Vỉa than núi Helan đã cháy suốt 300 năm, mỗi năm thiệt hại ròng 1 tỷ đồng và hàng trăm triệu tấn than đốt vô ích. Tại sao không dập tắt được?

Tuy nhiên, cùng với sự chuyển động của vỏ trái đất, những loài thực vật này đã bị chôn sâu dưới lòng đất. Trải qua một thời gian dài, dưới nhiệt độ và áp suất cao, những tàn tích thực vật này dần dần biến thành than. Trong quá trình này, thời gian, áp suất và nhiệt độ đều đóng một vai trò quan trọng.

Than ở khu vực núi Helan có các tính chất vật lý và hóa học độc đáo do điều kiện địa chất độc đáo. Than ở đây có chất lượng cao, hàm lượng lưu huỳnh thấp và hiệu suất đốt cao nên rất được ưa chuộng. Tuy nhiên, chính những loại than chất lượng cao này cũng mang đến một vấn đề nhức nhối - tự cháy.

Được biết, sự cháy tự phát của các vỉa than là do tác dụng địa nhiệt của than dưới lòng đất, nhiệt độ tăng dần khi đạt đến nhiệt độ nhất định, than sẽ tự bốc cháy. Hơn nữa, trong môi trường dưới lòng đất thiếu oxy, các khí sinh ra do quá trình phân hủy than khó tiêu tán, điều này sẽ làm nhiệt độ tăng thêm, hình thành một vòng luẩn quẩn.

Tình trạng đốt than tự phát ở núi Helan đã kéo dài hơn 300 năm, dẫn đến thất thoát tới 1 tỷ tấn than mỗi năm. Đây không chỉ là sự lãng phí tài nguyên rất lớn mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường. Hãy tưởng tượng rằng ngọn lửa đang hoành hành dưới lòng đất, dư lượng chất thải và khí độc hại mà chúng tạo ra tiếp tục đổ vào bầu khí quyển, gây thiệt hại nghiêm trọng cho chất lượng không khí và hệ sinh thái.

Vậy tại sao vỉa than ở núi Helan lại tự bốc cháy? Chuyên gia tin rằng điều này có liên quan chặt chẽ đến những thay đổi trong môi trường sinh thái. Theo nghiên cứu của các nhà khảo cổ học, hơn 2.000 năm trước, địa hình lưu vực sông Hoàng Hà tương đối bằng phẳng và dòng nước chảy chậm. Tuy nhiên, thời gian trôi qua, lũ lụt của sông Hoàng Hà ngày càng lớn hơn, xói mòn lòng sông và hình thành nhiều công trình lòng sông. Sau khi những lòng sông này khô cạn, các cấu trúc giống như lòng sông hình thành dưới lòng đất, tạo điều kiện cho các vỉa than tự bốc cháy.

Ngoài ra, biến đổi khí hậu và các hoạt động của con người cũng có thể tác động đến quá trình đốt cháy tự phát của các vỉa than. Khi khí hậu toàn cầu ấm lên, nhiệt độ dưới lòng đất đang dần tăng lên, tạo ra nhiều khả năng xảy ra cháy tự phát ở các vỉa than. Trong quá trình khai thác than, con người có thể phá hủy sự ổn định của vỉa than, khiến vỉa than dễ tiếp xúc với không khí hơn, từ đó làm tăng nguy cơ tự cháy.

Trước vấn đề nhức nhối hiện tượng tự cháy ở các vỉa than, chúng ta cần phòng ngừa, kiểm soát và quản lý như thế nào? Chuyên gia tin rằng điều này đòi hỏi chúng ta phải thực hiện nhiều biện pháp và thực hiện chúng một cách toàn diện.

Đầu tiên, chúng ta cần tăng cường giám sát và cảnh báo sớm. Bằng cách lắp đặt các cảm biến và thiết bị giám sát, nhiệt độ và nồng độ khí của vỉa than có thể được theo dõi theo thời gian thực. Khi phát hiện ra sự bất thường, kế hoạch khẩn cấp sẽ được triển khai ngay lập tức. Bằng cách này, đám cháy có thể được phát hiện kịp thời và có biện pháp xử lý trước khi cháy lan rộng để giảm thiểu thiệt hại.

Thứ hai, chúng ta cần thực hiện các biện pháp chữa cháy cách ly. Sau khi phát hiện vỉa than tự cháy, phải nhanh chóng có biện pháp cách ly nguồn cháy, không để lửa lan rộng. Đồng thời, sử dụng các chất chữa cháy để dập tắt đám cháy, giảm cường độ và phạm vi của đám cháy.

Cuối cùng, chúng ta cần phục hồi sinh thái. Sau khi đám cháy được dập tắt, môi trường bị hư hại phải được sửa chữa và quản lý để khôi phục chức năng sinh thái. Điều này bao gồm các biện pháp như phục hồi thảm thực vật và cải tạo đất để những môi trường bị hư hại có thể được phục hồi.

Tất nhiên, ngoài những biện pháp này, chúng ta cũng cần tăng cường nghiên cứu khoa học, đổi mới công nghệ. Thông qua nghiên cứu chuyên sâu về cơ chế, quy luật tự phát của vỉa than, chúng ta có thể dự đoán, ngăn chặn, kiểm soát quá trình tự cháy của vỉa than tốt hơn. Đồng thời, thông qua đổi mới công nghệ, chúng ta có thể phát triển các công nghệ khai thác và sử dụng than hiệu quả và thân thiện với môi trường hơn, giảm lãng phí tài nguyên than và ô nhiễm môi trường.

Tóm lại, hiện tượng tự cháy ở các vỉa than là một vấn đề phức tạp, hóc búa đòi hỏi chúng ta phải thực hiện nhiều biện pháp khác nhau để ngăn chặn, kiểm soát và quản lý. Đồng thời, tôi cũng tin rằng với sức mạnh của khoa học công nghệ, chúng ta sẽ tìm ra được những giải pháp tốt hơn để tận dụng và bảo vệ tốt hơn nguồn tài nguyên than quý giá.

Lê Dương (Theo Thuơng Hiệu và Pháp Luật)