Vì sao bò lại phải xỏ mũi đeo vòng mà không dùng dây cương như ngựa?

Thực ra, điều này bắt nguồn từ thái độ của người xưa đối với hai loài vật này. Dù bò và ngựa đều rất quan trọng với con người, song so với bò, ngựa lại được coi trọng hơn nhiều bởi chúng không chỉ là sức kéo mà còn là phương tiện di chuyển và vũ khí trong chiến tranh.

Xỏ mũi đeo vòng là cách con người kiểm soát hành vi của bò một cách hiệu quả

Đối với con người, những loài động vật có kích thước lớn như bò hay ngựa đều tiềm ẩn nguy hiểm. Nếu không được kiểm soát tốt, chúng có thể dễ dàng gây thương tích cho người nuôi. Vì thế, con người buộc phải nghĩ ra cách để kiểm soát hành vi của chúng một cách hiệu quả nhất.

Nghe thì có vẻ hơi tàn nhẫn, nhưng trong quá khứ, bò chủ yếu được dùng để kéo cày, làm việc đồng áng, nên buộc phải nghe lời con người. Do mũi là bộ phận rất nhạy cảm, chỉ cần người dắt kéo nhẹ dây là bò sẽ cảm thấy đau, từ đó tuân theo mệnh lệnh. Nhờ vậy, việc điều khiển bò khi cày ruộng trở nên dễ dàng hơn, tránh được việc bò vùng vẫy hoặc phá phách.

Không chỉ bò, ngay cả heo cũng từng bị đục mũi nếu tỏ ra hung dữ hoặc khó điều khiển. Vòng mũi được nối với dây xích hoặc dây dắt, giúp người nuôi dễ dàng dắt đi và khống chế chúng khi nổi điên. Khi con vật giẫm phải dây, cơn đau từ mũi sẽ khiến nó lập tức dừng lại.

(Ảnh minh họa)

Phương pháp xỏ vòng mũi này có từ rất lâu đời, ít nhất 4.000 năm trước. Các nhà khảo cổ cho rằng người Sumer cổ đại là những người đầu tiên sử dụng, sau đó lan sang các nền văn minh khác. Tuy nhiên, cách làm này cũng gây tổn thương cho vật nuôi vì vị trí xỏ vòng có thể bị viêm nhiễm, chảy máu hoặc ảnh hưởng đến việc ăn uống.

Vậy tại sao ngựa lại không còn bị xỏ mũi như bò?

Bởi với ngựa, vết thương ở mũi sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng di chuyển và chiến đấu. điều không thể chấp nhận trong thời cổ đại. Ngựa là vũ khí trong chiến tranh, nên người ta chọn cách huấn luyện và kiểm soát nhẹ nhàng hơn, thông qua dây cương và hàm thiếc (mõm ngựa).

(Ảnh minh họa)

Ngược lại, bò chỉ là công cụ sản xuất nông nghiệp. Nếu bị thương hay viêm mũi, người ta vẫn có thời gian để nó hồi phục.

Một lý do khác là tính khí của bò. Bò, đặc biệt là bò đực, nổi tiếng nóng nảy và dễ nổi điên, mức độ nguy hiểm cao hơn hẳn so với ngựa hay lừa. Vì vậy, xỏ vòng mũi là biện pháp mạnh mẽ nhất để kiềm chế chúng.

Trong tự nhiên, tổ tiên của bò là những loài động vật to lớn và hung hãn, có thể chống trả lại thú săn mồi thay vì bỏ chạy như ngựa. Tính cách ấy vẫn còn lưu giữ trong các giống bò hiện nay khiến việc kiểm soát chúng bằng phương pháp “mềm” gần như bất khả thi.

Chính vì thế, qua hàng ngàn năm, chiếc vòng mũi đã trở thành “dụng cụ đặc trưng” của loài bò, vừa giúp con người dễ điều khiển, vừa là biểu tượng cho sức mạnh hoang dã đã được con người thuần phục.

Dương Huyền (Theo Thời Trang Vàng)