Trong lịch sử, Mỹ từng gắn đồng USD với vàng, cho phép tiền giấy tự do đổi lấy kim loại quý này. Mãi đến năm 1971, khi Mỹ tuyên bố chấm dứt chế độ bản vị vàng, mối liên hệ trực tiếp giữa USD và vàng mới chính thức chấm dứt. Thế nhưng đến nay, vàng vẫn được xem là công cụ tài chính quan trọng bậc nhất.
Vàng không chỉ hiện diện trong vai trò trang sức mà còn là tài sản dự trữ chiến lược của các quốc gia
Trong nhận thức phổ biến, vàng quý giá là bởi nó hiếm. Trên thực tế, mỗi năm thế giới chỉ khai thác được khoảng 3.000 tấn vàng. Tuy nhiên, các thống kê khoa học lại cho thấy một con số gây kinh ngạc, tổng trữ lượng vàng trên Trái Đất ước tính lên tới 65 nghìn tỷ tấn. Nếu chia đều cho dân số toàn cầu, mỗi người có thể sở hữu tới 9.000 tấn vàng.
(Ảnh minh họa)
Vậy nếu vàng nhiều đến thế, tại sao nó vẫn đắt đỏ?
Để lý giải, cần nhìn lại nguồn gốc của vàng. Sau vụ nổ Big Bang, vũ trụ ban đầu chỉ ngập tràn hydro và heli. Khi các ngôi sao hình thành, phản ứng nhiệt hạch trong lõi chúng tạo ra những nguyên tố nặng hơn như carbon, oxy và tiến dần tới sắt - nguyên tố bền vững nhất.
(Ảnh minh họa)
Nhưng những nguyên tố nặng hơn sắt, trong đó có vàng, lại không được hình thành nhờ phản ứng nhiệt hạch thông thường. Chúng chỉ ra đời trong những sự kiện vũ trụ cực kỳ dữ dội: các vụ nổ siêu tân tinh, hoặc va chạm, hợp nhất giữa các sao neutron. Năng lượng khổng lồ từ những vụ nổ này nén chặt vật chất, tạo ra nguyên tố vàng rồi tung chúng vào không gian. Trải qua hàng tỷ năm, Trái Đất khi hình thành đã tích tụ lượng vàng khổng lồ từ những mảnh vụn vũ trụ đó.
(Ảnh minh họa)
Cách đây 4,5 tỷ năm, khi Trái Đất còn là một khối nóng chảy, các nguyên tố nặng như sắt, niken, vàng… dần chìm xuống trung tâm dưới tác động của trọng lực, tạo nên lõi kim loại đặc. Chính vì thế, phần lớn lượng vàng khổng lồ của hành tinh ngày nay thực chất nằm sâu trong lõi Trái Đất, ngoài tầm với của con người.
(Ảnh minh họa)
Chỉ một phần rất nhỏ vàng theo các hoạt động địa chất được “đưa” lên gần bề mặt, trở thành những mỏ vàng có thể khai thác. Thỉnh thoảng, các thiên thạch chứa vàng rơi xuống Trái Đất cũng góp thêm lượng vàng ít ỏi này.
Mặc dù trữ lượng vàng toàn cầu cực lớn, nhưng phần lớn nằm sâu dưới lòng đất, không thể khai thác bằng công nghệ hiện nay. Con người chỉ có thể tiếp cận một lượng rất hạn chế ở lớp vỏ Trái Đất.
(Ảnh minh họa)
Thêm vào đó, khai thác vàng không hề dễ dàng. Một mỏ vàng được coi là giàu nếu trong một tấn quặng có thể chiết xuất vài gram vàng. Để thu được một tấn vàng nguyên chất, cần xử lý tới hàng triệu tấn quặng đá. Chi phí khai thác, sàng lọc và tinh chế đều cực kỳ tốn kém.
Chính sự khan hiếm ở lớp vỏ, cộng thêm vai trò tài chính đặc biệt, đã khiến vàng duy trì giá trị cao ngất ngưởng qua nhiều thế kỷ.
Dương Huyền (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)