Danh mục

Quan niệm 'Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy' nghĩa là gì??

Thứ hai, 05/02/2024 08:03

Câu nói: "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy" được xem như là câu cửa miệng của người Việt mỗi khi Tết đến xuân về. Nó hàm chứa ý nghĩa phân chia ngày thăm Tết của các gia đình nhằm mong muốn sum vầy cùng cha mẹ, thể hiện đạo hiếu, uống nước nhớ nguồn.

Nguồn gốc câu nói

Vì sao gọi là "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy", nguồn gốc câu nói này từ đâu mà ra? Câu nói dân gian này ra đời khi có nền giáo dục, có chữ viết mà ông cha để lại chứ không theo sách vở nào cả được người đời truyền tai nhau qua bao nhiêu năm.

Đây cũng chính là lịch trình để mọi người đi lại, thăm hỏi nhau trong 3 ngày Tết Việt đầu năm. Miền Nam có một phiên bản khác là "Mùng một ăn Tết tại gia (nhà), mùng Hai Tết vợ, mùng Ba Tết Thầy".

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Câu nói trên phản ánh một nếp sống đẹp của người Việt mỗi dịp Tết đến. Người Việt tin rằng, cả ba mối quan hệ này đều liên hệ trực tiếp và chặt chẽ đến sự xuất hiện, phát triển và trưởng thành của mỗi người. Vì thế cả ba mối quan hệ đó rất quan trọng.

Từ xưa đến nay, Tết Nguyên đán được coi là dịp nghỉ lễ lớn và quan trọng nhất trong năm. Đây là khoảng thời gian để các thành viên trong gia đình có dịp được ngồi quây quần bên nhau sau một năm dài làm việc vất vả.

Đồng thời 3 ngày Tết quan trọng cũng là cơ hội để mọi người thăm hỏi người thân, thầy cô, bạn bè và cầu chúc cho nhau thêm một năm mới bình an và hạnh phúc.

Giải nghĩa câu nói

Theo quan niệm xưa, cha là bên nội, mẹ là bên ngoại. Tức là mùng một vợ chồng, con cái, anh chị em ruột thịt tập trung sang chúc Tết bên nội, mùng hai thì về nhà ngoại thăm hỏi, chúc tụng, tỏ lòng thành kính. Đến mùng ba thì thăm thầy thể hiện truyền thống tôn sư trọng đạo.

Mùng một Tết cha

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Trong sách Việt Nam phong tục (1915), cụ Phan Kế Bính (đỗ cử nhân Hán học năm 1906, là nhà báo vừa có cựu học, vừa có có tinh thần duy tân) viết về mồng một Tết: "Cúng gia tiên xong thì con cháu ra mừng tuổi ông bà cha mẹ, lạy hai lạy. Ông bà cha mẹ mừng cho con cháu mỗi đứa một vài xu hoặc một vài hào, gọi là tiền mừng tuổi".

Mùng hai Tết mẹ

Sang ngày mùng hai Tết, vợ chồng con cái ở riêng hoặc đi làm ăn xa nay có dịp về quê ăn Tết nhớ sang nhà ông bà cha mẹ bên ngoại. Nghi thức chung cũng tương tự như bên nội. Con cháu chúc tụng ông bà cha mẹ và ông bà cha mẹ mừng tuổi con cháu bằng những đồng tiền mới bọc trong giấy hồng điều tượng trưng.

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Sau những nghi thức vừa trang trọng vừa đầm ấm thân tình như thế, ông bà cha mẹ con cháu thường tổ chức ăn cỗ Tết đông vui. Nghi thức chúc Tết và ăn ngày đầu xuân bao giờ cũng để lại ấn tượng sâu đậm cho mọi người, đặc biệt là tuổi thơ về hạnh phúc gia đình đầm ấm, có trên có dưới, đầy đủ, viên mãn. Nếp sống đẹp ngày Tết thể hiện sự tri ân của con cháu với ông bà cha mẹ hai bên nội ngoại - cái gốc sinh thành và giáo dưỡng mình nên người.

Mùng ba Tết thầy

Ngày xưa thầy đồ dạy học đa số không có chuyện biên chế hay giáo chức ăn lương nhà nước như bây giờ, trừ trường đặc biệt do triều đình lập ra. Người học trước thông chữ hoặc đỗ đạt dạy cho người học sau. Học trò muốn học thì kiếm buồng cau xin nhập môn và lạy thầy hai lạy. Đủ học trò, thầy chọn ngày tế thánh rồi mở lớp. Học hết chữ thầy này, nếu muốn theo đòi bút nghiên, trò lại tìm thầy nhiều chữ hơn để học lên.

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Thu nhập của các thầy đồ là quà cáp của phụ huynh. Có sách xưa đã viết, lúc học có năm ngày Tết, như Tết Nguyên đán, Tết thanh minh, Tết đoan dương, Tết Trung thu, mùa nào thức ấy, hoặc cặp gà thúng gạo, hoặc đường mứt bánh trái, hoặc dăm ba quan tiền, tùy tình đa thiểu mà đem đến lễ thầy.

Đạo lý thầy trò ngày xưa rất trọng, thầy được coi trọng như cha. Nhà thầy có việc hiếu hỉ, thì trò thông qua trưởng tràng, giám tràng (cán bộ lớp), chăm lo như việc của chính nhà mình. Khi thầy quy tiên, học trò cũng để tang ba năm, có điều không phải tang phục, tang chế đầy đủ. Để tang trong bụng gọi là tâm tang. Học trò thành đạt thường giúp đỡ thầy trong cuộc sống. Nhà thầy không có con trai nối dõi cúng tế thì trò phải cúng tế cho đến hết đời mình. Người xưa chọn "mùng ba Tết thầy" là theo cái đạo nghĩa đó.

Hoàng Khuông (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/quan-niem-mung.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/quan-niem-mung-mot-tet-cha-mung-hai-tet-me-mung-ba-tet-thay-nghia-la-gi-vz85725.html

Tin được quan tâm

Loại cá tốt nhất thế giới tại Việt Nam nhưng nhiều nhà hay cho mèo ăn: Vừa rẻ vừa giàu DHA, là 'cá hồi cho nhà bình dân'

Theo chuyên gia dinh dưỡng, loại cá tưởng chừng quen thuộc lại có giá trị dinh dưỡng ngang ngửa "ông hoàng" cá hồi, đặc biệt...
Chăm sóc sức khỏe 2 ngày, 3 giờ trước

Quy định mới nhất: Muốn chuyển đổi đất vườn lên đất thổ cư, đây là 4 khoản tiền người dân phải đóng

Muốn chuyển đổi đất vườn lên đất thổ cư có 4 khoản tiền người dân phải đóng. Tuy nhiên, mức đóng cụ thể là bao...
Kiến thức 2 ngày, 3 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng Thứ Tư, ngày 6 tháng 8, tức ngày 13 tháng 6 nhuận âm lịch

Các tiết khí là những điểm giao thoa quan trọng về thời gian và không gian. Vào đêm giao thời (ngày 7 tháng 8, tức...
Đời sống số 2 ngày, 16 giờ trước

Người đi xe máy phải đổi Bằng lái xe theo mẫu mới năm 2025 nếu không sẽ bị phạt đến 6.000.000 đồng, đúng không?

Nhiều thông tin cho rằng, người đi xe máy bắt buộc phải đổi bằng lái xe theo mẫu mới nếu không sẽ bị phạt đến...
Kiến thức 1 ngày, 11 giờ trước

Tin vui kể từ bây giờ: Những trường hợp này xây nhà sẽ không cần xin Giấy phép xây dựng

Theo quy định hiện hành, sẽ có một số trường hợp xây nhà không cần xin Giấy phép xây dựng, người dân cần biết để...
Kiến thức 1 ngày, 2 giờ trước

Điện thoại có 1 nút quan trọng: Nhấn vào là bắt Wifi miễn phí, không tốn tiền 4G

Chỉ với một mẹo đơn giản, bạn có thể dễ dàng truy cập Wifi miễn phí mà không cần nhập mật khẩu hay tốn tiền...
Xài gì 2 ngày, 1 giờ trước

Tin cùng mục

Thị trường bất động sản nửa cuối năm 2025: Không sốt đất, nhưng cũng đừng mong có sự giảm sâu

Thị trường bất động sản nửa cuối năm 2025 được dự báo sẽ không có hiện tượng "sốt đất" nhưng cũng không nên kỳ vọng...
Tin trong ngày 2 phút trước

Phương án chuyển toàn bộ chuyến bay quốc tế tại Tân Sơn Nhất sang sân bay khác đang được gấp rút chuẩn bị

Sau chuyến thị sát thực địa sân bay Long Thành, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng đoàn công tác của Chính phủ đã có buổi...
Tin trong ngày 2 phút trước

Danh sách chi tiết các trường Đại học có học phí rẻ nhất Việt Nam: Sĩ tử mùa thi 2025 cùng tham khảo nhé!

Sau khi có điểm thi tốt nghiệp THPT 2025, nhiều thí sinh quan tâm các trường đại học có học phí phù hợp năng lực...
Kiến thức 3 phút trước

Hà Nội cấm hoàn toàn phương tiện trên nhiều tuyến phố trong 4 ngày từ 7/8 đến 10/8. Cụ thể là tuyến phố nào?

Nhằm phục vụ các hoạt động kỷ niệm diễn ra trên địa bàn Hà Nội trong các ngày từ 7/8 đến 10/8, Công an Hà...
Tin trong ngày 3 phút trước

Chủ tịch trẻ nhất sàn chứng khoán Việt: 26 tuổi nhậm chức, 30 tuổi sở hữu hơn 2.516 tỷ đồng, nhìn lương tháng mới gây choáng

Trong bối cảnh TTCK sôi động, khối tài sản của các "ông lớn" luôn là tâm điểm chú ý của công chúng. Một trong những...
Doanh nghiệp 54 phút trước

Ngành học có điểm chuẩn từ 23-27: Đang 'khát' nhân lực, ra trường nhận lương 50.000.000/tháng

Tại Việt Nam, ngành học này được đào tạo ở nhiều trường như Bách khoa Hà Nội, Bách khoa Đà Nẵng, Công nghệ - ĐHQG...
Kiến thức 55 phút trước

Tin mới cập nhật

Hé lộ nhiều chi tiết về bạn trai mới của 'Nữ hoàng cảnh nóng' Kiều Trinh

Diễn viên Kiều Trinh bày tỏ niềm hạnh phúc khi tìm được bạn trai mới ở tuổi 49 sau nhiều đổ vỡ hôn nhân.
Chuyện làng sao 28 phút trước

Trào lưu 'giả vờ đi làm' chỉ với hơn 100.000 đồng mỗi ngày đang gây sốt xứ tỷ dân

Một trào lưu kỳ lạ đang gây chú ý tại Trung Quốc khi những người trẻ thất nghiệp hoặc làm việc tự do sẵn sàng...
Đời sống trẻ 54 phút trước

Không chấp hành lệnh gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự bị phạt đến 75 triệu đồng

Chính phủ quy định hành vi không chấp hành quyết định gọi kiểm tra, khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ tham gia...
Tin trong ngày 55 phút trước

Cảnh báo nóng từ Cơ quan công an đến toàn bộ người dùng Viettel

Công an thông tin nhiều người dân nhận được các cuộc gọi giả danh nhân viên Viettel, dụ cung cấp mã OTP để chiếm đoạt...
Đời sống số 55 phút trước

Cá hồi tưởng giàu omega-3 nhất, ai ngờ chỉ xếp thứ 2: Loại cá bình dân bán khắp chợ Việt này mới là 'Vua thực sự'

Không chỉ có giá thành bình dân, chứa lượng omega-3 lớn không kém gì cá hồi, loài cá này cũng chứa lượng protein dồi dào...
Chăm sóc sức khỏe 55 phút trước

'Lộc trời' bám chi chít trên thân cây, xưa không ai động đến nay người dân thi nhau bắt về bán, giá 400.000 đồng/kg, thành đặc sản thành phố

Bên cạnh những món ăn trứ danh, Lạng Sơn còn gây bất ngờ với một đặc sản dân dã, ít người biết tới là tôm...
Tin trong ngày 2 giờ, 46 phút trước

Một người phụ nữ thực sự thông minh sẽ không nói về 3 điều này khi về nhà bố mẹ đẻ

Sau khi kết hôn, nhà cha mẹ trở thành chốn nương náu vĩnh viễn trong trái tim người phụ nữ. Trở về đó là một...
Tâm sự 2 giờ, 28 phút trước

Có được cấp sổ đỏ cho đất nông nghiệp khi không trực tiếp sản xuất nông nghiệp?

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã làm rõ các quy định của Luật Đất đai 2024 liên quan đến việc công nhận quyền sử...
Tin trong ngày 2 giờ, 28 phút trước

Một hành động sau khi rửa bát có thể làm tăng vi khuẩn lên 70 lần! Bỏ qua 5 chi tiết có thể khiến bát đĩa bẩn hơn

Người ta thường nói "bệnh từ miệng mà ra", nên giờ đây ai cũng chú trọng đến an toàn thực phẩm và sức khỏe.
Kiến thức 3 giờ, 47 phút trước

Đừng vội vàng hay mất kiên nhẫn, kết hôn càng muộn, bạn sẽ càng hạnh phúc! 3 con giáp nữ này: Sau 30 tuổi, cơ hội tình yêu sẽ nở rộ!

"Hôn nhân không phải là 1 + 1 = 2, mà là 0,5 + 0,5 = 1". Đó là một câu nói rất hay -...
Đời sống số 3 giờ, 49 phút trước