Danh mục

Tại sao lại gọi là lịch âm? Lịch âm bắt nguồn từ đâu?

Chủ nhật, 09/02/2025 16:01

Lịch âm, một hệ thống đo thời gian dựa trên chu kỳ mặt trăng, gắn liền sâu sắc với văn hóa phương Đông và các lễ hội truyền thống, đặc biệt là Tết Nguyên Đán – thời điểm chuyển giao năm mới, tượng trưng cho sự đoàn viên và khởi đầu may mắn. Tuy nhiên, ít ai biết được nguồn gốc thực sự của lịch âm.

Nguồn gốc từ chu kỳ mặt trăng

Lịch âm thuần túy dựa trên chu kỳ tròn khuyết của mặt trăng. Người xưa quan sát và nhận thấy mặt trăng trải qua một chu kỳ tròn khuyết đều đặn, trung bình khoảng 29,53 ngày. Khoảng thời gian này được dùng làm đơn vị thời gian gọi là "tháng", với tháng đủ 30 ngày và tháng thiếu 29 ngày.

Một năm âm lịch gồm 12 tháng, tương ứng với khoảng 354 hoặc 355 ngày. Tuy nhiên, đây chỉ là lịch âm thuần túy, không hoàn toàn phản ánh sự thay đổi của các mùa trong năm.

Lịch âm không phải bắt nguồn từ Trung Hoa

lịch âm, nguồn gốc của lịch âm, Tết Nguyên Đán

Nguồn gốc của lịch âm là gì? (Ảnh minh hoạ)

Nhiều người lầm tưởng lịch âm bắt nguồn từ Trung Hoa. Tuy nhiên, các nhà khảo cổ học đã chứng minh nền văn minh Sumer, phát triển bên cạnh sông Tigris (Iraq ngày nay) cách đây hơn 6000 năm, đã biết làm lịch dựa vào chu kỳ mặt trăng. Đế quốc La Mã trước thời Julius Caesar cũng sử dụng loại lịch âm này.

Giáo sư Trần Ngọc Thêm trong cuốn "Cơ sở văn hóa Việt Nam" cũng khẳng định lịch âm phát sinh từ vùng văn hóa Lưỡng Hà, dựa trên chuyển động của mặt trăng với chu kỳ 29,53 ngày, tạo thành một năm có 354 ngày.

Việt Nam không hề sử dụng lịch âm thực sự

Việt Nam hiện đang sử dụng âm dương lịch, chứ không phải âm lịch thuần túy. Sự khác biệt nằm ở việc điều chỉnh để lịch phù hợp với chu kỳ thay đổi thời tiết trong năm.

Một năm âm lịch ngắn hơn khoảng 10-11 ngày so với chu kỳ thời tiết (khoảng 364 ngày). Để khắc phục điều này, người xưa đã bổ sung thêm một "tháng nhuận" vào năm thứ ba, tạo thành năm có 13 tháng và 384 hoặc 385 ngày.

Thực chất, việc thêm tháng nhuận là cách kết hợp giữa âm lịch và dương lịch. Bởi chu kỳ thời tiết thay đổi nóng lạnh phụ thuộc vào sự vận động của Trái Đất quanh Mặt Trời, vốn là cơ sở của dương lịch. Do đó, âm dương lịch là sự kết hợp tinh tế giữa hai hệ thống đo thời gian, giúp lịch vừa gắn liền với chu kỳ mặt trăng, vừa phản ánh chính xác sự thay đổi của các mùa.

lịch âm, nguồn gốc của lịch âm, Tết Nguyên Đán

(Ảnh minh hoạ)

Tết Nguyên Đán, hay còn gọi là Tết Cả, Tết Ta, Tết Âm lịch, Tết cổ truyền, là ngày lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt. Từ "Nguyên đán" có nghĩa là "bữa sáng đầu tiên của năm mới".

Giáo sư Trần Ngọc Thêm giải thích rằng, trong nền văn minh nông nghiệp lúa nước, việc canh tác phụ thuộc lớn vào thiên nhiên. Do đó, người xưa đã chia một năm thành 24 tiết khí để tiện tính toán chu kỳ gieo gặt. Tiết khởi đầu của chu kỳ canh tác, tức Tiết Nguyên đán, trở thành ngày lễ quan trọng nhất.

Quốc gia nào duy nhất ở châu Á bỏ Tết Nguyên Đán

Nhật Bản là quốc gia châu Á duy nhất đã bỏ Tết Nguyên Đán truyền thống. Thay vào đó, người Nhật đón Tết dương lịch (Ganjitsu) vào ngày 1/1, trùng với ngày đầu năm theo lịch Gregorian.

Tuy không còn tổ chức Tết Nguyên Đán, các tục lệ và lễ hội truyền thống vẫn được người Nhật duy trì trong dịp Tết dương lịch, như múa sư tử, treo đèn lồng đỏ, nấu các món ăn truyền thống và tổ chức diễu hành kỷ niệm.

Lịch âm, với nguồn gốc từ các nền văn minh cổ đại, đã trải qua quá trình phát triển và biến đổi để phù hợp với văn hóa và điều kiện tự nhiên của từng quốc gia. Dù có những thay đổi, giá trị văn hóa và ý nghĩa tinh thần của lịch âm vẫn được lưu giữ và trân trọng, đặc biệt trong các dịp lễ hội truyền thống như Tết Nguyên Đán.

Thu Hà (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/tai-sao-lai-go.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/tai-sao-lai-goi-la-lich-am-lich-am-bat-nguon-tu-dau-vz114216.html

Tin được quan tâm

Từ ngày 1/6, người dân có Căn cước công dân gắn chip cần biết thay đổi mới này

Việc ứng dụng Căn cước công dân gắn chip vào hoạt động này không chỉ giúp tối ưu quy trình kiểm soát mà còn mở...
Kiến thức 3 ngày, 13 giờ trước

10 nghề ở Việt Nam có thể bị AI 'xóa sổ' vĩnh viễn trong 5 năm tới, ngành đầu tiên gây bất ngờ rất nhiều người đăng ký thi năm nay

Sự phát triển vượt bậc của Al làm tăng nguy cơ người làm ở các ngành nghề sau rơi vào cảnh thất nghiệp, khó kiếm...
Kiến thức 2 ngày, 12 giờ trước

Người lao động được tăng gấp đôi lương cơ bản từ 1/7/2025 đúng không?

Có tăng gấp đôi lương cơ bản từ 1/7/2025 hay không là vấn đề được nhiều người quan tâm và thắc mắc.
Tin trong ngày 2 ngày, 6 giờ trước

Theo quy định, xe ô tô dừng đỗ, quay đầu tại phần đường này có thể bị phạt tới 22 triệu đồng và trừ 10 điểm giấy phép lái xe, các tài xế cần lưu ý

Nghị định 168/2024/NĐ-CP đã quy định rõ mức xử phạt với hành vi dừng đỗ và quay đầu xe ô tô không đúng nơi quy...
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Vào tháng 5 âm lịch, 'Sao Phi Liêm' đi vào vận mệnh của 4 con giáp và họ bị cuốn vào những cơn bão tình cảm

Sau tháng 5 âm lịch, những người sinh năm Dậu, Mùi, Hợi và Thìn sẽ chịu ảnh hưởng của sao Phi Liêm và sẽ rơi...
Đời sống số 3 ngày, 14 giờ trước

Những con giáp nào may mắn vào thứ tư, 28 tháng 5, tức ngày mùng 2 tháng 5 âm lịch?

Ngày 28 tháng 5, thứ tư, là ngày thứ hai của tháng năm âm lịch. Các con giáp nào may mắn?
Đời sống số 2 ngày, 8 giờ trước

Tin cùng mục

Lỗi đỗ xe trên vỉa hè với xe máy, ô tô theo quy định mới nhất năm 2025 bị phạt bao nhiêu tiền?

Ở thành phố hay các đô thị lớn việc dừng, đỗ xe trên vỉa hè khá phổ biến. Vì thế, việc nắm bắt quy định...
Kiến thức 5 phút trước

Theo quy định, đèn giao thông chuyển xanh, không đi có bị phạt không?

Nghị định 168/2024 quy định rõ xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường...
Kiến thức 14 phút trước

Không phải ai cũng biết: Đặt trầu cau trên bàn thờ tuyệt đối phải tránh vị trí này

Theo quan niệm phong thủy, tuyệt đối không đặt trầu cau ở phía sau bát hương (nơi khuất tầm mắt), hay đặt trực tiếp lên...
Đời sống số 27 phút trước

Từ nay: Người dân sử dụng lòng đường để phơi lúa, rơm rạ sẽ bị phạt lên tới 20 triệu đồng

Việc phơi lúa ở trên đường tiềm ẩn nhiều nguy hiểm với người điều khiển xe. Người dân nên nắm được quy định mới nhất...
Kiến thức 42 phút trước

Ở nơi 'đèn đỏ được rẽ phải', chủ phương tiện xử lý thế nào khi gặp đèn vàng để không bị phạt?

Hiện nay, tại nhiều ngã ba, ngã tư có đặt biển báo phụ "xe mô tô được phép rẽ phải khi đèn đỏ". Vậy tại...
Kiến thức 1 giờ trước

Người đàn ông phải mổ lấy 35 viên sỏi do uống một loại nước phổ biến được nhiều người thích dùng

Một người đàn ông ở Brazil đã phải phẫu thuật lấy 35 viên sỏi khỏi bàng quang. Sau khi tìm hiểu, các bác sĩ đã...
Tin trong ngày 1 giờ, 13 phút trước

Tin mới cập nhật

Con gái ruột đầu lòng nhà Angelina Jolie đón tuổi mới bên 'người tình tin đồn' đồng giới

Shiloh, con gái chung giữa nữ minh tinh Angelina Jolie và nam tài tử Brad Pitt đã chính thức bước sang tuổi 19.
Chuyện làng sao 1 giờ, 18 phút trước

Những ai đang có ý định đặt tour du lịch dịp hè, hãy chú ý điều này, để tránh 'tiền mất tật mang'

Mùa hè là thời điểm vàng để các gia đình tận hưởng những chuyến du lịch đáng nhớ, nhưng cũng là mùa của những kẻ...
Tin trong ngày 2 giờ, 48 phút trước

Địa phương sở hữu khu kinh tế lâu đời nhất Việt Nam sắp có khu đô thị gần 10.000 tỷ đồng

Dự án khu đô thị mới này có thời hạn hoạt động 50 năm với tiến độ thực hiện trong vòng 8 năm kể từ...
Tin trong ngày 2 giờ, 60 phút trước

Sau sáp nhập, tỉnh mới này sở hữu cả 'Hạ Long trên cao nguyên' và 'Cù lao giữa đại dương'

Dự kiến sau khi sáp nhập, địa phương mới này sẽ sở hữu loạt cảnh quan thiên nhiên độc đáo khó nơi nào sánh được....
Du lịch Việt 2 giờ, 19 phút trước

Cách thủ đô Hà Nội 50km, đây là công viên nước đầu tiên tại Việt Nam được vận hành cả ban ngày lẫn ban đêm

Với công suất thiết kế trung bình 6.500 lượt khách/ngày, đây là công viên nước đầu tiên tại Việt Nam hoạt động cả ban ngày...
Kiến thức 3 giờ, 43 phút trước

Cho coca vào kho thịt ba chỉ có tác dụng gì? Nhiều người làm nhưng không hiểu rõ

Việc sử dụng coca trong nấu ăn, đặc biệt là các món thịt kho, đã trở thành một xu hướng độc đáo thu hút nhiều...
Địa chỉ ăn ngon 4 giờ, 3 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ sáu ngày 30/5, tức ngày 4 tháng 5 âm lịch?

Văn hóa truyền thống sử dụng sự kết hợp giữa thân trời và cành đất để tượng trưng cho bốn thời điểm trong năm, tháng,...
Đời sống số 5 giờ, 25 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn một bức tranh dựa trên trực giác của bạn để kiểm tra xem bạn có thể kiếm được nhiều tiền hay ít tiền trong cuộc sống hay không?

Bạn hãy chọn một trong các hình dưới đây dựa trên trực giác đầu tiên của bạn – không cần suy nghĩ quá lâu. Sau...
Đời sống số 6 giờ, 44 phút trước

'Mùa khoe con': Phụ huynh đua nhau tung hô thành tích của con, chuyên gia nói gì?

Mùa hè đến, mạng xã hội lại rộn ràng với những bảng điểm 9, 10, dòng trạng thái đầy tự hào về thành tích học...
Tin trong ngày 6 giờ, 21 phút trước

Nam ca sĩ mất một cánh tay: Chật vật với cuộc sống, tuổi 53 bán trà sữa mưu sinh

Dù cả cuộc đời luôn chìm trong áp lực cuộc sống, lại gặp biến cố mất một cánh tay nhưng Nhật Linh không ngừng phấn...
Chuyện làng sao 6 giờ, 22 phút trước