Khoa học và Kỹ thuật năng lượng mới
Đây là ngành chủ yếu nghiên cứu các đặc điểm của năng lượng mới, cách thức và phương pháp sử dụng, tình trạng ứng dụng hiện tại và xu hướng phát triển trong tương lai. Các môn học có tính liên ngành cao và trải rộng trên nhiều chuyên ngành. Nền tảng môn học đến từ nhiều ngành khoa học và kỹ thuật và liên quan chặt chẽ đến vật lý, hóa học, vật liệu và các chuyên ngành khác.
Kỹ thuật năng lượng mới đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng ổn định, bền vững góp phần bảo vệ môi trường, giảm tác động của biến đổi khí hậu.
Các lĩnh vực học chuyên ngành như nguyên tắc cơ bản của vật liệu kỹ thuật, nguyên lý và công nghệ sản xuất năng lượng gió, vật lý chất rắn và bán dẫn, nguyên tắc cơ bản của khoa học vật liệu và vật liệu năng lượng mới, nguyên tắc và công nghệ lưu trữ năng lượng, hệ thống điều khiển máy tính kỹ thuật điện, phương pháp tính toán số kỹ thuật, v.v.
Hướng việc làm
- Tham gia nghiên cứu, phát triển, lập kế hoạch, quản lý và tiếp thị tại các doanh nghiệp lớn trong nước và nước ngoài như năng lượng hạt nhân, năng lượng điện, ô tô, tàu thủy, hóa chất, năng lượng mới, v.v.;
- Tham gia giảng dạy, nghiên cứu khoa học và quản lý ở các trường cao đẳng, đại học, viện nghiên cứu khoa học và cơ quan chính phủ.
Vật liệu và công nghệ nano
Vật liệu nano là một loại vật liệu mới có cấu trúc các hạt, các sợi, các ống, các tấm mỏng,…có khả năng ứng dụng trong sinh học vì kích thước của chúng so sánh được với kích thước của tế bào khoảng từ 1 nanômét đến 100 nanômét (nm, 1nm = 10-9m). Công nghệ nano kỹ thuật liên quan đến việc phân tích và chế tạo các cấu trúc phân tử bằng việc đưa về hình dạng, kích thước trên quy mô nanomet. Ở thời điểm hiện tại, công nghệ nano đã có những đóng góp nhất định phục vụ cho nhu cầu đời sống của con người. Cụ thể là hàng tá sản phẩm được chế tạo ra như: thuỷ tinh, gốm sứ, vải,… với đa dạng kích thước và màu sắc khác nhau. Đây được coi là ngành công nghệ hàng đầu về khoa học kỹ thuật trên thế giới và có tiềm năng rất lớn trong tương lai.
Các lĩnh vực đào tạo về ngành này như: Nghiên cứu, khảo sát tính chất và ứng dụng của vật liệu có cấu trúc nano (ôxit bán dẫn, ống nano cacbon, nano tinh thể dạng hạt, dạng dây…); Công nghệ vi hệ thống và vi điện tử: chế tạo chip; Nghiên cứu chế tạo một số cảm biến nhạy khí và đo nồng độ khí NH, hơi cồn, khí ga hóa lỏng; Chế tạo các thiết bị khoa học kỹ thuật phục vụ đào tạo, nghiên cứu cho các cơ sở giáo dục, các công ty và các đơn vị nghiên cứu; Vật liệu polime và ứng dụng trong y-sinh học: khả năng chuẩn đoán bệnh sớm, các tác nhân gây bệnh cho cơ thể sống và thực phẩm; Vật liệu điện tử và ứng dụng trong đời sống, trong công nghiệp quốc phòng: nam châm, máy phát ozon, máy hàn, biến thế cao tần, các máy đo dòng-áp điện…; Kỹ thuật kiểm tra không phá hủy vật liệu trong lĩnh vực công nghiệp, xây dựng, dân dụng…; Kỹ thuật phân tích cấu trúc vật liệu, tính chất quang của vật liệu có độ chính xác cao
Hướng việc làm
- Tham gia nghiên cứu khoa học và giảng dạy tại các cơ sở nghiên cứu khoa học và các trường cao đẳng, đại học;
- Tham gia vào các công việc công nghệ cao như phát triển vật liệu mới, phát triển sản phẩm mới và nghiên cứu quy trình công nghệ mới trong các doanh nghiệp công nghệ cao như thông tin điện tử, năng lượng mới, hàng không vũ trụ, thiết bị đo đạc và y sinh.
Vật liệu và thiết bị năng lượng mới
Ngành này được coi là “chìa khóa vàng giải quyết khủng hoảng năng lượng và vấn đề môi trường”. Là một trong những chuyên ngành trẻ nhất trong danh mục vật liệu kỹ thuật, vật liệu và thiết bị năng lượng mới là chuyên ngành nghiên cứu và phát triển các vật liệu chính để chuyển đổi và sử dụng năng lượng mới cũng như thiết kế và sản xuất thiết bị.
Các lĩnh vực đào tạo như vật lý chất rắn, hóa lý, hóa học và vật lý vật liệu, điện hóa năng lượng, công nghệ cung cấp điện, vật lý và thiết bị bán dẫn, vật liệu lưu trữ năng lượng và công nghệ chuẩn bị, phương pháp phân tích và thử nghiệm vật liệu, chuyển đổi năng lượng và ứng dụng...
Hướng việc làm
- Tham gia nghiên cứu, phát triển công nghệ và công việc quản lý liên quan trong các tổ chức nghiên cứu, doanh nghiệp và tổ chức trong lĩnh vực năng lượng mới, vật liệu mới, phương tiện năng lượng mới, bảo tồn năng lượng và bảo vệ môi trường, sản xuất thiết bị cao cấp và các ngành công nghiệp mới nổi mang tính chiến lược quốc gia khác, cũng như trong lĩnh vực năng lượng điện, hàng không vũ trụ và các lĩnh vực khác;
- Tiếp tục nghiên cứu sâu hơn và tham gia vào lĩnh vực năng lượng mới cao cấp.
Kỹ thuật thông tin lưới điện thông minh
Lưới điện thông minh là “mạng lưới điện sử dụng công nghệ kỹ thuật số và các công nghệ tiên tiến khác để giám sát, quản lý việc vận chuyển điện từ tất cả các nguồn phát nhằm đáp ứng nhu cầu điện khác nhau của người dùng cuối. Đây là chuyên ngành điện trong kỹ thuật và là chuyên ngành đặc biệt. Đối tượng nghiên cứu của kỹ thuật thông tin lưới điện thông minh không thể tách rời khỏi các lĩnh vực liên quan như “lưới điện thông minh” và công nghệ “thông tin”.
Các lĩnh vực đào tạo điện mạnh bao gồm: lý thuyết mạch điện, máy điện, trường điện từ và sóng điện từ, nguyên lý điều khiển tự động, tín hiệu và hệ thống...; Loại dòng điện yếu bao gồm: kiến thức cơ bản về công nghệ điện tử tương tự, kiến thức cơ bản về công nghệ điện tử số, xử lý tín hiệu số, nguyên lý truyền thông...
Hướng việc làm
Tham gia thiết kế, phát triển, vận hành và quản lý sản xuất, nghiên cứu khoa học, hỗ trợ kỹ thuật, v.v. trong các công ty lưới điện, công ty phát điện, công ty công nghệ thông tin, nghiên cứu và thiết kế khoa học, trường cao đẳng và đại học cũng như các ngành hoặc phòng ban liên quan.
Kỹ thuật Internet vạn vật
Đây hệ thống gồm các thiết bị được kết nối với nhau. Các thiết bị này có các cảm biến, phần mềm cho phép chúng thu thập và trao đổi dữ liệu với các thiết bị và hệ thống khác. Các thiết bị Internet vạn vật (IoT) có thể bao gồm từ các vật dụng gia đình hàng ngày như bộ điều nhiệt thông minh và hệ thống an ninh cho đến các máy móc công nghiệp như thiết bị nhà máy và cảm biến giám sát điều kiện môi trường. Các thiết bị này sử dụng nhiều loại công nghệ kết nối như Wifi, Bluetooth, ZigBee, Z-Wave, RFID, NFC, LTE, LoRaWAN, Sigfox, … để kết nối với nhau và với internet.
Kỹ thuật Internet vạn vật là ngành có tiềm năng rất phát triển.
Hiện nay, chính phủ đã kêu gọi các tổ chức và doanh nghiệp Việt Nam sử dụng IoT để nâng cao hiệu quả kinh doanh, đổi mới và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân thông qua các dự án như thành phố thông minh, nhà thông minh, và giao thông thông minh. Vì vậy, lĩnh vực này có tiềm năng rất phát triển.
Các lĩnh vực đào tạo kỹ thuật IoT, hệ thống nhúng và vi điều khiển, mạng cảm biến không dây và công nghệ RFID, công nghệ và ứng dụng IoT, điện toán đám mây và IoT, bảo mật IoT, kiến trúc IoT và đào tạo toàn diện, giới thiệu về tín hiệu và hệ thống, v.v.
Hướng việc làm
- Trong thời gian tới, Internet vạn vật sẽ được sử dụng rộng rãi trong giao thông vận tải, hậu cần, an ninh, điện, trang trí nội thất gia đình, chăm sóc y tế, khai thác mỏ, quân sự và các lĩnh vực khác;
- Các viện nghiên cứu và doanh nghiệp có nhu cầu cao về nhân tài IoT và cần phải nghiên cứu sâu hơn để tham gia vào công việc kỹ thuật cốt lõi.
Khoa học và kỹ thuật vi điện tử
Khoa học và kỹ thuật vi điện tử là một trong sáu chuyên ngành cơ bản về kỹ thuật thông tin điện tử. Nó chủ yếu nghiên cứu vật lý thiết bị bán dẫn, vật liệu điện tử chức năng, thiết bị điện tử rắn, hệ thống điện tử vi cơ và công nghệ sản xuất và thiết kế có sự hỗ trợ của máy tính.
Các lĩnh vực đào tạo về phân tích mạch, tín hiệu và hệ thống, vi mạch tương tự và vi mạch số, thiết kế và ứng dụng logic kỹ thuật số, vật lý bán dẫn, cơ học lượng tử, vật lý thống kê, vật lý trạng thái rắn, trường điện từ và sóng, nguyên lý mạch tích hợp...
Hướng việc làm
- Việc làm trong ngành công nghiệp mạch tích hợp và sản xuất chất bán dẫn, liên quan đến máy tính, sản phẩm điện tử dân dụng, thiết bị liên lạc, quốc phòng và quân sự...
- Tiếp tục nghiên cứu sâu hơn và thực hiện công việc nghiên cứu chuyên sâu.
Hoàng Anh (Theo Thuơng Hiệu và Pháp Luật)