Cảnh báo căn bệnh có thể gây tử vong trong 24 giờ, thanh thiếu niên là nhóm nguy cơ cao hàng đầu

Các chuyên gia cảnh báo căn bệnh này có thể trở nặng nhanh trong vòng 24 giờ, để lại hậu quả nặng nề, thậm chí cướp đi mạng sống nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Gia tăng ca mắc và tử vong trong thời gian ngắn

Tại Việt Nam, diễn biến bệnh não mô cầu đang ở mức đáng lo ngại. Chỉ trong thời gian ngắn, cả nước đã ghi nhận hàng chục ca mắc và nhiều trường hợp tử vong. Cụ thể, từ cuối năm 2024 đến nay, cả nước đã ghi nhận 85 ca nhiễm não mô cầu. Trong số này, 2 trường hợp đã tử vong gồm một thanh niên 24 tuổi ở Bắc Ninh và một bé trai 3 tuổi tại TP. HCM.

Thanh thiếu niên là nhóm có nguy cơ cao mắc não mô cầu (Ảnh minh hoạ)

Thực tế ghi nhận nhiều bệnh nhi rơi vào tình trạng nguy kịch như sốc nhiễm trùng huyết hoặc suy đa cơ quan. Điển hình là trường hợp bé trai 14 tuổi ở Đắk Lắk phải điều trị tích cực vì hoại tử chi, rối loạn nhịp tim và suy đa cơ quan.

Mới đây nhất, ngày 27/10, Bệnh viện Đa khoa Hà Đông (Hà Nội) tiếp nhận một thanh niên 24 tuổi nhập viện với các triệu chứng điển hình của não mô cầu gồm sốt, đau đầu và cứng gáy. Đáng chú ý, bệnh nhân này chưa từng được tiêm vắc-xin phòng bệnh. Những con số và trường hợp thực tế cho thấy thanh thiếu niên không chỉ dễ mắc bệnh mà còn dễ gặp biến chứng nặng nếu không được chủ động phòng ngừa từ sớm.

Lý do thanh thiếu niên trở thành "tâm điểm" tấn công

Não mô cầu là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm lây qua đường hô hấp, có thể bùng phát nhanh trong môi trường đông đúc. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ, thanh thiếu niên nằm trong 3 nhóm tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao nhất, chỉ đứng sau trẻ dưới 1 tuổi và người trên 65 tuổi.

(Ảnh minh hoạ)

Một phân tích tổng hợp 184 ca bệnh từ năm 2011 đến 2023 đăng trên Thư viện Y khoa Mỹ cho thấy, có tới 34,2% bệnh nhân là người từ 13 đến 19 tuổi. Điều này chứng minh lứa tuổi tưởng chừng khỏe mạnh và năng động lại là nhóm dễ bị tấn công bởi loại vi khuẩn nguy hiểm này.

Lý giải nguyên nhân lứa tuổi từ 10 đến 24 có nguy cơ cao, các chuyên gia y tế chỉ ra nhiều yếu tố cộng hưởng:

Môi trường sống: Thanh thiếu niên thường xuyên sinh hoạt ở môi trường đông người như trường học, ký túc xá, khu vui chơi, lớp học thêm hay các hoạt động tập thể. Không gian kín tạo điều kiện để giọt bắn mang vi khuẩn dễ dàng lây lan.

Thói quen sinh hoạt: Xu hướng giao tiếp gần gũi (ôm, hôn), sử dụng chung đồ uống, ly, ống hút hoặc quan hệ tình dục không an toàn, dùng chung đồ dùng cá nhân là những con đường lây truyền vi khuẩn.

Người lành mang trùng: Theo Hội Y học dự phòng Việt Nam, có đến khoảng 10% thanh thiếu niên và người trưởng thành là người lành mang mầm bệnh. Họ không có triệu chứng nhưng âm thầm lây nhiễm cho cộng đồng, khiến bệnh khó kiểm soát và dễ bùng phát đột ngột.

Hệ miễn dịch suy yếu: Lối sống thiếu điều độ như thức khuya, bỏ bữa, hút thuốc, uống rượu bia hay căng thẳng kéo dài khiến sức đề kháng giảm, tạo cơ hội cho vi khuẩn tấn công.

(Ảnh minh hoạ)

Đáng lo ngại hơn, nhiều phụ huynh chủ quan cho rằng con mình đang ở độ tuổi khỏe mạnh nên không chú trọng tiêm phòng, tạo ra khoảng trống miễn dịch nguy hiểm.

Diễn biến "thần tốc" và di chứng nặng nề

Não mô cầu được đánh giá là một trong những bệnh nhiễm khuẩn cấp tính nguy hiểm nhất. Chỉ trong vòng 9-12 giờ sau khi khởi phát, bệnh gây ra các triệu chứng như sốt cao, đau đầu dữ dội, buồn ngủ, nôn, khó thở, tiêu chảy, cứng cổ, phát ban hoặc sợ ánh sáng. Do giai đoạn đầu khá giống cảm cúm nên nhiều người dễ chủ quan. Tuy nhiên, khi chuyển sang viêm màng não hoặc nhiễm trùng huyết, khả năng tử vong trong 24 giờ đầu là rất cao.

Ngay cả khi được cứu sống, di chứng để lại cũng rất nặng nề. Một nghiên cứu tại Anh trên 101 thanh thiếu niên mắc não mô cầu (16-22 tuổi) ghi nhận tới 58% trường hợp để lại di chứng như sẹo da, chóng mặt kéo dài, rối loạn vận động, rối loạn ngôn ngữ, mất thính lực, co giật và thậm chí phải cắt cụt chi.

Giải pháp bảo vệ hiệu quả nhất: Vắc-xin

(Ảnh minh hoạ)

Trước sự nguy hiểm và diễn biến khó lường của bệnh, các chuyên gia y tế nhấn mạnh giải pháp hiệu quả nhất là tiêm vắc-xin. CDC Mỹ, WHO và Bộ Y tế Việt Nam đều khuyến cáo trẻ vị thành niên và thanh niên cần được tiêm đầy đủ vắc-xin phòng não mô cầu.

Hiện Việt Nam đã có các loại vắc-xin phòng ngừa những nhóm huyết thanh gây bệnh phổ biến nhất (A, B, C, Y, W-135). Trong đó, nhóm C và W có tỷ lệ tử vong cao. Các loại vắc-xin cộng hợp tứ giá A, C, Y, W-135 đã chứng minh khả năng giảm đến 90% số ca mắc ở các nhóm huyết thanh chính sau khi đưa vào sử dụng.

Bên cạnh đó, cần duy trì lối sống lành mạnh (ngủ đủ giấc, ăn uống dinh dưỡng, rửa tay thường xuyên, tránh chất kích thích) và hạn chế tiếp xúc gần với người có triệu chứng nghi ngờ.

Các chuyên gia khuyến nghị cần đẩy mạnh truyền thông để thay đổi tâm lý chủ quan của phụ huynh. Một mũi tiêm đúng thời điểm có thể bảo vệ người trẻ khỏi căn bệnh có thể gây tử vong trong 24 giờ, đồng thời bảo vệ tương lai và chất lượng cuộc sống của cả một thế hệ.

T.Hà (TH) (Theo Thời Trang Vàng)