Nghiên cứu não bộ: Vì sao người thông minh thường không thích giao du với bạn bè?

Con người vốn là động vật xã hội, cần kết nối để xác định vị trí của mình trong cộng đồng. Thế nhưng, quy luật này dường như không hoàn toàn đúng với những "người thông minh". Đối với họ, tương tác xã hội đôi khi lại trở thành một gánh nặng.

Khái niệm "trí thông minh" ở đây không chỉ đơn thuần là chỉ số IQ, mà đề cập đến những người có độ nhạy cảm thần kinh cao và nhận thức các kích thích và thông tin bên ngoài tốt hơn người bình thường. Bộ não của họ liên tục xử lý một lượng lớn thông tin. Cho dù đó là những âm thanh nhỏ của môi trường, sự thay đổi ánh sáng, sự khác biệt về ngôn ngữ hay dòng cảm xúc, tất cả đều luôn chiếm hết tâm trí chúng ta.

Gánh nặng từ "quá tải giác quan"

Đối với những người có trí óc năng động, mọi tương tác xã hội đều có thể dẫn đến tình trạng quá tải thông tin. Những gì người khác xem là lời chào hỏi đơn giản lại là một nhiệm vụ đòi hỏi sự tập trung cao độ ở họ. Bộ não phải hoạt động với tốc độ cao để phân tích động lực sau lời nói, tính xác thực của thông tin, dẫn đến mệt mỏi và uể oải.

Đối với những "người thông minh", nếu muốn có sức khỏe tinh thần tốt, họ nên dành ít thời gian hơn cho người khác (Ảnh minh hoạ)

Nhiều hoạt động xã hội thường ngày có vẻ trống rỗng và vô nghĩa với họ. Nếu cuộc trò chuyện chỉ xoay quanh những vấn đề tầm thường và lời xã giao trang trọng, họ khó có thể tìm thấy sự hài lòng. Việc bị ép tham gia vào "tương tác xã hội không hiệu quả" có thể gây ra cảm giác xa lánh và xung đột nội tâm, một hệ quả của "quá tải giác quan", được định nghĩa là: Sự khó chịu xuất hiện khi các giác quan của một cá nhân tiếp nhận nhiều thông tin hơn mức chúng có thể xử lý.

Sự khác biệt về giá trị và nguy cơ "mất cá tính"

Những người có nhận thức cao thường có hệ thống giá trị phức tạp và chiều sâu tư duy khác biệt. Khi các tương tác xã hội bị chi phối bởi những quan điểm phổ thông chưa được suy xét kỹ lưỡng, họ cảm thấy bị cô lập hoặc phải cố tình che giấu suy nghĩ thật để hòa nhập.

Kiểu che giấu này là một hình thức tự phủ nhận, gây ra căng thẳng tinh thần. Đây là biểu hiện của "sự mất cá tính": Cá nhân mất đi sự tự nhận thức và kiềm chế bản thân trong môi trường nhóm và thể hiện hành vi hướng đến nhóm hoặc phi lý. Khi đó, họ sẽ khó nhận ra giá trị của chính mình và có thể tham gia vào các hành động bốc đồng, cảm tính.

Sức mạnh của sự cô đơn và hành trình tìm kiếm ý nghĩa

Chính vì những áp lực trên, việc tìm kiếm không gian riêng trở nên vô cùng quan trọng. Xu hướng nội quan thôi thúc họ liên tục tìm kiếm và xây dựng bản thân, và quá trình này đòi hỏi không gian tinh thần yên tĩnh.

Ở một mình cho phép năng lượng tinh thần được phục hồi, sắp xếp những suy nghĩ lộn xộn, và tích hợp các trải nghiệm thành hiểu biết sâu sắc. Đây là lúc họ có thể tạm thoát khỏi các vai trò xã hội để kết nối với bản thân thực sự, thường xuyên xác nhận "tôi là ai" và "tôi cần gì".

(Ảnh minh hoạ)

Điều này cộng hưởng với "liệu pháp ý nghĩa" của bác sĩ tâm thần Viktor Frankl. Ông cho rằng: "Ý nghĩa của cuộc sống tồn tại khách quan nhưng cũng cụ thể và độc đáo. Cuộc sống mỗi người đều có ý nghĩa riêng, cần được khám phá và nhận ra trong những hoàn cảnh cụ thể". Do đó, việc ở một mình giúp cá nhân định hướng rõ hơn cho cuộc sống và củng cố ý nghĩa cuộc sống, yếu tố cốt lõi của sức khỏe tâm thần.

Chất lượng hơn số lượng: Lựa chọn một mô hình xã hội tinh tế

Tuy nhiên, ít dành thời gian cho bạn bè" không có nghĩa là "không dành thời gian cho bạn bè chút nào. Lý thuyết của Maslow chỉ ra các nhu cầu xã hội như được thuộc về và được tôn trọng vẫn rất quan trọng.

Vì vậy, những người thông minh thực sự sẽ khao khát một mô hình xã hội tinh tế hơn. Họ chủ động sàng lọc và giảm bớt các tương tác hời hợt, vô nghĩa để đầu tư vào một vài mối quan hệ chất lượng cao, nơi có thể mang lại sự cộng hưởng về trí tuệ và hỗ trợ về cảm xúc. Một cuộc trò chuyện sâu sắc có giá trị hơn nhiều cuộc gặp gỡ xã giao.

Để làm được điều này, họ cần can đảm nói "không", xác định rõ ranh giới và bảo vệ khoảng thời gian riêng tư quý báu của mình. Ngay cả trong các tương tác chất lượng cao, việc bày tỏ quan điểm một cách chân thực mà không cần làm hài lòng người khác là sự đảm bảo cho một mối quan hệ lành mạnh.

Tóm lại, để có sức khỏe tinh thần tốt, người thông minh cần chủ động kiểm soát chất lượng và số lượng các mối quan hệ xã hội. Họ cần bảo vệ sự bình yên nội tâm trong một thế giới ồn ào, trân trọng những "khoảnh khắc cô đơn" cần thiết, và đạt được sự cân bằng động giữa nội tâm và thế giới bên ngoài.

T.Hà (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)