Tại sao đi xe điện dễ say tàu xe hơn đi xe xăng?

Khi xe điện ngày càng trở nên phổ biến trong những năm gần đây, nhiều người phát hiện ra trước đây họ không bị say tàu xe khi đi xe xăng nhưng hiện nay rất dễ bị say tàu xe khi đi xe điện, hiệu ứng tâm lý hay nó dựa trên khoa học? Các chuyên gia phân tích điều này và cho rằng xe điện khởi động nhanh, êm và ít rung hơn, đồng thời dễ gây rối loạn thị giác ở tiền đình tai trong và cảm nhận tốc độ nên thực sự dễ gây say tàu xe hơn.

Theo “Fast Technology”, vấn đề say tàu xe đã khiến nhiều người gặp rắc rối khi đi ô tô, cảm giác chóng mặt, buồn nôn thực sự rất khó chịu. Với sự gia tăng của phương tiện điện trong những năm gần đây, nhiều người cảm thấy mình dễ bị say tàu xe khi đi xe điện, sự thật là gì? Các chuyên gia cho rằng say tàu xe phần lớn là do sự phối hợp của 2 cơ quan quan trọng trong cơ thể là tiền đình tai trong điều chỉnh thăng bằng và thị giác cảm nhận chuyển động, nếu các thông điệp do 2 cơ quan này gửi tới não xung đột sẽ xảy ra nguyên nhân có thể gây say tàu xe.

Ví dụ, nếu tiền đình của tai trong cảm nhận được nó đang chuyển động nhưng mắt lại nhìn thấy sự tĩnh lặng thì chứng say tàu xe có thể xảy ra. Ngược lại, nếu mắt bạn nhìn thấy bạn đang di chuyển nhưng tiền đình tai trong lại cho rằng nó đứng yên thì cũng có thể gây chóng mặt. Vì vậy, say tàu xe phần lớn là do sự khác biệt giữa hành động thực tế và hành động dự kiến, đây cũng là lý do khiến người lái xe ít bị say tàu xe và hành khách dễ bị say tàu xe hơn, vì người lái xe biết rõ động thái của xe, trong khi hành khách khó dự đoán chuyển động của xe hơn. Tương tự, bạn sẽ ít bị say tàu xe hơn nếu nhìn ra ngoài cửa sổ vì các tín hiệu thị giác được phối hợp tốt hơn với tiền đình của tai trong, nơi cảm nhận sự cân bằng.

Vì vậy, bản chất của say tàu xe là sự khác biệt giữa chuyển động thực tế và chuyển động dự kiến, người lái xe không dễ bị say tàu xe vì họ biết rõ tình trạng của xe, cảm giác của tai trong, tiền đình và mắt là nhất quán. Người ngồi trên xe không biết mình muốn tăng tốc mà chỉ có thể dựa vào cảm giác của hệ thống tiền đình. Hai giác quan đôi khi có những tín hiệu trái ngược nhau, dẫn đến say tàu xe.

Về nguyên nhân dễ bị say tàu xe khi đi xe điện là do sự khác biệt trong cách lái giữa xe chạy nhiên liệu và xe điện. Khi bạn lái xe chạy bằng nhiên liệu, sau khi người lái xe đạp ga, trước tiên bạn sẽ nghe thấy tiếng động cơ to hơn và độ rung ngày càng tăng, sau đó xe khởi động hoặc tăng tốc trở lại. Bằng cách này, trước khi xe khởi động hoặc tăng tốc, tiền đình tai trong và mắt sẽ cảm nhận được chuyển động của xe, hai giác quan phối hợp nhịp nhàng hơn và không xung đột nên không dễ bị say tàu xe.

Tuy nhiên, khi đi ô tô điện, sau khi người lái đạp công tắc, động cơ không những không có tiếng gầm, rung lắc mà xe sẽ di chuyển rất nhanh về phía trước và tiếng ồn của xe nhỏ, tiền đình tai trong của hành khách vẫn chưa cảm nhận được chuyển động, nhưng mắt đã nhìn thấy xe đang chuyển động, khi hai giác quan không phối hợp tốt sẽ dễ gây say tàu xe.

Từ những phân tích trên có thể thấy, nguyên nhân khiến ô tô điện dễ bị say tàu xe là do ô tô điện tăng tốc nhanh và ít gây tiếng ồn, rung lắc nên hành khách không có tâm lý mong đợi về trạng thái lái xe khi khởi động, tăng tốc hay giảm tốc. ô tô có thể dễ dàng làm trầm trọng thêm tình trạng say tàu xe. Ngoài ra, xe điện còn có cơ chế phục hồi năng lượng khi phanh, khác hoàn toàn với xe chạy nhiên liệu, dù xe vẫn đang chuyển động nhưng bạn đã có thể cảm nhận được lực cản của xe, nếu lực phục hồi lớn hơn thì xe sẽ phanh gấp thường xuyên giống như phương tiện chạy bằng nhiên liệu, dễ gây chóng mặt cho hành khách.

Một số nhà bình luận truyền thông ô tô tin rằng khi xe điện trở nên phổ biến hơn, các nhà sản xuất ô tô nên tinh chỉnh cơ chế vận hành dựa trên kinh nghiệm lái xe và hành khách về tác động của các chuyển động khác nhau của xe điện để tăng sự thoải mái khi lái xe và lái xe. Vì sự phổ biến của xe điện nên đòi hỏi các nhà sản xuất ô tô phải có những thiết kế chu đáo hơn về vấn đề này.

Lê Dương (Theo Thuơng Hiệu và Pháp Luật)