Tại sao lăng mộ Tần Thủy Hoàng vẫn chưa được khai quật? Kết quả quét của các chuyên gia hé lộ mối nguy hiểm tiềm ẩn

Trên thực tế, các nhà khảo cổ vẫn luôn kinh ngạc về nó bởi vì nó ẩn chứa những bí mật và nguy hiểm bất thường. Tại sao ngôi mộ này vẫn khó khai quật?

Người ta hiểu rằng vào năm 247 TCN, ngay sau khi lên ngôi ở tuổi 13, Tần Thủy Hoàng đã bắt đầu xây dựng lăng mộ của riêng mình, đánh dấu sự khởi đầu của dự án xây dựng kéo dài 39 năm cho kỳ quan thứ tám của thế giới. Theo "Sử Ký", Tần Thủy Hoàng đã huy động hơn 700.000 người tham gia xây dựng lăng mộ.

Lăng mộ Tần Thủy Hoàng nằm dưới chân núi Ly Sơn ở phía bắc, thuộc huyện Lâm Đồng, thành phố Tây An, tỉnh Thiểm Tây, cách thành phố khoảng 35 km. Toàn bộ khu vực lăng mộ có tổng diện tích 56,25 km², tương đương với diện tích của gần 80 Tử Cấm Thành. Lăng mộ có hình chữ nhật, chu vi hơn 1.700 mét. Gò mộ cao khoảng 51 mét, chu vi đáy khoảng 1.700 mét, thể hiện quy mô to lớn của nó.

Vị trí chính xác của lăng mộ cũng được lựa chọn cẩn thận. Theo nguyên tắc phong thủy cổ xưa, vị trí của lăng mộ Tần Thủy Hoàng được chọn ở chân phía bắc của núi Ly Sơn, phù hợp với lý tưởng "lấy núi Ly Sơn làm lưng, mặt hướng về sông Vị Hà". Năm 210 TCN, Tần Thủy Hoàng qua đời khi đang du ngoạn, thúc đẩy việc xây dựng lăng mộ được đẩy nhanh, và chính thức hoàn thành vào năm 208 TCN, năm thứ hai triều đại Tần Nhị Thế.

Theo "Sử ký Tần Thủy Hoàng", nội thất bên trong Lăng mộ Tần Thủy Hoàng vô cùng phức tạp. Thủy ngân được sử dụng để tượng trưng cho sông, hồ và biển trong phòng mộ, cùng với nỏ và tên được giấu kín. Đồ tùy táng rất phong phú và đa dạng. Hơn nữa, truyền thuyết kể rằng để bảo vệ lăng mộ khỏi bọn cướp bóc, Tần Thủy Hoàng đã ra lệnh xử tử tất cả công nhân xây dựng sau khi hoàn thành để đảm bảo bí mật của lăng mộ.

Từ đầu thế kỷ 20, Lăng mộ Tần Thủy Hoàng dần dần lọt vào tầm ngắm của các nhà khảo cổ học hiện đại. Vào tháng 3 năm 1974, một cơ hội tình cờ đã thay đổi số phận của Lăng mộ Tần Thủy Hoàng. Một số nông dân đã vô tình phát hiện ra một số mảnh gốm vỡ khi đào một cái giếng cách Lăng mộ Tần Thủy Hoàng khoảng 1,5 km. Phát hiện này đã thu hút sự chú ý của các nhà khảo cổ học, và các cuộc khai quật khảo cổ sau đó đã phát hiện ra Hố Chiến Binh và Ngựa Đất Nung thời Tần, gây chấn động thế giới.

Việc phát hiện ra các hố chôn cất Đội quân Đất nung đã cung cấp tư liệu vô giá cho việc nghiên cứu lịch sử, quân sự và nghệ thuật triều đại nhà Tần. Với những hình tượng sống động như thật, kỹ thuật thủ công tinh xảo và quy mô hoành tráng, Đội quân Đất nung thời Tần được ca ngợi là di sản văn hóa thế giới. Sau đó, các nhà khảo cổ học đã tăng cường nỗ lực khai quật khu vực xung quanh Lăng mộ của Hoàng đế Tần Thủy Hoàng. Đến những năm 1980, hơn 400 hố chôn cất đã được phát hiện, chứa nhiều loại chiến binh đất nung, xe ngựa bằng đồng, chiến binh mặc áo giáp bằng đá và tượng nhào lộn.

Ngoài đội quân đất nung, các nhà khảo cổ còn phát hiện ra các công trình bảo vệ xung quanh Lăng Tần Thủy Hoàng, bao gồm hào nước, tường thành ngoài và trong, cũng như nhiều hố chôn cất và địa điểm tế lễ. Những phát hiện này cho thấy Lăng Tần Thủy Hoàng không chỉ đơn thuần là một lăng mộ, mà là một hệ thống lăng mộ rộng lớn và phức tạp. Điều đáng chú ý là mặc dù đã có nhiều công trình khảo cổ học được tiến hành ở các khu vực bên ngoài Lăng, các nhà khảo cổ vẫn thận trọng đối với phần chính của lăng mộ, tức chính cung điện ngầm của Tần Thủy Hoàng, và các cuộc khai quật quy mô lớn vẫn chưa được tiến hành.

Khi công nghệ khảo cổ học tiếp tục phát triển, các nhà khoa học đang ngày càng hiểu sâu hơn về Lăng mộ Tần Thủy Hoàng. Tuy nhiên, càng tìm hiểu, các chuyên gia càng nhận ra những nguy hiểm và thách thức mà nó mang lại. Một trong những mối quan tâm hàng đầu là sự hiện diện của ô nhiễm thủy ngân đã được ghi nhận. Theo Sử ký Đại Sử ký, "thủy ngân tượng trưng cho hàng trăm con sông và biển" bên trong Lăng mộ, cho thấy khả năng tồn tại một lượng lớn thủy ngân.

Đầu những năm 1980, các chuyên gia khảo cổ đã lấy mẫu và phân tích đất xung quanh Lăng Tần Thủy Hoàng và phát hiện hàm lượng thủy ngân thực sự cao bất thường, vượt xa mức tiêu chuẩn của đất thông thường. Điều này đã khẳng định độ tin cậy của các ghi chép lịch sử, nhưng cũng đặt ra một vấn đề nghiêm trọng. Nếu khai quật bừa bãi, không chỉ có thể gây ngộ độc thủy ngân cho người dân mà còn gây ô nhiễm môi trường trên diện rộng.

Sự phức tạp và bất ổn định của cấu trúc lăng mộ cũng là những yếu tố cần cân nhắc quan trọng. Khoảng năm 2002, các nhà khảo cổ đã tiến hành khảo sát sơ bộ Lăng mộ Tần Thủy Hoàng bằng các công nghệ dò tìm không phá hủy như radar địa chất và sóng điện từ. Họ phát hiện ra một cấu trúc bên trong cực kỳ phức tạp, với nhiều lớp buồng và lối đi. Hơn nữa, do tuổi đời đã cao, những cấu trúc ngầm này có thể đã trở nên cực kỳ bất ổn, có khả năng sụp đổ nếu khai quật không đúng cách.

Các chuyên gia cũng lo ngại về khả năng tồn tại bẫy và thiết bị bên trong lăng mộ. Sách "Sử Ký" đề cập rằng lăng mộ Tần Thủy Hoàng "có các đặc điểm thiên văn ở trên, các đặc điểm địa lý ở dưới... và được bảo vệ bằng các thiết bị cơ khí", cho thấy lăng mộ được trang bị nhiều cơ chế chống trộm. Khoảng năm 2010, bằng cách sử dụng các kỹ thuật hiện đại như chụp cộng hưởng từ hạt nhân (MRI), các nhà khoa học đã phát hiện ra các vùng phản ứng kim loại bất thường bên trong lăng mộ, có thể là tàn tích của các thiết bị cổ đại. Nếu những thiết bị này vẫn còn hoạt động, việc khai quật bừa bãi có thể kích hoạt chúng, gây nguy hiểm cho sự an toàn của các nhà khảo cổ học và tính toàn vẹn của các di tích văn hóa.

Cuối cùng, những hạn chế của công nghệ bảo tồn hiện tại cũng là một vấn đề thực tế. Khai quật khảo cổ không chỉ là việc phát hiện các hiện vật; quan trọng hơn, đó là việc bảo vệ và phục hồi chúng. Hiện tại, vẫn còn thiếu các phương pháp bảo tồn hiệu quả cho các hiện vật hữu cơ kích thước lớn (như vải lụa và đồ gỗ) có thể được khai quật. Khi tiếp xúc với không khí, những hiện vật này có thể nhanh chóng bị hư hỏng, gây ra thiệt hại không thể khắc phục.

Hơn nữa, việc sử dụng công nghệ quét cộng hưởng từ hạt nhân (NMR) đã cho phép các nhà khoa học hiểu rõ hơn về nội thất Lăng mộ Tần Thủy Hoàng mà không cần phải khai quật. Các bản quét đã tiết lộ nhiều cấu trúc và vật liệu bất thường bên trong lăng mộ, tiềm ẩn nguy cơ gây hại. Điều này càng củng cố quyết tâm của các học giả trong việc kiềm chế khai quật, cố gắng tối đa hóa thông tin mà không làm hỏng các hiện vật.

Dù có được khai quật toàn bộ hay không, Lăng mộ Tần Thủy Hoàng vẫn sẽ tiếp tục làm say đắm thế giới bởi vẻ đẹp huyền bí và tráng lệ, khơi nguồn cảm hứng cho sự chiêm nghiệm và khám phá nền văn minh cổ đại. Với công nghệ hiện đại và các khái niệm bảo tồn, giá trị của lăng mộ hoàng gia trường tồn này sẽ được bảo tồn và lưu truyền tốt hơn.

T. Tâm (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)