Nghị quyết 27 của Trung ương, ban hành từ năm 2018, đã đặt ra mục tiêu cải cách tiền lương và bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, sau 7 năm, tiến trình này đã bị trì hoãn bởi nhiều nguyên nhân. Các lý do chủ quan bao gồm ngân sách chưa đáp ứng, biên chế chưa được tinh giản hiệu quả và việc sắp xếp vị trí việc làm còn dang dở. Bên cạnh đó, các yếu tố khách quan như đại dịch Covid-19 kéo dài từ năm 2019 đến 2023 cũng đã gây ra những tác động không nhỏ.
Nhận thấy những khó khăn của đội ngũ cán bộ, công chức, đặc biệt là tình trạng "chảy máu chất xám" do chênh lệch thu nhập với khu vực tư nhân, Chính phủ đã có những hành động cụ thể. Trong khi khu vực tư nhân có mức tăng lương đều đặn hàng năm, khu vực công thường phải mất 4-5 năm mới có một đợt điều chỉnh.
Để giải quyết vấn đề này, Nhà nước đã thực hiện hai lần tăng lương cơ sở liên tiếp trong hai năm gần đây. Cụ thể, từ ngày 1/7/2023, lương cơ sở tăng từ 1.490.000 đồng lên 1.800.000 đồng. Tiếp đó, vào ngày 1/7/2024, mức lương này tiếp tục được điều chỉnh lên 2.340.000 đồng, đánh dấu mức tăng kỷ lục 30% trong lịch sử.
Mặc dù có những nỗ lực lớn, các chuyên gia cho rằng việc thực hiện cải cách tiền lương vào năm 2026 không phải là điều đơn giản.
Cải cách tiền lương đặt mục tiêu chính là tăng lương công chức năm 2026 (Ảnh minh hoạ)
Trao đổi với phóng viên Dân Việt, ông Phạm Minh Huân - Nguyên Thứ trưởng Bộ LĐTBXH, cho rằng việc cải cách cần có một kế hoạch và lộ trình cụ thể, trong đó ngân sách là yếu tố quyết định. Ông nhận định: "Lâu nay chúng ta không làm được vì ngân sách gặp khó, dù chúng ta tăng cường tiết kiệm, xây dựng quỹ tiền lương để giành cho mục đích cải cách nhưng vẫn không đủ vì số lượng người làm công ăn lương trong khu vực công quá đông".
Ông Huân cũng thừa nhận rằng, dù Đảng và Nhà nước đã tích cực sắp xếp lại bộ máy, giảm đáng kể số người hưởng lương từ ngân sách, nhưng nguồn tiền tiết kiệm được lại phải chi cho các khoản khác như trợ cấp, khiến việc dành dụm cho cải cách tiền lương vẫn còn nhiều khó khăn.
Thêm vào đó, việc sắp xếp vị trí việc làm gắn với thang bảng lương cũng là một thách thức lớn, được nhiều chuyên gia xem là chưa từng có tiền lệ. Ông Huân so sánh: "Nói khó thì khó, nhưng nói dễ thì cũng dễ, điển hình là việc trả lương theo vị trí việc làm doanh nghiệp, khu vực tư đã làm rồi. Lâu nay 1 người của họ làm tới 2-3 vị trí, người nọ gánh đỡ cho người kia còn khu vực công quen kiểu việc tôi tôi làm, việc anh anh làm rồi, nên giờ tăng công việc lên tí là kêu quá tải. Chúng ta phải chấp nhận thực trạng này và cải thiện dần dần".
Ngoài ra, nhiều chuyên gia đầu ngành cũng cho rằng Việt Nam cần một chiến lược tổng thể và bao quát hơn khi thực hiện cải cách, đồng thời xem xét lại việc sắp xếp tiền lương chưa hợp lý ở một số ngành trọng điểm.
T.Hà (TH) (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)