Tại sao Rằm tháng 5 lại được coi là ngày "độc"?
Để hiểu rõ hơn về quan niệm này, cần nhìn nhận từ góc độ thời tiết và tín ngưỡng dân gian. Tháng 5 âm lịch thường rơi vào thời điểm nắng nóng gay gắt nhất trong năm. Đây là giai đoạn cao điểm của những đợt nắng nóng đầu mùa, tạo điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh, côn trùng và sâu bọ phát triển mạnh mẽ, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người và mùa màng. Chính vì thế, dân gian ta gọi tháng 5 âm lịch là "tháng cửu độc," ám chỉ những nguy cơ tiềm ẩn cả về thể chất lẫn tinh thần.
Rằm tháng 5 bị cho là 1 trong 9 ngày độc của tháng 5, cần tránh làm điều này để gặp may mắn (Ảnh minh hoạ)
Bên cạnh đó, ngày Rằm - tức ngày giữa tháng, là thời điểm mặt trăng tròn đầy nhất, tượng trưng cho sự vượng thịnh của âm khí. Sự kết hợp giữa tháng 5 "cửu độc" và ngày Rằm âm khí vượng tạo nên một điểm hội tụ năng lượng đặc biệt, theo quan niệm của người xưa. Họ tin rằng, để tránh những điều xui rủi, đón nhận sự an lành, cần phải giữ tâm thanh tịnh, hành thiện và kiêng kỵ đúng mực trong ngày này.
Ngày Rằm và mùng 1 hàng tháng vốn dĩ đã được xem là những thời điểm có sự thay đổi lớn trong chu kỳ mặt trăng, có thể gây ra những ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe và tinh thần. Chính vì vậy, Rằm tháng 5 với những đặc tính riêng biệt càng trở nên đặc biệt hơn so với những ngày Rằm khác trong năm.
Bốn việc nên làm trong ngày Rằm tháng 5 Âm lịch
Thay vì lo lắng thái quá, người xưa đã đúc kết những việc nên làm trong ngày Rằm tháng 5, không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn có lợi cho sức khỏe và đời sống tinh thần:
- Dâng lễ, thắp hương tạ ơn tổ tiên: Dù không phải là một lễ hội lớn, nhưng việc dâng một mâm cơm chay hoặc mặn lên bàn thờ gia tiên là một hành động thể hiện lòng thành kính, biết ơn đối với những người đã khuất. Việc thắp hương không cần quá cầu kỳ, quan trọng là tấm lòng thành, hướng về tổ tiên, tưởng nhớ công đức và cầu mong gia đạo được bình an, yên ấm. Trong ngày "cửu độc" này, việc thắp hương càng được xem trọng, như một sự nương tựa vào phúc lộc của tổ tiên để vượt qua những biến động.
(Ảnh minh hoạ)
- Ăn chay, làm việc thiện: Rằm là thời điểm lý tưởng để thực hành lối sống thanh đạm, ăn chay, niệm Phật, làm việc thiện. Trong tháng 5 nắng nóng, con người dễ cảm thấy nóng nảy, dễ mắc bệnh tật. Việc ăn chay giúp thanh lọc cơ thể, giảm bớt sát khí, giữ cho tâm hồn được an yên. Người xưa có câu "Tâm tịnh thì cảnh tịnh," giữ lòng hướng thiện trong ngày Rằm không chỉ mang lại sự thanh thản mà còn gieo mầm cho những điều tốt đẹp, may mắn.
- Dọn dẹp, thanh lọc không gian sống: Rằm tháng 5 là thời điểm thích hợp để tổng vệ sinh nhà cửa, sân vườn, gác bếp,... Loại bỏ những bụi bẩn, khí xấu tích tụ không chỉ giúp giảm bớt sự khó chịu do thời tiết nắng nóng mà còn có ý nghĩa về mặt phong thủy. Người ta thường dùng lá bưởi, sả, ngải cứu đun nước để lau dọn nhà cửa – một phương pháp dân gian giúp xua đuổi tà khí, thanh tẩy không gian sống. Nhiều gia đình cũng chọn ngày này để thay nước bể cá, lau chùi bàn thờ, bày biện lại khu vực thờ cúng một cách trang nghiêm.
- Tắm nước lá để trừ tà, giải nhiệt: Theo kinh nghiệm dân gian, việc nấu nước các loại lá như sả, bưởi, tía tô, kinh giới,... để tắm trong ngày Rằm tháng 5 có tác dụng xua tan độc khí, hạ hỏa, thanh lọc cơ thể. Đây là một biện pháp đơn giản mà hiệu quả để bảo vệ sức khỏe trong những ngày hè oi bức.
Những điều nên tránh trong ngày Rằm tháng 5 Âm lịch
Bên cạnh những việc nên làm, người xưa cũng truyền lại những điều nên tránh trong ngày Rằm tháng 5, nhằm hạn chế những điều không may:
- Kiêng nói lời xui, cãi vã: Ngày Rằm vốn mang tính tâm linh, là thời điểm nên giữ cho tâm thanh tịnh. Người xưa dặn: "Lời nói ngày Rằm như gió đẩy thuyền, tốt thì đi xa, xấu thì đắm thuyền" – hàm ý rằng những lời nói ác khẩu có thể gây ra những hậu quả khôn lường. Tránh cãi vã, chửi mắng, nói xấu người khác để không tạo nghiệp trong ngày đặc biệt này.
(Ảnh minh hoạ)
- Kiêng sát sinh: Việc sát sinh trong ngày Rằm nói chung đều bị xem là điều không may, làm động linh khí trong nhà. Rằm tháng 5 lại càng cần kiêng kỵ hơn vì tháng này vốn được xem là tháng "độc." Nếu cần thiết phải dùng thực phẩm mặn, nên chuẩn bị từ hôm trước hoặc chọn hình thức mua sẵn để hạn chế sát sinh.
- Không nên đi đêm, đến nơi âm khí: Người xưa quan niệm rằng ngày Rằm âm khí vượng, đặc biệt là vào buổi tối. Vì vậy, nên hạn chế đến những nơi u ám như nghĩa trang, nhà hoang, hoặc đi đường vắng vào ban đêm – nhất là đối với phụ nữ mang thai hoặc người yếu vía.
- Tránh để hương tắt giữa chừng: Nếu thắp hương gia tiên hoặc thần linh trong ngày Rằm, hãy chắc chắn rằng nén hương cháy liên tục, không tắt nửa chừng. Theo tâm linh, việc hương tắt đột ngột được cho là điềm báo không may hoặc thể hiện sự không thành tâm.
* Thông tin mang tính chất tham khảo
T.Hà (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)