Danh mục

Tại sao bệnh scorbut là cơn ác mộng trong lịch sử hàng hải phương Tây?

Thứ hai, 02/10/2023 11:59

Nền văn minh và sự tiến bộ của con người thường đạt được bằng cách chinh phục thiên nhiên, chinh phục đại dương, khám phá các tuyến đường và tìm kiếm những lục địa mới bí ẩn… Thời xa xưa, con người thường sử dụng chiến công này để tìm hiểu thế giới hoặc mở rộng lãnh thổ.

Trong suốt lịch sử thế giới, những người phương Tây giỏi chinh phục thường táo bạo hơn những người phương Đông bảo thủ, ngay từ giữa đến cuối thế kỷ 15, do tính tò mò và sở thích, họ đã phát động các hoạt động xuyên đại dương rộng khắp.

Thời đại khám phá

Vào cuối thế kỷ 15, khi nền kinh tế tiền tệ hàng hóa bùng nổ, nhu cầu về tiền tệ tăng lên rất nhiều, tiền tệ không chỉ là phương tiện trao đổi hàng hóa mà còn là biểu tượng của sự giàu có và quyền lực. Ở Tây Âu trong thời Trung cổ, tiền vàng và tiền bạc là những loại tiền kim loại quý được lưu hành rộng rãi nhất, tuy nhiên, ở châu Âu nói chung không có nhiều sản lượng vàng và hầu hết các mỏ bạc đều thuộc sở hữu của Đức. Các thương gia Tây Âu thường xuyên mua lụa và gia vị đắt tiền từ phương Đông, điều này cũng khiến một lượng lớn kim loại quý chảy ra ngoài. Trong lịch sử, người Bồ Đào Nha đi tìm vàng ở bờ biển châu Phi, Ấn Độ và toàn bộ vùng Viễn Đông. Vàng chính là câu thần chú đã thúc đẩy người Tây Ban Nha vượt Đại Tây Dương đến châu Mỹ. Việc đầu tiên họ làm khi đặt chân đến những vùng đất xa lạ là để tìm vàng.

“La bàn”, một trong bốn phát minh vĩ đại của Trung Quốc, được người Ả Rập đưa vào châu Âu ngay từ thế kỷ 14. Năm 1477, nhà địa lý người Florentine Toscanelli đã vẽ bằng tay bản đồ thế giới đầu tiên. Đến cuối thế kỷ 15, người châu Âu đã chế tạo những con tàu khổng lồ thích hợp cho những chuyến đi dài. Với sự tiến bộ của khoa học và công nghệ và sự phong phú của kiến ​​thức địa lý, việc điều hướng trên biển đã trở thành một khả năng.

Bệnh scorbut, đi biển, hàng hải

Hoạt động hàng hải không chỉ giúp nhân loại hiểu biết sâu hơn về đại dương mà còn tạo nên bước đột phá lớn về mặt địa lý. Với việc mở ra những tuyến đường mới, các châu lục bắt đầu hiểu biết và giao tiếp với nhau, văn hóa, thương mại phương Đông và phương Tây cũng bắt đầu giao lưu và phát triển với nhau. Bắt đầu từ cuối thế kỷ 15, Thời đại Khám phá đã đến!

Sự nguy hiểm của việc đi lại trên biển

Chèo thuyền vượt biển nghe có vẻ hào hứng và hào hùng nhưng thực tế nó ẩn chứa nhiều rủi ro và khó khăn. Tục ngữ có câu, việc đi biển phụ thuộc vào người cầm lái. Sự thành công của mỗi chuyến đi đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ của tất cả các thuyền viên, ngoài việc phải đối mặt với những vùng biển xa lạ, thời tiết khắc nghiệt, thiếu lương thực, người đi biển còn phải vượt qua bệnh tật. Kỹ thuật y tế lúc đó chưa phát triển, người bình thường có khỏi bệnh suôn sẻ hay không đều phải dựa vào may mắn, một khi những thủy thủ phải sống lâu ngày trên biển mắc bệnh, sẽ thiếu thuốc men và thuốc chữa trị, bị nguy hiểm đến tính mạng.

Cơn ác mộng của bệnh scorbut

Sau thế kỷ 15, một số nước châu Âu bắt đầu tổ chức thủy thủ thực hiện những chuyến đi dài ngày, để thích nghi với cuộc sống lâu dài trên biển, các thủy thủ chuẩn bị đầy đủ thịt hộp, phô mai khô, xúc xích khô, cá khô, rượu, những hũ nước ngọt lớn và những thực phẩm khác thích hợp cho những chuyến đi xa... Chỉ cần đóng gói, một số loại thuốc cần thiết, cùng một ít quần áo và đồ bảo hộ rồi lên đường.

Lúc đầu, các thủy thủ ăn thịt nghĩ rằng mọi chuyện đều ổn. Không ngờ sau một chuyến đi dài, hầu hết mọi người trên tàu đều chán ăn và mệt mỏi về thể chất. Sau một thời gian, họ bắt đầu cảm thấy cáu kỉnh, thậm chí chán nản, lúc đầu thuyền trưởng cho rằng mọi người đều có cảm xúc không tốt do ở trên thân tàu với không gian hạn chế quá lâu.

Bệnh scorbut, đi biển, hàng hải

Nhưng sau này người ta phát hiện ra mọi chuyện không đơn giản như vậy: một số thủy thủ có vết chảy máu đỏ trên da nhưng bác sĩ của tàu không quan tâm và cho rằng đó chỉ là vết trầy xước lao động thông thường. Sau đó, những thủy thủ này bắt đầu bị chảy máu nướu răng và lung lay răng. Một số thủy thủ thậm chí còn bị sốt cao và đau nhức cơ xương khớp khắp cơ thể, họ gọi căn bệnh khủng khiếp này là "bệnh scorbut". Bệnh scorbut khiến người ta sợ hãi một thời gian, sau khi mắc bệnh không chỉ khiến người ta chán nản, chán ăn mà còn thường xuyên gây sốt cao, đau nhức cơ thể, trường hợp nặng có thể khiến các thủy thủ phải nằm liệt giường suốt thời gian dài. Từ lâu bệnh scorbut đã trở thành căn bệnh phổ biến của những người đi biển trên khắp thế giới.

Bệnh scorbut, đi biển, hàng hải

Bệnh scorbut khủng khiếp đến mức nó sẽ khiến tất cả những vết sẹo cũ trên cơ thể bạn nứt ra, kể cả sẹo mụn, nghĩa đen là “rụng rời”: những vết thương cũ (như vùng gãy xương đang lành) sẽ mở ra trở lại, nang lông sẽ chảy máu, nướu sẽ chảy máu. và bị viêm, thậm chí chuyển sang màu đen, vì vậy bạn nên ăn nhiều trái cây hơn...

Y học hiện đại cho rằng bệnh scorbut hay còn gọi là "thiếu vitamin C" là một bệnh chảy máu do thiếu vitamin C. Con người không thể tự sản xuất vitamin C mà phải lấy vitamin C từ rau, trái cây tươi.

Sau đó, qua sự quan sát tự tin và các thí nghiệm so sánh, các bác sĩ trên tàu phương Tây cuối cùng đã phát hiện ra rằng việc tiêu thụ thường xuyên các loại trái cây như cam, chanh, quýt có thể giúp các thủy thủ thoát khỏi sự hành hạ của bệnh scorbut. Những quả cam có vỏ dày hơn và bảo quản dễ dàng hơn sau này trở thành lựa chọn hàng đầu của các thủy thủ phương Tây để bổ sung vitamin và ngăn ngừa bệnh scorbut.

Bệnh scorbut, đi biển, hàng hải

Trong lịch sử, dù trải qua bao gian khổ trên biển, các thủy thủ phương Đông và phương Tây vẫn dũng cảm, lạc quan, được dẫn dắt bởi tinh thần mạo hiểm, họ đã vượt qua muôn vàn khó khăn như bệnh scorbut, bão tố, sóng lớn, cướp biển, thiếu lương thực, quần áo,... và phục vụ cho nhân loại đã tạo ra một kỷ nguyên lịch sử mới và thúc đẩy sự phát triển của văn hóa, kinh tế và năng suất của thế giới. Chúng ta vô cùng ngưỡng mộ họ. Tinh thần dũng cảm và trí tuệ tuyệt vời của họ được thể hiện trong lịch sử hàng hải luôn đáng để học hỏi.

Bunny (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

Ai là người sở hữu ngôi nhà sàn bằng gỗ lim lớn nhất Việt Nam? Chi phí 200 tỷ đồng, xây trong 4 năm với hơn 10.000 công thợ

Căn nhà này gồm 2 tầng nằm trong khuôn viên riêng biệt rộng 2.000m² và được làm từ 500m³ gỗ lim lõi.
Kiến thức 3 ngày, 5 giờ trước

Từ nay, Việt Nam miễn thị thực nhập cảnh cho công dân 12 nước, cụ thể là?

Người dân đến từ mười hai quốc gia, chủ yếu là châu Âu, được miễn thị thực đến năm 2028 với thời gian tạm trú...
Kiến thức 4 ngày, 13 giờ trước

Đối tượng nào được nhận trợ cấp 500.000 đồng/tháng kể từ ngày 1/7/2025?

Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024, chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, mang đến những thay đổi quan trọng, trong đó có...
Tin trong ngày 3 ngày, 13 giờ trước

Tiêu chuẩn cụ thể cho vị trí Phó Chủ tịch UBND xã năm 2025: Ai đủ điều kiện?

Nghị định 33/2023/NĐ-CP vừa được ban hành đã đưa ra những tiêu chuẩn cụ thể và chi tiết cho vị trí Phó Chủ tịch UBND...
Kiến thức 2 ngày, 11 giờ trước

Từ 1/7/2025 sẽ có thêm đối tượng được hưởng chế độ tử tuất hàng tháng, đó là?

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có một số thay đổi đáng chú ý về đối tượng hưởng tiền trợ cấp tuất hàng tháng so...
Kiến thức 3 ngày, 11 giờ trước

Những con giáp nào may mắn ngày Thứ Tư, 23 tháng 4, tức là ngày 26 tháng 3 âm lịch

Người xưa sử dụng Thiên Can và Địa Chi để mô phỏng chuyển động của thời tiết. Thứ tư, ngày 23 tháng 4, tức ngày...
Đời sống số 3 ngày, 7 giờ trước

Tin cùng mục

Đây là tỉnh biên giới miền Nam sẽ vào top giàu nhất Việt Nam sau sáp nhập

Tỉnh này là cửa ngõ giao thoa giữa vùng Đồng bằng sông Cửu Long và vùng Đông Nam Bộ, giáp ranh với Campuchia và TP.HCM....
Tin trong ngày 9 giờ, 57 phút trước

Việt Nam sắp có thêm nhà máy sản xuất và lắp ráp xe tải hơn 1,3 nghìn tỷ đồng, quy mô 10.000 xe/năm

Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Máy Việt Nam (VIMID) và Tập đoàn SINOTRUK (Trung Quốc) chính thức ký kết thỏa thuận hợp...
Kiến thức 9 giờ, 58 phút trước

Quạt điện không thể thiếu trong mùa hè, bỏ túi ngay những mẹo này dùng quạt vừa mát vừa tiết kiệm điện

Dùng quạt điện thế nào để vừa phát huy hết tác dụng của thiết bị vừa tối ưu chi phí tiền điện là điều mà...
Làm sao 9 giờ, 59 phút trước

Từ năm 2025, xe đạp điện được chở tối đa bao nhiêu người?

Khi tham gia giao thông bằng xe đạp hoặc xe đạp máy (xe đạp điện), ngoài việc đảm bảo an toàn cho bản thân, người...
Kiến thức 10 giờ, 5 phút trước

Quy định mới nhất về mức tiền thưởng cho người lao động trong dịp lễ 30/4-1/5

Dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5, người lao động nghỉ hưởng nguyên lương và được nhận tiền thưởng tùy thuộc vào quyết định của người...
Tin trong ngày 10 giờ, 6 phút trước

Tại sao chó lại thích ăn phân?

Có nhiều yếu tố khiến chó thích ăn phân. Cụ thể, những lý do này có thể được chia thành hai loại: lý do dinh...
Kiến thức 11 giờ, 31 phút trước

Tin mới cập nhật

Bác sĩ phụ khoa: Phụ nữ bước vào tuổi trung niên cần bổ sung ngay 4 loại dinh dưỡng này, đừng tiếc rẻ

Quá trình lão hóa bắt đầu từ tuổi 30, biểu hiện qua sự suy giảm sức mạnh xương khớp và khả năng phục hồi. Do...
Chăm sóc sức khỏe 39 phút trước

Tin vui: Công chức có thể được làm việc từ xa khi chăm cha mẹ già, con nhỏ, vẫn được trả lương cho ngày phép không nghỉ

Dự thảo Luật Cán bộ, Công chức sửa đổi, được Bộ Nội vụ soạn thảo và dự kiến trình Quốc hội vào kỳ họp tháng...
Kiến thức 41 phút trước

Tại sao trên nắp bút bi lại có một chiếc lỗ nhỏ? Bí mật về sứ mệnh bảo vệ an toàn cho hàng triệu trẻ em không phải ai cũng biết

Dùng bút bi hàng chục năm nhưng không phải ai cũng để ý và biết câu chuyện về chiếc lỗ nhỏ trên nắp bút.
Kiến thức 41 phút trước

Sầu riêng trồng nhiều nhất ở địa phương nào nước ta?

Trong số các loại quả, sầu riêng là trái cây ngon với mùi thơm đặc trưng được nhiều người yêu thích. Nếu sinh sống ở...
Kiến thức 42 phút trước

Tỉnh ngay sát vách Hà Nội sắp có 1 sân vận động mới được đầu tư 148 tỷ đồng đi vào hoạt động, sức chứa 7.000 chỗ ngồi

Dự án sân vận động có sức chứa 7.000 chỗ ngồi này đang được đơn vị thi công dồn lực triển khai, đảm bảo hoàn...
Tin trong ngày 42 phút trước

Năm 2025, loạt trường đại học ở Hà Nội xét tuyển học bạ kết hợp IELTS

Nhiều trường đại học công lập sử dụng chứng chỉ IELTS trong tuyển sinh năm 2025, song đến nay chỉ có khoảng chục trường xét...
Tin trong ngày 44 phút trước

Tử vi ngày 26/4/2025 của 12 con giáp: Tuổi Mùi có cơ hội thăng tiến, Dần kém may mắn

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 26/4/2025.
Đời sống số 44 phút trước

Sao Việt 25/4: Hình ảnh hé lộ mối quan hệ giữa vợ Quý Bình và mẹ chồng; Hồ Ngọc Hà nói về danh xưng 'Nữ hoàng giải trí'

Tin sao Việt 25/4/2025: Sau lễ cúng 49 ngày của Quý Bình hình ảnh vợ diễn viên thân thiết với mẹ chồng được lan truyền....
Chuyện làng sao 4 giờ, 9 phút trước

Vì sao vợ Quý Bình không ghen khi nam diễn viên đóng chung với nữ diễn viên này?

Thanh Trúc chia sẻ cố diễn viên Quý Bình từng nói với cô: "Chỉ khi đóng phim với em, thì chị Tiền không bao giờ...
Chuyện làng sao 5 giờ, 43 phút trước

Đại lễ Phật đản Vesak Liên Hợp Quốc 2025: Các hoạt động đặc biệt nhất

Đại lễ Phật đản Vesak Liên Hợp Quốc 2025 tại TP.HCM là sự kiện tâm linh và văn hóa đặc biệt, diễn ra vào tháng...
Kiến thức 5 giờ, 49 phút trước