Phát hiện 'kho báu sống' trên dãy Pù Luông: Loài động vật sống ngầm, hiếm gặp mang tên của một nhà tự nhiên học vĩ đại

Đây là thành quả sau nhiều năm khảo sát của nhóm nghiên cứu liên ngành thuộc Viện Sinh học (Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam), Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Hồng Đức và Ban Quản lý Khu bảo tồn Pù Luông. Công trình nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí khoa học quốc tế uy tín ZooKeys, góp phần khẳng định vị thế của khoa học Việt Nam.

Loài chuột chũi Darwin được xác định là loài đặc hữu, hiện chỉ được tìm thấy trong các khu rừng nguyên sinh ở sườn tây nam của dãy Pù Luông, tại độ cao từ 900 đến 1.100 mét. Đây là một loài động vật sống ngầm, rất hiếm gặp và nhạy cảm với những thay đổi của môi trường.

Điểm nhận dạng nổi bật nhất của chuột chũi Darwin là chiếc đuôi cực ngắn, chỉ dài khoảng 2 mm và được cấu tạo bởi 6-7 đốt sống ít hơn đáng kể so với bất kỳ loài nào cùng chi. Chiếc đuôi này gần như ẩn mình trong lớp da, được bao phủ bởi lớp lông ngắn và thưa, chỉ để lộ phần chóp cuối, trở thành một đặc điểm nhận dạng đặc trưng. Cấu trúc hộp sọ và răng của loài cũng cho thấy sự thích nghi hoàn hảo với lối sống đào hang trong địa hình núi đá vôi. Các phân tích ADN ty thể đã chứng minh loài này tách biệt hoàn toàn về mặt di truyền so với các loài Euroscaptor khác đã được ghi nhận ở Việt Nam, Lào và Trung Quốc.

Loài chuột chũi Darwin tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, Thanh Hóa

Trước đây, Việt Nam đã biết đến các loài chuột chũi như E. longirostris ở miền Bắc và E. kuznetsovi ở Lâm Đồng. Tuy nhiên, chuột chũi Darwin có sự khác biệt rõ rệt về cả hình thái, kích thước lẫn sinh cảnh sống. Loài này có kích thước nhỏ hơn, đuôi ngắn hơn và đã tiến hóa để thích nghi với tầng đất ẩm, giàu mùn của rừng nguyên sinh. Điều này là minh chứng cho quá trình phân hóa loài mạnh mẽ tại khu vực Bắc Trung Bộ, nơi có địa hình và khí hậu đặc thù, tạo nên những "ốc đảo tiến hóa" riêng biệt.

Tên khoa học của loài được đặt theo tên nhà tự nhiên học vĩ đại Charles Darwin để vinh danh những đóng góp của ông cho thuyết tiến hóa. Theo các chuyên gia, phát hiện này có giá trị đặc biệt, cung cấp dữ liệu mới cho việc nghiên cứu sự tiến hóa của nhóm chuột chũi châu Á.

Khám phá này một lần nữa nhấn mạnh vai trò quan trọng của Pù Luông không chỉ là một khu bảo tồn cảnh quan mà còn là một vùng lõi về đa dạng sinh học của Việt Nam, nơi còn ẩn chứa nhiều loài đặc hữu chưa được khoa học biết đến. Nhóm nghiên cứu cho biết sẽ tiếp tục khảo sát các khu vực lân cận để làm rõ phạm vi phân bố của loài, đồng thời hy vọng phát hiện này sẽ mở ra những hướng nghiên cứu sâu hơn về cơ chế thích nghi của động vật sống trong lòng đất.

T.Hà (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)