Sa mạc Sahara được hình thành như thế nào? Điều gì sẽ xảy ra nếu cát ở Sahara được đào lên?

Nhưng bạn có tin không? Bạn luôn có thể tìm thấy một số dấu vết của sự sống do người xưa để lại trong sa mạc. Chẳng hạn như sa mạc lớn nhất thế giới, trước khi nó được hình thành, các nhà khoa học đã phát hiện nhiều di tích về đời sống của người cổ đại như những bức tranh khắc đá trong hang động, trầm tích sông ngòi, lòng sông hồ khô cạn,… Những bằng chứng này đều cho thấy cách đây rất lâu, sa mạc Sahara không phải là hoang mạc mà là một vùng đồng bằng thích hợp cho sự sinh tồn của con người.

Nhưng bây giờ đã xảy ra những thay đổi kinh thiên động địa, sa mạc Sahara đã trải qua những thay đổi gì để biến đồng cỏ ốc đảo thành sa mạc? Nói đến đây phải nói đến trái đất mà chúng ta đang sống. Sự chuyển động của trái đất đủ ảnh hưởng đến sự thay đổi của địa hình trái đất.

Những người đã học địa lý đều biết rằng: Trái đất hay còn gọi là "Địa cầu" luôn vận động và xoay tròn; vị trí của vòng quay và vòng quay của trái đất có thể rất cố định, nhưng tốc độ quay của trái đất có thể thay đổi hàng năm. Chẳng hạn, khi mặt trăng gần trái đất, vòng quay của trái đất sẽ bị ảnh hưởng bởi mặt trăng, do đó tốc độ quay của trái đất sẽ chậm lại và góc quay sẽ bị nghiêng trong quá trình quay.

Vòng quay của trái đất có thể ảnh hưởng đến sự chiếu sáng của trái đất và lượng mưa trên trái đất, nếu không có mưa ở một khu vực nào đó thì điều gì sẽ xảy ra? Rõ ràng là hạn hán, tình trạng hạn hán kéo dài sẽ dẫn đến thiếu nguồn nước, các thảm thực vật mất đi nguồn nước sẽ từ từ khô héo và cuối cùng là mất đi và khu vực đó sẽ biến thành sa mạc giống như sa mạc Sahara.

Nếu bỏ qua lịch sử hình thành sa mạc Sahara và giải thích nó từ góc độ khoa học hiện đại, nguyên nhân hình thành sa mạc Sahara là gì?

Từ góc độ khoa học hiện đại mà nói, nguyên nhân hình thành sa mạc Sahara do lượng mưa ít hơn. Việc lượng mưa ít do ảnh hưởng bởi các yếu tố sau:

Vấn đề đầu tiên là nhiệt độ và ánh sáng mặt trời: chúng ta đều biết rằng sa mạc Sahara nằm gần đường xích đạo. Nói chung, địa hình hoặc quốc gia gần xích đạo của trái đất có nhiệt độ cao quanh năm và cũng là nơi mặt trời chiếu sáng mạnh nhất. Tia nắng mặt trời càng mạnh, nước bốc hơi càng nhanh, nước trong không khí ở sa mạc Sahara có thể không tạo thành sương nhưng sẽ bị thời tiết nhiệt độ cao làm cho bốc hơi.

Thứ hai: Vấn đề luồng không khí cục bộ: Do có nhiều dạng địa hình chạy qua đường xích đạo, chẳng hạn như rừng nhiệt đới Amazon mà chúng ta quen thuộc, nên nó tạo thành một sự tương phản cực độ với sa mạc Sahara ở Châu Phi.

Rừng nhiệt đới Amazon nhận được rất nhiều mưa, nhưng sa mạc Sahara quanh năm không thấy một giọt mưa, nguyên nhân chính là do các luồng không khí thịnh hành ở hai nơi khác nhau.

Sa mạc Sahara bị áp cao xích đạo tác mạnh khiến dòng hạ lưu chiếm ưu thế nên lượng mưa tương đối nhỏ, ngược lại rừng nhiệt đới Amazon lại bị áp thấp xích đạo tác động khiến dòng gió ngược chiếm ưu thế nên lượng mưa tương đối cao.

Thứ ba: Gió mùa, sa mạc Sahara quanh năm chịu ảnh hưởng của gió mậu dịch Đông Bắc từ đất liền, khó mang lại lượng mưa, không giống như rừng nhiệt đới Amazon, gió mậu dịch của sa mạc Sahara không đến từ hơi nước của đại dương mà từ đất liền. Gió mang từ bên trong đất liền khó có thể hoàn thành toàn bộ quá trình hoàn lưu khí quyển một mình nên sa mạc Sahara hiếm khi nhận được lượng mưa.

Thứ tư: Địa hình, Sa mạc Sahara trông có vẻ dài vô tận, nhưng nếu bạn nhìn Sa mạc Sahara từ trên trời, thì ở phía đông của Sa mạc Sahara là Cao nguyên Ethiopia. Cao nguyên Ethiopia nằm ở phía bắc sa mạc Sahara, nên nó ngăn chặn hơi nước của đại dương.

Thứ năm: Tác động của các dòng biển: Ở sa mạc Sahara gần bờ biển Bắc Phi, chịu tác động của dòng biển lạnh nên nhiệt độ và độ ẩm giảm, nguồn nước trong sa mạc lại bị suy giảm. Theo đo đạc của các nhà khoa học, nếu muốn tìm được nước trên sa mạc Sahara, chúng ta phải đào sâu bằng một tòa nhà năm mươi tầng.

Chúng tôi đưa ra một giả thuyết, không cân nhắc bất kỳ yếu tố nào, chỉ chọn ngẫu nhiên một địa điểm ở sa mạc Sahara và bắt đầu đào bới, sau khi đào hết cát lên, cảnh tượng đầu tiên chúng tôi nhìn thấy có thể là những bãi đá cổ.

Sa mạc Sahara được hình thành từ 2,5 triệu nghìn năm trước, điều đó có nghĩa là sa mạc Sahara có thể đã được hình thành từ từ trong thời đại khủng long. Do quá trình hình thành diễn ra chậm chạp nên hàng nghìn năm trước, sa mạc Sahara vẫn còn một phần là đồng cỏ và ốc đảo. Sau hàng trăm nghìn năm vận động của vỏ trái đất, địa hình bắt đầu thay đổi nên đá bị vùi lấp dưới lớp cát.

Đào xuống một chỗ, kích thước hạt cát của lớp dưới sa mạc rất khác với kích thước hạt cát của bề mặt sa mạc. Nói cách khác, sa mạc Sahara càng đào sâu, bên dưới hạt cát sẽ càng ngày càng lớn, thậm chí mắt thường có thể nhìn thấy cát không còn là cát mà là một viên đá nhỏ.

Đây là cái mà chúng tôi gọi là đá lửa và nếu bạn đào sâu hơn, nó sẽ là đá, tại sao bạn lại nói như vậy? Mọi người phải biết thành phần của đá, đá bao gồm đá trầm tích, đá mácma và đá biến chất. Sự khác biệt lớn nhất giữa đá và đá thông thường nằm ở thành phần bên trong của nó và nơi nó xuất hiện.

Sa mạc Sahara có một lịch sử lâu dài. Lớp đất trên bề mặt thường bị gió bào mòn tạo thành lớp cát bao phủ các tảng đá, có tác dụng bảo vệ cấu trúc địa chất của sa mạc Sahara.

Tuy nhiên, một số người đã cân nhắc xem có nên khoét rỗng sa mạc Sahara để xem có thể tìm thấy gì khác ở sa mạc Sahara hay không? Vì sau khi các nhà khoa học phát hiện, vẫn còn một số di tích cổ sinh vật học ở sâu trong sa mạc Sahara.

Sa mạc Sahara lớn đến mức chúng ta không thể nhìn thấy điểm cuối của nó, và nó cũng rất nguy hiểm, có rất nhiều cấm địa không xác định ở chỗ sâu trong sa mạc.

Bằng cách này, sa mạc Sahara có ý nghĩa to lớn đối với việc khám phá nguồn gốc loài người, cả về mặt nhân văn và môi trường tự nhiên.

Lê Dương (Theo Thuơng Hiệu và Pháp Luật)