Danh mục

Quan niệm 'Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy' nghĩa là gì??

Thứ hai, 05/02/2024 08:03

Câu nói: "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy" được xem như là câu cửa miệng của người Việt mỗi khi Tết đến xuân về. Nó hàm chứa ý nghĩa phân chia ngày thăm Tết của các gia đình nhằm mong muốn sum vầy cùng cha mẹ, thể hiện đạo hiếu, uống nước nhớ nguồn.

Nguồn gốc câu nói

Vì sao gọi là "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy", nguồn gốc câu nói này từ đâu mà ra? Câu nói dân gian này ra đời khi có nền giáo dục, có chữ viết mà ông cha để lại chứ không theo sách vở nào cả được người đời truyền tai nhau qua bao nhiêu năm.

Đây cũng chính là lịch trình để mọi người đi lại, thăm hỏi nhau trong 3 ngày Tết Việt đầu năm. Miền Nam có một phiên bản khác là "Mùng một ăn Tết tại gia (nhà), mùng Hai Tết vợ, mùng Ba Tết Thầy".

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Câu nói trên phản ánh một nếp sống đẹp của người Việt mỗi dịp Tết đến. Người Việt tin rằng, cả ba mối quan hệ này đều liên hệ trực tiếp và chặt chẽ đến sự xuất hiện, phát triển và trưởng thành của mỗi người. Vì thế cả ba mối quan hệ đó rất quan trọng.

Từ xưa đến nay, Tết Nguyên đán được coi là dịp nghỉ lễ lớn và quan trọng nhất trong năm. Đây là khoảng thời gian để các thành viên trong gia đình có dịp được ngồi quây quần bên nhau sau một năm dài làm việc vất vả.

Đồng thời 3 ngày Tết quan trọng cũng là cơ hội để mọi người thăm hỏi người thân, thầy cô, bạn bè và cầu chúc cho nhau thêm một năm mới bình an và hạnh phúc.

Giải nghĩa câu nói

Theo quan niệm xưa, cha là bên nội, mẹ là bên ngoại. Tức là mùng một vợ chồng, con cái, anh chị em ruột thịt tập trung sang chúc Tết bên nội, mùng hai thì về nhà ngoại thăm hỏi, chúc tụng, tỏ lòng thành kính. Đến mùng ba thì thăm thầy thể hiện truyền thống tôn sư trọng đạo.

Mùng một Tết cha

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Trong sách Việt Nam phong tục (1915), cụ Phan Kế Bính (đỗ cử nhân Hán học năm 1906, là nhà báo vừa có cựu học, vừa có có tinh thần duy tân) viết về mồng một Tết: "Cúng gia tiên xong thì con cháu ra mừng tuổi ông bà cha mẹ, lạy hai lạy. Ông bà cha mẹ mừng cho con cháu mỗi đứa một vài xu hoặc một vài hào, gọi là tiền mừng tuổi".

Mùng hai Tết mẹ

Sang ngày mùng hai Tết, vợ chồng con cái ở riêng hoặc đi làm ăn xa nay có dịp về quê ăn Tết nhớ sang nhà ông bà cha mẹ bên ngoại. Nghi thức chung cũng tương tự như bên nội. Con cháu chúc tụng ông bà cha mẹ và ông bà cha mẹ mừng tuổi con cháu bằng những đồng tiền mới bọc trong giấy hồng điều tượng trưng.

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Sau những nghi thức vừa trang trọng vừa đầm ấm thân tình như thế, ông bà cha mẹ con cháu thường tổ chức ăn cỗ Tết đông vui. Nghi thức chúc Tết và ăn ngày đầu xuân bao giờ cũng để lại ấn tượng sâu đậm cho mọi người, đặc biệt là tuổi thơ về hạnh phúc gia đình đầm ấm, có trên có dưới, đầy đủ, viên mãn. Nếp sống đẹp ngày Tết thể hiện sự tri ân của con cháu với ông bà cha mẹ hai bên nội ngoại - cái gốc sinh thành và giáo dưỡng mình nên người.

Mùng ba Tết thầy

Ngày xưa thầy đồ dạy học đa số không có chuyện biên chế hay giáo chức ăn lương nhà nước như bây giờ, trừ trường đặc biệt do triều đình lập ra. Người học trước thông chữ hoặc đỗ đạt dạy cho người học sau. Học trò muốn học thì kiếm buồng cau xin nhập môn và lạy thầy hai lạy. Đủ học trò, thầy chọn ngày tế thánh rồi mở lớp. Học hết chữ thầy này, nếu muốn theo đòi bút nghiên, trò lại tìm thầy nhiều chữ hơn để học lên.

Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy, kiến thức, Tết nguyên đán

Thu nhập của các thầy đồ là quà cáp của phụ huynh. Có sách xưa đã viết, lúc học có năm ngày Tết, như Tết Nguyên đán, Tết thanh minh, Tết đoan dương, Tết Trung thu, mùa nào thức ấy, hoặc cặp gà thúng gạo, hoặc đường mứt bánh trái, hoặc dăm ba quan tiền, tùy tình đa thiểu mà đem đến lễ thầy.

Đạo lý thầy trò ngày xưa rất trọng, thầy được coi trọng như cha. Nhà thầy có việc hiếu hỉ, thì trò thông qua trưởng tràng, giám tràng (cán bộ lớp), chăm lo như việc của chính nhà mình. Khi thầy quy tiên, học trò cũng để tang ba năm, có điều không phải tang phục, tang chế đầy đủ. Để tang trong bụng gọi là tâm tang. Học trò thành đạt thường giúp đỡ thầy trong cuộc sống. Nhà thầy không có con trai nối dõi cúng tế thì trò phải cúng tế cho đến hết đời mình. Người xưa chọn "mùng ba Tết thầy" là theo cái đạo nghĩa đó.

Hoàng Khuông (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/quan-niem-mung.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/quan-niem-mung-mot-tet-cha-mung-hai-tet-me-mung-ba-tet-thay-nghia-la-gi-vz85725.html

Tin được quan tâm

10 nghề ở Việt Nam có thể bị AI 'xóa sổ' vĩnh viễn trong 5 năm tới, ngành đầu tiên gây bất ngờ rất nhiều người đăng ký thi năm nay

Sự phát triển vượt bậc của Al làm tăng nguy cơ người làm ở các ngành nghề sau rơi vào cảnh thất nghiệp, khó kiếm...
Kiến thức 3 ngày, 7 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ sáu ngày 30/5, tức ngày 4 tháng 5 âm lịch?

Văn hóa truyền thống sử dụng sự kết hợp giữa thân trời và cành đất để tượng trưng cho bốn thời điểm trong năm, tháng,...
Đời sống số 2 ngày, 1 giờ trước

Hơn 1 tháng nữa, ngân sách Nhà nước sẽ đóng BHYT cho 20 đối tượng này, người dân đặc biệt lưu ý

Chính thức từ ngày 1/7/2025, 20 nhóm đối tượng được sẽ ngân sách Nhà nước đóng BHYT, ai không biết là thiệt.
Kiến thức 3 ngày, 2 giờ trước

Người đi xe máy không cấp đổi Giấy phép lái xe theo mẫu mới sẽ bị phạt 3 triệu đồng, đúng không?

Trong năm 2025, người dân có bắt buộc phải đổi bằng lái xe theo mẫu mới không? Đây là thắc mắc của nhiều người. Vậy...
Kiến thức 2 ngày, 12 giờ trước

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn một bức tranh dựa trên trực giác của bạn để kiểm tra xem bạn có thể kiếm được nhiều tiền hay ít tiền trong cuộc sống hay không?

Bạn hãy chọn một trong các hình dưới đây dựa trên trực giác đầu tiên của bạn – không cần suy nghĩ quá lâu. Sau...
Đời sống số 2 ngày, 1 giờ trước

Thầy phong thuỷ dặn kỹ: Trước cửa nhà trồng 5 cây càng xanh tốt người càng suy kiệt, cây thứ nhất rất nhiều nhà đang trồng

Có một số loại cây không mang ý nghĩa tốt lành theo quan niệm phong thủy. Nếu gia đình bạn đang trồng nên chặt hoặc...
Phong thủy 2 ngày, 4 giờ trước

Tin cùng mục

Những con giáp nào cần phải thận trọng Ngày 1 tháng 6 là Ngày Thiếu nhi, tức Chủ Nhật, ngày mùng 6 tháng 5 âm lịch

Người xưa sử dụng Thiên Can, Địa Chi và các thuật ngữ mặt trời để diễn tả sự chuyển động của thời tiết. Ngày 1...
Đời sống số 34 phút trước

Đề xuất tăng mạnh mức phạt với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, có thể lên tới 400 triệu đồng

Mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng là...
Kiến thức 53 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn một chiếc thuyền buồm và kiểm tra xem ai sẽ đi cùng bạn đến đích

Dựa trên lựa chọn chiếc thuyền buồm, bạn có thể khám phá xem ai là người đồng hành cùng bạn trên hành trình cuộc đời...
Đời sống số 54 phút trước

Sông Tô Lịch sắp có diện mạo mới: Hà Nội nghiên cứu xén hè tuyến đường dọc bờ sông

Sở Xây dựng đang xem xét việc xén hè trên đường Nguyễn Ngọc Vũ để tăng khả năng di chuyển trong đoạn đường đôi có...
Dòng sự kiện 58 phút trước

53 trường Đại học công bố mức quy đổi điểm IELTS, thí sinh cần nắm rõ

Trong danh sách mới nhất, hầu hết trường yêu cầu từ 5.0 IELTS, phổ biến quy đổi thành 7-8,5/10 điểm môn tiếng Anh. Từ mốc...
Tin trong ngày 1 giờ, 24 phút trước

Loại cây mọc hoang ở bờ rào xưa không ai hái, nay thành đặc sản giá 50.000 đồng/kg, nấu với canh cua siêu ngon

Nhiều người lần đầu nếm thử món canh cua rau dâm bụt đều ngạc nhiên bởi hương vị thanh mát, hậu ngọt và mùi thơm...
Tin trong ngày 2 giờ, 54 phút trước

Tin mới cập nhật

Khác xa hình ảnh lộng lẫy thường thấy, khoảnh khắc đặc biệt về Diệp Lâm Anh khiến tất cả phải bất ngờ

Đây được cho là hình ảnh hiếm hoi, đặc biệt về Diệp Lâm Anh. Bởi trước nay, cô thường xuất hiện trước công chúng với...
VIDEO 1 giờ trước

Dự kiến 10 trường đại học được đầu tư đào tạo nguồn nhân lực phát triển điện hạt nhân, học sinh yêu thích ngành này có thể cân nhắc

Thủ tướng vừa phê duyệt Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân đến năm 2035”.
Tin trong ngày 2 giờ, 23 phút trước

Sao Việt 31/5: Tự Long than 'khiếp quá' khi xem ảnh cũ của 'Cục trưởng' Xuân Bắc; Lý Hải trẻ như nam sinh trong bộ ảnh gia đình

Tin sao Việt 31/5/2025: Ảnh cũ của 'Cục trưởng' Xuân Bắc nhận được sự quan tâm của nhiều người; Trong bộ ảnh mới, Lý Hải...
Chuyện làng sao 2 giờ, 24 phút trước

Những con giáp nào may mắn vào ngày 1 tháng 6, Ngày Tết thiếu nhi, Chủ Nhật, ngày mùng 6 tháng 5 âm lịch?

Ngày mai là tháng 6 và chúng ta chào đón Ngày Thiếu nhi. Ngày 1 tháng 6 là Chủ Nhật, ngày thứ sáu của tháng...
Đời sống số 2 giờ, 28 phút trước

Người bị thu hồi đất sẽ được hưởng lợi gì theo quy định mới nhất của Luật Đất đai?

Luật Đất đai 2024 mang đến nhiều quy định mới nhằm bảo vệ quyền lợi của người dân bị thu hồi đất.
Kiến thức 3 giờ, 32 phút trước

Loại gỗ nào có tuổi thọ 5.000 năm được rao bán hơn 10 tỷ đồng tại Việt Nam?

Tại Hội chợ “Đồ gỗ và trang trí nội thất Hà Nội 2020”, một khúc gỗ nguyên khối khổng lồ có nguồn gốc từ châu...
Kiến thức 3 giờ, 33 phút trước

Vì sao người xưa sợ tuổi 49, 53, có phải chỉ toàn mê tín? Làm sao hóa giải hạn tuổi này?

Câu ngạn ngữ “49 chưa qua 53 đã tới” không chỉ phản ánh nỗi lo lắng ám ảnh mà còn ám chỉ một giai đoạn...
Đời sống số 3 giờ, 33 phút trước

Đất ở ổn định 20 năm, không có khiếu kiện, tranh chấp có được cấp sổ đỏ hay không?

Nhiều người dân thường đặt câu hỏi liệu việc sử dụng đất ở ổn định trong 20 năm mà không có khiếu kiện, tranh chấp...
Tin trong ngày 3 giờ, 34 phút trước

Kể từ nay: Xây nhà trên đất rừng phòng hộ có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự, đúng không?

Người dân xây nhà trái phép trên đất rừng phòng hộ có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình...
Kiến thức 3 giờ, 54 phút trước

Màu xanh thuộc về mùa hè. Hãy nhớ những công thức phối màu này để bạn trông trắng trẻo, sành điệu và thời trang hơn

Trong số này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu chi tiết về kỹ thuật phối màu trang phục màu xanh vào mùa hè. Tôi tin...
Thời trang + 3 giờ, 56 phút trước