Tại sao cá heo lại cứu người?

Khi nói đến cuộc giải cứu cá heo, những ghi chép sớm nhất có thể bắt nguồn từ trường hợp có thật của nhà sử học Hy Lạp Lotustu trong cuốn sách "Truyền thuyết về Arion".

Một nhạc sĩ tên Arion đang trên một con thuyền trở về Corinth, Hy Lạp, khi bị thủy thủ cướp tiền, và ngay trước khi Arion sắp bị ném xuống biển, Arion đã cầu xin các thủy thủ cho anh ta chơi một bản nhạc cuối cùng.

Không ngờ tiếng hát đã thu hút đàn cá heo dưới biển, đúng lúc Arion rơi xuống biển, đàn cá heo đã nhấc bổng Arion lên khỏi mặt nước và đưa ông đến bán đảo Peloponnese.

Ban đầu, nhiều người nghĩ rằng cá heo chỉ là truyền thuyết, nhưng ngày càng có nhiều hành động chứng minh rằng không phải ngẫu nhiên mà cá heo, sinh vật thông minh và thân thiện, sẽ cứu con người.

Cá heo là một trong những loài động vật có vú thông minh nhất chỉ sau con người, ngoan ngoãn và thích gần gũi với con người nên chúng cũng là bạn của con người.

Cá heo cứu người bằng cách nào?

Có rất nhiều câu chuyện về cá heo cứu người, dù gặp cá mập hay đơn giản là ai rơi xuống nước, chỉ cần gặp cá heo là có một tia hy vọng sống, bởi chỉ cần thấy vật trôi trên biển, dù là gỗ hoặc bọt biển sẽ được cá heo nâng lên. Đây là phản xạ có điều kiện của chúng. Mỗi lần cá heo ngẩng đầu lên trên mặt nước, chúng sẽ tự động mở các lỗ phun nước và hoàn thành quá trình thở của mình.

Thói quen của cá heo

Trên thực tế, cá heo không biết cách cứu người theo nghĩa thực, đó là phản ứng bản năng nhiều hơn.

Hóa ra cá heo, là động vật có vú, không dùng mang để thở dưới biển như cá, mà dùng phổi để thở. Do đó, cá heo không thể tồn tại dưới đáy biển lâu như cá, và chúng cần phải nổi lên theo khoảng thời gian để điều chỉnh nhịp thở. Có thể nổi lên mặt nước và thở là một kỹ năng mà cá heo phải thành thạo nếu chúng muốn tồn tại, và cá heo sơ sinh chỉ có thể sống sót nếu chúng thành thạo phương pháp thở này.

Về việc tại sao cá heo biết cứu người, từng có người cho rằng, trí tuệ của cá heo rất gần gũi với loài người, có thể so sánh ngang với hắc tinh tinh, có ý thức cứu người. Nhưng đa số các nhà khoa học đưa ra ý kiến khác, cho rằng cá heo lại không có ý thức cứu người, bởi vì có ý thức cứu người thì trước tiên phải có khả năng phán đoán; thứ hai phải có trách nhiệm cứu người; thứ ba còn phải có hành động chính xác đưa người được cứu lên bờ. Cá heo tuy thông minh, nhưng rốt cuộc chúng vẫn là động vật, phải tổng hợp những quá trình tư duy cứu người phức tạp này, rõ ràng là không có khả năng, cho nên việc cá heo cứu người hoàn toàn vô ý thức.

Sau khi cá heo con được sinh ra, cá heo mẹ sẽ nâng chúng ra mặt nước, thậm chí có thể lâu đến mấy tiếng, mấy ngày. Giữa các con cá heo với nhau cũng thường thường hỗ trợ lẫn nhau, đặc biệt là giúp đỡ đồng loại nào đó bị bệnh hoặc bị thương. Tính tình của cá heo thích chơi đùa, thường xuyên đun đẩy tung hứng các vật thể trôi nổi trên mặt biển. Hơn nữa chúng rất thân thiện với con người, thậm chí chúng chủ động tìm người để chơi đùa. Do cá heo có những hành vi thân thiện này, cho nên khi chúng gặp một người bị chìm xuống nước, sẽ tưởng nhầm là một vật thể trôi nổi, chúng sẽ nâng họ lên một cách bản năng, và đẩy lên trên bờ. Nhờ vậy người bị ngã xuống biển đã được cứu thoát.

Thứ hai là cá heo rất "can đảm". Cá heo thông minh và có khả năng học hỏi, và khả năng của chúng thậm chí còn tốt hơn cả tinh tinh.

Ngoài ra, trong não cá heo còn có nhiều sulci vỏ não, điều này đủ chứng tỏ cá heo có trí tuệ phát triển, não cá heo trưởng thành nặng 1,6kg, trong khi não người nặng 1,5kg, nhưng não tinh tinh chỉ nặng 0,2kg.

Từ góc độ tỷ lệ, tỷ lệ não của cá heo đạt 1,17%, con người là 2,1%, nhưng tinh tinh chỉ là 0,7%. Dù là khả năng học tập hay trí thông minh thì cá heo đều hơn tinh tinh. Cá heo cũng thuộc loại sinh vật có chỉ số IQ cao, chúng rất có khả năng tư duy, và việc cứu người là tự nguyện.

Lê Dương