Danh mục

Vì sao gọi là 'Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy', câu này có nghĩa là gì?

Thứ tư, 29/01/2025 10:43

Câu tục ngữ 'Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy' đã trở thành một câu nói quen thuộc trong văn hóa Tết của người Việt. Tuy nhiên, nhiều người thực sự hiểu hết ý nghĩa sâu xa mà câu nói này truyền tải.

Nguồn gốc câu nói "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy"

Vì sao gọi là "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy", nguồn gốc câu nói này từ đâu mà ra? Câu nói dân gian này ra đời khi có nền giáo dục, có chữ viết mà ông cha để lại chứ không theo sách vở nào cả được người đời truyền tai nhau qua bao nhiêu năm.

Đây cũng chính là lịch trình để mọi người đi lại, thăm hỏi nhau trong 3 ngày Tết Việt đầu năm. Miền Nam có một phiên bản khác là "Mùng một ăn Tết tại gia (nhà), mùng Hai Tết vợ, mùng Ba Tết Thầy".

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy

‘Mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy’ là câu tục ngữ thể hiện nét đẹp văn hóa của người Việt ta.

Câu nói trên phản ánh một nếp sống đẹp của người Việt mỗi dịp Tết đến. Người Việt tin rằng, cả ba mối quan hệ này đều liên hệ trực tiếp và chặt chẽ đến sự xuất hiện, phát triển và trưởng thành của mỗi người. Vì thế cả ba mối quan hệ đó rất quan trọng.

Từ xưa đến nay, Tết Nguyên đán được coi là dịp nghỉ lễ lớn và quan trọng nhất trong năm. Đây là khoảng thời gian để các thành viên trong gia đình có dịp được ngồi quây quần bên nhau sau một năm dài làm việc vất vả.

Đồng thời 3 ngày Tết quan trọng cũng là cơ hội để mọi người thăm hỏi người thân, thầy cô, bạn bè và cầu chúc cho nhau thêm một năm mới bình an và hạnh phúc.

Giải nghĩa câu nói

Theo quan niệm xưa, cha là bên nội, mẹ là bên ngoại. Tức là mùng một vợ chồng, con cái, anh chị em ruột thịt tập trung sang chúc Tết bên nội, mùng hai thì về nhà ngoại thăm hỏi, chúc tụng, tỏ lòng thành kính. Đến mùng ba thì thăm thầy thể hiện truyền thống tôn sư trọng đạo.

Mùng một Tết cha

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy

Trong sách Việt Nam phong tục (1915), cụ Phan Kế Bính (đỗ cử nhân Hán học năm 1906, là nhà báo vừa có cựu học, vừa có có tinh thần duy tân) viết về mồng một Tết: "Cúng gia tiên xong thì con cháu ra mừng tuổi ông bà cha mẹ, lạy hai lạy. Ông bà cha mẹ mừng cho con cháu mỗi đứa một vài xu hoặc một vài hào, gọi là tiền mừng tuổi".

Mùng hai Tết mẹ

Sang ngày mùng hai Tết, vợ chồng con cái ở riêng hoặc đi làm ăn xa nay có dịp về quê ăn Tết nhớ sang nhà ông bà cha mẹ bên ngoại. Nghi thức chung cũng tương tự như bên nội. Con cháu chúc tụng ông bà cha mẹ và ông bà cha mẹ mừng tuổi con cháu bằng những đồng tiền mới bọc trong giấy hồng điều tượng trưng.

Sau những nghi thức vừa trang trọng vừa đầm ấm thân tình như thế, ông bà cha mẹ con cháu thường tổ chức ăn cỗ Tết đông vui. Nghi thức chúc Tết và ăn ngày đầu xuân bao giờ cũng để lại ấn tượng sâu đậm cho mọi người, đặc biệt là tuổi thơ về hạnh phúc gia đình đầm ấm, có trên có dưới, đầy đủ, viên mãn. Nếp sống đẹp ngày Tết thể hiện sự tri ân của con cháu với ông bà cha mẹ hai bên nội ngoại - cái gốc sinh thành và giáo dưỡng mình nên người.

Mùng ba Tết thầy

Ngày xưa thầy đồ dạy học đa số không có chuyện biên chế hay giáo chức ăn lương nhà nước như bây giờ, trừ trường đặc biệt do triều đình lập ra. Người học trước thông chữ hoặc đỗ đạt dạy cho người học sau. Học trò muốn học thì kiếm buồng cau xin nhập môn và lạy thầy hai lạy. Đủ học trò, thầy chọn ngày tế thánh rồi mở lớp. Học hết chữ thầy này, nếu muốn theo đòi bút nghiên, trò lại tìm thầy nhiều chữ hơn để học lên.

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy

Thu nhập của các thầy đồ là quà cáp của phụ huynh. Có sách xưa đã viết, lúc học có năm ngày Tết, như Tết Nguyên đán, Tết thanh minh, Tết đoan dương, Tết Trung thu, mùa nào thức ấy, hoặc cặp gà thúng gạo, hoặc đường mứt bánh trái, hoặc dăm ba quan tiền, tùy tình đa thiểu mà đem đến lễ thầy.

Đạo lý thầy trò ngày xưa rất trọng, thầy được coi trọng như cha. Nhà thầy có việc hiếu hỉ, thì trò thông qua trưởng tràng, giám tràng (cán bộ lớp), chăm lo như việc của chính nhà mình. Khi thầy quy tiên, học trò cũng để tang ba năm, có điều không phải tang phục, tang chế đầy đủ. Để tang trong bụng gọi là tâm tang. Học trò thành đạt thường giúp đỡ thầy trong cuộc sống. Nhà thầy không có con trai nối dõi cúng tế thì trò phải cúng tế cho đến hết đời mình. Người xưa chọn "mùng ba Tết thầy" là theo cái đạo nghĩa đó.

Hoàng Anh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/vi-sao-goi-la-.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/vi-sao-goi-la-mung-mot-tet-cha-mung-hai-tet-me-mung-ba-tet-thay-cau-nay-co-nghia-la-gi-vz112376.html

Tin được quan tâm

Từ ngày 1/6, người dân có Căn cước công dân gắn chip cần biết thay đổi mới này

Việc ứng dụng Căn cước công dân gắn chip vào hoạt động này không chỉ giúp tối ưu quy trình kiểm soát mà còn mở...
Kiến thức 3 ngày, 13 giờ trước

10 nghề ở Việt Nam có thể bị AI 'xóa sổ' vĩnh viễn trong 5 năm tới, ngành đầu tiên gây bất ngờ rất nhiều người đăng ký thi năm nay

Sự phát triển vượt bậc của Al làm tăng nguy cơ người làm ở các ngành nghề sau rơi vào cảnh thất nghiệp, khó kiếm...
Kiến thức 1 ngày, 11 giờ trước

Người lao động được tăng gấp đôi lương cơ bản từ 1/7/2025 đúng không?

Có tăng gấp đôi lương cơ bản từ 1/7/2025 hay không là vấn đề được nhiều người quan tâm và thắc mắc.
Tin trong ngày 2 ngày, 5 giờ trước

Theo quy định, xe ô tô dừng đỗ, quay đầu tại phần đường này có thể bị phạt tới 22 triệu đồng và trừ 10 điểm giấy phép lái xe, các tài xế cần lưu ý

Nghị định 168/2024/NĐ-CP đã quy định rõ mức xử phạt với hành vi dừng đỗ và quay đầu xe ô tô không đúng nơi quy...
Kiến thức 3 ngày, 13 giờ trước

Vào tháng 5 âm lịch, 'Sao Phi Liêm' đi vào vận mệnh của 4 con giáp và họ bị cuốn vào những cơn bão tình cảm

Sau tháng 5 âm lịch, những người sinh năm Dậu, Mùi, Hợi và Thìn sẽ chịu ảnh hưởng của sao Phi Liêm và sẽ rơi...
Đời sống số 3 ngày, 13 giờ trước

Những con giáp nào may mắn vào thứ tư, 28 tháng 5, tức ngày mùng 2 tháng 5 âm lịch?

Ngày 28 tháng 5, thứ tư, là ngày thứ hai của tháng năm âm lịch. Các con giáp nào may mắn?
Đời sống số 2 ngày, 7 giờ trước

Tin cùng mục

Người đàn ông phải mổ lấy 35 viên sỏi do uống một loại nước phổ biến được nhiều người thích dùng

Một người đàn ông ở Brazil đã phải phẫu thuật lấy 35 viên sỏi khỏi bàng quang. Sau khi tìm hiểu, các bác sĩ đã...
Tin trong ngày 31 phút trước

Những ai đang có ý định đặt tour du lịch dịp hè, hãy chú ý điều này, để tránh 'tiền mất tật mang'

Mùa hè là thời điểm vàng để các gia đình tận hưởng những chuyến du lịch đáng nhớ, nhưng cũng là mùa của những kẻ...
Tin trong ngày 1 giờ, 6 phút trước

Địa phương sở hữu khu kinh tế lâu đời nhất Việt Nam sắp có khu đô thị gần 10.000 tỷ đồng

Dự án khu đô thị mới này có thời hạn hoạt động 50 năm với tiến độ thực hiện trong vòng 8 năm kể từ...
Tin trong ngày 1 giờ, 17 phút trước

Cách thủ đô Hà Nội 50km, đây là công viên nước đầu tiên tại Việt Nam được vận hành cả ban ngày lẫn ban đêm

Với công suất thiết kế trung bình 6.500 lượt khách/ngày, đây là công viên nước đầu tiên tại Việt Nam hoạt động cả ban ngày...
Kiến thức 2 giờ, 1 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ sáu ngày 30/5, tức ngày 4 tháng 5 âm lịch?

Văn hóa truyền thống sử dụng sự kết hợp giữa thân trời và cành đất để tượng trưng cho bốn thời điểm trong năm, tháng,...
Đời sống số 5 giờ, 43 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn một bức tranh dựa trên trực giác của bạn để kiểm tra xem bạn có thể kiếm được nhiều tiền hay ít tiền trong cuộc sống hay không?

Bạn hãy chọn một trong các hình dưới đây dựa trên trực giác đầu tiên của bạn – không cần suy nghĩ quá lâu. Sau...
Đời sống số 5 giờ, 2 phút trước

Tin mới cập nhật

Từ nay: Người dân sử dụng lòng đường để phơi lúa, rơm rạ sẽ bị phạt lên tới 20 triệu đồng

Việc phơi lúa ở trên đường tiềm ẩn nhiều nguy hiểm với người điều khiển xe. Người dân nên nắm được quy định mới nhất...
Kiến thức 14 giây trước

Ở nơi 'đèn đỏ được rẽ phải', chủ phương tiện xử lý thế nào khi gặp đèn vàng để không bị phạt?

Hiện nay, tại nhiều ngã ba, ngã tư có đặt biển báo phụ "xe mô tô được phép rẽ phải khi đèn đỏ". Vậy tại...
Kiến thức 18 phút trước

Con gái ruột đầu lòng nhà Angelina Jolie đón tuổi mới bên 'người tình tin đồn' đồng giới

Shiloh, con gái chung giữa nữ minh tinh Angelina Jolie và nam tài tử Brad Pitt đã chính thức bước sang tuổi 19.
Chuyện làng sao 36 phút trước

Sau sáp nhập, tỉnh mới này sở hữu cả 'Hạ Long trên cao nguyên' và 'Cù lao giữa đại dương'

Dự kiến sau khi sáp nhập, địa phương mới này sẽ sở hữu loạt cảnh quan thiên nhiên độc đáo khó nơi nào sánh được....
Du lịch Việt 2 giờ, 37 phút trước

Cho coca vào kho thịt ba chỉ có tác dụng gì? Nhiều người làm nhưng không hiểu rõ

Việc sử dụng coca trong nấu ăn, đặc biệt là các món thịt kho, đã trở thành một xu hướng độc đáo thu hút nhiều...
Địa chỉ ăn ngon 3 giờ, 21 phút trước

'Mùa khoe con': Phụ huynh đua nhau tung hô thành tích của con, chuyên gia nói gì?

Mùa hè đến, mạng xã hội lại rộn ràng với những bảng điểm 9, 10, dòng trạng thái đầy tự hào về thành tích học...
Tin trong ngày 6 giờ, 39 phút trước

Nam ca sĩ mất một cánh tay: Chật vật với cuộc sống, tuổi 53 bán trà sữa mưu sinh

Dù cả cuộc đời luôn chìm trong áp lực cuộc sống, lại gặp biến cố mất một cánh tay nhưng Nhật Linh không ngừng phấn...
Chuyện làng sao 6 giờ, 39 phút trước

Đối tượng được tăng lương hưu 3 lần, nhận 140 triệu/tháng từ 1/7 là ai?

Từ ngày 1/7/2025, việc điều chỉnh lương hưu tiếp nối đợt tăng 15% hứa hẹn sẽ mang lại lợi ích cho hàng triệu người cao...
Kiến thức 6 giờ, 40 phút trước

30 trường THCS tư thục ở Hà Nội công bố học phí lớp 6 năm học 2025, có trường cao nhất 84 triệu/tháng

Hà Nội có hơn 40 trường THCS tư thục, có tổng hơn 38.000 học sinh, theo số liệu Sở Giáo dục và Đào tạo công...
Tin trong ngày 6 giờ, 41 phút trước

Tại sao Tử Cấm Thành đóng cửa lúc 5 giờ chiều? Sử dụng 60 tấn máu lợn để trừ tà mỗi năm? Sự thật đằng sau nó là gì?

Dù đã trở thành điểm đến văn hóa nổi tiếng, Cố Cung (Tử Cấm Thành) vẫn bao phủ trong lớp màn huyền bí với hàng...
Hồ sơ tư liệu 6 giờ, 41 phút trước