Danh mục

Vì sao gọi là 'Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy', câu này có nghĩa là gì?

Thứ tư, 29/01/2025 10:43

Câu tục ngữ 'Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy' đã trở thành một câu nói quen thuộc trong văn hóa Tết của người Việt. Tuy nhiên, nhiều người thực sự hiểu hết ý nghĩa sâu xa mà câu nói này truyền tải.

Nguồn gốc câu nói "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy"

Vì sao gọi là "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy", nguồn gốc câu nói này từ đâu mà ra? Câu nói dân gian này ra đời khi có nền giáo dục, có chữ viết mà ông cha để lại chứ không theo sách vở nào cả được người đời truyền tai nhau qua bao nhiêu năm.

Đây cũng chính là lịch trình để mọi người đi lại, thăm hỏi nhau trong 3 ngày Tết Việt đầu năm. Miền Nam có một phiên bản khác là "Mùng một ăn Tết tại gia (nhà), mùng Hai Tết vợ, mùng Ba Tết Thầy".

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy

‘Mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy’ là câu tục ngữ thể hiện nét đẹp văn hóa của người Việt ta.

Câu nói trên phản ánh một nếp sống đẹp của người Việt mỗi dịp Tết đến. Người Việt tin rằng, cả ba mối quan hệ này đều liên hệ trực tiếp và chặt chẽ đến sự xuất hiện, phát triển và trưởng thành của mỗi người. Vì thế cả ba mối quan hệ đó rất quan trọng.

Từ xưa đến nay, Tết Nguyên đán được coi là dịp nghỉ lễ lớn và quan trọng nhất trong năm. Đây là khoảng thời gian để các thành viên trong gia đình có dịp được ngồi quây quần bên nhau sau một năm dài làm việc vất vả.

Đồng thời 3 ngày Tết quan trọng cũng là cơ hội để mọi người thăm hỏi người thân, thầy cô, bạn bè và cầu chúc cho nhau thêm một năm mới bình an và hạnh phúc.

Giải nghĩa câu nói

Theo quan niệm xưa, cha là bên nội, mẹ là bên ngoại. Tức là mùng một vợ chồng, con cái, anh chị em ruột thịt tập trung sang chúc Tết bên nội, mùng hai thì về nhà ngoại thăm hỏi, chúc tụng, tỏ lòng thành kính. Đến mùng ba thì thăm thầy thể hiện truyền thống tôn sư trọng đạo.

Mùng một Tết cha

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy

Trong sách Việt Nam phong tục (1915), cụ Phan Kế Bính (đỗ cử nhân Hán học năm 1906, là nhà báo vừa có cựu học, vừa có có tinh thần duy tân) viết về mồng một Tết: "Cúng gia tiên xong thì con cháu ra mừng tuổi ông bà cha mẹ, lạy hai lạy. Ông bà cha mẹ mừng cho con cháu mỗi đứa một vài xu hoặc một vài hào, gọi là tiền mừng tuổi".

Mùng hai Tết mẹ

Sang ngày mùng hai Tết, vợ chồng con cái ở riêng hoặc đi làm ăn xa nay có dịp về quê ăn Tết nhớ sang nhà ông bà cha mẹ bên ngoại. Nghi thức chung cũng tương tự như bên nội. Con cháu chúc tụng ông bà cha mẹ và ông bà cha mẹ mừng tuổi con cháu bằng những đồng tiền mới bọc trong giấy hồng điều tượng trưng.

Sau những nghi thức vừa trang trọng vừa đầm ấm thân tình như thế, ông bà cha mẹ con cháu thường tổ chức ăn cỗ Tết đông vui. Nghi thức chúc Tết và ăn ngày đầu xuân bao giờ cũng để lại ấn tượng sâu đậm cho mọi người, đặc biệt là tuổi thơ về hạnh phúc gia đình đầm ấm, có trên có dưới, đầy đủ, viên mãn. Nếp sống đẹp ngày Tết thể hiện sự tri ân của con cháu với ông bà cha mẹ hai bên nội ngoại - cái gốc sinh thành và giáo dưỡng mình nên người.

Mùng ba Tết thầy

Ngày xưa thầy đồ dạy học đa số không có chuyện biên chế hay giáo chức ăn lương nhà nước như bây giờ, trừ trường đặc biệt do triều đình lập ra. Người học trước thông chữ hoặc đỗ đạt dạy cho người học sau. Học trò muốn học thì kiếm buồng cau xin nhập môn và lạy thầy hai lạy. Đủ học trò, thầy chọn ngày tế thánh rồi mở lớp. Học hết chữ thầy này, nếu muốn theo đòi bút nghiên, trò lại tìm thầy nhiều chữ hơn để học lên.

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy

Thu nhập của các thầy đồ là quà cáp của phụ huynh. Có sách xưa đã viết, lúc học có năm ngày Tết, như Tết Nguyên đán, Tết thanh minh, Tết đoan dương, Tết Trung thu, mùa nào thức ấy, hoặc cặp gà thúng gạo, hoặc đường mứt bánh trái, hoặc dăm ba quan tiền, tùy tình đa thiểu mà đem đến lễ thầy.

Đạo lý thầy trò ngày xưa rất trọng, thầy được coi trọng như cha. Nhà thầy có việc hiếu hỉ, thì trò thông qua trưởng tràng, giám tràng (cán bộ lớp), chăm lo như việc của chính nhà mình. Khi thầy quy tiên, học trò cũng để tang ba năm, có điều không phải tang phục, tang chế đầy đủ. Để tang trong bụng gọi là tâm tang. Học trò thành đạt thường giúp đỡ thầy trong cuộc sống. Nhà thầy không có con trai nối dõi cúng tế thì trò phải cúng tế cho đến hết đời mình. Người xưa chọn "mùng ba Tết thầy" là theo cái đạo nghĩa đó.

Hoàng Anh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/vi-sao-goi-la-.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/vi-sao-goi-la-mung-mot-tet-cha-mung-hai-tet-me-mung-ba-tet-thay-cau-nay-co-nghia-la-gi-vz112376.html

Tin được quan tâm

Chính thức từ tháng 5/2025: Trẻ em, học sinh sẽ bắt đầu được hưởng chính sách ưu đãi đặc biệt này

Theo đó, trẻ em nhà trẻ bán trú được hỗ trợ tiền ăn trưa 360.000 đồng/tháng; học sinh bán trú và học viên bán trú...
Kiến thức 3 ngày, 1 giờ trước

Đổ muối vào bia. 9 trong số 10 người cần nó. Bạn sẽ cảm ơn tôi nếu bạn học được mẹo này

Muối là gia vị thiết yếu mà chúng ta sử dụng trong nấu ăn hàng ngày. Thành phần chính của muối ăn là natri clorua,...
Kiến thức 3 ngày, 8 giờ trước

Trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố bị miễn nhiệm trong trường hợp nào?

Theo quy định, Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố có thể bị miễn nhiệm trong trường hợp cụ thể sau đây.
Kiến thức 3 ngày, 23 giờ trước

Thẻ bảo hiểm y tế giấy cũ sẽ hết hiệu lực sau ngày 31/5, người dân cần làm gì để khám chữa bệnh?

Từ ngày 1/6 tới đây, người dân cần chuyển sang sử dụng thẻ bảo hiểm y tế trên ứng dụng VssID, VNeID khi đi khám...
Kiến thức 2 ngày, 5 giờ trước

Đến cuối năm 2025, mức tiền thưởng với người đủ 30 năm tuổi Đảng là bao nhiêu?

Mức tiền thưởng huy hiệu Đảng năm 2025 dự kiến được tính theo mức lương cơ sở quy định tại Nghị định 73/2024/NĐ-CP.
Kiến thức 3 ngày, 19 giờ trước

Người sinh năm này sẽ bị phạt đến 500.000 đồng và tạm dừng toàn bộ giao dịch ngân hàng nếu không làm lại CCCD

Việc sử dụng thẻ CCCD hết hạn sẽ bị xử phạt hành chính và tạm dừng toàn bộ giao dịch ngân hàng.
Kiến thức 2 ngày, 22 giờ trước

Tin cùng mục

Tử vi ngày 8/5/2025 của 12 con giáp: Tuổi Thân tiền bạc rủng rỉnh, Sửu cẩn trọng trong lời ăn tiếng nói

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 8/5/2025.
Đời sống số 19 giờ, 15 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ năm ngày 8 tháng 5, tức ngày 11 tháng 4 âm lịch?

Ngày 8 tháng 5, thứ năm, ngày 11 tháng 4 âm lịch, con giáp nào nên thận trọng hơn? Làm sao để điều chỉnh?
Đời sống số 22 giờ, 10 phút trước

Kỳ quan y học vĩ đại nhất trong lịch sử! Người đàn ông bị đâm xuyên đầu bằng thanh sắt dày 3cm, não bị chảy ra ngoài vẫn sống bình thường trong 12 năm

Người đàn ông này được coi là một trong những phát hiện y khoa vĩ đại nhất mọi thời đại! Một thanh sắt dày 3,18...
Kiến thức 22 giờ, 17 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn thích sống ở khoảng sân nhỏ nào nhất? Kiểm tra xem bạn sẽ sống cuộc sống như thế nào?

Hãy tưởng tượng trước mặt bạn là 4 khoảng sân nhỏ – mỗi nơi có một không gian riêng biệt, mang theo một cảm xúc...
Đời sống số 23 giờ, 30 phút trước

Năm 2025, người dân phải đóng 4 khoản tiền này nếu muốn chuyển đổi đất vườn lên đất thổ cư

Muốn chuyển đổi đất vườn lên đất thổ cư có 4 khoản tiền người dân phải đóng. Tuy nhiên, mức đóng cụ thể là bao...
Kiến thức 23 giờ, 50 phút trước

Bộ Công an đề xuất tăng gấp đôi mức phạt tội trốn đóng BHXH, cao nhất lên tới 2 tỷ đồng và phạt 7 năm tù

Bộ Công an đưa ra đề xuất sửa đổi Bộ luật Hình sự, trong đó đáng chú ý là việc tăng mạnh mức xử phạt...
Kiến thức 23 giờ, 50 phút trước

Tin mới cập nhật

Những con giáp nào may mắn vào thứ sáu ngày 9 tháng 5, tức ngày 12 tháng 4 âm lịch?

Người xưa dùng thuật ngữ mặt trời và Thiên Can, Địa Chi để diễn tả sự tiến hóa của tự nhiên. Ngày 9 tháng 5...
Đời sống số 15 phút trước

Loại cây thân gỗ trồng nhiều ở Việt Nam có thể hút vàng dưới lòng đất, có loại giá hàng triệu đồng/m3

Nhờ bộ rễ dài và khỏe, cây có thể đâm sâu tới 40m để tìm kiếm nguồn nước và các khoáng chất khác, bao gồm...
Kiến thức 27 phút trước

Người phụ nữ đóng hơn 460 triệu đồng tiền bảo hiểm xã hội một lần, khi nghỉ hưu lại không được trả lương, tòa án: 'Lỗi là ở bà'

Không chỉ không được hoàn trả số tiền bảo hiểm đã vay mượn để đóng, bà còn bị nơi làm việc sa thải ngay sau...
Kiến thức 27 phút trước

Từ 1/7/2025, phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi được nhận trợ cấp 3 triệu đồng/tháng, đúng không?

Có nhiều thông tin cho rằng từ 1/7/2025 những phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi sẽ được nhận trợ cấp 3 triệu/tháng....
Kiến thức 27 phút trước

Cứ tưởng bật điều hòa 26 hay 28 độ tiết kiệm điện hóa ra sai bét, trên điều khiển có nút này bấm là mát nhanh, giảm nửa tiền điện

Thực tế, nếu muốn tiết kiệm điện hiệu quả, việc chỉ chỉnh nhiệt độ là chưa đủ. Bí quyết nằm ở một nút bấm nhỏ...
Kiến thức 27 phút trước

'Tình tin đồn' gây chú ý khi đến viếng đám tang mẹ của MC Đại Nghĩa

Nhiều người dành sự quan tâm đặc biệt khi chứng kiến khoảnh khắc Võ Tấn Phát đến chia buồn cùng MC Đại Nghĩa.
Chuyện làng sao 28 phút trước

Ngô Thanh Vân xác nhận mang thai con đầu lòng nhân dịp kỷ niệm 3 năm ngày cưới

Nhân dịp kỷ niệm 3 năm ngày cưới, Ngô Thanh Vân thông báo mang thai con đầu lòng khiến nhiều người thích thú.
Chuyện làng sao 28 phút trước

Tài sản đã chia xong, con riêng có được quyền đòi hưởng thừa kế không?

Sự xuất hiện bất ngờ của con riêng sau khi tài sản thừa kế đã được phân chia là một tình huống rất phức tạp....
Kiến thức 1 giờ, 12 phút trước

Cập nhập ngay những đầu số điện thoại lừa đảo mới nhất, tuyệt đối không nghe máy, không gọi lại

Để tự bảo vệ mình, người dân cần lưu ý cập nhập ngay những đầu số điện thoại lừa đảo mới nhất dưới đây.
Kiến thức 1 giờ, 12 phút trước

Huyện đảo nhỏ nhất Việt Nam được ví như 'hòn ngọc xanh' giữa biển Đông sắp trở thành đặc khu có gì hot?

Huyện đảo Cồn Cỏ, Quảng Trị, đang nổi lên như một điểm sáng trên bản đồ du lịch và kinh tế biển đảo Việt Nam....
Tin trong ngày 1 giờ, 13 phút trước