Tại sao voi 1 ngày chỉ cần ngủ 2 tiếng đồng hồ? Có phải muốn dành thời gian nhiều hơn để ăn?

Nếu như bạn nuôi một con mèo hay một con chó, bạn sẽ phát hiện chúng có thể ngủ bất kỳ lúc nào. Không những vậy, trên bờ biển, hải cẩu chỉ làm 1 việc duy nhất, đó chính là ngủ. Các nhà làm phim tài liệu muốn quay hình một con sư tử đực cũng cực kỳ khó khăn, vì mỗi ngày nó ngủ tận 20 tiếng.

Một số dữ liệu cho thấy, con người một ngày cũng cần phải ngủ 8 tiếng (nhưng quốc gia ngủ ít nhất là Nhật Bản, mỗi ngày họ chỉ ngủ 6 tiếng đồng hồ). Trong đó, giấc ngủ sâu chỉ cần 4 tiếng đồng hồ là được. So với con người, thời gian ngủ của những động vật này luôn nhiều hơn. Vậy thì tại sao những động vật này lại cần phải ngủ nhiều đến vậy? Còn những động vật khác thì lại ít hơn?

Đáp án chính là: Không ai biết cả!

Cho dù con người vẫn luôn liên tục nghiên cứu về giấc ngủ, nhưng tính đến nay nó vẫn là một câu đố mà khoa học chưa thể giải thích được. Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng giấc ngủ có liên quan tới chức năng của động vật, một số loại hình ngủ có khả năng tăng cường sức đề kháng bệnh tật hoặc củng cố trí nhớ. Tuy nhiên, những liên quan này không hẳn là nói rằng mục đích cuối cùng của giấc ngủ chỉ có như vậy, hơn nữa còn có thể gây hiểu lầm.

Ví dụ như sư tử đực, mỗi ngày nó cần phải ngủ 20 tiếng, nhưng trên thực tế, nó lại không hề có khả năng ghi nhớ tốt. Ngược lại, loài voi mỗi ngày chỉ ngủ 2 tiếng nhưng lại có trí nhớ siêu phàm. Vì thế, sự chênh lệch về lượng giấc ngủ thường được dùng để phản bác chức năng cốt lõi của giấc ngủ (trí nhớ và khả năng miễn dịch).

Nếu như loài động vật như voi chỉ cần 2 tiếng nghỉ ngơi là đã “hồi sinh năng lượng”, còn một người bình thường lại phải dùng tới thời gian ngủ nhiều gấp 4 lần so với nó. Vậy thì tại sao giấc ngủ lại quan trọng đến như vậy? Giấc ngủ có chức năng cốt lõi hay không thì chúng ta rất khó để biết được, vì khả năng tìm hiểu của chúng ta vẫn có hạn, nhưng có một điều có thể chắc chắn là các loài động vật mà khoa học nghiên cứu quan sát giấc ngủ của chúng thì giấc ngủ rất quan trọng đối với động vật.

Ngoài ra, các nghiên cứu còn cho thấy, nếu như động vật liên tục bị cướp đi giấc ngủ, vậy thì cơ thể của chúng sẽ bắt đầu suy sụp, điều này cho thấy giấc ngủ chắc chắn có liên quan tới chức năng của cơ thể. Tuy nhiên, nếu như điều này là bắt buộc, vậy tại sao không phải là ngủ càng nhiều càng tốt?

Theo tạp trí “Nature”, năm 2005 có một nghiên cứu, có luận điểm cho rằng giấc ngủ của động vật có vú có liên quan tới thể hình và chế độ ăn uống của nó. Thông qua rất nhiều nghiên cứu về giấc ngủ của động vật có vú, các nhà khoa học phát hiện ra rằng giấc ngủ ít có liên quan tới kích cỡ thể hình, hơn nữa so với động vật ăn thịt, tính tương quan này càng mãnh liệt, cực đoan hơn các loài động vật ăn cỏ.

Một trong số các nguyên nhân có thể là động vật hình càng lớn thì cần nạp năng lượng càng nhiều, thời gian ăn cũng ngày càng nhiều. Nói cách khác, nó không có nhiều thời gian để ngủ. Thức ăn của động vật ăn cỏ thường ít calo hơn thức ăn của động vật ăn thịt, thế nên chúng cần phải ăn nhiều thức ăn hơn. Điều này có thể giải thích phần nào tại sao voi lại tiến hóa tới mức chỉ cần ngủ 2 tiếng mỗi ngày, còn đa số thời gian là tỉnh táo hoạt động.

Tuy nhiên, vấn đề này vẫn chưa được giải đáp hoàn toàn, giấc ngủ của động vật hoang dã vô cùng phức tạp, khó có thể đo lường được nên càng khó giải thích hơn. Đi theo hướng nghiên cứu này, điều quan trọng là cần phải nhớ rằng, có một vài sự khác biệt không hề giống với bề ngoài của nó. Một con mèo nuôi trong nhà cần ngủ 18 tiếng/ngày nhưng điều này không có nghĩa là nó cần phải ngủ đủ mới có thể hoạt động bình thường được.

Có một số giấc ngủ có thể là để ứng phó với các tình huống đặc biệt. Ví dụ như khi động vật ra ngoài hoạt động không an toàn, nó có khả năng ứng phó bằng việc không có cách nào là ngủ liên tục; khi thức ăn không cung cấp đủ, ngủ để tiêu hao hoặc chỉ đơn giản là vì không có chuyện gì khác để làm, ngủ một giấc để giết thời gian.

Cuối cùng: Con người mỗi ngày cần ngủ bao lâu?

Thực ra, quan trọng nhất là cần phải lắng nghe cơ thể mình, thời gian ngủ của mỗi người đều khác nhau, đối với đa số mọi người mà nói thì khoảng 8 tiếng là hợp lý, nhưng có một số người ngủ ít hơn 5 tiếng cũng không vấn đề gì, nhưng có một số người lại ngủ hơn 11 tiếng. Ngủ theo nhu cầu của bản thân, không cần thiết phải quan tâm tới dữ liệu, bởi ngay cả giấc ngủ chúng ta cũng đâu có hiểu rõ nó!

Vũ Phong