Danh mục

Tết Nguyên đán 2025: Quan niệm 'Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy' nghĩa là gì?

Thứ ba, 28/01/2025 23:31

Câu nói: "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy" được xem như là câu cửa miệng của người Việt mỗi khi Tết đến xuân về. Nó hàm chứa ý nghĩa phân chia ngày thăm Tết của các gia đình nhằm mong muốn sum vầy cùng cha mẹ, thể hiện đạo hiếu, uống nước nhớ nguồn.

Nguồn gốc câu nói

Vì sao gọi là "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy", nguồn gốc câu nói này từ đâu mà ra? Câu nói dân gian này ra đời khi có nền giáo dục, có chữ viết mà ông cha để lại chứ không theo sách vở nào cả được người đời truyền tai nhau qua bao nhiêu năm.

Đây cũng chính là lịch trình để mọi người đi lại, thăm hỏi nhau trong 3 ngày Tết Việt đầu năm. Miền Nam có một phiên bản khác là "Mùng một ăn Tết tại gia (nhà), mùng Hai Tết vợ, mùng Ba Tết Thầy".

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Câu nói trên phản ánh một nếp sống đẹp của người Việt mỗi dịp Tết đến. Người Việt tin rằng, cả ba mối quan hệ này đều liên hệ trực tiếp và chặt chẽ đến sự xuất hiện, phát triển và trưởng thành của mỗi người. Vì thế cả ba mối quan hệ đó rất quan trọng.

Từ xưa đến nay, Tết Nguyên đán được coi là dịp nghỉ lễ lớn và quan trọng nhất trong năm. Đây là khoảng thời gian để các thành viên trong gia đình có dịp được ngồi quây quần bên nhau sau một năm dài làm việc vất vả.

Đồng thời 3 ngày Tết quan trọng cũng là cơ hội để mọi người thăm hỏi người thân, thầy cô, bạn bè và cầu chúc cho nhau thêm một năm mới bình an và hạnh phúc.

Giải nghĩa câu nói

Theo quan niệm xưa, cha là bên nội, mẹ là bên ngoại. Tức là mùng một vợ chồng, con cái, anh chị em ruột thịt tập trung sang chúc Tết bên nội, mùng hai thì về nhà ngoại thăm hỏi, chúc tụng, tỏ lòng thành kính. Đến mùng ba thì thăm thầy thể hiện truyền thống tôn sư trọng đạo.

Mùng một Tết cha

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Trong sách Việt Nam phong tục (1915), cụ Phan Kế Bính (đỗ cử nhân Hán học năm 1906, là nhà báo vừa có cựu học, vừa có có tinh thần duy tân) viết về mồng một Tết: "Cúng gia tiên xong thì con cháu ra mừng tuổi ông bà cha mẹ, lạy hai lạy. Ông bà cha mẹ mừng cho con cháu mỗi đứa một vài xu hoặc một vài hào, gọi là tiền mừng tuổi".

Mùng hai Tết mẹ

Sang ngày mùng hai Tết, vợ chồng con cái ở riêng hoặc đi làm ăn xa nay có dịp về quê ăn Tết nhớ sang nhà ông bà cha mẹ bên ngoại. Nghi thức chung cũng tương tự như bên nội. Con cháu chúc tụng ông bà cha mẹ và ông bà cha mẹ mừng tuổi con cháu bằng những đồng tiền mới bọc trong giấy hồng điều tượng trưng.

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Sau những nghi thức vừa trang trọng vừa đầm ấm thân tình như thế, ông bà cha mẹ con cháu thường tổ chức ăn cỗ Tết đông vui. Nghi thức chúc Tết và ăn ngày đầu xuân bao giờ cũng để lại ấn tượng sâu đậm cho mọi người, đặc biệt là tuổi thơ về hạnh phúc gia đình đầm ấm, có trên có dưới, đầy đủ, viên mãn. Nếp sống đẹp ngày Tết thể hiện sự tri ân của con cháu với ông bà cha mẹ hai bên nội ngoại - cái gốc sinh thành và giáo dưỡng mình nên người.

Mùng ba Tết thầy

Ngày xưa thầy đồ dạy học đa số không có chuyện biên chế hay giáo chức ăn lương nhà nước như bây giờ, trừ trường đặc biệt do triều đình lập ra. Người học trước thông chữ hoặc đỗ đạt dạy cho người học sau. Học trò muốn học thì kiếm buồng cau xin nhập môn và lạy thầy hai lạy. Đủ học trò, thầy chọn ngày tế thánh rồi mở lớp. Học hết chữ thầy này, nếu muốn theo đòi bút nghiên, trò lại tìm thầy nhiều chữ hơn để học lên.

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Thu nhập của các thầy đồ là quà cáp của phụ huynh. Có sách xưa đã viết, lúc học có năm ngày Tết, như Tết Nguyên đán, Tết thanh minh, Tết đoan dương, Tết Trung thu, mùa nào thức ấy, hoặc cặp gà thúng gạo, hoặc đường mứt bánh trái, hoặc dăm ba quan tiền, tùy tình đa thiểu mà đem đến lễ thầy.

Đạo lý thầy trò ngày xưa rất trọng, thầy được coi trọng như cha. Nhà thầy có việc hiếu hỉ, thì trò thông qua trưởng tràng, giám tràng (cán bộ lớp), chăm lo như việc của chính nhà mình. Khi thầy quy tiên, học trò cũng để tang ba năm, có điều không phải tang phục, tang chế đầy đủ. Để tang trong bụng gọi là tâm tang. Học trò thành đạt thường giúp đỡ thầy trong cuộc sống. Nhà thầy không có con trai nối dõi cúng tế thì trò phải cúng tế cho đến hết đời mình. Người xưa chọn "mùng ba Tết thầy" là theo cái đạo nghĩa đó.

Hoàng Mai (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/tet-nguyen-dan.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/tet-nguyen-dan-2025-quan-niem-mung-mot-tet-cha-mung-hai-tet-me-mung-ba-tet-thay-nghia-la-gi-vz112405.html

Tin được quan tâm

5 cái tên bị cấm khai sinh ở Việt Nam, là tên nào?

Mặc dù việc đặt tên cho con là quyền cá nhân, nhưng không phải tên nào cũng được phép đặt. Theo Luật pháp tại Việt...
Tin trong ngày 1 ngày, 9 giờ trước

Chủ tịch một ngân hàng đã thẳng thắn nói: Trong 10 năm nữa, nhà cửa và tiền mặt sẽ không mang lại nhiều sự an toàn bằng hai thứ này

Trong xã hội hiện đại, người ta thường có hai cách phổ biến để bảo vệ tài sản gia đình. Một là gửi tiết kiệm...
Làm sao 2 ngày, 8 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng Ngày 25 tháng 7 là thứ Sáu, ngày mùng 1 tháng 6 nhuận âm lịch

Sau Đại Nhiệt, nhiệt độ và độ ẩm sẽ hòa quyện, và đất sẽ trở thành trung tâm của sức mạnh. Thứ Sáu, ngày 25...
Đời sống số 3 ngày, 16 giờ trước

Từ 1/7/2025: Người từ 60 tuổi trở lên, không có lương hưu sẽ được mua bảo hiểm y tế miễn phí?

Đại biểu Quốc hội kiến nghị mở rộng đối tượng được nhà nước hỗ trợ bảo hiểm y tế, tập trung vào nhóm người cao...
Kiến thức 2 ngày, 13 giờ trước

Xe máy dừng đèn đỏ vẫn bị phạt đến 14 triệu đồng nếu vi phạm lỗi này, nhiều người chủ quan hay mắc phải

Trong trường hợp người điều khiển xe máy dừng đèn đỏ nhưng đè vạch dừng dẫn đến tai nạn giao thông, mức phạt sẽ tăng...
Tin trong ngày 1 ngày, 11 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng Ngày 26 tháng 7 là thứ Bảy, ngày mùng 2 tháng 6 âm lịch?

Ngày 26 tháng 7 là thứ Bảy, ngày mùng 2 tháng 6 âm lịch, thiên can địa chi là năm Tỵ, tháng Quý Mùi và...
Đời sống số 2 ngày, 7 giờ trước

Tin cùng mục

Tử vi ngày 28/7/2025 của 12 con giáp: Tuổi Tý làm ăn rất thuận lợi, Sửu đối mặt với khó khăn

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 28/7/2025.
Đời sống số 2 giờ, 41 phút trước

Từ bây giờ, chi phí làm Sổ đỏ chỉ mất 100.000 đồng: Áp dụng với 3 đối tượng này

Theo Luật mới nhất, 3 trường hợp dưới đây chỉ phải nộp khoản phí 100.000 đồng khi làm sổ đỏ.
Kiến thức 3 giờ, 35 phút trước

Loại gỗ quý 50 tỷ đồng bị đem làm 'chuồng lợn', nhóm lửa, nhiều người 'đốt' đi cơ hội làm giàu mà không biết

Đến nay, loại gỗ này được coi là 'vàng trắng', 'vua của các loại gỗ' được săn lùng ráo riết, với giá trị lên đến...
Tin trong ngày 3 giờ, 36 phút trước

Chi tiết các mức đóng Bảo hiểm y tế hiện nay theo quy định mới nhất, người dân ai cũng nên nắm rõ

Luật Bảo hiểm y tế 2024 chính thức có hiệu lực từ 1/7/2025, trong đó có quy định về các mức đóng bảo hiểm y...
Kiến thức 3 giờ, 36 phút trước

Ngành học 'vàng' tại Việt Nam vừa được báo Mỹ vinh danh: Ra trường có việc ngay, lương 100 triệu/tháng

Một ngành học tại Việt Nam vừa được tạp chí Mỹ danh tiếng vinh danh là 'Nghề hấp dẫn nhất thế kỷ 21'. Không chỉ...
Kiến thức 3 giờ, 37 phút trước

Ngành học này đang 'hái ra tiền' hơn cả kinh tế, công nghệ

Những người làm trong ngành này hiện nay có thể kiếm được thu nhập cực kỳ hấp dẫn. Nếu trước đây, ngành này bị coi...
Tin trong ngày 3 giờ, 37 phút trước

Tin mới cập nhật

Sao Việt 27/7: Hồ Ngọc Hà lộ eo nhỏ 'siêu thực'; Cường Đô La cho con dán hình lên mặt

Tin sao Việt 27/7/2025: Trải qua nhiều lần sinh nở nhưng Hồ Ngọc Hà vẫn giữ được vòng eo nhỏ đến khó tin. Cường Đô...
Chuyện làng sao 2 giờ, 37 phút trước

Đông Nam Á có đại diện trong Top 3 quốc gia giàu nhất thế giới, Việt Nam đứng thứ bao nhiêu?

Mới đây, The Economist công bố bảng xếp hạng 178 quốc gia theo ba tiêu chí phản ánh mức độ “giàu có” toàn diện: GDP...
Tin trong ngày 3 giờ, 38 phút trước

Trồng loại gỗ quý giá hàng 100 tỷ đồng, bị đổ gãy người dân cũng nhất quyết không bán

Tuy tiền tỷ để ngoài vườn nhưng không một hộ nào hạ cây bán gỗ mà đồng lòng giữ rừng với mong muốn để lại...
Kiến thức 6 giờ, 8 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng Ngày 28 tháng 7 là thứ Hai, tức ngày 4 tháng 6 âm lịch?

Ngày 28 tháng 7 là thứ Hai, ngày mùng 4 tháng 6 âm lịch, sự kết hợp giữa Thiên Can và Địa Chi là năm...
Đời sống số 7 giờ, 31 phút trước

5 loại cây khiến gia chủ hao tài, mất lộc, thu hút vận xui: Nhiều người vẫn đang trồng mà không hề hay biết

Hãy cẩn thận nếu nhà bạn cũng đang trưng các loại cây này!
Phong thủy 7 giờ, 47 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Hãy chọn một loại đồ uống lạnh mà bạn thích, thử xem tuần tới bạn sẽ gặp điều gì tốt đẹp nhé?

Đây là một bài trắc nghiệm vui giúp bạn khám phá xem tuần tới bạn có thể gặp điều gì tốt đẹp, chỉ bằng cách...
Đời sống số 7 giờ, 52 phút trước

Người dân không đi đổi Đăng ký xe từ sau 1/7/2025 sẽ bị phạt tới 6 triệu đồng, đúng không?

Đây chính là câu hỏi được người dân quan tâm lúc này, để biết thêm chi tiết mời bạn đọc tham khảo trong bài viết...
Kiến thức 7 giờ, 6 phút trước

Ai được tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện? Quyền lợi cụ thể khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì?

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là một lựa chọn linh hoạt cho phép người dân tự quyết định mức đóng và phương thức đóng,...
Tin trong ngày 7 giờ, 7 phút trước

Chế độ tiền lương mới và quy trình thi tuyển công chức diễn ra như nào?

Chính phủ ban hành Nghị định 116/2024/NĐ-CP, mang đến những thay đổi quan trọng về chế độ tiền lương cho công chức và quy trình...
Tin trong ngày 7 giờ, 14 phút trước

Một loại cây được đánh giá là máy lọc không khí tự nhiên đứng top đầu danh sách của NASA, rất nên trồng trong nhà

Không chỉ có tác dụng làm sạch không khí trong nhà, loại cây này còn là một vị thuốc.
Nội thất - Ngoại thất 7 giờ, 16 phút trước