Từ hóa thạch cá, các nhà khoa học suy luận rằng kỷ nguyên khủng long kết thúc vào khoảng mùa xuân

Tiểu hành tinh này được ước tính rộng 10 km đã đâm sầm vào trái đất và không lâu sau đó, tất cả các loài khủng long, cũng như nhiều loài khác trên cạn và dưới biển đều bị diệt vong. Sự kiện này được các nhà địa chất học đặt tên là ranh giới Kỷ Phấn trắng-Cổ sinh. Một nghiên cứu đột phá gần đây đã giúp chúng ta tìm ra được câu trả lời cho vấn đề tai họa này đã diễn ra vào mùa xuân hay mùa nào khác trong năm.

Theo một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature mô tả sự tăng trưởng trong xương cá hóa thạch, cho thấy rằng chúng chết khi tốc độ phát triển được thúc đẩy bởi nguồn thức ăn dồi dào. Điều này giúp các nhà khoa học đưa ra thông tin cái chết của chúng vào mùa xuân.

Đây là nghiên cứu mới nhất nhằm kiểm tra những hóa thạch này tại địa điểm Tanis ở Bắc Dakota, nơi cá tầm và cá tầm thìa đã bị giết và chôn vùi với số lượng lớn. Các mảnh vỡ trong mang cá cho thấy chúng đã chết khoảng một giờ sau cú va chạm.

Theo Thomas Holtz Jr - nhà cổ sinh vật học động vật có xương sống tại Đại học Maryland ở College Park cho rằng, một số xương cá có các đặc điểm có thể ghi lại các chu kỳ phát triển theo mùa và hàng năm - tương tự như các vòng sinh trưởng trên lõi cây. Xương cá mọc thành một lớp tối vào mùa xuân và hè, khi các động vật có nhiều thức ăn và phát triển nhanh hơn, còn vào mùa thu và đông thì dải xương cá sáng hơn.

Các dải băng xương cá này có tỉ lệ các loại hóa học carbon khác nhau mà các nhà khoa học phân biệt được trong phòng thí nghiệm. Theo cách trên, nhóm nghiên cứu thấy rằng lớp gần nhất phía ngoài xương được hình thành vào mùa có nhiều thức ăn.

Một mẫu hóa thạch cá.

Để tìm ra mùa mà tiểu hành tinh va vào trái đất, Melanie While - một nhà cổ sinh vật học có xương sống tại Đại học Uppsala ở Thụy Điển, và các đồng nghiệp đã kiểm tra xương hàm của ba con cá mái chèo và gai xương từ vây ngực của ba con cá tầm.

Phương pháp được nhóm nghiên cứu sử dụng là bức xạ đồng bộ (synchrotron) để phân tích dấu vết kim loại trong hóa thạch, từ đó xác định mức độ trưởng thành của động vật bị tiêu diệt. Phân tích cho thấy địa điểm khảo sát có cả cá vị thành niên lẫn cá trưởng thành, do đó thời điểm xảy ra biến động lớn là mùa xuân hoặc đầu mùa hè.

Theo các nhà khoa học, tất cả những thông tin trên đều có ý nghĩa. Các loài cá tầm hiện đại di chuyển giữa nước mặn vào mùa đông, nước ngọt vào mùa hè và xuân, và Tanis là một điểm nước ngọt. Các thiệt hại côn trùng được lưu giữ trong lá hóa thạch và hóa thạch của phù du trưởng thành trong thảm họa cũng phù hợp với thời gian theo mùa mà chúng biểu hiện.

Dựa trên dấu vết đều đặn của các đường tăng trưởng được ghi lại trong xương cá cho thấy rằng, cá không bị hạn hán hoặc đói kém khi chúng chết. Tổng hợp các kết quả lại với nhau, nhóm nghiên cứu xác định mùa xuân là mùa khủng long diệt vong, ít nhất là đối với khủng long ở Bắc bán cầu.

Hoàng Anh