Cuộc đời của hai vị hoàng hậu này gặp nhiều trắc trở. Một người là hoàng hậu đầu tiên của nhà Nguyễn, hơn 20 năm theo vua Gia Long bôn ba khắp nơi xây dựng cơ đồ. Người còn lại là vị Hoàng hậu cuối cùng, nổi tiếng tài giỏi xinh đẹp nhưng cuộc đời nhiều trắc trở, mất nơi đất khách quê người trong cô đơn.
Triều đại nhà Nguyễn (1802 – 1945) tồn tại 143 năm với 13 đời vua, nhưng trong toàn bộ lịch sử chỉ có hai người phụ nữ được chính thức sắc phong hoàng hậu khi còn sống. Một người là vị hoàng hậu đầu tiên, người còn lại là hoàng hậu cuối cùng của nhà Nguyễn.
Cả 2 hoàng hậu đều cùng mang chữ Lan trong tên thật nhưng số phận đều trắc trở, biểu tượng cho nỗi buồn của phận nữ nhi chốn hậu cung gắn liền với những thăng trầm của triều đại Nguyễn.
Thừa Thiên Cao Hoàng hậu (1762 – 1814) tên thật là Tống Thị Lan, người vợ đồng cam cộng khổ cùng Vua Gia Long hơn 20 năm bôn ba dựng lại cơ đồ. Bà là hình mẫu mẫu nghi cẩn trọng, giữ vững gia đình và hậu cung trong giai đoạn đầy biến động.
Hoàng hậu Nam Phương.
Nam Phương Hoàng hậu (1914 – 1963) tên thật là Nguyễn Hữu Thị Lan, vợ Vua Bảo Đại. Bà được tấn phong hoàng hậu ngay trong lễ cưới, nổi bật bởi nhan sắc, đức hạnh và trí tuệ. Tuy nhiên, bà phải chịu nhiều bất hạnh, sống những năm cuối đời trong cô đơn nơi đất khách, mất khi mới 49 tuổi tại Pháp.
Cho đến nay, sử sách cũng chưa lý giải vì sao từ thời vua Minh Mạng trở đi đều để trống ngôi vị chủ hậu cung, chỉ ban tước cao nhất là hoàng quý phi, giúp hoàng thái hậu trông coi lương thực, chỉnh tề công việc bên trong. Trong khi đó Thuận Thiên Cao Hoàng hậu là người vợ thứ của Vua Gia Long, mẹ Vua Minh Mạng.
Từ Dụ Hoàng thái hậu là vợ Vua Thiệu Trị, mẹ của Vua Tự Đức. Còn Từ Cung Hoàng thái hậu là vợ Vua Khải Định, mẹ của Vua Bảo Đại và cũng là mẹ chồng của Nam Phương Hoàng hậu.
N.Minh (TH) (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)