Danh mục

Tại sao lại gọi là lịch âm? Lịch âm bắt nguồn từ đâu?

Chủ nhật, 09/02/2025 16:01

Lịch âm, một hệ thống đo thời gian dựa trên chu kỳ mặt trăng, gắn liền sâu sắc với văn hóa phương Đông và các lễ hội truyền thống, đặc biệt là Tết Nguyên Đán – thời điểm chuyển giao năm mới, tượng trưng cho sự đoàn viên và khởi đầu may mắn. Tuy nhiên, ít ai biết được nguồn gốc thực sự của lịch âm.

Nguồn gốc từ chu kỳ mặt trăng

Lịch âm thuần túy dựa trên chu kỳ tròn khuyết của mặt trăng. Người xưa quan sát và nhận thấy mặt trăng trải qua một chu kỳ tròn khuyết đều đặn, trung bình khoảng 29,53 ngày. Khoảng thời gian này được dùng làm đơn vị thời gian gọi là "tháng", với tháng đủ 30 ngày và tháng thiếu 29 ngày.

Một năm âm lịch gồm 12 tháng, tương ứng với khoảng 354 hoặc 355 ngày. Tuy nhiên, đây chỉ là lịch âm thuần túy, không hoàn toàn phản ánh sự thay đổi của các mùa trong năm.

Lịch âm không phải bắt nguồn từ Trung Hoa

lịch âm, nguồn gốc của lịch âm, Tết Nguyên Đán

Nguồn gốc của lịch âm là gì? (Ảnh minh hoạ)

Nhiều người lầm tưởng lịch âm bắt nguồn từ Trung Hoa. Tuy nhiên, các nhà khảo cổ học đã chứng minh nền văn minh Sumer, phát triển bên cạnh sông Tigris (Iraq ngày nay) cách đây hơn 6000 năm, đã biết làm lịch dựa vào chu kỳ mặt trăng. Đế quốc La Mã trước thời Julius Caesar cũng sử dụng loại lịch âm này.

Giáo sư Trần Ngọc Thêm trong cuốn "Cơ sở văn hóa Việt Nam" cũng khẳng định lịch âm phát sinh từ vùng văn hóa Lưỡng Hà, dựa trên chuyển động của mặt trăng với chu kỳ 29,53 ngày, tạo thành một năm có 354 ngày.

Việt Nam không hề sử dụng lịch âm thực sự

Việt Nam hiện đang sử dụng âm dương lịch, chứ không phải âm lịch thuần túy. Sự khác biệt nằm ở việc điều chỉnh để lịch phù hợp với chu kỳ thay đổi thời tiết trong năm.

Một năm âm lịch ngắn hơn khoảng 10-11 ngày so với chu kỳ thời tiết (khoảng 364 ngày). Để khắc phục điều này, người xưa đã bổ sung thêm một "tháng nhuận" vào năm thứ ba, tạo thành năm có 13 tháng và 384 hoặc 385 ngày.

Thực chất, việc thêm tháng nhuận là cách kết hợp giữa âm lịch và dương lịch. Bởi chu kỳ thời tiết thay đổi nóng lạnh phụ thuộc vào sự vận động của Trái Đất quanh Mặt Trời, vốn là cơ sở của dương lịch. Do đó, âm dương lịch là sự kết hợp tinh tế giữa hai hệ thống đo thời gian, giúp lịch vừa gắn liền với chu kỳ mặt trăng, vừa phản ánh chính xác sự thay đổi của các mùa.

lịch âm, nguồn gốc của lịch âm, Tết Nguyên Đán

(Ảnh minh hoạ)

Tết Nguyên Đán, hay còn gọi là Tết Cả, Tết Ta, Tết Âm lịch, Tết cổ truyền, là ngày lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt. Từ "Nguyên đán" có nghĩa là "bữa sáng đầu tiên của năm mới".

Giáo sư Trần Ngọc Thêm giải thích rằng, trong nền văn minh nông nghiệp lúa nước, việc canh tác phụ thuộc lớn vào thiên nhiên. Do đó, người xưa đã chia một năm thành 24 tiết khí để tiện tính toán chu kỳ gieo gặt. Tiết khởi đầu của chu kỳ canh tác, tức Tiết Nguyên đán, trở thành ngày lễ quan trọng nhất.

Quốc gia nào duy nhất ở châu Á bỏ Tết Nguyên Đán

Nhật Bản là quốc gia châu Á duy nhất đã bỏ Tết Nguyên Đán truyền thống. Thay vào đó, người Nhật đón Tết dương lịch (Ganjitsu) vào ngày 1/1, trùng với ngày đầu năm theo lịch Gregorian.

Tuy không còn tổ chức Tết Nguyên Đán, các tục lệ và lễ hội truyền thống vẫn được người Nhật duy trì trong dịp Tết dương lịch, như múa sư tử, treo đèn lồng đỏ, nấu các món ăn truyền thống và tổ chức diễu hành kỷ niệm.

Lịch âm, với nguồn gốc từ các nền văn minh cổ đại, đã trải qua quá trình phát triển và biến đổi để phù hợp với văn hóa và điều kiện tự nhiên của từng quốc gia. Dù có những thay đổi, giá trị văn hóa và ý nghĩa tinh thần của lịch âm vẫn được lưu giữ và trân trọng, đặc biệt trong các dịp lễ hội truyền thống như Tết Nguyên Đán.

Thu Hà (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/tai-sao-lai-go.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/tai-sao-lai-goi-la-lich-am-lich-am-bat-nguon-tu-dau-vz114216.html

Tin được quan tâm

Năm 2025: Xóa bỏ Sổ đỏ hộ gia đình, người dân phải đi đổi sang mẫu mới nếu không bị phạt 20 triệu đồng, có đúng không?

Nhiều người thắc mắc: Sổ đỏ hộ gia đình có phải đổi lại theo luật mới không?
Kiến thức 2 ngày, 9 giờ trước

Vài tháng tới, Việt Nam sẽ có sân vận động đạt chuẩn quốc tế?

Sân vận động này có tổng mức đầu tư trên 535 tỷ đồng, diện tích hơn 15ha, với sức chứa 22.000 chỗ ngồi.
Kiến thức 2 ngày, 12 giờ trước

Hạn mức rút tiền qua thẻ ATM thay đổi: Một ngày, người dân được rút tối đa bao nhiêu tiền?

Người dùng cần lưu ý thay đổi về thẻ ATM để việc rút tiền được diễn ra suôn sẻ.
Đời sống số 1 ngày, 10 giờ trước

Loài cây trồng bạt ngàn ở Việt Nam có lá chứa vàng thật, cứ cô đặc lá là ra vàng?

Đây là loại cây thân gỗ lớn và điều khiến các nhà khoa học ngạc nhiên là ở gần những nơi có cây này phát...
Kiến thức 2 ngày, 13 giờ trước

Năm 2025, sang tên xe máy không cần chủ cũ chỉ cần loại giấy tờ này

Sang tên xe máy không cần chủ cũ được thực hiện theo 4 bước chi tiết dưới đây.
Kiến thức 2 ngày, 2 giờ trước

Trái đất còn tồn tại được bao nhiêu năm nữa?

Tuổi thọ của Trái Đất là một vấn đề khoa học phức tạp liên quan đến nhiều lĩnh vực bao gồm thiên văn học, địa...
Kiến thức 3 ngày, 18 giờ trước

Tin cùng mục

Tử vi ngày 18/4/2025 của 12 con giáp: Tuổi Tý có quý nhân giúp đỡ, Sửu phải đối mặt với nhiều chuyện đau đầu

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 18/4/2025.
Đời sống số 2 giờ, 42 phút trước

Kể từ bây giờ, có 1 lỗi vi phạm giao thông nhiều người hay mắc phải có thể bị phạt tới 150 triệu đồng

Hành vi tự ý thay đổi kết cấu xe ô tô sai quy định sẽ bị phạt tiền từ 65 - 75 triệu đồng đối...
Kiến thức 2 giờ, 12 phút trước

Xây nhà trên đất của bố mẹ vợ, tài sản phân chia ra sao sau khi ly hôn?

Một thực tế không hiếm gặp trong đời sống hôn nhân hiện đại là việc vợ chồng xây dựng nhà trên mảnh đất thuộc quyền...
Kiến thức 3 giờ, 18 phút trước

Chỉ cần đặt một củ gừng bên cạnh gối trước khi ngủ bạn sẽ bất ngờ vì những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe cả nam và nữ

Chỉ với một gói gừng đặt bên cạnh gối khi ngủ, bạn sẽ bất ngờ vì tác dụng tuyệt vời mà nó mang lại. Gừng...
Làm sao 3 giờ, 19 phút trước

Những trường hợp nào nghỉ làm, người lao động vẫn được hưởng nguyên lương theo quy định?

Bộ luật Lao động 2019, Nghị định 145/2020/NĐ-CP, Luật An toàn vệ sinh lao động có hiệu lực đã bổ sung một số trường hợp...
Kiến thức 3 giờ, 19 phút trước

Tỉnh duy nhất ở Việt Nam chỉ có dấu sắc trong tên?

Cùng với sự trù phú của thiên nhiên, đặc điểm khí hậu mát mẻ đã giúp tỉnh này thu hút lượng lớn du khách đến...
Kiến thức 3 giờ, 20 phút trước

Tin mới cập nhật

Tôi thấy rằng những cặp đôi có mối quan hệ tốt đẹp thường có cuộc sống hôn nhân rất đơn giản, họ chỉ làm 4 điều này

Tôi đã gặp vợ chồng người bạn của mình cách đây vài ngày. Thật đáng ghen tị khi thấy họ vẫn yêu nhau như ngày...
Tâm sự 3 giờ, 56 phút trước

Việt Nam mọc đầy một loại lá là 'nhân sâm cho người nghèo' giàu dinh dưỡng hơn cả sữa nhưng ít ai biết ăn

Loại lá này mang xào tỏi tạo thành một món ăn đơn giản, nhanh gọn nhưng đầy dinh dưỡng. Kết hợp với tỏi giúp tăng...
Chăm sóc sức khỏe 3 giờ, 20 phút trước

Mặc dù Hòa Thân là 'đại tham quan' nhưng ông đã làm một việc tốt mà nhiều thế hệ sau sẽ ghi nhớ, ngày nay chúng ta vẫn được hưởng lợi từ nó

Dù là đại tham quan khét tiếng thời Càn Long, Hòa Thân lại có một đóng góp văn hóa ít ai ngờ đến đó là...
Hồ sơ tư liệu 3 giờ, 21 phút trước

Gần 1 tháng nữa, người dân phải dùng sang Căn cước không được dùng Căn cước công dân, đúng không?

Thông tin từ 15/5/2025 người dân buộc phải cấp đổi căn cước công dân sang căn cước là không đúng. Chỉ ai chủ động muốn...
Kiến thức 4 giờ, 56 phút trước

Mua xe gầm cao nào tầm giá 500 triệu đồng?

Bài toán lựa chọn xe gầm cao với ngân sách 500 triệu đồng đang ngày càng trở nên hấp dẫn người tiêu dùng Việt. Trong...
Đi gì 4 giờ, 19 phút trước

Đăng ký nguyện vọng lớp 10 ở Hà Nội năm 2025: 6 lưu ý quan trọng giúp tăng cơ hội đỗ

Năm nay, Hà Nội vẫn chia các trường THPT thành 12 khu vực tuyển sinh. Thí sinh có hộ khẩu thường trú ở khu vực...
Tin trong ngày 6 giờ, 1 phút trước

Thiều Bảo Trâm đi thử váy cưới, chuyện thật hay đùa?

Thiều Bảo Trâm đã để lại dòng chia sẻ đầy lấp lửng "I'm ready" khiến netizen không khỏi tò mò.
Chuyện làng sao 6 giờ, 3 phút trước

Mẹo hay: Làm theo cách này sẽ biết ngay tài khoản Zalo của bạn có đang bị đọc trộm tin nhắn không

Thử kiểm tra xem Zalo của bạn có bị đọc trộm tin nhắn không bằng những cách sau.
Làm sao 6 giờ, 3 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ sáu ngày 18/4, tức ngày 21 tháng 3 âm lịch?

Con người là sản phẩm của thiên nhiên và cũng chịu ảnh hưởng của thời điểm, địa điểm mà con người thích hợp. Ngày 18...
Đời sống số 7 giờ, 12 phút trước

Kể từ bây giờ: Trường hợp nào đi xe máy lên vỉa hè không bị phạt 6 triệu đồng?

Theo Nghị định 168/2024 của Chính phủ, mức phạt đối với hành vi điều khiển xe máy lên vỉa hè đã tăng nặng so với...
Kiến thức 7 giờ, 18 phút trước