Danh mục

Tại sao lại gọi là lịch âm? Lịch âm bắt nguồn từ đâu?

Chủ nhật, 09/02/2025 16:01

Lịch âm, một hệ thống đo thời gian dựa trên chu kỳ mặt trăng, gắn liền sâu sắc với văn hóa phương Đông và các lễ hội truyền thống, đặc biệt là Tết Nguyên Đán – thời điểm chuyển giao năm mới, tượng trưng cho sự đoàn viên và khởi đầu may mắn. Tuy nhiên, ít ai biết được nguồn gốc thực sự của lịch âm.

Nguồn gốc từ chu kỳ mặt trăng

Lịch âm thuần túy dựa trên chu kỳ tròn khuyết của mặt trăng. Người xưa quan sát và nhận thấy mặt trăng trải qua một chu kỳ tròn khuyết đều đặn, trung bình khoảng 29,53 ngày. Khoảng thời gian này được dùng làm đơn vị thời gian gọi là "tháng", với tháng đủ 30 ngày và tháng thiếu 29 ngày.

Một năm âm lịch gồm 12 tháng, tương ứng với khoảng 354 hoặc 355 ngày. Tuy nhiên, đây chỉ là lịch âm thuần túy, không hoàn toàn phản ánh sự thay đổi của các mùa trong năm.

Lịch âm không phải bắt nguồn từ Trung Hoa

lịch âm, nguồn gốc của lịch âm, Tết Nguyên Đán

Nguồn gốc của lịch âm là gì? (Ảnh minh hoạ)

Nhiều người lầm tưởng lịch âm bắt nguồn từ Trung Hoa. Tuy nhiên, các nhà khảo cổ học đã chứng minh nền văn minh Sumer, phát triển bên cạnh sông Tigris (Iraq ngày nay) cách đây hơn 6000 năm, đã biết làm lịch dựa vào chu kỳ mặt trăng. Đế quốc La Mã trước thời Julius Caesar cũng sử dụng loại lịch âm này.

Giáo sư Trần Ngọc Thêm trong cuốn "Cơ sở văn hóa Việt Nam" cũng khẳng định lịch âm phát sinh từ vùng văn hóa Lưỡng Hà, dựa trên chuyển động của mặt trăng với chu kỳ 29,53 ngày, tạo thành một năm có 354 ngày.

Việt Nam không hề sử dụng lịch âm thực sự

Việt Nam hiện đang sử dụng âm dương lịch, chứ không phải âm lịch thuần túy. Sự khác biệt nằm ở việc điều chỉnh để lịch phù hợp với chu kỳ thay đổi thời tiết trong năm.

Một năm âm lịch ngắn hơn khoảng 10-11 ngày so với chu kỳ thời tiết (khoảng 364 ngày). Để khắc phục điều này, người xưa đã bổ sung thêm một "tháng nhuận" vào năm thứ ba, tạo thành năm có 13 tháng và 384 hoặc 385 ngày.

Thực chất, việc thêm tháng nhuận là cách kết hợp giữa âm lịch và dương lịch. Bởi chu kỳ thời tiết thay đổi nóng lạnh phụ thuộc vào sự vận động của Trái Đất quanh Mặt Trời, vốn là cơ sở của dương lịch. Do đó, âm dương lịch là sự kết hợp tinh tế giữa hai hệ thống đo thời gian, giúp lịch vừa gắn liền với chu kỳ mặt trăng, vừa phản ánh chính xác sự thay đổi của các mùa.

lịch âm, nguồn gốc của lịch âm, Tết Nguyên Đán

(Ảnh minh hoạ)

Tết Nguyên Đán, hay còn gọi là Tết Cả, Tết Ta, Tết Âm lịch, Tết cổ truyền, là ngày lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt. Từ "Nguyên đán" có nghĩa là "bữa sáng đầu tiên của năm mới".

Giáo sư Trần Ngọc Thêm giải thích rằng, trong nền văn minh nông nghiệp lúa nước, việc canh tác phụ thuộc lớn vào thiên nhiên. Do đó, người xưa đã chia một năm thành 24 tiết khí để tiện tính toán chu kỳ gieo gặt. Tiết khởi đầu của chu kỳ canh tác, tức Tiết Nguyên đán, trở thành ngày lễ quan trọng nhất.

Quốc gia nào duy nhất ở châu Á bỏ Tết Nguyên Đán

Nhật Bản là quốc gia châu Á duy nhất đã bỏ Tết Nguyên Đán truyền thống. Thay vào đó, người Nhật đón Tết dương lịch (Ganjitsu) vào ngày 1/1, trùng với ngày đầu năm theo lịch Gregorian.

Tuy không còn tổ chức Tết Nguyên Đán, các tục lệ và lễ hội truyền thống vẫn được người Nhật duy trì trong dịp Tết dương lịch, như múa sư tử, treo đèn lồng đỏ, nấu các món ăn truyền thống và tổ chức diễu hành kỷ niệm.

Lịch âm, với nguồn gốc từ các nền văn minh cổ đại, đã trải qua quá trình phát triển và biến đổi để phù hợp với văn hóa và điều kiện tự nhiên của từng quốc gia. Dù có những thay đổi, giá trị văn hóa và ý nghĩa tinh thần của lịch âm vẫn được lưu giữ và trân trọng, đặc biệt trong các dịp lễ hội truyền thống như Tết Nguyên Đán.

Thu Hà (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/tai-sao-lai-go.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/tai-sao-lai-goi-la-lich-am-lich-am-bat-nguon-tu-dau-vz114216.html

Tin được quan tâm

Quy định mới nhất: Người trên 60 tuổi không có lương hưu sẽ hưởng thêm 1 chính sách đặc biệt từ Nhà nước

Hiện nay, còn nhiều người lao động 60 tuổi chưa đáp ứng điều kiện được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội và chưa đủ...
Kiến thức 3 ngày, 19 giờ trước

Tổ tiên: '6 cây này nở hoa, dù không giàu cũng sẽ giàu'! Đó là?

Dân gian truyền tai nhau câu nói: 'Cây sắt ngàn năm mới nở hoa, cây ngọc bích vạn năm khó trổ bông' gợi đến những...
Kiến thức 3 ngày, 2 giờ trước

Các trường hợp được tính tham gia BHYT 5 năm liên tục, được chi trả 100%

Người tham gia BHYT thuộc nhóm quỹ BHYT chi trả 80% vẫn có cơ hội được chi trả 100% nếu đã tham gia BHYT 5...
Kiến thức 3 ngày, 15 giờ trước

Chính thức từ 1/7/2025: Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được nhận ít nhất 2 triệu đồng từ khoản trợ cấp mới

Điều này đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc tăng cường an sinh xã hội, khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện....
Kiến thức 2 ngày, 22 giờ trước

Những con giáp nào may mắn vào thứ Ba, ngày 2 tháng 9, tức ngày 11 tháng 7 âm lịch?

Thứ Ba, ngày 2 tháng 9, ngày 10 một tháng bảy âm lịch, đại diện cho Năm Tỵ, Tháng Giáp Thân và Ngày Tỵ. Với...
Đời sống số 2 ngày, 22 giờ trước

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn thích món ăn nào? Kiểm tra xem bạn giàu hay nghèo

Bạn hãy tưởng tượng trước mặt mình có 4 món ăn. Hãy chọn một món ăn bạn thích nhất, rồi xem bạn sẽ giàu hay...
Đời sống số 3 ngày, 19 giờ trước

Tin cùng mục

Kể từ bây giờ, đất không giấy tờ khi làm Sổ đỏ bắt buộc phải đóng 4 khoản phí này

Trường hợp đất không giấy tờ muốn làm sổ đỏ, người dân cần phải đóng 4 khoản phí sau đây.
Kiến thức 1 giờ, 14 phút trước

Tỉnh được mệnh danh là 'Việt Nam thu nhỏ' thu về gần 800 tỷ đồng trong 3 ngày nghỉ lễ 2/9

Trong kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 năm nay, tỉnh này tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những điểm đến hàng đầu,...
Tin trong ngày 1 giờ, 15 phút trước

Lãi suất ngân hàng VietinBank mới nhất tháng 9/2025: Kỳ hạn 24 tháng có lãi suất cao nhất, là bao nhiêu?

Đầu tháng 9/2025, VietinBank áp dụng lãi suất tiết kiệm cao nhất dành cho tiền gửi cá nhân có kỳ hạn từ 24 tháng trở...
Doanh nghiệp 1 giờ, 15 phút trước

Vị tướng gây chú ý khi xuất hiện trong đại lễ 2/9: Người Việt Nam đầu tiên đi vào lịch sử châu Á, 3 lần được phong Anh hùng

Sau nhiều ngày chờ đợi, Lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 đã chính thức...
Tin trong ngày 1 giờ, 15 phút trước

Một 'siêu đô thị' lớn của Việt Nam mang về 140 nghìn tỷ trong hơn nửa năm 2025

Trong dịp Quốc khánh 2/9 vừa qua, TP. Hồ Chí Minh tổ chức nhiều sự kiện, lễ hội đặc sắc nhằm thu hút du khách...
Tin trong ngày 1 giờ, 15 phút trước

3 con giáp có mệnh 'Thiên Vương', tài lộc sẽ thịnh vượng vào mùa thu

Bắt đầu từ mùa thu, các con giáp Rồng, Khỉ và Chuột sẽ được sao Thiên Vương ban ngọc và bắt đầu phát triển.
Đời sống số 2 giờ, 43 phút trước

Tin mới cập nhật

Google phát cảnh báo quan trọng: Người dùng Gmail cần phải làm ngay điều này!

Gần đây, "gã khổng lồ" này liên tục phải phát đi những cảnh báo tương tự do những lo ngại về vấn đề bảo mật....
Xài gì 2 giờ, 9 phút trước

Sao nữ lai Việt - Hàn vượt qua bệnh ung thư, cuộc sống như mơ bên đạo diễn nghìn tỉ

Hari Won đã trải qua 2 cuộc phẫu thuật để cắt bỏ phần tử cung có tế bào ung thư. Cô có cuộc sống hạnh...
Chuyện làng sao 2 giờ, 10 phút trước

Hơn 50 trường đại học xét tuyển bổ sung 2025, có ngành 15 điểm đã đỗ

Thí sinh chưa trúng tuyển đại học năm 2025 lưu ý cơ hội xét tuyển bổ sung của nhiều trường đại học, trong đó có...
Tin trong ngày 2 giờ, 10 phút trước

Kể từ hôm nay, hàng triệu người dân Hà Nội sẽ chứng kiến sự thay đổi lớn về thủ tục hành chính

Từ hôm nay (ngày 3/9), người dân sẽ được hưởng lợi khi Hà Nội chính thức triển khai tiếp nhận 100% hồ sơ thủ tục...
Tin trong ngày 2 giờ, 10 phút trước

VN-Index vượt mốc 1.800 điểm vào cuối năm 2025 theo dự báo, 5 nhóm ngành này sẽ là tâm điểm đầu tư

VCBS kỳ vọng VN-Index sẽ tiếp tục hướng tới chinh phục kịch bản tích cực tại 1.838 điểm (với EPS toàn thị trường cập nhật...
Tin trong ngày 2 giờ, 11 phút trước

Đen Vâu ẵm ngay điểm 10 tinh tế tại buổi diễu hành A80 vì đúng một hành động

Khoảnh khắc đáng yêu và ấm áp của Đen Vâu khiến nhiều người thích thú.
Chuyện làng sao 3 giờ, 40 phút trước

Diễn viên Ngọc Trinh đột ngột qua đời vì bệnh gì?

Sự ra đi đột ngột của diễn viên Ngọc Trinh ở tuổi 52 để lại niềm tiếc thương vô hạn trong lòng đồng nghiệp, khán...
Chuyện làng sao 3 giờ, 41 phút trước

Mỹ Tâm có học vấn khủng cỡ nào?

Không chỉ hát hay, Mỹ Tâm còn có học vấn cực khủng.
Chuyện làng sao 3 giờ, 41 phút trước

Thí sinh có thêm cơ hội đỗ ngành Luật kinh tế, Kinh doanh quốc tế khi một số trường đại học xét tuyển bổ sung năm 2025

Hiện có một số trường thông báo xét tuyển đại học hệ chính quy bổ sung đợt 2 năm 2025 cho các ngành đào tạo,...
Tin trong ngày 3 giờ, 41 phút trước

Việt Nam có 1 loại quả rụng kín gốc, ít ai ăn thường làm phân bón cây, sang nước ngoài bán giá gần 2 triệu đồng/kg

Dù giàu dinh dưỡng nhưng ở Việt Nam rất ít người biết ăn nên quả chín thường rụng đầy gốc, làm phân bón cho cây....
Tin trong ngày 3 giờ, 41 phút trước