Câu hỏi tưởng chừng như không thể giải đáp này thực ra ẩn chứa những lý do sâu xa hơn, và những câu trả lời dưới đây có thể giúp chúng ta khám phá bí ẩn này.
Ông Tăng Sĩ Cường, bậc thầy về Trung Quốc học, từng nói: "Mối quan hệ giữa người với người đều được hình thành dựa trên nhận thức và địa vị của chính họ". Đôi khi chúng ta bị người khác ghét vì nhận thức và địa vị của họ khác với chúng ta.
1. Thiên kiến nhận thức: “Bạn” mà người khác nhìn thấy không phải là con người thật của bạn
Nam Hoài Cẩn, một bậc thầy về Trung Quốc học, người đã dành cả cuộc đời để nghiên cứu bản chất con người và triết lý nhân sinh, từng nói: "Con người thường chỉ thấy những gì họ muốn thấy và nghe những gì họ muốn nghe". Khi người khác nảy sinh ác cảm vô cớ với chúng ta, rất có thể là do thiên kiến nhận thức. Trên mạng xã hội, chúng ta thường thấy những người nổi tiếng bị một số cư dân mạng ghét bỏ một cách bất công. Trên thực tế, những cư dân mạng này thường chỉ nhìn nhận người nổi tiếng thông qua những bài báo một chiều hoặc bình luận của người khác, mà không thực sự thấu hiểu họ.
Ví dụ, nếu lời phát biểu của người nổi tiếng trong một cuộc phỏng vấn bị cắt xén khỏi ngữ cảnh, một số cư dân mạng có thể lấy đó làm cơ sở để cho rằng họ có trí tuệ cảm xúc thấp và tính cách kém, dẫn đến sự ghét bỏ. Điều tương tự cũng đúng trong cuộc sống: ai đó có thể nảy sinh định kiến với chúng ta chỉ vì trang phục của chúng ta không đáp ứng tiêu chuẩn thẩm mỹ của họ, cho rằng chúng ta có gu thẩm mỹ kém và sau đó ghét bỏ chúng ta. Sự ghét bỏ này, dựa trên nhận thức phiến diện, không liên quan gì đến con người thật của chúng ta.
2. Xung đột lợi ích: Tâm lý từ chối do cảm giác bị đe dọa
Như câu nói xưa, "Thế gian xô bồ, tất cả đều vì lợi nhuận". Khi chúng ta có xung đột lợi ích với người khác, dù bề ngoài có vẻ êm ả, nhưng sự cạnh tranh và xa lánh nội tâm vẫn có thể âm thầm gia tăng. Trong các cuộc thảo luận nơi làm việc trên mạng, nhiều người chia sẻ trải nghiệm bị đồng nghiệp nhắm đến và ghét bỏ một cách khó hiểu.
Năng lực làm việc và thành tích nổi bật của một số cá nhân có thể khiến các đồng nghiệp khác cảm thấy bị đe dọa. Tuy bề ngoài họ có vẻ lịch sự, nhưng sự ghen tị và oán giận bên trong họ có thể bộc lộ qua những chuyện nhỏ nhặt, chẳng hạn như cố tình bác bỏ ý kiến của bạn trong các cuộc thảo luận nhóm hoặc nói xấu bạn trước mặt cấp trên. Sự oán giận này xuất phát từ xung đột lợi ích, xuất phát từ mong muốn bảo vệ lợi ích của đối phương và nỗi sợ bị đe dọa.
3. Sự khác biệt về giá trị: Các nguyên tắc khác nhau không thể đồng nhất
Nhà văn Haruki Murakami từng nói: "Không phải tất cả cá đều bơi chung một biển". Mỗi người đều có những giá trị riêng, và khi những giá trị này quá khác biệt, xung đột và bất đồng dễ dàng nảy sinh. Như câu nói "Ngưu tầm ngưu, mã tầm mã". Trong một nhóm, nếu giá trị của chúng ta không đồng nhất với những người khác, sẽ rất khó để được chấp nhận.
Minh Thanh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)