Mỗi dịp cuối năm, đầu năm, mọi nhà đều đắm chìm trong không khí lễ hội, an lành, từ những chiếc đèn lồng đỏ treo trên đường phố cho đến những câu đối xuân treo trên xà ngang mỗi nhà, từng chi tiết đều thể hiện sự háo hức của mọi người đón chờ năm mới.
Trong lễ hội mùa xuân, người già và trẻ em ở nhà luôn mặc quần áo mới. Điều này không chỉ để làm đẹp mà còn là một kiểu tôn trọng và mong chờ một năm mới. Quần áo mới tượng trưng cho sự tạm biệt cái cũ và chào đón cái mới, có nghĩa là trong năm mới, những điều xui xẻo của cái cũ có thể được loại bỏ và một con người mới có thể được đón chào. Trẻ em mặc quần áo mới và mỉm cười rạng rỡ, trong khi người già nở nụ cười nhân hậu. Sự ấm áp và vui vẻ này là một trong những khung cảnh cảm động nhất của Lễ hội mùa xuân.
Khi nói đến ẩm thực, người dân chú trọng hơn đến việc “năm nào cũng có thừa”. Các món ăn trên bàn không chỉ phải phong phú, đa dạng mà còn tượng trưng cho sự may mắn. Vào thời điểm này, người chủ gia đình, đặc biệt là mẹ, thường cẩn thận lựa chọn hàng loạt nguyên liệu mang ý nghĩa đẹp đẽ để chuẩn bị một bữa tối thịnh soạn đêm giao thừa. Trong chuỗi phong tục này, có một phong tục không được chú ý nhưng lại mang đầy ý nghĩa sâu sắc - “thêm bát mới” trong ngày Tết. Phong tục này không chỉ liên quan đến ẩm thực mà còn hàm chứa những lời chúc tốt đẹp cho tương lai của năm mới.
“Thêm bát mới” có nghĩa là “thêm người mới” và gia đình sẽ thịnh vượng.
Trong suy nghĩ của thế hệ cũ, việc “thêm bát mới” trong dịp Tết Nguyên đán không chỉ là thay thế bộ đồ ăn cũ mà quan trọng hơn là thể hiện niềm hy vọng sâu sắc về một gia đình thịnh vượng, hạnh phúc. Bát đĩa là bộ đồ ăn không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, số lượng và chất lượng của chúng phản ánh trực tiếp sự thịnh vượng của gia đình. Vì vậy, mỗi dịp Tết đến, mẹ tôi luôn đặc biệt chọn vài bộ bát đĩa mới mang về nhà. Đây không chỉ là phần thưởng cho sự chăm chỉ trong năm qua mà còn là lời chúc tốt đẹp cho cuộc sống gia đình trong năm tới.
Theo quan điểm của thế hệ cũ, số bát tốt nhất là số chẵn, chẳng hạn như sáu, tám hoặc mười, vì trong văn hóa, số chẵn thường được coi là số tốt lành, tượng trưng cho sự hài hòa và hoàn hảo. Sự lựa chọn như vậy không chỉ phù hợp với thẩm mỹ của văn hóa truyền thống mà còn mang lại một tầm nhìn tốt đẹp cho tương lai của gia đình.
Tuy nhiên, việc chọn một chiếc bát mới không phải là ngẫu nhiên mà cần rất nhiều sự quan tâm. Trước hết, kết cấu của bát phải tuyệt vời, thường là sứ hoặc sứ xương. Những vật liệu này không chỉ bền mà còn đẹp và có thể làm nổi bật màu sắc, mùi vị và hương vị của món ăn. Thứ hai, hình dáng của bát phải đều đặn, các đường nét phải mượt mà, dễ sử dụng và vừa mắt. Quan trọng nhất, chiếc bát mới phải ở tình trạng hoàn hảo, không có một vết nứt hay tì vết nhỏ nhất.
Ngày nay, với sự thay đổi của thời thế, tuy nhiều phong tục truyền thống đã dần mai một nhưng tục lệ “thêm bát mới” vẫn được lưu giữ và truyền lại ở một số gia đình. Nó không chỉ là sự đổi mới về vật chất mà còn là sự truyền tải tinh thần và văn hóa. Trong nhịp sống hiện đại hối hả, những phong tục như vậy cho chúng ta cơ hội dừng lại, nhìn lại quá khứ, trân trọng hiện tại và hướng tới tương lai.
Trong năm mới, khi ngồi quanh bàn ăn đầy những bát đĩa mới và thưởng thức những món ăn ngon, chúng ta cũng có thể cảm nhận được tình thương sâu sắc của tổ tiên. Chúng ta hãy đổi mới trong khi kế thừa, và không bao giờ quên cội nguồn trong khi đổi mới. Hãy để phong tục “thêm bát mới” sâu rộng này tiếp tục tỏa sáng trong cuộc sống của chúng ta và trở thành sợi dây kết nối quá khứ và tương lai.
Minh Thanh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)