Danh mục

Tết Nguyên đán 2025: Quan niệm 'Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy' nghĩa là gì?

Thứ ba, 28/01/2025 23:31

Câu nói: "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy" được xem như là câu cửa miệng của người Việt mỗi khi Tết đến xuân về. Nó hàm chứa ý nghĩa phân chia ngày thăm Tết của các gia đình nhằm mong muốn sum vầy cùng cha mẹ, thể hiện đạo hiếu, uống nước nhớ nguồn.

Nguồn gốc câu nói

Vì sao gọi là "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy", nguồn gốc câu nói này từ đâu mà ra? Câu nói dân gian này ra đời khi có nền giáo dục, có chữ viết mà ông cha để lại chứ không theo sách vở nào cả được người đời truyền tai nhau qua bao nhiêu năm.

Đây cũng chính là lịch trình để mọi người đi lại, thăm hỏi nhau trong 3 ngày Tết Việt đầu năm. Miền Nam có một phiên bản khác là "Mùng một ăn Tết tại gia (nhà), mùng Hai Tết vợ, mùng Ba Tết Thầy".

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Câu nói trên phản ánh một nếp sống đẹp của người Việt mỗi dịp Tết đến. Người Việt tin rằng, cả ba mối quan hệ này đều liên hệ trực tiếp và chặt chẽ đến sự xuất hiện, phát triển và trưởng thành của mỗi người. Vì thế cả ba mối quan hệ đó rất quan trọng.

Từ xưa đến nay, Tết Nguyên đán được coi là dịp nghỉ lễ lớn và quan trọng nhất trong năm. Đây là khoảng thời gian để các thành viên trong gia đình có dịp được ngồi quây quần bên nhau sau một năm dài làm việc vất vả.

Đồng thời 3 ngày Tết quan trọng cũng là cơ hội để mọi người thăm hỏi người thân, thầy cô, bạn bè và cầu chúc cho nhau thêm một năm mới bình an và hạnh phúc.

Giải nghĩa câu nói

Theo quan niệm xưa, cha là bên nội, mẹ là bên ngoại. Tức là mùng một vợ chồng, con cái, anh chị em ruột thịt tập trung sang chúc Tết bên nội, mùng hai thì về nhà ngoại thăm hỏi, chúc tụng, tỏ lòng thành kính. Đến mùng ba thì thăm thầy thể hiện truyền thống tôn sư trọng đạo.

Mùng một Tết cha

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Trong sách Việt Nam phong tục (1915), cụ Phan Kế Bính (đỗ cử nhân Hán học năm 1906, là nhà báo vừa có cựu học, vừa có có tinh thần duy tân) viết về mồng một Tết: "Cúng gia tiên xong thì con cháu ra mừng tuổi ông bà cha mẹ, lạy hai lạy. Ông bà cha mẹ mừng cho con cháu mỗi đứa một vài xu hoặc một vài hào, gọi là tiền mừng tuổi".

Mùng hai Tết mẹ

Sang ngày mùng hai Tết, vợ chồng con cái ở riêng hoặc đi làm ăn xa nay có dịp về quê ăn Tết nhớ sang nhà ông bà cha mẹ bên ngoại. Nghi thức chung cũng tương tự như bên nội. Con cháu chúc tụng ông bà cha mẹ và ông bà cha mẹ mừng tuổi con cháu bằng những đồng tiền mới bọc trong giấy hồng điều tượng trưng.

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Sau những nghi thức vừa trang trọng vừa đầm ấm thân tình như thế, ông bà cha mẹ con cháu thường tổ chức ăn cỗ Tết đông vui. Nghi thức chúc Tết và ăn ngày đầu xuân bao giờ cũng để lại ấn tượng sâu đậm cho mọi người, đặc biệt là tuổi thơ về hạnh phúc gia đình đầm ấm, có trên có dưới, đầy đủ, viên mãn. Nếp sống đẹp ngày Tết thể hiện sự tri ân của con cháu với ông bà cha mẹ hai bên nội ngoại - cái gốc sinh thành và giáo dưỡng mình nên người.

Mùng ba Tết thầy

Ngày xưa thầy đồ dạy học đa số không có chuyện biên chế hay giáo chức ăn lương nhà nước như bây giờ, trừ trường đặc biệt do triều đình lập ra. Người học trước thông chữ hoặc đỗ đạt dạy cho người học sau. Học trò muốn học thì kiếm buồng cau xin nhập môn và lạy thầy hai lạy. Đủ học trò, thầy chọn ngày tế thánh rồi mở lớp. Học hết chữ thầy này, nếu muốn theo đòi bút nghiên, trò lại tìm thầy nhiều chữ hơn để học lên.

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Thu nhập của các thầy đồ là quà cáp của phụ huynh. Có sách xưa đã viết, lúc học có năm ngày Tết, như Tết Nguyên đán, Tết thanh minh, Tết đoan dương, Tết Trung thu, mùa nào thức ấy, hoặc cặp gà thúng gạo, hoặc đường mứt bánh trái, hoặc dăm ba quan tiền, tùy tình đa thiểu mà đem đến lễ thầy.

Đạo lý thầy trò ngày xưa rất trọng, thầy được coi trọng như cha. Nhà thầy có việc hiếu hỉ, thì trò thông qua trưởng tràng, giám tràng (cán bộ lớp), chăm lo như việc của chính nhà mình. Khi thầy quy tiên, học trò cũng để tang ba năm, có điều không phải tang phục, tang chế đầy đủ. Để tang trong bụng gọi là tâm tang. Học trò thành đạt thường giúp đỡ thầy trong cuộc sống. Nhà thầy không có con trai nối dõi cúng tế thì trò phải cúng tế cho đến hết đời mình. Người xưa chọn "mùng ba Tết thầy" là theo cái đạo nghĩa đó.

Hoàng Mai (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/tet-nguyen-dan.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/tet-nguyen-dan-2025-quan-niem-mung-mot-tet-cha-mung-hai-tet-me-mung-ba-tet-thay-nghia-la-gi-vz112405.html

Tin được quan tâm

Chính thức từ tháng 5/2025: Trẻ em, học sinh sẽ bắt đầu được hưởng chính sách ưu đãi đặc biệt này

Theo đó, trẻ em nhà trẻ bán trú được hỗ trợ tiền ăn trưa 360.000 đồng/tháng; học sinh bán trú và học viên bán trú...
Kiến thức 3 ngày, 18 giờ trước

Đổ muối vào bia. 9 trong số 10 người cần nó. Bạn sẽ cảm ơn tôi nếu bạn học được mẹo này

Muối là gia vị thiết yếu mà chúng ta sử dụng trong nấu ăn hàng ngày. Thành phần chính của muối ăn là natri clorua,...
Kiến thức 3 ngày, 1 giờ trước

Trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố bị miễn nhiệm trong trường hợp nào?

Theo quy định, Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố có thể bị miễn nhiệm trong trường hợp cụ thể sau đây.
Kiến thức 3 ngày, 16 giờ trước

Thẻ bảo hiểm y tế giấy cũ sẽ hết hiệu lực sau ngày 31/5, người dân cần làm gì để khám chữa bệnh?

Từ ngày 1/6 tới đây, người dân cần chuyển sang sử dụng thẻ bảo hiểm y tế trên ứng dụng VssID, VNeID khi đi khám...
Kiến thức 2 ngày, 22 giờ trước

Đến cuối năm 2025, mức tiền thưởng với người đủ 30 năm tuổi Đảng là bao nhiêu?

Mức tiền thưởng huy hiệu Đảng năm 2025 dự kiến được tính theo mức lương cơ sở quy định tại Nghị định 73/2024/NĐ-CP.
Kiến thức 3 ngày, 12 giờ trước

Người sinh năm này sẽ bị phạt đến 500.000 đồng và tạm dừng toàn bộ giao dịch ngân hàng nếu không làm lại CCCD

Việc sử dụng thẻ CCCD hết hạn sẽ bị xử phạt hành chính và tạm dừng toàn bộ giao dịch ngân hàng.
Kiến thức 2 ngày, 15 giờ trước

Tin cùng mục

Khi nào CCCD hết hiệu lực, người dân buộc phải cấp đổi sang Căn cước?

Việc cấp đổi CCCD sang Căn cước vẫn là vấn đề nhiều người quan tâm lo lắng. Thực hư thông tin CCCD sẽ bị khai...
Kiến thức 5 phút trước

Theo chính sách mới, có 1 đối tượng được tăng lương thêm lên tới 9 triệu đồng, đó là ai?

Theo quy định có một đối tượng cán bộ công chức dưới đây sẽ được tăng lương lên mức tối đa 9 triệu đồng.
Kiến thức 6 phút trước

Loài hoa tưởng chỉ tồn tại trong truyền thuyết nhưng lại có thật: 7 năm mới nở một lần, giá cao và khó mua như vàng

Loài hoa này được nhắc trong truyền thuyết tiên hiệp nhưng người ta đã tìm thấy chúng ở đời thực, tuy nhiên không phải cứ...
Kiến thức 25 phút trước

Đi chợ mua cá nên chọn con mình dài hay thân tròn? Tưởng đơn giản nhưng đa số chọn sai

Nắm được các mẹo nhỏ này, bạn không cần lo lắng khi đi chợ mua cá nữa.
Kiến thức 26 phút trước

Người dân Đồng Nai 'hốt bạc' nhờ trồng giống sầu riêng đang lên ngôi, giá vọt 90.000 đồng/kg vẫn đắt hàng

Giống sầu riêng này có nguồn gốc từ Thái Lan, được đưa vào Việt Nam từ những năm 1990 và nhanh chóng thích nghi tốt...
Tin trong ngày 26 phút trước

Tỉnh được xem là nơi có trữ lượng vàng lớn nhất cả nước sẽ sáp nhập vào địa phương nào?

Địa phương này có mỏ vàng có trữ lượng lớn nhất cả nước, với sản lượng ước tính 12,4 tấn và được mệnh danh là...
Tin trong ngày 2 giờ, 46 phút trước

Tin mới cập nhật

Sao Việt 8/5: Rầm rộ tín hiệu mới nhất của Hoa hậu Thuỳ Tiên?; Lynda Trang Đài lần đầu xuất hiện chính thức sau scandal bị bắt giữ

Tin sao Việt 8/5/2025: Cư dân mạng xôn xao với một chi tiết được cho là liên quan đến Hoa hậu Thuỳ Tiên. Trong lần...
Chuyện làng sao 5 phút trước

Có sự khác biệt rõ ràng giữa những đứa trẻ 'cãi lại' và trẻ 'ngoan' sau 20 năm, cha mẹ không nên bỏ qua vấn đề này!

Nhiều bậc cha mẹ thường cảm thấy “điên đầu” khi con cái hay cãi lời. Bạn nói một câu, con đáp trả mười câu; bạn...
Chăm con 5 phút trước

10 khách sạn của Việt Nam được vinh danh trong Top ‘500 khách sạn hàng đầu thế giới năm 2025’

Những khách sạn này không chỉ nổi bật bởi vị trí tuyệt đẹp mà còn gây ấn tượng với định hướng phát triển du lịch...
Du lịch Việt 26 phút trước

Tôi đã bỏ ra rất nhiều tiền để mua một căn nhà chung cư cũ nát, nhưng tại sao tôi lại hối hận đến vậy chỉ sau hai năm sống ở đó?

Suy cho cùng, mua nhà không phải là chuyện đơn giản. Nếu những người trẻ muốn tự mình mua nhà, mua xe ở thành phố...
Kiến thức 2 giờ, 52 phút trước

Từ nay: Người dân mắc bệnh này không được lái xe ra đường, vi phạm sẽ bị CSGT tịch thu phương tiện?

Theo quy định thì người dân mắc 1 trong 7 bệnh này sẽ không được lái xe ra đường. Đó là bệnh gì?
Kiến thức 2 giờ, 57 phút trước

Khi tráng trứng, hoá ra phải 'thêm một vài thứ' như thế này! Hèn gì trứng rán ở quán thơm mềm và ngon!

Trứng rán ở quán thường ngon hơn là vì họ không chỉ đơn giản là đánh trứng rồi đổ lên chảo — mà họ thường...
Địa chỉ ăn ngon 2 giờ, 14 phút trước

Những con giáp gặp nhiều tai ương nhất năm 2025

Các con giáp gặp nhiều tai ương nhất trong năm 2025 bao gồm Rồng, Dần, Tý và Mão. ‌
Đời sống số 3 giờ, 30 phút trước

Sau khi đổi 4 chiếc xe, tôi nhận ra sự khác biệt giữa việc mua một chiếc xe cao cấp và một chiếc xe bình dân. Đây đều là những lời nói thật

Sau khi đổi 4 chiếc xe, tôi nhận ra sự khác biệt giữa việc mua một chiếc xe cao cấp và một chiếc xe bình...
Kiến thức 3 giờ, 30 phút trước

Nghiên cứu của Harvard phát hiện ra rằng có hai tháng trong năm mà trẻ em sinh ra rất thông minh và thật may mắn khi gặp được chúng

Là cha mẹ, tất cả chúng ta đều hy vọng con mình sẽ thông minh và có chỉ số IQ cao. Để đạt được mục...
Chăm con 3 giờ, 42 phút trước

Theo quy định mới, sang tên Sổ đỏ năm 2025 cần những điều kiện bắt buộc gì?

Để được sang tên phải chuẩn bị hồ sơ sang tên Sổ đỏ theo quy định.
Kiến thức 3 giờ, 51 phút trước