Quốc gia duy nhất trải dài trên cả 4 bán cầu của trái đất: Rộng khoảng 811km2, chỉ cao hơn mực nước biển 10cm, nguy cơ bị 'nuốt chửng'

Kiribati (tên chính thức Cộng hòa Kiribati) là quốc đảo trải dài trên diện tích khoảng 811 km2, nằm ở trung tâm Thái Bình Dương, thuộc châu Đại Dương. Theo World Atlas, đây là quốc gia duy nhất có lãnh thổ nằm trên cả bốn bán cầu của trái đất, trong khi châu Phi là lục địa duy nhất được biết đến với đặc điểm địa lý tương tự.

Từ "hemisphere" (bán cầu) có nguồn gốc từ hēmisphairion trong ngôn ngữ Hy Lạp cổ đại, dùng để chỉ một nửa của một vật thể hình cầu. Cách sử dụng hiện đại của thuật ngữ "bán cầu" thường biểu thị sự phân chia thế giới làm hai, bằng cách sử dụng vĩ độ hoặc kinh độ.

Đường xích đạo là vĩ độ phân chia thế giới thành bán cầu Bắc và bán cầu Nam, trong khi đường kinh tuyến gốc (0 độ) phân chia thế giới thành bán cầu Đông và Tây. Tuy nhiên, hai bán cầu Đông và Tây thường được sử dụng trong bối cảnh chính trị, văn hóa hơn là địa lý.

Lãnh thổ các quốc gia thường nằm trong một bán cầu, trừ một số ngoại lệ như Mali, Algeria và Pháp nằm ở hai bán cầu.

Kiribati từng chịu sự thống trị của Vương quốc Anh và giành được độc lập năm 1979. Quốc gia này sử dụng tiền tệ là đồng đôla Kiribati, tuy nhiên đôla Australia cũng được chấp nhận. Do thiếu nguồn tài nguyên thiên nhiên, Kiribati được xem là một trong những quốc gia kém phát triển nhất thế giới. Cá là mặt hàng xuất khẩu chính của đất nước.

Kiribati bao gồm 33 đảo san hô và rạn san hô trải rộng trên ba nhóm đảo: Gilbert, Phoenix và Line, nhưng chỉ 21 đảo có người sinh sống.

Thủ đô Kiribati là Nam Tarawa. Dân số cả nước tính đến năm 2018 là khoảng 120.000.

Lãnh thổ trải rộng trên cả 4 bán cầu

Theo World Atlas, Kiribati (tên chính thức Cộng hòa Kiribati) là quốc đảo trải dài trên diện tích khoảng 811km2, nằm ở trung tâm Thái Bình Dương, thuộc châu Đại Dương, là quốc gia duy nhất có lãnh thổ nằm cả 4 bán cầu của trái đất. Châu Phi cũng là lục địa duy nhất được biết tới với đặc điểm địa lý tương tự.

Đất nước này bao gồm 32 đảo san hô, 21 trong số đó có người sinh sống. Các hòn đảo được tìm thấy ở khu vực Nam Thái Bình Dương của Polynesia và Micronesia. Quốc gia này bao gồm bốn nhóm đảo là Quần đảo Line, Quần đảo Gilbert, Đảo Banaba và Quần đảo Phoenix. Quần đảo Phoenix bao gồm 8 đảo san hô, cũng như Banaba, được tìm thấy ở phía nam Xích đạo, có nghĩa là chúng ở Nam bán cầu. Quần đảo Gilbert bao gồm 16 đảo san hô được tìm thấy ở cả bán cầu Nam và Bắc.

Cộng hòa Kiribati nằm ở GMT +14, trở thành quốc gia xa nhất từ thời Greenwich. Quốc gia thường là nơi đầu tiên đón năm mới trên thế giới.

Trước đây, Kiribati từng chịu sự thống trị của Vương quốc Anh. Tới năm 1979, quốc đảo này giành được độc lập. Hiện tiền tệ quốc gia này là đồng đôla Kiribati, nhưng đôla Australia cũng được chấp nhận ở đây.

Do thiếu hụt nguồn tài nguyên thiên nhiên nên Kiribati được xem là một trong những quốc gia phát triển kém nhất trên thế giới. Mặt hàng xuất khẩu chủ lực của đất nước này là cá. Thủ đô Kiribati là Nam Tarawa. Tính tới năm 2020, dân số quốc gia này đạt gần 120.000 người.

Có nguy cơ bị ‘nuốt chửng’

Những năm gần đây, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết. Trái đất nóng lên, những tảng băng vĩnh cửu tan dần ở hai cực khiến mực nước biển tăng dần. Một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất chính là quốc đảo Kiribati.

Hiện nay, với việc chỉ nằm trên mực nước biển 10cm, quốc đảo xinh đẹp Kiribati đang phải đối diện với nguy cơ bị nhấn chìm vĩnh viễn trong vài thập kỷ tới đây. Điều này sẽ khiến cuộc sống của hơn 105.000 người dân nơi đây bị xáo trộn và buộc phải di cư.

Theo ước tính, mực nước biển tại Thái Bình Dương mỗi năm tăng khoảng 2mm, nhưng tỷ lệ này chưa thực chính xác, con số cụ thể có lẽ còn cao hơn thế.

Hiện, mực nước biển mới chỉ tăng nhẹ nhưng Kiribati đã gặp nhiều khó khăn do sự thay đổi đáng kể lượng mưa, thủy triều và bão. Nước mặn đã xâm nhập và ảnh hưởng tới nguồn nước ngọt trên một số đảo. Bên cạnh đó, hạn hán gia tăng khiến lượng nước ngọt có được từ mưa trở nên vô cùng hạn chế.

Điều này gây thiệt hại nặng nề cho mùa màng - nguồn lương thực chính để có thể nuôi sống người dân. Đây có thể coi là một vấn đề sinh tử đối với Kiribati, khi người dân có lúc buộc phải ăn khoai môn cầm cự vì đất mặn khiến không một loài cây nào sống nổi.

Trước viễn cảnh nền văn hóa hơn 4.000 năm sẽ bị xóa sổ trong tương lai không xa, Ủy ban khí hậu của Liên Hợp Quốc cùng chính quyền địa phương đã đề ra một vài những giải pháp để cải thiện hiện tượng này. Đó là xây đê ngăn biển và thực hiện tái định cư cho người dân. Tuy nhiên, những biện pháp này chưa thực sự khả thi và để thực hiện được nó cũng không hề đơn giản.

Chính phủ Kiribati cũng tính đến một phương án di dời cả đất nước đến một nơi khác bằng việc xúc tiến mua 2.400 hecta đất trên hòn đảo chính của đảo quốc Fiji (một đảo quốc thuộc châu Đại Dương) là Viti Levu.

Vùng đất được rao bán với giá 9,6 triệu USD ( tương đương 192 tỷ VND) - vẫn nằm trong khả năng chi trả của quốc đảo xinh đẹp. Đây hứa hẹn là một vùng đất bảo đảm cho tương lai. Nhưng dù sao, không ai mong muốn phải di dời quê hương của mình và đến vùng đất khá chật chội như vậy. Hơn thế nữa, nền kinh tế Kiribati chủ yếu dựa vào nguồn thu từ du lịch, liệu di chuyển sang khu mới, chính phủ sẽ còn trụ vững và phát triển hơn được không.

Quả thực, với rất nhiều phong cảnh đẹp mê hồn cùng truyền thống văn hóa hơn 4.000 năm, người dân Kiribati đòi hỏi nhiều hơn là phương án chỉ di dời cả đất nước đến một nơi khác.

Hoàng Mai (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)