Đâu là những môn học ở cấp trung học cơ sở công lập đang thừa giáo viên?

Chương trình giáo dục phổ thông 2018, được áp dụng cuốn chiếu từ năm học 2021-2022, đã mang đến nhiều thay đổi về số tiết của các môn học ở cấp THCS. Điều này trực tiếp dẫn đến sự mất cân đối về nhân sự ở nhiều trường học.

Theo chương trình mới, các môn học bắt buộc có số tiết hàng tuần/lớp như sau:

- Ngữ văn và Toán: 4 tiết

- Ngoại ngữ 1, Lịch sử và Địa lý, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp: 3 tiết

- Giáo dục thể chất, Nghệ thuật: 2 tiết

- Giáo dục công dân, Tin học, Nội dung giáo dục địa phương: 1 tiết

- Khoa học tự nhiên: 4 tiết

- Công nghệ: 1 tiết/tuần ở lớp 6, 7 và 2 tiết/tuần ở lớp 8, 9.

Trên thực tế, có những môn giáo viên dạy không đủ định mức, trong khi một số môn khác lại thiếu người dạy (Ảnh minh hoạ)

So với chương trình 2006, môn Tin học và Công nghệ (lớp 6, 7) đã giảm một nửa số tiết, từ 2 tiết/tuần xuống còn 1 tiết/tuần. Trong khi đó, hai môn học mới xuất hiện là Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp (do giáo viên chủ nhiệm và tổng phụ trách Đội đảm nhận) và Nội dung giáo dục địa phương (do giáo viên các môn Văn, Sử, Địa, Giáo dục công dân, Âm nhạc, Mĩ thuật cùng giảng dạy).

Chính sự thay đổi này đã tạo ra tình trạng thừa giáo viên ở một số môn và thiếu ở những môn khác ngay trong cùng một trường.

Sự sụt giảm số tiết đã khiến các môn Tin học và Công nghệ (lớp 6, 7) rơi vào tình trạng thừa giáo viên rõ rệt. Một giáo viên ở tỉnh phía Nam chia sẻ cụ thể:

Theo quy định trước đây và hiện nay, mỗi tuần giáo viên trung học cơ sở sẽ có định mức 19 tiết. Trường chúng tôi có 40 lớp nên những năm dạy chương trình 2006 mỗi tuần có 80 tiết Tin học. Với số lượng tiết như vậy, nếu 4 giáo viên (định mức 76 tiết/ tuần) sẽ thiếu giáo viên nên cấp trên đưa về 5 giáo viên (95 tiết/ tuần) Tin học. Hằng năm, 4 giáo viên được phân công kiêm nhiệm chủ nhiệm lớp và 1 giáo viên kiêm nhiệm tổ trưởng chuyên môn là vừa định mức.

Tuy nhiên, khi giảng dạy chương trình 2018, 40 lớp học chỉ còn 40 tiết Tin học nhưng vẫn giữ 5 giáo viên như trước đây. Điều này có nghĩa đã giảm đi một nửa số tiết nhưng giáo viên không thể giảm biên chế được vì không có lý do gì để giảm.

Để giải quyết, nhà trường phải phân công các giáo viên này làm thêm những công việc như trực hành chính, giám thị để đủ định mức.

Ngược lại, các môn như Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân, Âm nhạc, Mĩ thuật lại phát sinh thêm số tiết khi đảm nhận môn Nội dung giáo dục địa phương, dẫn đến thiếu giờ dạy.

Vướng mắc trong việc điều tiết và hệ lụy

Việc giải quyết bài toán thừa, thiếu giáo viên cục bộ không hề đơn giản. Các trường không thể tinh giản biên chế đối với những giáo viên bị thừa tiết nếu họ vẫn hoàn thành tốt nhiệm vụ. Việc điều động sang trường khác cũng không khả thi vì tình trạng này xảy ra ở nhiều nơi.

(Ảnh minh hoạ)

Trong khi đó, việc tuyển thêm giáo viên cho các môn thiếu lại bị giới hạn bởi Thông tư số 20/2023/TT-BGDĐT, quy định trường THCS được bố trí tối đa 1,9 giáo viên/lớp. Cách tính tổng biên chế của trường dựa trên tổng số lớp khiến việc bổ sung nhân sự cho một vài môn cụ thể trở nên khó khăn.

Hệ quả là các trường phải trả tiền thừa giờ hoặc mời giáo viên thỉnh giảng cho các môn thiếu, trong khi lãng phí nguồn nhân lực ở các môn thừa. Điều này cũng gây ra sự so sánh, tâm tư trong nội bộ giáo viên khi có những tổ chuyên môn dạy kịch khung định mức, còn tổ khác chỉ dạy một nửa số tiết.

Đâu là giải pháp khả thi?

Một giải pháp được đề xuất là điều động, biệt phái những giáo viên đang thừa tiết ở các trường sang làm việc tại phòng văn hóa - xã hội cấp xã, nơi thường thiếu nhân lực có chuyên môn về giáo dục.

Phương án này hoàn toàn phù hợp với hướng dẫn tại Công văn 4798/BGDĐT-NGCBQLGD, trong đó Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nêu rõ:

Huy động công chức đã từng công tác tại Phòng Giáo dục và Đào tạo trước đây hoặc tiếp nhận, biệt phái cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên các cấp có chuyên môn, kinh nghiệm phù hợp để bố trí vào vị trí việc làm phụ trách lĩnh vực giáo dục và đào tạo tại cấp xã nếu đủ điều kiện theo quy định.

Đây có thể là một hướng đi hiệu quả, vừa giải quyết tình trạng lãng phí nhân lực tại các trường, vừa tăng cường chuyên môn cho chính quyền cơ sở.

T.Hà (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)