Danh mục

Tại sao lại gọi là lịch âm? Lịch âm bắt nguồn từ đâu?

Chủ nhật, 09/02/2025 16:01

Lịch âm, một hệ thống đo thời gian dựa trên chu kỳ mặt trăng, gắn liền sâu sắc với văn hóa phương Đông và các lễ hội truyền thống, đặc biệt là Tết Nguyên Đán – thời điểm chuyển giao năm mới, tượng trưng cho sự đoàn viên và khởi đầu may mắn. Tuy nhiên, ít ai biết được nguồn gốc thực sự của lịch âm.

Nguồn gốc từ chu kỳ mặt trăng

Lịch âm thuần túy dựa trên chu kỳ tròn khuyết của mặt trăng. Người xưa quan sát và nhận thấy mặt trăng trải qua một chu kỳ tròn khuyết đều đặn, trung bình khoảng 29,53 ngày. Khoảng thời gian này được dùng làm đơn vị thời gian gọi là "tháng", với tháng đủ 30 ngày và tháng thiếu 29 ngày.

Một năm âm lịch gồm 12 tháng, tương ứng với khoảng 354 hoặc 355 ngày. Tuy nhiên, đây chỉ là lịch âm thuần túy, không hoàn toàn phản ánh sự thay đổi của các mùa trong năm.

Lịch âm không phải bắt nguồn từ Trung Hoa

lịch âm, nguồn gốc của lịch âm, Tết Nguyên Đán

Nguồn gốc của lịch âm là gì? (Ảnh minh hoạ)

Nhiều người lầm tưởng lịch âm bắt nguồn từ Trung Hoa. Tuy nhiên, các nhà khảo cổ học đã chứng minh nền văn minh Sumer, phát triển bên cạnh sông Tigris (Iraq ngày nay) cách đây hơn 6000 năm, đã biết làm lịch dựa vào chu kỳ mặt trăng. Đế quốc La Mã trước thời Julius Caesar cũng sử dụng loại lịch âm này.

Giáo sư Trần Ngọc Thêm trong cuốn "Cơ sở văn hóa Việt Nam" cũng khẳng định lịch âm phát sinh từ vùng văn hóa Lưỡng Hà, dựa trên chuyển động của mặt trăng với chu kỳ 29,53 ngày, tạo thành một năm có 354 ngày.

Việt Nam không hề sử dụng lịch âm thực sự

Việt Nam hiện đang sử dụng âm dương lịch, chứ không phải âm lịch thuần túy. Sự khác biệt nằm ở việc điều chỉnh để lịch phù hợp với chu kỳ thay đổi thời tiết trong năm.

Một năm âm lịch ngắn hơn khoảng 10-11 ngày so với chu kỳ thời tiết (khoảng 364 ngày). Để khắc phục điều này, người xưa đã bổ sung thêm một "tháng nhuận" vào năm thứ ba, tạo thành năm có 13 tháng và 384 hoặc 385 ngày.

Thực chất, việc thêm tháng nhuận là cách kết hợp giữa âm lịch và dương lịch. Bởi chu kỳ thời tiết thay đổi nóng lạnh phụ thuộc vào sự vận động của Trái Đất quanh Mặt Trời, vốn là cơ sở của dương lịch. Do đó, âm dương lịch là sự kết hợp tinh tế giữa hai hệ thống đo thời gian, giúp lịch vừa gắn liền với chu kỳ mặt trăng, vừa phản ánh chính xác sự thay đổi của các mùa.

lịch âm, nguồn gốc của lịch âm, Tết Nguyên Đán

(Ảnh minh hoạ)

Tết Nguyên Đán, hay còn gọi là Tết Cả, Tết Ta, Tết Âm lịch, Tết cổ truyền, là ngày lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt. Từ "Nguyên đán" có nghĩa là "bữa sáng đầu tiên của năm mới".

Giáo sư Trần Ngọc Thêm giải thích rằng, trong nền văn minh nông nghiệp lúa nước, việc canh tác phụ thuộc lớn vào thiên nhiên. Do đó, người xưa đã chia một năm thành 24 tiết khí để tiện tính toán chu kỳ gieo gặt. Tiết khởi đầu của chu kỳ canh tác, tức Tiết Nguyên đán, trở thành ngày lễ quan trọng nhất.

Quốc gia nào duy nhất ở châu Á bỏ Tết Nguyên Đán

Nhật Bản là quốc gia châu Á duy nhất đã bỏ Tết Nguyên Đán truyền thống. Thay vào đó, người Nhật đón Tết dương lịch (Ganjitsu) vào ngày 1/1, trùng với ngày đầu năm theo lịch Gregorian.

Tuy không còn tổ chức Tết Nguyên Đán, các tục lệ và lễ hội truyền thống vẫn được người Nhật duy trì trong dịp Tết dương lịch, như múa sư tử, treo đèn lồng đỏ, nấu các món ăn truyền thống và tổ chức diễu hành kỷ niệm.

Lịch âm, với nguồn gốc từ các nền văn minh cổ đại, đã trải qua quá trình phát triển và biến đổi để phù hợp với văn hóa và điều kiện tự nhiên của từng quốc gia. Dù có những thay đổi, giá trị văn hóa và ý nghĩa tinh thần của lịch âm vẫn được lưu giữ và trân trọng, đặc biệt trong các dịp lễ hội truyền thống như Tết Nguyên Đán.

Thu Hà (Theo Thuơng Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/tai-sao-lai-go.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/tai-sao-lai-goi-la-lich-am-lich-am-bat-nguon-tu-dau-vz114216.html

Tin được quan tâm

Người sinh năm này sẽ bị phạt đến 500.000 đồng và tạm dừng toàn bộ giao dịch ngân hàng nếu không làm lại CCCD

Việc sử dụng thẻ CCCD hết hạn sẽ bị xử phạt hành chính và tạm dừng toàn bộ giao dịch ngân hàng.
Kiến thức 3 ngày, 19 giờ trước

Thẻ bảo hiểm y tế giấy cũ sẽ hết hiệu lực sau ngày 31/5, người dân cần làm gì để khám chữa bệnh?

Từ ngày 1/6 tới đây, người dân cần chuyển sang sử dụng thẻ bảo hiểm y tế trên ứng dụng VssID, VNeID khi đi khám...
Kiến thức 3 ngày, 1 giờ trước

Từ 1/6/2025, ai khám chữa bệnh bằng BHYT hết sức lưu ý quy định này kẻo mất quyền lợi

Ngày 26/3/2025, Bảo hiểm xã hội Việt Nam ban hành Công văn 168/BHXH-QLT về việc sử dụng phôi thẻ BHYT. Theo đó, từ ngày 1/6/2025,...
Tin trong ngày 2 ngày, 22 giờ trước

Từ 1/1/2026, dự kiến sẽ áp dụng bảng giá đất mới, có 3 trường hợp người dân bị ảnh hưởng trực tiếp là ai?

Kể từ ngày 1/1/2026, sau khi chính thức áp dụng bảng giá đất mới tiệm cận với giá thị trường, chắc chắn sẽ có những...
Kiến thức 2 ngày, 19 giờ trước

Có nên dùng mỡ để thay thế dầu ăn? Một loại mỡ được khuyên nên sử dụng nhưng ít người Việt dùng

Giữa bối cảnh hàng trăm tấn dầu ăn bị làm giả tràn lan trên thị trường, người tiêu dùng Việt đang phải đối mặt với...
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Năm 2025, dù không có tên trong di chúc nhưng người này vẫn được hưởng thừa kế, đó là ai?

Theo quy định, những trường hợp dưới đây, nếu người để lại di sản không cho họ thừa kế thì luật pháp vẫn bảo vệ...
Kiến thức 3 ngày, 1 giờ trước

Tin cùng mục

Tử vi ngày 9/5/2025 của 12 con giáp: Tuổi Tý thu hút tài lộc, Hợi có bước tiến lớn trong sự nghiệp

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 9/5/2025.
Đời sống số 13 giờ, 10 phút trước

Nếu trẻ em đã ở độ tuổi ba mươi mà vẫn chưa tìm được bạn đời, điều này cho thấy hai thực tế về gia đình

Nếu con cái trong gia đình đó đã ngoài ba mươi và vẫn chưa tìm được bạn đời, phản ứng đầu tiên của bạn sẽ...
Đời sống số 13 giờ, 23 phút trước

Tuổi thọ trung bình của người Đức là 80,4 năm. Bí quyết sống lâu của họ là gì?

Đức là một trong những quốc gia có tuổi thọ trung bình cao nhất ở Châu Âu. Theo dữ liệu của Ngân hàng Thế giới,...
Kiến thức 13 giờ, 23 phút trước

Câu tục ngữ cổ “Bạn không thể ngủ khi đầu quay về hướng tây và chân quay về hướng đông”, câu này có nghĩa là gì? Đi về phía tây có thực sự tệ không?

Khi xây nhà ở vùng nông thôn, người ta thường hướng nhà về hướng bắc và hướng nam. Những ngôi nhà hướng về phía bắc...
Kiến thức 13 giờ, 24 phút trước

Chọn thời điểm nghỉ hưu trước tuổi như thế nào để được hưởng 75% lương hưu?

Nghỉ hưu trước tuổi đang trở thành một lựa chọn được nhiều người lao động quan tâm, đặc biệt là những người thuộc diện tinh...
Tin trong ngày 14 giờ, 30 phút trước

Việt Nam sắp có tòa tháp chọc trời cao bậc nhất khu vực Đông Nam Á được xây ở vị trí rất đặc biệt

Công trình chọc trời này gồm 108 tầng, dự kiến cao hơn kỷ lục của Landmark 81 và nằm trong top tòa tháp cao bậc...
Tin trong ngày 14 giờ, 32 phút trước

Tin mới cập nhật

Sao Việt 9/5: Ngọc Trinh bị bắt gặp mặc đồ bộ giá rẻ bèo đi làm; Ca sĩ Quang Lê đáp trả khi bị chê hát dở

Tin sao Việt 9/5/2025: Ngọc Trinh cho biết nếu ai thân thiết đều biết cô hay mặc đồ bộ đi làm. Khi livestream, Quang Lê...
Chuyện làng sao 41 phút trước

Nó là loại cỏ ở quê có hương thơm hơn cả nước hoa, ngậm một lá có thể khử mùi hôi, thực sự là loại rau rừng tốt nhất

Cỏ Hoắc Hương – một loại thảo dược cực kỳ quý trong y học cổ truyền và được mệnh danh là “rau rừng thơm hơn...
Kiến thức 44 phút trước

Hàng triệu người đón tin vui: Sẽ được hưởng thêm một quyền lợi đặc biệt theo quy định mới nhất của Luật Đất đai

Theo quy định mới của Luật Đất đai 2024, sổ đỏ thửa đất của hộ gia đình sẽ ghi đầy đủ tên thành viên có...
Kiến thức 45 phút trước

Đây là trường hợp duy nhất con đẻ bị truất quyền thừa kế khi cha mẹ mất, là ai?

Hiện nay, nhiều người vẫn lầm tưởng rằng nếu thuộc hàng thừa kế thì chắc chắn mình sẽ được hưởng di sản. Nhưng theo quy...
Kiến thức 45 phút trước

Cảnh báo thủ đoạn lừa đảo mới: Mạo danh công an, cán bộ tuyển sinh để lừa tiền, phụ huynh hết sức lưu ý!

Công an vừa đưa ra cảnh báo về một thủ đoạn lừa đảo mới, cực kỳ tinh vi, nhắm vào sự thiếu cảnh giác của...
Làm sao 45 phút trước

Việt Nam xuất hiện loại gỗ quý như 'kim cương rừng', khách từng trả giá gần 250 tỷ đồng/kg chủ vẫn không bán

Giữ khối gỗ quý trong nhà nhiều thập kỷ, người đàn ông vẫn luôn coi nó như "báu vật".
Kiến thức 46 phút trước

Sắp tới đây, Việt Nam có thể có thêm hai sân bay công suất hàng triệu khách mỗi năm

Cả hai sân bay đều được xác định là những vị trí tiềm năng trong Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng...
Kiến thức 46 phút trước

Việt Nam lọt Top 10 điểm đến du lịch được tìm kiếm nhiều nhất thế giới năm 2025

Từ đầu năm 2025 đến nay, lượng tìm kiếm về du lịch Việt Nam từ thị trường quốc tế tăng trưởng mạnh, dao động trong...
Du lịch Việt 2 giờ, 32 phút trước

Thủ phủ nhà ở xã hội sẽ nằm ở đâu Hà Nội?

Trong bối cảnh nhu cầu nhà ở ngày càng gia tăng, đặc biệt là phân khúc nhà ở xã hội (NƠXH) dành cho người lao...
Kiến thức 2 giờ, 33 phút trước

Chỉ cần ấn vào nút này trên điện thoại, máy tự bắt wifi miễn phí, không cần hỏi mật khẩu, không tốn tiền 4G

Với một thao tác nhỏ - chạm vào nút quét Wifi trên điện thoại, bạn có thể bắt sóng Wifi miễn phí xung quanh mà...
Xài gì 2 giờ, 33 phút trước