'Xác ướp' khủng long thực sự tồn tại và đây là cách chúng được tạo ra

(Nhà cung cấp hình ảnh: Stephanie K. Drumheller / Tái tạo Edmontosaurus đủ màu bởi Natee Puttapipat, CC-BY 4.0)

Khi nghĩ về hóa thạch của khủng long, chúng ta hầu như luôn hình dung ra dấu vết xương của chúng. Nhưng còn da và các mô mềm khác của chúng thì sao?

Nghiên cứu gần đây được công bố trên PLOS ONE cho biết, các nhà cổ sinh vật học vừa phát hiện ra một quy trình đơn giản có thể bảo tồn da và mô mềm của khủng long, cách đây hàng triệu năm. Nhóm nghiên cứu cho biết, sự đơn giản của quá trình này cho thấy rằng các mẫu vật khủng long được "ướp xác" có thể phong phú hơn nhiều so với giả định.

Khủng long được “ướp xác”

Hóa thạch là dấu tích được bảo tồn của động thực vật từ hàng triệu triệu năm trước. Và mặc dù phần lớn các hóa thạch động vật chỉ có dấu vết của bộ xương nhưng mẫu vật đôi khi có thể chứa dấu vết của các mô mềm hơn của động vật. Ví dụ, một số hóa thạch khủng long có phần da còn sót lại và những người phát hiện ra chúng mô tả là loài khủng long “được ướp xác”.

Phát hiện đầu tiên về một con khủng long “được ướp xác” là vào năm 1912 và các nhà khoa học có xu hướng đưa ra giả thuyết rằng những hóa thạch da và mô mềm của khủng long này được hình thành thông qua các quy trình đặc biệt, có độ chính xác cao. Điều này có nghĩa là xác của một con khủng long đã được làm khô và chôn cất trước khi bị tiêu hủy bởi quá trình thịt thối rữa của động vật và phân hủy. Do đó, những “xác ướp” khủng long này được cho là tương đối hiếm.

Nghiên cứu mới trên PLOS ONE thách thức giả định này. Trong đó, một nhóm các nhà cổ sinh vật học đã phân tích một hóa thạch khủng long có dấu vết của da và so sánh hóa thạch này với xác của các loài động vật hiện đại hơn. Điều này cho phép nhóm nghiên cứu xác định một quy trình mới, đơn giản hóa để hình thành “xác ướp” khủng long. Chúng có thể đã hình thành thông qua một số cách khác nhau và vì thế phong phú hơn nhiều so với giả định.

Clint Boyd, tác giả nghiên cứu và là nhà cổ sinh vật học tại Cơ quan Khảo sát Địa chất Bắc Dakota, kết luận: “Các mô mềm bền như da có thể được bảo tồn trên xác động vật đã bị nạo vét (bởi các động vật ăn thịt thối) một phần. Những mô mềm này cũng có thể cung cấp một nguồn thông tin duy nhất về các loài động vật khác đã tương tác với xác chết.” Kiến thức này có thể hỗ trợ các nhà cổ sinh vật học tìm kiếm và phân tích thêm nhiều hóa thạch “xác ướp” này trong tương lai.

Làm xác ướp khủng long

Nhóm các nhà cổ sinh vật học đã nghiên cứu một mẫu hóa thạch của một loài khủng long lớn, ưa thực vật từ Bắc Dakota, được gọi là Edmontosaurus. Ngoài dấu vết của bộ xương, mẫu hóa thạch này còn có những mảng da khô trên các chi và đuôi dài.

Nghiên cứu kỹ các vết cắn này, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy một số vết cắn chưa lành trên da khủng long. Việc những vết cắn không có dấu hiệu hồi phục cho thấy chúng đã bị một con vật ăn xác chết ăn sau khi chết. Do đó, nhóm nghiên cứu kết luận rằng xác khủng long vẫn có thể được ướp sau khi bị ảnh hưởng bởi quá trình ăn xác và phân hủy, trái với suy nghĩ thông thường.

Sau đó, họ đã chuyển sang xác động vật hiện đại để giải thích cho quá trình mới này. Những loài thường xuyên tấn công xác động vật sẽ nhắm vào các cơ quan nội tạng giàu chất dinh dưỡng và bỏ đi những mảnh vụn - da và xương - của những con vật đã chết. Với suy nghĩ này, các nhà nghiên cứu đã phỏng đoán rằng những con khủng long nhặt xác đã loại bỏ các mô bên trong của loài Edmontosaurus đặc biệt này, để lại da và xương sau đó được làm khô từ từ và chôn cất.

Các tác giả nói rằng quá trình "hút ẩm và giảm phát" này biến xác động vật hiện đại hơn thành "xác ướp" mọi lúc. Và điều này có thể đã phát triển thường xuyên đối với xác ướp khủng long.

Lê Dương