TP HCM từ năm 1975 đến nay đã trải qua bao nhiêu lần tách, nhập địa giới hành chính?

Thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM) nằm trong toạ độ địa lý khoảng 10 0 10' - 10 0 38' vĩ độ bắc và 106 0 22’ - 106 0 54’ kinh độ đông. Phía Bắc giáp tỉnh Bình Dương, Tây Bắc giáp tỉnh Tây Ninh, Đông và Đông Bắc giáp tỉnh Đồng Nai, Đông Nam giáp tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Tây và Tây Nam giáp tỉnh Long An và Tiền Giang.

Thành phố Hồ Chí Minh cách thủ đô Hà Nội gần 1.730km đường bộ, nằm ở ngã tư quốc tế giữa các con đường hàng hải từ Bắc xuống Nam, từ Ðông sang Tây, là tâm điểm của khu vực Đông Nam Á.

Từ năm 1975 đến nay, TPHCM đã trải qua những lần sáp nhập, chia tách cụ thể là:

Sau ngày 30/4/1975, Đô thành Sài Gòn, tỉnh Gia Định và quận Củ Chi, Phú Hòa được hợp nhất thành một đơn vị hành chính là thành phố Sài Gòn - Gia Định.

Thành phố Sài Gòn - Gia Định thời điểm này có 18 quận (1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, Bình Hòa, Thạnh Mỹ Tây, Hạnh Thông, Thông Tây Hội, Phú Nhuận, Tân Sơn Nhì, Tân Sơn Hòa). Các huyện ngoại thành gồm Củ Chi, Bình Chánh, Hóc Môn, Nhà Bè, Thủ Đức.

Ngày 20/5/1976, UBND Cách mạng thành phố Sài Gòn - Gia Định ban hành Quyết định số 301/UB. Theo đó, 18 quận nội thành được sắp xếp lại thành 12 quận (1, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 11, Bình Thạnh, Phú Nhuận, Gò Vấp, Tân Bình) và 5 huyện (Củ Chi, Bình Chánh, Hóc Môn, Nhà Bè, Thủ Đức). Thành phố có 345 ĐVHC cấp xã, bao gồm 74 xã, 270 phường và 1 thị trấn.

Ngày 2/7/1976, Quốc hội ban hành Nghị quyết về việc đổi tên thành phố Sài Gòn - Gia Định thành TPHCM.

Những lần sáp nhập, chia tách của TPHCM từ năm 1975 đến nay.

Ngày 18/9/1976, Hội đồng Chính phủ ban hành Nghị định thành lập huyện Côn Sơn thuộc TPHCM. Tuy nhiên, do xa cách địa lý và để tạo điều kiện quản lý công việc trong tình hình mới, huyện Côn Sơn được giao về cho tỉnh Hậu Giang quản lý.

Đến ngày 15/1/1977, Quốc hội đã phê chuẩn việc đổi tên huyện Côn Sơn thành huyện Côn Đảo và sáp nhập huyện này vào tỉnh Hậu Giang.

Cũng trong năm 1977, Bộ trưởng Phủ Thủ tướng đã ban hành quyết định thành lập thị trấn Hóc Môn thuộc huyện Hóc Môn trên cơ sở tách một phần diện tích, dân số các xã Tân Thới Nhì, Thới Tam Thôn và Tân Hiệp. Đồng thời, thành lập thêm xã Lê Minh Xuân và Phạm Văn Hai thuộc huyện Bình Chánh ở vùng kinh tế mới.

Ngày 29/12/1978, Quốc hội ban hành Nghị quyết phê chuẩn việc phân vạch lại địa giới thành phố Hà Nội, TPHCM và một số tỉnh. Theo đó, huyện Duyên Hải của tỉnh Đồng Nai được sáp nhập vào TPHCM. Cuối năm 1991, huyện Duyên Hải chính thức được đổi tên thành huyện Cần Giờ.

Giai đoạn từ năm 1979 đến năm 1991, Hội đồng Bộ Trưởng đã quyết định giải thể toàn bộ 20 phường thuộc quận 1 để thành lập 10 phường mới (Tân Định, Đa Kao, Bến Nghé, Bến Thành, Nguyễn Thái Bình, Cầu Ông Lãnh, Cô Giang, Cầu Kho, Nguyễn Cư Trinh và Phạm Ngũ Lão).

Đầu năm 1997, Chính phủ đã ban hành Nghị định về việc giải thể huyện Thủ Đức và thành lập quận 2, quận 9, quận Thủ Đức; thành lập các đơn vị hành chính mới là quận 7, quận 12.

Đến năm 2003, TPHCM tiếp tục có thêm 2 quận mới gồm quận Tân Phú trên cơ sở tách ra từ quận Tân Bình và quận Bình Tân trên cơ sở tách ra từ huyện Bình Chánh.

Năm 2006, Chính phủ tiếp tục điều chỉnh địa giới hành chính một số phường thuộc quận Gò Vấp, quận 12.

Cuối năm 2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết 1111 về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã và thành lập thành phố Thủ Đức thuộc TPHCM, trên cơ sở sáp nhập 3 quận (quận 2, 9 và Thủ Đức). Nghị quyết 1111 cũng cho phép nhập 19 phường thuộc quận 2, 3, 4, 5, 10, Phú Nhuận.

Và lần mới đây, tháng 11/2024, Quốc hội thông qua Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của TPHCM giai đoạn 2023 - 2025.

Theo đó, TPHCM triển khai sắp xếp 80 phường (thuộc 10 quận), gồm 77 phường thuộc diện sắp xếp và 3 phường liền kề, để hình thành 41 phường mới, giảm 39 phường.

Hiện nay, TPHCM có 22 đơn vị hành chính cấp huyện gồm 16 quận, 5 huyện và 1 thành phố (Thủ Đức); 273 đơn vị hành chính cấp xã gồm 210 phường, 58 xã và 5 thị trấn.

Bộ Chính trị vừa xem xét đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp; trong đó có phương án sáp nhập một số tỉnh, bỏ cấp huyện, sáp nhập nhiều xã. Trong vài ngày tới, nội dung này sẽ được đưa ra lấy ý kiến các địa phương.

Hiện TPHCM cũng đang xây dựng phương án sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền địa phương theo định hướng của Trung ương.

T.San (TH) (Theo Thuơng Hiệu và Pháp Luật)