Loạt chính sách kinh tế mới có hiệu lực từ 1/9

1. Nghị định 211/2025: Siết chặt quản lý mật mã dân sự, tăng chế tài kinh tế

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 211/2025/NĐ-CP quy định về hoạt động mật mã dân sự và sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 15/2020/NĐ-CP. Nghị định này chính thức có hiệu lực từ ngày 9/9.

Nghị định này siết chặt quản lý trong lĩnh vực kinh doanh, xuất nhập khẩu sản phẩm, dịch vụ mật mã dân sự để bảo đảm an ninh quốc gia cũng như minh bạch hóa hoạt động thương mại.

Theo đó, nếu vi phạm, doanh nghiệp có thể bị xử phạt từ mức cảnh cáo đến phạt tiền 180 triệu đồng tùy theo giá trị hàng hóa vi phạm và tính chất vi phạm. Bên cạnh đó, hình thức xử lý bổ sung cũng sẽ được áp dụng như ước giấy phép, đình chỉ kinh doanh hoặc buộc tái xuất sản phẩm.

2. Nghị định hỗ trợ công nghiệp hỗ trợ

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 205/2025/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung Nghị định 111/2015 về phát triển công nghiệp hỗ trợ. Nghị định mới có hiệu lực từ ngày 1/9/2025.

Theo đó, dự án xây dựng cơ sở nghiên cứu, phát triển sản phẩm công nghiệp hỗ trợ được miễn, giảm tiền thuê đất và hỗ trợ kinh phí đầu tư trang thiết bị.

Doanh nghiệp thuộc danh mục ưu tiên phát triển được hỗ trợ tối đa 50-70% chi phí nghiên cứu, đào tạo nguồn nhân lực, chuyển giao công nghệ, kiểm định và xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại.

Ngoài ra, các dự án còn có khả năng tiếp cận nhiều nguồn quỹ như Quỹ Đổi mới Công nghệ Quốc gia, Quỹ Phát triển Khoa học – Công nghệ.

Nghị định còn bổ sung hỗ trợ pháp lý, bảo vệ môi trường, tư vấn mua bán sáp nhập...; đồng thời, thúc giục thành lập Trung tâm kỹ thuật hỗ trợ phát triển công nghiệp để giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực, gia tăng giá trị và tham gia sâu hơn và chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nhiều Thông tư, Nghị định liên quan đến những lĩnh vực trọng yếu như hỗ trợ công nghiệp hỗ trợ, mở rộng vốn... sẽ có hiệu lực từ ngày 1/9. (Ảnh minh họa)

3. Nghị định 210/2025 mở rộng vốn và cơ chế cho khởi nghiệp sáng tạo

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 210/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số quy định về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Nghị định này có hiệu lực từ ngày 1/9/2025.

Theo đó, thay vì phạm vi hẹp như trước đây, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo có thể huy động từ 2-30 nhà đầu tư. Đồng thời, ngoài tiền mặt, tài sản góp vốn còn được mở rộng sang quyền sử dụng đất, tài sản trí tuệ, công nghệ hoặc các tài sản hợp pháp khác.

Về cơ chế đầu tư, ngoài việc góp vốn trực tiếp thì bổ sung hình thức quyền mua cổ phần, công cụ chuyển đổi.

Cho phép gửi tiết kiệm, mua chứng chỉ tiền gửi từ nguồn vốn nhàn rỗi nhưng phải đảm bảo an toàn vốn và đúng mục đích hoạt động. Ngoài ra, quy định chặt chẽ hơn về cơ chế quản lý và báo cáo của quỹ nhằm tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm của các nhà đầu tư.

4. Trao quyền tự chủ tài chính cho Đại học quốc gia

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 201/2025/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ chế hoạt động của Đại học quốc gia và các trường đại học thành viên. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/9/2025.

Theo đó, Đại học quốc gia được quyền quyết định thu, chi, phân bổ và sử dụng ngân sách; đồng thời được huy động vốn xã hội hóa, tài trợ, viện trợ cũng như các nguồn thu hợp pháp khác.

Nguồn lực này có thể dùng cho đào tạo, nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và phát triển hạ tầng. Nhà nước vẫn duy trì cấp ngân sách, song gắn với cơ chế kiểm tra, giám sát để bảo đảm công khai và minh bạch.

Ngoài ra, mở rộng quyền tự chủ trong quản lý đầu tư, xây dựng cơ sở vật chất, khai thác tài sản công và ký kết hợp đồng hợp tác trong và ngoài nước.

5. Ngân hàng Nhà nước siết chặt tỷ lệ an toàn vốn

Ngân hàng Nhà nước vừa ban hành Thông tư 14/2025/TT-NHNN quy định tỷ lệ an toàn vốn đối với ngân hàng thương mại và chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Thông tư chính thức có hiệu lực từ ngày 15/9/2025.

Các ngân hàng phải duy trì tối thiểu tỷ lệ vốn lõi cấp 1 là 4,5%; tỷ lệ vốn cấp 1 là 6% và tỷ lệ an toàn vốn (CAR) là 8%. Ngân hàng có công ty con ngoài yêu cầu riêng lẻ còn phải đảm bảo tỷ lệ hợp nhất.

Ngoài ra, Thông tư cũng bổ sung thêm bộ đệm bảo toàn vốn (CCB) và bộ đệm vốn phản chu kỳ (CCyB), buộc ngân hàng tăng dần vốn dự phòng từ năm đầu tiên với 0,625% lên 2,5% từ năm thứ tư, qua đó nâng tỷ lệ CAR lên tối thiểu 10,5%.

Đáng chú ý, nhằm bảo đảm an toàn hệ thống hoạt động cũng như hệ thống tài chính quốc gia, Ngân hàng Nhà nước có quyền yêu cầu ngân hàng duy trì tỷ lệ cao hơn nếu phát hiện rủi ro.

6. Giám sát quỹ tín dụng nhân dân và tài chính vi mô

Ngân hàng Nhà nước vừa ban hành Thông tư 18/2025/TT-NHNN quy định về thu thập, khai thác, chia sẻ thông tin, báo cáo nhằm tăng cường giám sát hoạt động của quỹ tín dụng nhân dân và tổ chức tài chính vi mô. Thông tư chính thức có hiệu lực từ ngày 15/9/2025.

Theo đó, các đơn vị phải cung cấp chi tiết dữ liệu về khách hàng vay, gửi tiền, hoạt động cho vay, nợ xấu, tài chính, nhân sự... thông qua Hệ thống thông tin giám sát. Thông tin sẽ được kết nối trực tuyến, kiểm duyệt tự động để nhanh chóng phát hiện hiện rủi ro và kịp thời xử lý.

Ngoài Ngân hàng Nhà nước, các đơn vị như Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam, Ngân hàng Hợp tác xã cũng được khai thác thông tin để phục vụ quản lý vốn, giám sát an toàn hệ thống.

Bên cạnh đó, quy định mới cũng sẽ siết chặt trách nhiệm báo cáo, yêu cầu chỉnh sửa sai sót trong vòng 3 ngày, đồng thời bảo đảm bảo mật dữ liệu cá nhân...

7. Sửa đổi quy định thanh toán thương mại biên giới Việt – Trung

Ngân hàng Nhà nước vừa ban hành Thông tư 17/2025/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung Thông tư 19/2018/TT-NHNN về quản lý ngoại hối đối với hoạt động thương mại biên giới Việt Nam – Trung Quốc. Thông tư chính thức có hiệu lực từ ngày 15/9/2025.

Theo Thông tư, phương thức thanh toán được bổ sung, cho phép thực hiện qua ngân hàng bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi, bằng đồng nhân dân tệ (CNY) hoặc VND qua chi nhánh ngân hàng biên giới, cũng như thanh toán bù trừ phần chênh lệch trong giao dịch xuất – nhập khẩu.

Bên cạnh đó, điều chỉnh trách nhiệm báo cáo định kỳ: hàng quý, trước ngày trước ngày 20 tháng đầu quý sau, các ngân hàng có chi nhánh biên giới phải gửi báo cáo theo mẫu mới về Ngân hàng Nhà nước.

Bãi bỏ hoặc thay thế nhiều điều khoản, phụ lục cũ của Thông tư 19/2018 để phù hợp với thực tiễn và các hiệp định song phương.

H.Anh (TH) (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)