Từ năm 2025, người Việt được nghỉ Tết “sớm” 1 ngày: Biết lý do, nhiều người lại không vui, vì sao?

Cụ thể, kỳ nghỉ bắt đầu từ thứ Hai, ngày 27/1/2025 (tức ngày 28 tháng Chạp năm Giáp Thìn) và kéo dài đến hết thứ Sáu, ngày 31/1/2025 (tức mùng 3 tháng Giêng năm Ất Tỵ). Do năm 2025, tất cả 5 ngày nghỉ Tết chính thức đều rơi vào các ngày làm việc trong tuần, người lao động sẽ được hưởng thêm 2 ngày nghỉ cuối tuần trước Tết và 2 ngày sau Tết, tạo thành một kỳ nghỉ liền mạch.

Mọi năm, lịch nghỉ Tết Nguyên đán thường bắt đầu từ ngày 29 tháng Chạp Âm lịch. Nhưng năm 2025 tới đây, mọi người bắt đầu nghỉ từ ngày 28 tháng Chạp vì lịch Âm năm nay không có ngày 30 Tết.

Từ xưa đến nay, ngày 30 Tết, tức ngày cuối cùng của tháng Chạp Âm lịch, luôn mang một ý nghĩa đặc biệt. Đây là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, một thời điểm được nhiều người mong chờ để cùng nhau chuẩn bị cho Tết Nguyên đán. Tuy nhiên, không phải năm nào lịch Âm cũng có ngày 30 Tết, bởi cách tính ngày tháng Âm lịch phụ thuộc vào chu kỳ thiên văn phức tạp. Thực tế, một số tháng Chạp chỉ kéo dài 29 ngày, và hiện tượng này đã xảy ra nhiều lần trong lịch sử.

Ảnh minh hoạ

Năm nay, tháng Chạp Âm lịch lại chỉ có 29 ngày. Điều này đồng nghĩa rằng chúng ta sẽ không có ngày 30 Tết trong dịp Tết Nguyên đán sắp tới, mà sẽ đón giao thừa ngay trong đêm 29.

Đáng chú ý, phải chờ đến năm 2033, tức là chín năm nữa, người Việt mới có dịp đón ngày 30 Tết trở lại. Tuy nhiên, việc liên tục không có ngày 30 Tết trong nhiều năm không phải là một quy luật bất biến, mà đơn thuần chỉ là sự ngẫu nhiên trong chu kỳ tính toán của lịch Âm.

Lịch Âm, hay còn được gọi là lịch Mặt trăng, có nguyên tắc tính toán hoàn toàn khác so với lịch Dương. Trong khi lịch Dương dựa trên chu kỳ chuyển động của Trái đất quanh Mặt trời, lịch Âm lại lấy chu kỳ trăng tròn làm cơ sở. Ngày mùng 1 Âm lịch (hay còn gọi là điểm sóc) được xác định khi Trái đất, Mặt trăng và Mặt trời nằm trên cùng một đường thẳng. Tại thời điểm đó, người đứng trên Trái đất không thể nhìn thấy Mặt trăng do ánh sáng Mặt trời bị che khuất hoàn toàn.

Chu kỳ từ điểm sóc này đến điểm sóc tiếp theo, còn gọi là tuần trăng, không cố định. Thời gian trung bình của một tuần trăng là 29 ngày 12 giờ 44 phút, nhưng có thể dao động thêm hoặc bớt đến 7 giờ do quỹ đạo elip của Trái đất quanh Mặt trời và Mặt trăng quanh Trái đất. Chính sự dao động này khiến các tháng trong lịch Âm có tháng đủ 30 ngày và tháng thiếu chỉ 29 ngày. Khi tháng Chạp rơi vào trường hợp có 29 ngày, giao thừa sẽ được tổ chức vào đêm 29 thay vì đêm 30.

Điều này không làm thay đổi bản sắc hay phong tục truyền thống của Tết Việt. Bất kể ngày cuối cùng của năm là 29 hay 30 tháng Chạp, các gia đình vẫn giữ nguyên những nghi lễ và hoạt động quen thuộc. Mọi người dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa, chuẩn bị mâm cỗ cúng gia tiên, và chờ đợi thời khắc thiêng liêng để "tống cựu nghinh tân" - tiễn biệt năm cũ và đón chào năm mới. Sự khác biệt chỉ nằm ở con số trên lịch, còn ý nghĩa và giá trị văn hóa của ngày Tết vẫn nguyên vẹn.

Ảnh minh hoạ

Nhìn xa hơn, lịch Âm không chỉ có vai trò trong việc định hình ngày Tết mà còn là một phần của hệ thống lịch pháp gắn liền với cuộc sống nông nghiệp và văn hóa phương Đông. Sự phức tạp trong cách tính toán ngày tháng Âm lịch thể hiện sự hòa quyện giữa khoa học thiên văn và triết lý âm dương của người xưa. Mỗi lần thiếu ngày 30 trong tháng Chạp, người ta lại thêm một cơ hội để hiểu rõ hơn về cách mà tự nhiên và con người tương tác.

Nhìn lại, dù năm nay không có ngày 30 Tết, điều đó cũng không làm giảm đi sự háo hức và niềm vui của ngày Tết cổ truyền. Bởi lẽ, Tết không chỉ gói gọn trong những con số ngày tháng, mà còn là dịp để mỗi người sống chậm lại, nhớ về cội nguồn và hướng đến tương lai với hy vọng và niềm tin.

Với thời gian nghỉ dài như vậy, nhiều người sẽ có cơ hội sắp xếp thời gian để về quê đoàn tụ gia đình hoặc lên kế hoạch cho các chuyến du lịch dài ngày. Dù chọn cách nào, ý nghĩa cốt lõi của Tết vẫn là dịp để gắn kết tình thân và đón chào những điều tốt đẹp trong năm mới.

Hoàng Lê (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)