Trong khi đó, trẻ sơ sinh có vẻ khá mỏng manh, hầu như không biết gì ngoài những nhu cầu sinh lý cơ bản nhất và chúng chỉ có thể khóc để truyền đạt mong muốn của mình.
Một đứa trẻ mất khoảng 3 tháng để nhấc đầu lên, 6 tháng để ngồi vững và mất khoảng 1 tuổi để bắt đầu tập đi. So với những đứa trẻ động vật đó, những đứa trẻ con người thực sự có vẻ hơi “yếu đuối”.
Vậy tại sao con người lại yếu đuối đến thế?
Đầu tiên chúng ta có thể so sánh quá trình sản xuất của con người và các loài động vật khác. Cấu trúc xương chậu và kích thước ống sinh của nhiều loài động vật có vú được thiết kế tương đối rộng để con non có thể dễ dàng thoát ra khỏi cơ thể mẹ và chẳng bao lâu sau chúng sẽ có thể di chuyển tự do. Đối với phụ nữ loài người, đường sinh sản của họ tương đối hẹp. Trong quá trình tiến hóa lâu dài, để cân bằng sự phát triển của não bộ và kích thước cơ thể, chiều rộng của xương chậu của chúng ta đã bị hạn chế.
Một trong những cái giá mà con người phải trả để có thể đi đứng thẳng là xương chậu và ống sinh của phụ nữ bị thu hẹp. Chính vì điều này mà con người gần như rơi vào trạng thái giống như “chuyển dạ sớm” khi mới chào đời, nếu không việc sinh nở sẽ vô cùng khó khăn.
Thí nghiệm khoa học cho thấy trẻ sơ sinh ở loài người lẽ ra phải ở trong cơ thể mẹ khoảng 22 tháng trước khi trưởng thành, nhưng giờ đây chúng lại chào đời vội vàng sau mười tháng mang thai.
So với những đứa trẻ của các loài động vật khác, trẻ sơ sinh của con người được sinh ra sớm. Các cơ quan, xương và hệ thần kinh của chúng chưa phát triển đầy đủ nên chưa thể thích nghi với cuộc sống ngay lập tức như trẻ sơ sinh của các loài động vật khác. Điều này có nghĩa là trẻ sơ sinh cần nhiều thời gian hơn để phát triển và học hỏi trước khi có thể đi lại độc lập.
Vì điều này sẽ mang đến đủ loại bất tiện cho trẻ sơ sinh, tại sao con người lại chọn con đường tiến hóa này?
Câu trả lời nằm ở trí thông minh độc đáo của chúng ta và sự phát triển của hành vi xã hội. Chính vì khả năng não bộ của con người tăng dần mà kích thước của đầu vượt quá phạm vi chứa đựng của ống sinh, từ đó hình thành nên phương pháp sinh nở độc đáo này. Đồng thời, khi năng lực não bộ tăng lên, con người có được khả năng tư duy phức tạp, khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ và tương tác xã hội, những khả năng này cần nhiều thời gian hơn để thành thạo và phát triển.
Ngoài ra, việc thay đổi từ bò sang đi thẳng cũng đóng một vai trò nào đó. Tư thế đứng thẳng giúp đôi tay của chúng ta tự do và thúc đẩy lượng máu cung cấp lên não nhiều hơn, từ đó thúc đẩy sự phát triển trí thông minh nhưng nó cũng làm thu hẹp không gian của ống sinh và khiến việc sinh nở trở nên khó khăn hơn.
Để đối phó với thách thức này, con người đã phát triển thời kỳ mang thai ngắn hơn và các phương pháp nuôi dạy con cái tương ứng. Ví dụ, sữa mẹ rất giàu chất dinh dưỡng và giúp đứa trẻ phát triển nhanh chóng, gia đình và thậm chí cả nhóm xã hội sẽ chăm sóc và giúp đỡ ủng hộ.
Mặc dù trẻ sơ sinh ở người có vẻ mỏng manh bất thường trong số nhiều loài động vật mới nở, nhưng độ dẻo dai và tiềm năng phát triển của chúng là vô song. Mặc dù trẻ sơ sinh động vật có thể nhanh chóng thích nghi với môi trường xung quanh nhưng không gian phát triển của chúng có hạn và hình dạng của chúng gần như cố định khi mới sinh ra trong khi trẻ sơ sinh của con người có khả năng vô hạn!
Lê Dương (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)