Danh mục

Tết Nguyên đán 2025: Quan niệm 'Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy' nghĩa là gì?

Thứ ba, 28/01/2025 23:31

Câu nói: "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy" được xem như là câu cửa miệng của người Việt mỗi khi Tết đến xuân về. Nó hàm chứa ý nghĩa phân chia ngày thăm Tết của các gia đình nhằm mong muốn sum vầy cùng cha mẹ, thể hiện đạo hiếu, uống nước nhớ nguồn.

Nguồn gốc câu nói

Vì sao gọi là "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy", nguồn gốc câu nói này từ đâu mà ra? Câu nói dân gian này ra đời khi có nền giáo dục, có chữ viết mà ông cha để lại chứ không theo sách vở nào cả được người đời truyền tai nhau qua bao nhiêu năm.

Đây cũng chính là lịch trình để mọi người đi lại, thăm hỏi nhau trong 3 ngày Tết Việt đầu năm. Miền Nam có một phiên bản khác là "Mùng một ăn Tết tại gia (nhà), mùng Hai Tết vợ, mùng Ba Tết Thầy".

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Câu nói trên phản ánh một nếp sống đẹp của người Việt mỗi dịp Tết đến. Người Việt tin rằng, cả ba mối quan hệ này đều liên hệ trực tiếp và chặt chẽ đến sự xuất hiện, phát triển và trưởng thành của mỗi người. Vì thế cả ba mối quan hệ đó rất quan trọng.

Từ xưa đến nay, Tết Nguyên đán được coi là dịp nghỉ lễ lớn và quan trọng nhất trong năm. Đây là khoảng thời gian để các thành viên trong gia đình có dịp được ngồi quây quần bên nhau sau một năm dài làm việc vất vả.

Đồng thời 3 ngày Tết quan trọng cũng là cơ hội để mọi người thăm hỏi người thân, thầy cô, bạn bè và cầu chúc cho nhau thêm một năm mới bình an và hạnh phúc.

Giải nghĩa câu nói

Theo quan niệm xưa, cha là bên nội, mẹ là bên ngoại. Tức là mùng một vợ chồng, con cái, anh chị em ruột thịt tập trung sang chúc Tết bên nội, mùng hai thì về nhà ngoại thăm hỏi, chúc tụng, tỏ lòng thành kính. Đến mùng ba thì thăm thầy thể hiện truyền thống tôn sư trọng đạo.

Mùng một Tết cha

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Trong sách Việt Nam phong tục (1915), cụ Phan Kế Bính (đỗ cử nhân Hán học năm 1906, là nhà báo vừa có cựu học, vừa có có tinh thần duy tân) viết về mồng một Tết: "Cúng gia tiên xong thì con cháu ra mừng tuổi ông bà cha mẹ, lạy hai lạy. Ông bà cha mẹ mừng cho con cháu mỗi đứa một vài xu hoặc một vài hào, gọi là tiền mừng tuổi".

Mùng hai Tết mẹ

Sang ngày mùng hai Tết, vợ chồng con cái ở riêng hoặc đi làm ăn xa nay có dịp về quê ăn Tết nhớ sang nhà ông bà cha mẹ bên ngoại. Nghi thức chung cũng tương tự như bên nội. Con cháu chúc tụng ông bà cha mẹ và ông bà cha mẹ mừng tuổi con cháu bằng những đồng tiền mới bọc trong giấy hồng điều tượng trưng.

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Sau những nghi thức vừa trang trọng vừa đầm ấm thân tình như thế, ông bà cha mẹ con cháu thường tổ chức ăn cỗ Tết đông vui. Nghi thức chúc Tết và ăn ngày đầu xuân bao giờ cũng để lại ấn tượng sâu đậm cho mọi người, đặc biệt là tuổi thơ về hạnh phúc gia đình đầm ấm, có trên có dưới, đầy đủ, viên mãn. Nếp sống đẹp ngày Tết thể hiện sự tri ân của con cháu với ông bà cha mẹ hai bên nội ngoại - cái gốc sinh thành và giáo dưỡng mình nên người.

Mùng ba Tết thầy

Ngày xưa thầy đồ dạy học đa số không có chuyện biên chế hay giáo chức ăn lương nhà nước như bây giờ, trừ trường đặc biệt do triều đình lập ra. Người học trước thông chữ hoặc đỗ đạt dạy cho người học sau. Học trò muốn học thì kiếm buồng cau xin nhập môn và lạy thầy hai lạy. Đủ học trò, thầy chọn ngày tế thánh rồi mở lớp. Học hết chữ thầy này, nếu muốn theo đòi bút nghiên, trò lại tìm thầy nhiều chữ hơn để học lên.

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Thu nhập của các thầy đồ là quà cáp của phụ huynh. Có sách xưa đã viết, lúc học có năm ngày Tết, như Tết Nguyên đán, Tết thanh minh, Tết đoan dương, Tết Trung thu, mùa nào thức ấy, hoặc cặp gà thúng gạo, hoặc đường mứt bánh trái, hoặc dăm ba quan tiền, tùy tình đa thiểu mà đem đến lễ thầy.

Đạo lý thầy trò ngày xưa rất trọng, thầy được coi trọng như cha. Nhà thầy có việc hiếu hỉ, thì trò thông qua trưởng tràng, giám tràng (cán bộ lớp), chăm lo như việc của chính nhà mình. Khi thầy quy tiên, học trò cũng để tang ba năm, có điều không phải tang phục, tang chế đầy đủ. Để tang trong bụng gọi là tâm tang. Học trò thành đạt thường giúp đỡ thầy trong cuộc sống. Nhà thầy không có con trai nối dõi cúng tế thì trò phải cúng tế cho đến hết đời mình. Người xưa chọn "mùng ba Tết thầy" là theo cái đạo nghĩa đó.

Hoàng Mai (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

Từ 1/7/2025: Người dân tham gia BHYT đủ 5 năm liên tục sẽ được nhận trợ cấp 3 - 5 triệu đồng/tháng?

Về thông tin tham gia BHYT đủ 5 năm liên tục sẽ được nhận tiền trợ cấp, thực hư thế nào sẽ có cụ thể...
Kiến thức 2 ngày, 22 giờ trước

Thả nắm lá này vào nồi luộc tôm: 10 con ngon ngọt cả 10, lên màu đỏ au, không tanh

Tôm luộc – món ăn đơn giản nhưng lại đòi hỏi sự tinh tế trong cách chế biến để giữ trọn vị ngọt tự nhiên,...
Địa chỉ ăn ngon 3 ngày, 1 giờ trước

Mức phạt cao nhất lỗi đậu xe trên vỉa hè đối với xe máy và ô tô theo quy định mới

Tại các đô thị lớn như Hà Nội hoặc TP HCM, việc dừng, đỗ xe trên phố sẽ chiếm diện tích đáng kể của lòng...
Kiến thức 2 ngày, 20 giờ trước

Đêm giao thừa, dù có tiền hay không thì cũng nên đặt 5 loại 'quả may mắn' này, ở nhà bạn đã mua chưa?

Bài viết sẽ giới thiệu với bạn 5 loại trái cây tốt lành không thể thiếu trong đêm giao thừa. Hãy cùng tìm hiểu nhé....
Kiến thức 3 ngày, 1 giờ trước

5 trường hợp bắt buộc đổi giấy đăng ký xe trước 31/12/2025, chậm trễ hay cố tình sẽ bị phạt nặng

Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024 sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, mang theo những quy định mới...
Kiến thức 3 ngày, 6 giờ trước

Sao Việt 29/1: Trương Ngọc Ánh và Trần Bảo Sơn tái hợp? 'Cục trưởng' Xuân Bắc nói về thói quen tiết kiệm của bố mẹ

Tin sao Việt hot nhất ngày 29/1/2025: Rộ nghi vấn Trương Ngọc Ánh và Trần Bảo Sơn tái hợp. Nghệ sĩ Xuân Bắc chia sẻ:...
Chuyện làng sao 1 ngày, 4 giờ trước

Tin cùng mục

Sao Việt năm tuổi Tỵ có tình duyên và sự nghiệp thế nào?

Thu Minh, Midu, Thủy Top... là những ngôi sao tuổi Tỵ. Cuộc sống tình duyên và sự nghiệp của họ thế nào?
Kiến thức 16 giờ, 46 phút trước

Đến 31/12/2025: Đối tượng được cấp CCCD có giá trị vô thời hạn là ai?

Có 1 trường hợp duy nhất công dân được nhận thẻ căn cước vô thời hạn, chi tiết được nêu trong bài viết dưới đây....
Kiến thức 16 giờ, 53 phút trước

Dãy núi dài nhất Việt Nam có tên là gì?

Không chỉ là dãy núi dài nhất Việt Nam, mà nó còn được mệnh danh là 'đệ nhất thiên nhiên Đông Dương', bởi sự đa...
Kiến thức 16 giờ, 57 phút trước

3 mẹo 'cầu tài lộc' cực linh nghiệm giúp gia chủ đầu năm 'phất như diều gặp gió'

Theo truyền thống văn hóa Việt Nam, dịp đầu xuân là thời điểm quan trọng để thực hiện những phong tục mang lại may mắn...
Kiến thức 18 giờ, 8 phút trước

Tại sao người xưa dặn không nên thắp hương buổi tối vào mùng 1 và hôm rằm?

Thắp hương là một phong tục tập quán lâu đời của dân tộc, tuy nhiên, không phải ai cũng biết việc thắp hương cần tuân...
Kiến thức 18 giờ, 25 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn thích bông sen đỏ nào? Có bao nhiêu điều tốt đẹp sẽ xảy đến với bạn?

Hãy nhìn vào các bông sen đỏ dưới đây và chọn một bông bạn cảm thấy yêu thích nhất. Sau đó, tôi sẽ chia sẻ...
Đời sống số 19 giờ, 48 phút trước

Tin mới cập nhật

Nhặt được tiền, dây chuyền vàng bạc rơi có được sử dụng không, có quyền sở hữu không? Pháp luật quy định gì về điều này?

Nhặt được tài sản rơi nhiều người nghĩ đó là thuộc về mình mà không biết luật pháp có những quy định rõ ràng liên...
Kiến thức 2 phút trước

08 chính sách mới về giáo dục có hiệu lực từ tháng 02/2025

Tháng 2/2025, nhiều chính sách giáo dục quan trọng bắt đầu có hiệu lực.
Kiến thức 20 phút trước

Sao Việt đón Tết 'dở khóc dở cười' với chồng Tây

Thu Minh, Lan Phương, Võ Hạ Trâm... có nhiều kỉ niệm cực hài khi đón Tết với chồng Tây.
Chuyện làng sao 58 phút trước

Ngày Tết đồ ăn nhà nào cũng ê hề! Mẹo tận dụng thức ăn còn dư làm các món cực ngon, lạ miệng

Đồ ăn còn dư ngày Tết nếu như không biết cách chế biến, bảo quản sẽ nhanh bị hư hỏng. Tuy nhiên chỉ cần chút...
Địa chỉ ăn ngon 1 giờ, 12 phút trước

Từ tháng 2/2025, mang ô dù khi đi xe máy, coi chừng mất 14 triệu và bị trừ điểm GPLX

Từ tháng 2/2025, người điều khiển xe máy và người ngồi sau xe máy mang theo ô dù khi tham gia giao thông có thể...
Kiến thức 1 giờ, 15 phút trước

Gia Cát Lượng rất tài giỏi nhưng có điểm yếu chí mạng mà Tư Mã Ý là người cuối cùng phát hiện ra

Gia Cát Lượng và Tư Mã Ý là đối thủ bất phân thắng bại suốt nhiều năm trời. Thế nhưng cuối cùng mưu sĩ của...
Kiến thức 2 giờ, 39 phút trước

5 thứ tích trữ trong nhà nghèo không thoát nổi, 3 thứ cũ mấy cũng đừng vứt đi phúc lộc mới bền, là những thứ gì?

Trong phong thủy và cuộc sống gia đình, những vật dụng trong nhà không chỉ là món đồ vô tri mà còn mang ý nghĩa...
Phong thủy 2 giờ, 24 phút trước

Top 10 nữ diễn viên xinh đẹp nhất Hàn Quốc 2024: Song Hye Kyo lọt top 3, Jisoo (BlackPink) bất ngờ tụt hạng

KingChoice, nền tảng bình chọn trực tuyến uy tín của Hàn Quốc công bố danh sách 10 nữ diễn viên xinh đẹp nhất năm 2024...
Toàn cảnh 2 giờ, 27 phút trước

6 chính sách mới có hiệu lực từ ngày 01/02/2025

Dưới đây là 6 chính sách mới nổi bật có hiệu lực từ ngày 01/02/2025.
Kiến thức 3 giờ, 42 phút trước

7 địa điểm cầu may mắn, tài lộc đầu năm linh thiêng ngay tại Hà Nội

Đi lễ chùa đầu năm được xem là một trong những nét đẹp văn hóa mà dân gian đã gìn giữ và lưu truyền trong...
Kiến thức 3 giờ, 49 phút trước