Cá voi chỉ ngủ 7 phút mỗi ngày, và tại sao hầu hết các loài cá không bao giờ ngủ trong đời?

Bất kỳ loài động vật nào trên trái đất cũng cần được nghỉ ngơi theo thời gian, nhưng cần được nghỉ ngơi không có nghĩa là nó cần được ngủ, vì có lẽ bạn chưa nhận thấy một thực tế là một số loài động vật thực sự không có khái niệm về giấc ngủ.

Ví dụ, cá voi chìm xuống đại dương giống như một trụ đá thẳng, mặc dù chúng đang ngủ nhưng quá trình ngủ thực tế chỉ có thể kéo dài trong 15 phút.

Cá voi đã sử dụng 15 phút ngủ ngắn ngủi này như thế nào để có được một giấc ngủ ngon? Và tại sao quá trình này chỉ có 15 phút?

Trong khoảng thời gian ngắn ngủi như vậy, nói một cách chính xác thì những con cá voi không hề chìm vào giấc ngủ như chúng ta vẫn nghĩ, mà chỉ là một kiểu ngủ trưa, bởi vì trong quá trình chúng nghỉ ngơi, não bộ vẫn ở trạng thái hoạt động.

Tình trạng tương tự như nhiều loài động vật mở một mắt và nhắm một mắt khi chúng đang ngủ, chúng phải nhận thức được những nguy hiểm có thể xảy ra xung quanh bất cứ lúc nào, nhưng cần phải cảnh giác với những nguy hiểm khi nghỉ ngơi không phải là lý do chính. Cá voi thực sự không thể chìm vào giấc ngủ. Bởi vì chúng không giống như động vật có vú trên cạn, mà phải nổi lên mặt nước để thở.

Vì vậy, câu trả lời được đưa ra ngay lập tức là cá voi chỉ có khoảng 15 phút nghỉ ngơi, đó là vì chúng là động vật có vú và cần trồi lên mặt nước để hít thở không khí. Chỉ riêng lý do này đã khiến chúng không có thời gian để đi vào giấc ngủ.

Ở những nơi biển cạn cá voi dễ mắc cạn, còn ở những nơi sâu nếu không giữ gìn thân thể chúng sẽ bị chìm xuống, áp lực nước quá cao có thể khiến chúng bị chết đuối. Ngoài ra, trong quá trình ngủ, thỉnh thoảng chúng phải điều chỉnh tư thế để giữ thăng bằng cho cơ thể, về cơ bản thì cá voi không bao giờ ngủ ngon được.

Mặc dù một con cá voi có thể duy trì trạng thái ngủ thẳng đứng trong khoảng 15 phút mỗi ngày, nhưng thời gian trung bình để chợp mắt thực tế chỉ là 7 phút. Nếu giấc ngủ ngắn của cá voi là một loại giấc ngủ, thì ngày có 24 giờ, con cá voi chỉ mất 7 phút ngủ đủ giấc, ít hơn 1% thời gian trong ngày.

Nếu bạn thay đổi thành người, khoảng thời gian nghỉ ngơi ngắn ngủi như vậy sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm trạng và trạng thái tinh thần của bạn, nhưng tại sao cá voi lại không?

Các loài sinh vật khác nhau có cơ chế sinh lý khác nhau. Nhìn cá voi từ quan điểm của con người, nó thực sự khó tin, nhưng về cơ bản chúng ta cũng biết rằng hầu hết thời gian mèo đều ngủ hoặc ngủ gật, và chúng giống như gấu túi. Đối với những loài như vậy, chúng dành tới 80% cuộc đời để ngủ.

Vì vậy, không hợp lý khi chúng ta sử dụng thời gian ngủ trung bình của con người là bảy hoặc tám giờ một ngày để đo thời gian của các loài khác.

Lấy cá làm ví dụ, cá không có mí mắt và cũng không nhắm mắt khi ngủ như chúng ta, tuy nhiên cấu tạo của mắt chỉ là sự khác biệt bên ngoài giữa chúng ta và cá, còn bên trong não bộ nhiều hơn.

Đối với động vật linh trưởng và thậm chí hầu hết các loài động vật có vú, phần não hoạt động tích cực nhất. Hoạt động của não xử lý một số dữ liệu nhận thức tiên tiến hàng ngày và những quá trình này trung tâm nằm trên vỏ não, nhưng cá không có vỏ não như vậy, vì vậy điều này có nghĩa là bộ não của chúng không giống như bộ não của chúng ta và cần nhiều thời gian để sắp xếp dữ liệu hoặc nghỉ ngơi.

Cá không có vỏ não tương đối phát triển như động vật có vú, và không có vùng thần kinh cần thời gian để tổ chức dữ liệu hoặc nghỉ ngơi nên không cần ngủ.

Giả thuyết này có vẻ hợp lý nhưng nó không hoàn toàn xác thực. Ví dụ, gấu túi được sử dụng để ngủ 80% trong cuộc đời, vì hàm lượng dinh dưỡng của lá bạch đàn trong thức ăn chủ yếu của chúng quá thấp, cơ thể chúng cần có gen thích ngủ, chỉ bằng cách giảm sản lượng năng lượng hàng ngày chúng mới có thể sống tốt hơn trong môi trường tương đối nghèo nàn của rừng bạch đàn mà thôi.

Và mèo ngủ lâu gần gấp đôi con người, nhưng chúng không phải vì thức ăn chủ yếu mà chúng ăn ít calo, cũng không phải vì bộ não của chúng quá thông minh, mà có thể đơn giản là vì chúng đã quen với sự tập trung đặc biệt vào những thời điểm nhất định. Hoặc đó chỉ là một sự tập trung đặc biệt, hoặc thậm chí đơn giản là vì nó quá nhàm chán, có thể không có gì để làm.

Quay trở lại với những gì đã nói trước đó, con cá voi ngủ nửa ngủ trong 15 phút. Ít nhất đó là một tư thế ngủ thẳng đứng, nhưng đối với nhiều loài cá, bạn có thể không bao giờ nhìn thấy chúng ngủ theo bất kỳ cách nào.

Mặc dù khoa học vẫn chưa có câu trả lời chắc chắn để giải thích giấc ngủ của cá là gì, chúng có cần ngủ hay không, nhưng một số người cho rằng đôi khi cá bơi chậm, hoặc trốn vào một số góc để duy trì một tư thế nhất định có thể đã bước vào trạng thái ngủ nửa tỉnh nửa mê.

Hồ Yên (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)