Tại sao tường đỏ và ngói vàng của Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh lại có tên là 'Tím'?

Tử Cấm Thành dùng màu đỏ và màu vàng, mặc dù màu tím không dùng được, nhưng lại gọi là Tử Cấm Thành (Tử là tím), tại sao?

Nhiều người thắc mắc tại sao không dùng chữ "xích" hay "hồng" (cùng có ý nghĩa màu đỏ) để đặt tên, mà lại dùng chữ "tử" mang màu sắc không hề liên quan như vậy!

Theo nghiên cứu, "tử" trong Tử Cấm Thành ở đây không chỉ màu sắc, mà chính là quyền uy và sự trang nghiêm.

Tử Cấm Thành có nghĩa là cấm địa của Hoàng cung. Màu tím tượng trưng cho tinh tú, ánh sáng của vì sao trên trời, chứ không phải màu tím đơn thuần như mọi người vẫn nghĩ.

Vậy tại sao tường thành trong Cố cung hầu hết đều mang màu đỏ? Vì màu đỏ hài hòa với vàng kim - màu của Hoàng gia Trung Quốc xưa. Tất cả phối lên một kinh thành xa hoa, tráng lệ, nổi bật nhất vùng đất kinh đô, đồng thời cũng không kém phần trang nghiêm, khiến người ta phải run sợ và khuất phục.

Ít ai biết rằng, "tử" trong Tử Cấm Thành còn mang ý nghĩa từ thành ngữ "tử khí đông lai".

Cách nói "tử khí đông lai" là thành ngữ xuất phát từ truyền thuyết về Lão Tử trước lúc đi qua Hàm Cốc quan, hay còn gọi là đèo Hàm Cốc. Khi đó, Doãn Hỉ nhìn thấy có luồng khí màu tím (tử khí) xuất hiện từ phía đông, biết rằng sẽ có thánh nhân qua đèo. Quả nhiên, Lão Tử cưỡi trâu xuất hiện ở phía đông. Người xưa cho rằng đây chính là dấu hiệu của vận may, cát tường. Từ đó người ta sử dụng "tử khí đông lai" để nói về sự may mắn.

Hàm Cốc quan là một đèo quan ải chiến lược, giữa tuyến đường chia tách thung lũng sông Hoàng Hà và Vị Hà - cái nôi của nền văn minh Trung Quốc và là nơi có kinh đô lâu đời qua nhiều đời Hoàng đế, Tây An. Nó nằm ở bờ phía nam sông Hoàng Hà, về phía đông của Ngạc Nhĩ Đa Tư ở đầu Đồng quan, Thiểm Tây.

Đồng thời, "tử" trong Tử Cấm Thành cũng là biểu tượng của sự trân quý, địa vị cao nhất của Hoàng cung.

Được biết, nguyên liệu có thành phần màu tím thời bấy giờ vô cùng đắt đỏ. Để nhuộm màu tím cho vải vóc phải qua nhiều công đoạn xử lý khó nhằn. Chính vì vậy, không phải ai cũng mua và mặc được quần áo màu tím. Thời bấy giờ, rất nhiều quan thần cấp cao lựa chọn màu tím vì nó tượng trưng cho địa vị cao sang, quyền quý và giàu có.

Do đó, cái tên Tử Cấm Thành không có ý nghĩa xuất phát từ màu sắc đơn thuần, cũng không vì thấy màu đẹp nên mới dùng đặt tên, mà hoàn toàn vì ngụ ý sâu xa hơn. Điều này thể hiện sự uyên bác, thâm sâu trong tư tưởng và kiến thức văn tự của người Trung Quốc xưa.

Sự hiện diện của Tử Cấm Thành là quyền lực tối thượng của Hoàng gia triều Minh - Thanh. Quy tắc vô cùng nghiêm ngặt nên bách tính thường dân khó có thể tiếp cận Hoàng cung. Chỉ một số văn võ đại quan có thể ra vào cung để thượng triều, bàn việc chính sự trọng đại.

Hồ Yên (TH)