Trong lịch sử có quá nhiều tên hoạn quan khét tiếng, làm những việc xấu xa và bộ mặt xấu xa của chúng đã ăn sâu vào lòng người.
Theo nghiên cứu tâm lý hiện đại, những người khuyết tật về thể chất có nguy cơ mắc các vấn đề về tâm lý cao hơn rất nhiều.
Thời xưa, hoạn quan còn được gọi là khuyết tật, hoạn quan về cơ bản là họ thiến bộ phận kín của mình, dẫn đến cơ thể không hoàn chỉnh nên việc hoạn quan gặp vấn đề về tâm lý là điều bình thường.
Một khi đã có được quyền lực, họ càng muốn chứng tỏ mình được người khác tôn trọng. Tiếp tục như vậy, họ dễ lầm đường lạc lối, trở thành tai họa cho đất nước và nhân dân.
Đương nhiên việc này cũng tùy người, dù là ai thì trong lòng cũng có ma và có phật. Nếu Phật khống chế được ma quỷ thì sẽ làm việc thiện và làm người tốt. Nếu không, sẽ rơi vào con đường của ma quỷ và trở thành một kẻ xấu xa.
Trong số các hoạn quan có một số người hung ác, nhưng tất nhiên cũng có người làm việc thiện và tích đức.
Nhân vật chính trong câu chuyện chúng ta sắp kể hôm nay là một thái giám tốt bụng. Để cứu người, tên thái giám này đã giả vờ giảng thánh dụ, cuối cùng đã cứu được hàng nghìn mạng sống. Ông được mệnh danh là vị thái giám “đáng kính nhất” trong lịch sử, và người ta vẫn ca ngợi ông cho đến ngày nay.
Thái giám là người thân cận bên cạnh Hoàng đế, là người để hoàng đế truyền đạt ý chỉ của mình, đây là một trong những công việc chính của thái giám. Có thể thấy được thái giám rất được hoàng đế tin tưởng. Hoàng đế là người nắm quyền lực cao nhất thời kỳ phong kiến, nói một thì sẽ không có hai, thánh chỉ cũng chính là ý chỉ của hoàng thượng. Nếu như có người nào đó dám giả truyền thánh chỉ thì nhất định sẽ phải chịu sự trừng phạt.
Có người nói rằng việc giả truyền thánh chỉ hay tội danh giả mạo chỉ dụ của vua, mượn danh vua, giả truyền hay bóp méo mệnh lệnh của vua bình thường đều sẽ bị phán tử hình. Có thể thấy rằng vị thái giám này cố ý đọc sai chữ đúng là cực kỳ liều lĩnh. Vị thái giám này chính là Trương Cư Hàn, là hoạn quan cuối đời nhà Đường. Trương Cư Hàn sinh năm 858 và được Trương Từ Hồng nhận làm con nuôi, sau một thời gian được đưa vào cung làm thái giám.
Trương Cư Hàn là người không thích cậy quyền gây sự, tính cách ngay thẳng, chính trực, ngay thẳng, dũng cảm và có tư chất hơn người. Khi Đường Trang Tông lên ngôi, Trương Cư Hàn dù được bổ nhiệm là Xu Mật Xứ chịu trách nhiệm chính về quân sự, chính trị và tuyên cáo mệnh lệnh của Hoàng đế nhưng chưa bao giờ cậy thế lộng quyền. Đường Trang Tông vì tiêu diệt được Hậu Lương mà dương dương tự đắc, hoạn quan vì vậy mà nắm quyền.
Vào năm 926 sau Công nguyên, nhà Hậu Đường vướng vào một số chiêu trò phản loạn. Đường Trang Tông tin rằng hậu duệ của Hoàng đế nhà Thục là Vương Diễn là kẻ đầu sỏ, nhân cơ hội gây rối, là mầm họa tương lai, vì vậy đã ban hành chỉ dụ giết chết Vương Diễn và phe phái của ông ta, thậm chí ngay cả các quan chức, người hầu trước đây của nhà Thục cũng bị vạ lây. Điều này có thể tạo ra một cuộc thảm sát hơn cả ngàn mạng người.
Nhưng may mắn thay người kiểm tra chiếu chỉ và truyền thánh chỉ lúc này chính là Trương Cư Hàn. Sau khi nhìn thấy thánh chỉ, Trương Cư Hàn cảm thấy Vương Diễn nếu như đã đầu hàng thì bây giờ giết đi hắn thì quá là nhẫn tâm, không có tình người, hơn nữa quá mức lạnh lùng vô tình. Vì vậy mà Trương Cư Hàn đã đem chiếu thư đổi chữ "Hành" thành chữ "Gia", chiếu thư từ "Giết Vương Diễn và phe phái của hắn" thành "Giết Vương Diễn và gia tộc của hắn". Nhờ vậy mà bảo toàn được tính mạng cho hơn một ngàn người vô tội, cũng coi như đã rất nhân từ rồi.
Bóp méo hay xuyên tạc chiếu thư chính là phạm phải tội chết nên người ta cũng không nghi ngờ gì. Chẳng ai ngờ rằng Trương Cư Hàn có can đảm dám thay đổi chiếu thư nên chỉ nghe theo lời ông đọc mà làm việc. May mắn thay, lúc đó Đường Trang Tông lại đang bận chinh chiến, không có điều tra đến tận gốc rễ sự việc, Trương Cư Hàn thoát được một mạng.
Trương Cư Hàn ngồi trên vị trí cao nhưng trước giờ không hề lạm quyền. Khi phát hiện hành động không đúng của người ở trên ông có can đảm làm chuyện không ai dám làm để giữ lại hơn ngàn tính mạng vô tội. Đây chính là công đức của ông, cho thấy ông là một người chính trực, dũng cảm như thế nào. Khó trách mà sau đó luôn được người đời sau ca tụng. Sau này khi Đường Minh Tông lên ngôi, vị Hoàng đế này cũng vô cùng tán thưởng việc làm chính nghĩa của Trương Cư Hàn và đặc biệt cho phép vị thái giám trung nghĩa này cáo lão hồi hương, an dưỡng tuổi già. Đến khi Trương Cư Hàn mất, giai thoại về vị thái giám tốt bụng vẫn được lưu truyền.
T. Tâm (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)