Thứ rau rừng khiến nhiều người phải bịt mũi bỏ chạy vì quá 'bốc mùi', là đặc sản độc nhất Tây Bắc, du khách tranh giành mua làm quà

Món quà từ rừng già

Trong ngôn ngữ của đồng bào Thái, rau thối được gọi là pắc nam. Đây là loại cây dây leo mọc hoang dại trong các cánh rừng ở Sơn La, Điện Biên, Lai Châu và Yên Bái. Thân cây dài, có nhiều gai nhọn, lá mọc đối xứng màu xanh thẫm. Người dân địa phương thường chỉ hái phần chồi non mơn mởn để chế biến món ăn và làm dược liệu. Do cây có nhiều gai, việc thu hái đòi hỏi sự cẩn thận và kinh nghiệm.

Rau thối

Mùa rau thối kéo dài từ tháng 3 đến tháng 6 hàng năm, khi khí hậu ẩm ướt thuận lợi cho cây phát triển. Vào thời điểm này, rau thối tươi được bày bán phổ biến tại các chợ phiên vùng cao. Không chỉ phục vụ người dân bản địa, loại rau này còn được vận chuyển xuống Hà Nội và các thành phố lớn, trở thành món ăn đặc sắc trong các nhà hàng chuyên ẩm thực Tây Bắc. Giá bán tại Hà Nội có thể lên tới vài trăm nghìn đồng một kilôgam, trong khi giá tại nguồn chỉ vài chục nghìn.

Sự đối lập giữa mùi hương và vị giác

Sở dĩ có tên gọi "rau thối" là bởi mùi hương khá nồng đặc trưng khi còn tươi. Nhiều người lần đầu tiếp xúc thường cảm thấy khó chịu, thậm chí ngần ngại không dám thử. Tuy nhiên, người dân địa phương cho rằng mùi rau chỉ "hơi lạ chứ không đến mức 'thối' như tên gọi" và mùi hương này sẽ nhẹ đi đáng kể sau khi hái.

Điều thú vị nhất là khi qua chế biến, rau thối lại trở nên thơm ngon, giòn và ngọt. Chính sự đối lập này đã tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt, khiến nhiều du khách từ e dè ban đầu chuyển sang yêu thích và tìm mua về làm quà sau khi nếm thử.

Không chỉ là một món ăn, rau thối còn được xem như một thảo dược quý. Người dân Tây Bắc dùng rau thối như một món ăn giải nhiệt mùa hè và hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp. Ngoài ra, rau phơi khô còn được dùng trong các bài thuốc chữa bệnh gan, thận, dạ dày, giúp giảm các triệu chứng ợ nóng, ợ chua, đau bụng.

Sự sáng tạo trong ẩm thực của người dân địa phương đã biến rau thối thành nhiều món ăn hấp dẫn:

Rau thối nộm cà gai, thịt lợn sấy: Món ăn thanh mát với vị chua ngọt đậm đà.

Canh rau thối đuôi heo: Món canh bổ dưỡng với nước dùng ngọt thanh, thịt mềm và vị rau đặc trưng.

Rau thối xào măng: Sự kết hợp giản dị nhưng đậm chất núi rừng, có tác dụng giải nhiệt.

Rau thối nhồi cá nướng: Đặc sản thường có trong các dịp lễ hội, cá nướng trên than hồng tỏa hương thơm quyện giữa cá và rau.

Chả rau thối: Món ăn sáng tạo được giới trẻ ưa chuộng, với lớp vỏ giòn rụm và nhân thịt mềm ngọt.

Ngoài ra, rau thối còn được luộc chấm mắm hoặc xào cùng thịt bò, thịt heo, mỗi cách chế biến lại mang đến một trải nghiệm riêng biệt.

Ngày nay, rau thối đã vượt ra khỏi mâm cơm của người dân bản địa để trở thành một biểu tượng của văn hóa ẩm thực Tây Bắc. Với giá trị cả về ẩm thực và y học, rau thối xứng đáng là niềm tự hào của núi rừng Tây Bắc và là món quà độc đáo cho những ai muốn khám phá sâu hơn về đặc sản Việt Nam.

Lam Vy (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)