Danh mục

Tranh cãi vì lược bỏ đoạn "nhạy cảm" trong tác phẩm Chí Phèo

Thứ hai, 26/03/2012 10:14

Cách đây không lâu, việc sửa lại cái kết cho câu chuyện Tấm Cám đã làm nổ ra nhiều cuộc tranh luận gay gắt. Khi mọi việc mới tạm lắng xuống thì mấy ngày gần đây lại ầm ĩ lên vì chuyện SGK lớp 11 lược 3 đoạn so với nguyên gốc truyện ngắn Chí Phèo.

Trong công tác biên soạn sách giáo khoa (SGK) hiện nay đang diễn ra một vấn đề gây tranh cãi. Đó chính là việc đưa các tác phẩm vào chương trình giảng dạy như thế nào? Cắt lược, chỉnh sửa ra sao cho phù hợp?


GS- TS Trần Đình Sử

Tranh cãi vì lược bỏ đúng đoạn nhạy cảm

Không chỉ là một trong những tác phẩm hay nhất của Nam Cao, “Chí Phèo” từ lâu đã được thừa nhận như một tác phẩm kinh điển của nền văn học cách mạng. Trong cuốn Tinh tuyển văn học Việt Nam do GS Nguyễn Đăng Mạnh, Trịnh Tiết Thu, TS Văn Giá, TS Chu Văn Sơn cùng nhau biên soạn cũng đã đánh giá: "Chí Phèo xứng đáng được xem là một kiệt tác. Ở tác phẩm này, nếu tiếp cận nguyên vẹn thì người đọc hiểu hơn ở đáy sâu tâm hồn tưởng như hoàn toàn đen độc của Chí Phèo niềm khao khát được yêu thương, khát khao được làm người".

Về vấn đề đưa một số tác phẩm văn học vào quá trình giảng dạy trong nhà trường, GS Trần Đình Sử, Tổng chủ biên SGK Ngữ văn nâng cao cũng đã từng nói: Một số tác phẩm có dung lượng lớn phải xử lý bằng cách trích đoạn để có thể phù hợp với thời lượng dạy trên lớp. Nếu theo ý kiến của phía những nhà biên soạn thì lược đi là để phù hợp với việc giáo dục, giảng dạy. Tuy nhiên, rất nhiều người cũng cho rằng việc lược đoạn Chí Phèo yêu đương Thị Nở trong vườn chuối đã khiến mất đi đoạn hay nhất của tác phẩm, và như thế đã khiến tác phẩm bị mất đi giá trị rất nhiều.

Theo PGS. TS Đỗ Lai Thúy thì chính đoạn tả cảnh yêu đương trên đã dẫn đến bước ngoặt về nhận thức của Chí Phèo. Bình thường Chí Phèo luôn say khướt, kể cả lúc yêu đương với Thị Nở trong vườn chuối Chí Phèo vẫn còn đang say. Nhưng sau khi tỉnh dậy được Thị Nở, tận tình chăm sóc bằng một tình cảm giữa con người với con người, thứ tình cảm đã từ rất lâu Chí Phèo không có được, đã đánh thức cái bản năng làm người trong Chí Phèo. Và như vậy việc cắt bỏ cảnh Chí Phèo yêu đương với Thị Nở chính là cắt bỏ sự lý giải vì sao Chí Phèo lại trở lại làm người.

PGS. TS Đỗ Lai Thúy khẳng định: Vấn đề ở trích đoạn này không phải là vấn đề tính dục thông thường, không phải là kiểu tả tính dục để hấp dẫn người đọc mà chính qua cảnh đó đã lý giải sự chuyển biến của Chí Phèo. Và như vậy việc cắt bỏ đoạn này chính là cắt bỏ chỗ hay nhất, tài nhất của tác giả.

Lược bỏ, nên hay không?

Theo GS Trần Đình Sử, tổng chủ biên SGK Ngữ văn nâng cao thì: Khi đưa một tác phẩm văn học vào hệ thống giáo dục nhà trường, ngoài những tác phẩm có dung lượng ngắn, vẫn còn khá nhiều những tác phẩm dài. Nếu đem đầy đủ toàn bộ dung lượng vào SGK thì sẽ không thể phù hợp với thời lượng dạy trên lớp. Khi đó giáo viên không thể đủ thời gian dạy toàn bộ mà chỉ dạy được một số khía cạnh. Do vậy, một số tác phẩm phải xử lý bằng cách trích đoạn hay lược bớt. Với tác phẩm Chí Phèo việc phải lược bớt một số đoạn để số trang học sinh phải học trên lớp phù hợp với nhu cầu dạy học của nhà trường cũng là điều bình thường.

Cùng chung quan điểm trên, GS Nguyễn Đăng Mạnh, đồng chủ biên SGK ngữ văn nâng cao cũng cho biết: Trong quá trình soạn thảo sách, việc phải lược bớt một số tác phẩm là điều không thể tránh khỏi, khi đó những người làm SGK sẽ cố gắng để làm sao không ảnh hưởng nhiều đến chủ đề tác phẩm, tư tưởng tác phẩm cũng như hình tượng, tính cách của nhân vật trong tác phẩm.

Việc lược bớt sự kiện vườn chuối trong tác phẩm Chí Phèo, theo GS Nguyễn Đăng Mạnh là do đoạn đó mô tả tỉ mỉ “quan hệ” giữa Chí Phèo và Thị Nở trong vườn chuối, làm khơi gợi nhiều điều khiến học trò lứa tuổi này liên tưởng đến những cái không tốt, không có lợi cho giáo dục.

Tuy nhiên, ở đây đặt ra một vấn đề khá bí cho những người biên soạn sách đó là: Hiện nay không riêng gì văn học, việc xác định ranh giới giữa dung tục và nghệ thuật khi thực hiện những tác phẩm có động chạm đến vấn đề tính dục vẫn còn nhiều bàn cãi.

Với tác phẩm Chí Phèo, khác với quan điểm của GS Nguyễn Đăng Mạnh và GS Trần Đình Sử, nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên cho rằng: Phần đầu của truyện, tác giả trình bày lai lịch, nguồn gốc của nhân vật, đồng thời diễn tả quá trình lưu manh hóa, bị biến dạng về thể chất cả nhân cách, bị dồn đến bước đường cùng. Tuy nhiên, truyện ngắn bao giờ cũng có một nút thắt để đẩy biến cố của câu truyện lên đến đỉnh rồi sau đó là mở nút và kết thúc truyện. Trong truyện ngắn Chí Phèo thì sự kiện vườn chuối được tác giả tạo ra để đẩy biến cố cao trào lên đỉnh điểm.

Việc cắt lược đi một đoạn có thể coi là hay nhất, tinh túy nhất của tác phẩm giống như việc làm khó, nếu không nói là đánh đố giáo viên trong việc truyền dạy kiến thức một cách trọn vẹn tới học sinh.

Người Đưa Tin

Tin được quan tâm

Kể từ nay đến 31/12/2025: Người đủ 30 năm tuổi Đảng sẽ được nhận mức tiền thưởng là bao nhiêu?

Tiền thưởng huy hiệu Đảng năm 2025 dự kiến được tính theo mức lương cơ sở quy định tại Nghị định 73/2024/NĐ-CP.
Kiến thức 2 ngày, 4 giờ trước

Tại sao không nên cho người thân, họ hàng sống ở trong nhà mình?

Như câu nói "Họ hàng xa không bằng hàng xóm gần". Trong xã hội ngày nay, chúng ta cần học cách cân bằng giữa tình...
Đời sống số 2 ngày, 21 giờ trước

Người cao tuổi sẽ không được nhận trợ cấp hưu trí xã hội 700.000 đồng/tháng nếu không đáp ứng được các điều kiện nào tại Nghị quyết 65?

Mức trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng 700.000 đồng/tháng theo Nghị quyết 65/2025/NQ-HĐND cao hơn 200.000 đồng (tức 40%) so với mức của...
Kiến thức 2 ngày, 4 giờ trước

Từ nay, công chức vi phạm các hành vi này sẽ bị buộc thôi việc theo quy định mới

Bắt đầu từ 1/7/2025, công chức vi phạm các hành vi nghiêm trọng như dùng bằng giả, tái phạm, gây hậu quả nặng sẽ bị...
Tin trong ngày 3 ngày, 13 giờ trước

Tin vui cho toàn bộ giáo viên cả nước: Dự kiến tăng lương cơ bản, tối đa 7 triệu đồng/tháng, chưa kể phụ cấp

Đây là điểm mới nằm trong dự thảo mới của Bộ GD&ĐT liên quan đến chế độ tiền lương, phụ cấp cho giáo viên.
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Bộ bàn ghế ở Việt Nam được coi là báu vật: Làm từ loại gỗ quý hiếm bậc nhất thế giới, từng được định giá 100 tỷ đồng

Bộ bàn ghế này không chỉ là một món đồ nội thất mà còn là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, mang đậm dấu...
Kiến thức 2 ngày, 22 giờ trước

Tin cùng mục

'Mưa đỏ' có doanh thu gần 700 tỷ đồng, dàn diễn viên nhận cát-xê bao nhiêu?

Tính đến 23h30 ngày 17/9, theo số liệu từ Box Office Vietnam, “Mưa đỏ” đã cán mốc 660 tỷ đồng, trở thành bộ phim ăn...

Nhóm nhạc U50 toàn tên tuổi đình đám thập niên 2000 mới thành lập có gì đặc biệt?

Ưng Hoàng Phúc, Khánh Phương, Lâm Chấn Huy, Lưu Hưng và Dương Ngọc Thái đã thành lập nhóm Ngũ Hổ Tướng khi tất cả đều...
Tin tức nhạc 19.09.2025

'Mưa đỏ' bị chê dù doanh thu hơn 600 tỷ đồng, đạo diễn Đặng Thái Huyền nói gì?

Đạo diễn Đặng Thái Huyền đã có những chia sẻ thẳng thắn khi bộ phim "Mưa đỏ" kiến tạo nhiều kỉ lục "đỉnh của chóp"....
Toàn cảnh 14.09.2025

Màn song ca của Anh Tú và LyLy trong MV “Ngày ta có nhau” gây chú ý mùa cưới

Cặp đôi “hàng xóm” Anh Tú và LyLy bất ngờ tung MV “Ngày ta có nhau”, kể chuyện tình yêu bình dị nhưng chạm sâu...
Tin tức nhạc 11.09.2025

Ai là người đứng sau ca khúc đạt 14 triệu view của Mỹ Tâm tại đại lễ 2/9?

Bài hát gây ấn tượng cả nước của Mỹ Tâm đã được chấp bút bởi người này.
Tin tức nhạc 10.09.2025

‘Mưa đỏ’ trở thành Phim Việt ăn khách nhất mọi thời đại: 562 tỷ đồng doanh thu sẽ được chia thế nào?

Sau 17 ngày công chiếu, 'Mưa đỏ' chính thức soán ngôi 'Mai' của Trấn Thành để trở thành Phim Việt ăn khách nhất mọi thời...

Tin mới cập nhật

24 triệu lượt thích clip trái tim đang đập trong hộp, sẵn sàng để cấy ghép

Clip ghi lại cảnh một quả tim đang co bóp nhịp nhàng trong chiếc “Heart in a Box" - chiếc hộp đặc biệt được thiết...
VIDEO 6 phút trước

Dòng nước lũ cuồn cuộn 'nuốt chửng' sự yên bình của Bản Cát, ngôi làng đẹp nhất vùng Tây Bắc

Khu vực bản Cát Cát - một bản du lịch nổi tiếng tại Sa Pa (Lào Cai) đang trong tình trạng mưa lũ nghiêm trọng....
VIDEO 7 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng ngày mùng 10/8 âm lịch, tức thứ tư ngày 1/10 dương?

Thứ Tư, ngày 1 tháng 10, tức ngày mùng 10 tháng 8 âm lịch, tượng trưng cho năm Tỵ, tháng Ất Dậu và ngày Quý...
Đời sống số 2 giờ, 10 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Hãy chọn một chú tiểu nhé! Liệu con bạn có tố chất toả sáng để trở nên nổi tiếng trong tương lai không?

Hãy chọn chú tiểu bạn thấy đáng yêu hoặc thu hút nhất ngay khi nhìn thấy, đừng suy nghĩ nhiều, chỉ nghe theo trực giác....
Đời sống số 2 giờ, 11 phút trước

Xã Nông Cống, Thanh Hóa: Hơn 3.000 ngôi nhà chìm trong biển nước

Do ảnh hưởng bão số 10 Bualoi gây mưa lớn, nhiều tuyến đê bị tràn, khiến hàng nghìn ngôi nhà của người dân ở xã...
Tin trong ngày 2 giờ, 13 phút trước

Sắp có thêm 5 dịch vụ công về bảo hiểm tích hợp trên VNeID, người dân nên biết rõ để hưởng lợi

Các dịch vụ công toàn trình về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế dự kiến sẽ được tích hợp trên ứng dụng VNeID...
Tin trong ngày 3 giờ, 55 phút trước

Trong một gia đình mà người chồng thiếu chí tiến thủ và không thành đạt, người vợ thường có ba 'thói quen độc hại'

Hôn nhân vốn cần hai người cùng vun vén. Nhưng khi người chồng thiếu trách nhiệm, không chịu tiến lên, người vợ thường bị cuốn...
Tâm sự 3 giờ, 55 phút trước

Nhiều chính sách mới có hiệu lực từ tháng 10/2025 sẽ ảnh hưởng đến hàng triệu người

Rất nhiều chính sách quan trọng liên quan đến thuế, giáo dục, bảo hiểm y tế... sẽ chính thức có hiệu lực từ tháng 10/2025....
Kiến thức 3 giờ, 56 phút trước

Thành phố trên 4 triệu dân của Việt Nam phấn đấu trở thành thành phố đáng sống, thuộc nhóm phát triển khá của châu Á

Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP. Cần Thơ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đã thông qua nghị quyết với mục tiêu đầy tham...
Kiến thức 3 giờ, 56 phút trước

Bí ẩn đội quân đất nung trong lăng Tần Thủy Hoàng: Vì sao nhiều chiến binh nắm chặt tay không, vũ khí đâu rồi?

Đội quân đất nung bí ẩn trong lăng mộ Tần Thủy Hoàng của Trung Quốc đến nay mới dần hé lộ nhiều bí mật bất...
Kiến thức 3 giờ, 56 phút trước