới học sinh.

Người Đưa Tin

Tin được quan tâm

Chính thức từ tháng 5/2025: Trẻ em, học sinh sẽ bắt đầu được hưởng chính sách ưu đãi đặc biệt này

Theo đó, trẻ em nhà trẻ bán trú được hỗ trợ tiền ăn trưa 360.000 đồng/tháng; học sinh bán trú và học viên bán trú...
Kiến thức 3 ngày, 2 giờ trước

Đổ muối vào bia. 9 trong số 10 người cần nó. Bạn sẽ cảm ơn tôi nếu bạn học được mẹo này

Muối là gia vị thiết yếu mà chúng ta sử dụng trong nấu ăn hàng ngày. Thành phần chính của muối ăn là natri clorua,...
Kiến thức 3 ngày, 8 giờ trước

Trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố bị miễn nhiệm trong trường hợp nào?

Theo quy định, Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố có thể bị miễn nhiệm trong trường hợp cụ thể sau đây.
Kiến thức 3 ngày, 24 giờ trước

Thẻ bảo hiểm y tế giấy cũ sẽ hết hiệu lực sau ngày 31/5, người dân cần làm gì để khám chữa bệnh?

Từ ngày 1/6 tới đây, người dân cần chuyển sang sử dụng thẻ bảo hiểm y tế trên ứng dụng VssID, VNeID khi đi khám...
Kiến thức 2 ngày, 5 giờ trước

Đến cuối năm 2025, mức tiền thưởng với người đủ 30 năm tuổi Đảng là bao nhiêu?

Mức tiền thưởng huy hiệu Đảng năm 2025 dự kiến được tính theo mức lương cơ sở quy định tại Nghị định 73/2024/NĐ-CP.
Kiến thức 3 ngày, 20 giờ trước

Người sinh năm này sẽ bị phạt đến 500.000 đồng và tạm dừng toàn bộ giao dịch ngân hàng nếu không làm lại CCCD

Việc sử dụng thẻ CCCD hết hạn sẽ bị xử phạt hành chính và tạm dừng toàn bộ giao dịch ngân hàng.
Kiến thức 2 ngày, 23 giờ trước

Tin cùng mục

Hạ Long chào đón SKY – Khi cả thành phố cùng lan tỏa tinh thần đồng hành với âm nhạc

Đêm nhạc SKYWAVE của ca sĩ Sơn Tùng MTP ngày 12/4 đã khép lại trong những dư vị khó quên. Sơn Tùng không chỉ mang...
Toàn cảnh 15.04.2025

Cảnh duy nhất Thành Long không dám đóng, sau khi được diễn viên đóng thế giúp, Thành Long đã trực tiếp tặng người này một chiếc đồng hồ Ferrari!

Dù nổi tiếng với những pha hành động mạo hiểm và luôn tự mình thực hiện các cảnh quay nguy hiểm, nhưng Thành Long cũng...

Diva Hồng Nhung rạng rỡ sau 3 lần xạ trị ung thư, Phương Thanh 'sợ hết hồn' khi nhắc lại cái ôm với MONO

Dàn chị Đẹp chiếm trọn spotlight tại sự kiện ra mắt MV ca nhạc mới của MONO.
Tin tức nhạc 04.04.2025

Điều ít biết về chủ nhân ca khúc 'soán ngôi' Bắc Bling của Hòa Minzy

Chỉ sau 6 ngày ra mắt, "Sự nghiệp chướng" của Pháo hiện vẫn đang là ca khúc nhận được sự chú ý của khán giả....
Tin tức nhạc 28.03.2025

Mailisa khiến giới truyền thông 'sốc nặng' với show miễn phí đẹp không khác gì concert quốc tế!

Không bán vé – nhưng đầu tư như lễ trao giải Quốc Tế. Không thu tiền – nhưng khiến cả Đà Nẵng bùng nổ. Mailisa...
Tin tức nhạc 23.03.2025

Sản phẩm âm nhạc cuối cùng của Quý Bình trước khi qua đời, ca khúc dành tặng người cha quá cố

Năm 2023, Quý Bình đã ra mắt ca khúc "Mẹ Cha Ơi Con Đã Về" để dành tặng người cha quá cố. Đây cũng chính...
Tin tức nhạc 06.03.2025

Tin mới cập nhật

Nghỉ việc vì cơ quan sắp xếp bộ máy, người lao động được trợ cấp bao nhiêu khi đã tham gia BHXH đủ 15 năm?

Công chức thuộc đối tượng phải nghỉ việc được hỗ trợ thêm 3 khoản trợ cấp khác, ngoài được bảo lưu thời gian đóng hoặc...
Kiến thức 21 phút trước

9 số điện thoại lừa đảo mới nhất: Nếu nhận được cuộc gọi hãy báo ngay cho Công an

Phía ngân hàng đã công bố danh sách một số số điện thoại mà người dân cần đặc biệt cẩn trọng, tránh nghe máy hoặc...
Tin trong ngày 22 phút trước

Từ 1/7, Tòa án nhân dân cấp huyện không còn, vợ chồng muốn nộp đơn ly hôn thì đến đâu?

Theo Nghị quyết 60-NQ/TW năm 2025, chính thức kết thúc hoạt động Tòa án nhân dân cấp huyện. Khi Tòa án nhân dân cấp huyện...
Kiến thức 22 phút trước

Việt Nam có đại diện duy nhất được xướng tên trong danh sách '101 nhà hàng steak xuất sắc nhất thế giới'

Hibana by Koki là thành đại diện duy nhất của Việt Nam có mặt trong danh sách 101 nhà hàng steak xuất sắc nhất thế...
Địa chỉ ăn ngon 22 phút trước

Dự kiến bỏ hình thức đình chỉ học với học sinh vi phạm kỷ luật

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đang lấy ý kiến về dự thảo Thông tư quy định về khen thưởng và kỷ luật học...
Tin trong ngày 22 phút trước

Lời khuyên từ chuyên gia: Nếu muốn tiết kiệm nhiều tiền hơn, bạn phải tránh '5 điều' này, tất cả đều dựa trên kinh nghiệm

Chúng ta không thể sống thiếu tiền trong mọi thứ, từ thức ăn, quần áo, nhà ở đến phương tiện đi lại. Người ta nói...
Kiến thức 23 phút trước

Những con giáp nào may mắn vào thứ sáu ngày 9 tháng 5, tức ngày 12 tháng 4 âm lịch?

Người xưa dùng thuật ngữ mặt trời và Thiên Can, Địa Chi để diễn tả sự tiến hóa của tự nhiên. Ngày 9 tháng 5...
Đời sống số 48 phút trước

Loại cây thân gỗ trồng nhiều ở Việt Nam có thể hút vàng dưới lòng đất, có loại giá hàng triệu đồng/m3

Nhờ bộ rễ dài và khỏe, cây có thể đâm sâu tới 40m để tìm kiếm nguồn nước và các khoáng chất khác, bao gồm...
Kiến thức 60 phút trước

Người phụ nữ đóng hơn 460 triệu đồng tiền bảo hiểm xã hội một lần, khi nghỉ hưu lại không được trả lương, tòa án: 'Lỗi là ở bà'

Không chỉ không được hoàn trả số tiền bảo hiểm đã vay mượn để đóng, bà còn bị nơi làm việc sa thải ngay sau...
Kiến thức 60 phút trước

Từ 1/7/2025, phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi được nhận trợ cấp 3 triệu đồng/tháng, đúng không?

Có nhiều thông tin cho rằng từ 1/7/2025 những phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi sẽ được nhận trợ cấp 3 triệu/tháng....
Kiến thức 1 giờ trước