Thời gian trước, một nữ sinh lớp 12 đã mãi mãi rời bỏ thế giới sau khi để lại một bức thư cuối cùng. Trong thư, em không hề trách móc, chỉ bày tỏ nỗi sợ hãi các kỳ thi. Đau lòng hơn cả, em còn rất hiểu chuyện khi dặn dò: máy học đã được điều chỉnh về chế độ tiểu học cho em gái dùng, nhắn gia đình đừng thương tiếc và đừng quên cho mèo hoang ăn.
Khi trẻ bị cảm xúc vây khốn, làm thế nào chúng ta có thể trở thành người nâng đỡ các con? (Ảnh minh hoạ)
Một chi tiết trong bức thư đã ám ảnh người đọc. Em kể lại một lần thi không tốt, trên đường về, em đi sau cha mẹ, không ai nói một lời nào. Mãi đến khi vào thang máy, họ mới lạnh lùng hỏi con có muốn đăng ký lớp học thêm không. Không một lời trách mắng, nhưng sự im lặng như một mệnh lệnh đã trở thành tảng đá vô hình đè nặng lên em.
Những đứa trẻ đi đến bờ vực không phải đột nhiên buông xuôi, mà bởi áp lực trong lòng đã tích tụ thành tảng băng trôi. Chúng không đợi được một bàn tay vững vàng đỡ lấy mình giữa dòng cảm xúc cuồn cuộn. Vậy, làm thế nào để cha mẹ có thể trở thành người nâng đỡ con?
1. Cơn bão cảm xúc bị khuếch đại của tuổi dậy thì
(Ảnh minh hoạ)
Về mặt khoa học, não bộ của trẻ vị thành niên có vùng hạch hạnh nhân (cảm xúc) phát triển nhanh hơn nhiều so với vùng vỏ não trước trán (lý trí). Điều này giống như một chiếc xe có động cơ quá mạnh nhưng phanh lại không đủ nhạy, khiến trẻ dễ bị kích động bởi những chuyện nhỏ nhặt, để rồi lại rơi vào tự trách: sao mình lại mất kiểm soát nữa rồi.
Cảm xúc tuổi dậy thì như được đặt dưới kính lúp. Nhưng điều đáng lo ngại hơn là những cảm xúc này thường rất "thầm kín". Nữ sinh An Huy không hề kể chi tiết về sự bất lực của mình, chỉ ám chỉ nỗi lo sợ làm cha mẹ thất vọng. Nhiều đứa trẻ giấu kín cảm xúc vì sợ bị cho là yếu đuối, và cảm thấy không ai có thể thấu hiểu. Khi cảm thấy đơn độc, chúng phải một mình đối mặt với những con quái vật trong lòng, và có những lúc không thể chống đỡ nổi.
2. Cách phản ứng của cha mẹ là "vô lăng" cảm xúc của con
(Ảnh minh hoạ)
Trong bức thư, cô bé không nói cha mẹ có lỗi, nhưng sự thất vọng giữa những dòng chữ cho thấy em đã không được thấu hiểu. Cha mẹ chính là chiếc bình chứa cảm xúc của con. Nếu cha mẹ có thể đón nhận, con mới dám giãi bày. Nếu không, cảm xúc sẽ lên men và trở thành tổn thương.
Những áp lực vô hình thường ẩn sau những câu nói quen thuộc: sự chất vấn sao con lại thi trượt nữa rồi?, sự so sánh người khác làm được, con kém ở chỗ nào?, hay sự phủ định đừng nghĩ mấy thứ vô ích... Những lời này trói buộc lòng dũng cảm biểu đạt của trẻ.
Để không trở thành người tạo ra áp lực, cha mẹ chỉ cần suy nghĩ kỹ trước khi nói. Tình yêu thương thật sự không phải là bắt con gắng gượng, mà là nói với con: ngã xuống cũng không sao, bố mẹ sẽ ở phía sau đỡ lấy con.
3. Ba "hỗ trợ cụ thể" giúp con thoát khỏi vũng lầy cảm xúc
(Ảnh minh hoạ)
Một phụ huynh có con học lớp 12 đã chia sẻ bí quyết đồng hành cùng con vượt qua áp lực. Cách làm của chị ẩn chứa phương pháp cốt lõi: không phải làm cảm xúc biến mất, mà là dạy con chung sống với nó.
Bước 1: Giúp con gắn nhãn cho cảm xúc. Trẻ thường chỉ nói con chỉ thấy khó chịu, nhưng không biết đó là lo âu, ủy khuất hay tức giận. Khi cảm xúc được gọi tên, nó đã được giải quyết một nửa.
Bước 2: Tìm lối thoát cho cảm xúc. Không nhất thiết phải là nói ra. Những đứa trẻ hướng nội càng cần một lối thoát kịp thời. Đó có thể là thể thao để xua tan kìm nén bằng mồ hôi, hay vẽ tranh, chạy bộ, xếp hình, bất cứ điều gì khiến cảm xúc được tuôn chảy đều là phương pháp tốt.
Bước 3: Dùng sự đồng hành nhỏ bé để giảm áp lực. Thay vì những lời cổ vũ sáo rỗng, điều trẻ cần nghe hơn là lời hứa: dù chuyện gì xảy ra, tình yêu và sự đồng hành của bố mẹ sẽ không biến mất. Chỉ cần cùng con ăn bữa cơm, đi dạo nghe con kể chuyện, hay đơn giản là ngồi cạnh con trong im lặng cũng đủ để con cảm thấy mình không đơn độc.
Lá thư của nữ sinh An Huy không chỉ là lời từ biệt, mà còn là một lời cầu cứu. Em đã chờ đợi cha mẹ nói con không cần phải giỏi như vậy đâu, chờ đợi ai đó nói cảm xúc của con, bố/mẹ quan tâm. Đáng tiếc, sự mong đợi ấy đã không bao giờ nhận được hồi đáp.
T.Hà (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)