Chị Đàm Ánh T. (45 tuổi, Hà Nội) là một trong số những người hưởng lợi trực tiếp từ chính sách mới này. Sau hơn 5 năm nghỉ việc và hưởng BHXH một lần, chị T. đã quyết định quay trở lại thị trường lao động và tham gia BHXH tại một doanh nghiệp sản xuất đồ mỹ nghệ. “Về già có lương hưu vẫn an tâm hơn. Tôi năm nay 45 tuổi, nếu tham gia BHXH cho đến tuổi nghỉ hưu thì về già vẫn kịp”, chị T. chia sẻ.
Quy định mới này tạo cơ hội cho những người tham gia muộn hoặc tham gia không liên tục có thể tích lũy đủ 15 năm đóng BHXH để hưởng lương hưu hàng tháng, thay vì phải nhận BHXH một lần. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người lao động lớn tuổi, những người có thể đã bỏ lỡ cơ hội tham gia BHXH từ sớm. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng quy định về số năm đóng tối thiểu này không áp dụng với người hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động.
Bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội ở tuổi 45, người lao động vẫn có lương hưu (Ảnh minh hoạ)
Việc giảm điều kiện thời gian đóng BHXH xuống 15 năm cũng dẫn đến sự thay đổi trong cách tính mức hưởng lương hưu. Tỷ lệ hưởng lương hưu tối thiểu 45% theo Luật BHXH 2014 không còn phù hợp. Theo đó, Luật BHXH 2024 quy định cách tính mới như sau:
Đối với lao động nữ: Mức lương hưu hàng tháng bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng với 15 năm đóng BHXH. Sau đó, cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.
Đối với lao động nam: Mức lương hưu hàng tháng bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng với 20 năm đóng BHXH. Sau đó, cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%. Trong trường hợp lao động nam có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm, mức lương hưu hàng tháng bằng 40% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 1%.
Ông Lê Đình Quảng, Phó trưởng Ban chính sách pháp luật, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, đánh giá cao sự thay đổi này, cho rằng đây là một bước tiến quan trọng vì quyền lợi của người lao động. “Việc giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu là giải pháp đem lại ‘lợi ích kép’. Chính sách này không chỉ góp phần ngăn làn sóng rút BHXH một lần mà còn giúp gia tăng số lượng người tham gia hệ thống BHXH”, ông Quảng nhấn mạnh.
Mặc dù lương hưu được hưởng khi đóng BHXH tối thiểu 15 năm có thể không cao, nhưng nó vẫn mang lại sự đảm bảo tài chính quan trọng cho người lao động khi về già. Điều quan trọng là, mức hưởng lương hưu sẽ được Nhà nước điều chỉnh định kỳ, và người hưởng lương hưu sẽ được Quỹ BHXH mua bảo hiểm y tế, góp phần đảm bảo cuộc sống tốt hơn.
(Ảnh minh hoạ)
Bà Nguyễn Thị Lan Hương, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học lao động xã hội (Bộ LĐ-TB&XH), cũng khẳng định rằng việc giảm thời gian đóng BHXH xuống 15 năm không có nghĩa là ai về hưu lương cũng thấp. “Đây chỉ là điều kiện tối thiểu để những người tham gia thị trường lao động muộn có cơ hội được thụ hưởng chính sách hưu trí. Đối với những người tham gia BHXH càng dài, không có gì thay đổi, khi đủ tuổi hưu mức hưởng sẽ càng cao”, bà Hương cho biết.
Một chuyên gia lao động tiền lương cho hay, trước đây, nhiều người đóng BHXH 15 năm hầu hết chỉ được hưởng chế độ BHXH một lần, không có lương hưu, dẫn đến cuộc sống khó khăn khi về già. Tuy nhiên, với quy định mới, từ 1/7 tới, chỉ cần đủ 15 năm tham gia BHXH và đủ tuổi nghỉ hưu, người lao động sẽ đương nhiên được hưởng lương hưu và các chính sách hưu trí khác.
T.Hà (TH) (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)