Tháng 12/1975, tỉnh Hà Tuyên chính thức ra đời, sáp nhập từ hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang. Khi mới thành lập, Hà Tuyên bao gồm 2 thị xã là Tuyên Quang và Hà Giang, cùng với 13 huyện: Bắc Quang, Chiêm Hóa, Đồng Văn, Hàm Yên, Hoàng Su Phì, Mèo Vạc, Na Hang, Quản Bạ, Sơn Dương, Vị Xuyên, Xín Mần, Yên Minh, Yên Sơn. Thủ phủ ban đầu của tỉnh được đặt tại thị xã Hà Giang, trước khi chuyển về thị xã Tuyên Quang vào năm 1979.
Sau 16 năm tồn tại, ngày 12/8/1991, Quốc hội khóa VIII đã thông qua nghị quyết chia tách tỉnh Hà Tuyên, tái lập hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong quá trình phát triển của cả hai địa phương.
Tỉnh Hà Tuyên được sáp nhập từ hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang
Khi tái lập, tỉnh Hà Giang bao gồm thị xã Hà Giang và 9 huyện: Bắc Mê, Bắc Quang, Đồng Văn, Hoàng Su Phì, Mèo Vạc, Quản Bạ, Vị Xuyên, Xín Mần, Yên Minh. Trong khi đó, tỉnh Tuyên Quang bao gồm thị xã Tuyên Quang và 5 huyện: Chiêm Hóa, Hàm Yên, Na Hang, Sơn Dương, Yên Sơn.
Một trong những yếu tố tự nhiên gắn liền với cả Hà Giang và Tuyên Quang là dòng sông Lô hùng vĩ. Là phụ lưu cấp 1 của sông Hồng, sông Lô bắt nguồn từ tỉnh Vân Nam, Trung Quốc (với tên gọi Bàn Long Giang), chảy vào Việt Nam tại xã Thanh Thủy, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang. Dòng sông uốn lượn qua địa phận hai tỉnh trước khi đổ vào sông Hồng tại ngã ba Hạc (Việt Trì, Phú Thọ). Tổng diện tích lưu vực của sông Lô là 39.000 km2, trong đó phần thuộc Việt Nam là 22.600 km2. Sông Lô không chỉ là nguồn nước tưới tiêu cho sản xuất nông nghiệp mà còn là chứng nhân lịch sử, gắn liền với những thăng trầm của vùng đất này.
Nhắc đến Hà Giang, không thể không nhắc đến loài hoa tam giác mạch, biểu tượng đặc trưng của vùng cao nguyên đá. Vào mỗi độ tháng 10, tháng 11, những cánh đồng tam giác mạch nở rộ, phủ hồng khắp các triền núi, thảo nguyên Suôi Thầu và Đồng Văn, tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp. Những cánh hoa trắng tinh khôi khi mới nở, dần chuyển sang hồng nhạt, hồng ánh tím rồi đỏ sẫm, cuối cùng tàn phai thành màu đen. Dù mỏng manh nhưng tam giác mạch vẫn kiên cường khoe sắc giữa núi đá bạt ngàn, thu hút du khách bởi vẻ đẹp mộng mơ, như tấm thảm thiên nhiên trải dài bất tận.
Ở Tuyên Quang, lễ hội Lồng Tông là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc và lớn nhất của dân tộc Tày. Được tổ chức vào dịp đầu Xuân năm mới, lễ hội mang theo những ước mong về một năm mưa thuận gió hòa, vạn vật sinh sôi nảy nở, người người ấm no hạnh phúc. Lễ hội Lồng Tông bao gồm phần lễ trang nghiêm và phần hội náo nhiệt. Phần lễ chủ yếu là cúng tế trời đất và thần linh, cầu mong mưa thuận gió hòa, con người khỏe mạnh, cây cối tươi tốt, mùa màng bội thu. Sau phần lễ là phần hội với những điệu múa đặc sắc của các chàng trai, cô gái người Tày như múa khăn, múa quạt... Lễ hội Lồng Tông không chỉ là dịp để vui chơi giải trí mà còn là cơ hội để cộng đồng gắn kết, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp.
Dù Hà Tuyên chỉ còn là một phần ký ức, sự hợp nhất và chia tách tỉnh đã mang lại những ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của cả Hà Giang và Tuyên Quang. Mỗi địa phương giờ đây đều mang trong mình những nét đặc trưng riêng, từ cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ đến những giá trị văn hóa truyền thống độc đáo, góp phần làm phong phú thêm bức tranh đa sắc màu của Việt Nam.
T.Hà (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)