Danh mục

Ông Ba Bị hóa ra có thật trong lịch sử, lại là ông ngoại của một vị vua?

Thứ sáu, 11/04/2025 10:22

Hình tượng "ông Ba Bị" với ba chiếc bị lớn, khuôn mặt dữ tợn, chuyên bắt cóc trẻ con hư có lẽ đã gieo rắc nỗi sợ hãi vào tâm trí của nhiều thế hệ người Việt. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, nhân vật này ẩn chứa một câu chuyện lịch sử thú vị, gắn liền với một vị quan thanh liêm, đức độ dưới triều Nguyễn.

Theo truyền thuyết dân gian, ông Ba Bị thường được miêu tả là một người đàn ông cao lớn, đen đúa, xấu xí, chuyên đi bắt cóc trẻ em nghịch ngợm bỏ vào bị và đem đi, khiến chúng không còn được ở gần bố mẹ nữa. Một số dị bản khác còn kể rằng, vào thời kỳ mất mùa, những kẻ gian thường tụ tập thành nhóm sáu người, hai người vác chung một chiếc bị cói lớn, chuyên đi bắt cóc trẻ em bán lấy tiền. Vì vậy, chúng được gọi là "Ba Bị", với mỗi cái bị có ba quai, cả nhóm sáu người được gọi là "9 quai, 12 con mắt". Chúng thường lảng vảng ở các làng ven biển, rình rập bắt những đứa trẻ lang thang một mình, sau đó tẩu thoát bằng thuyền.

Ông Ba Bị, Phạm Đăng Hưng, cháu ngoại Phạm Đăng Hưng, Vua Tự Đức, ông ngoại Vua Tự Đức

"Ông Ba Bị" hóa ra là nhân vật có thật trong lịch sử(Ảnh minh hoạ)

Thực tế, "ông Ba Bị" trong lịch sử lại là một nhân vật có thật, đó chính là ông Phạm Đăng Hưng, một vị quan thanh liêm, từng giữ chức Lễ Bộ Thượng Thư dưới triều vua Gia Long. Ông là cha của bà Từ Dũ, vợ vua Thiệu Trị, và là ông ngoại của vua Tự Đức. Bà Từ Dũ là một vị hoàng thái hậu nổi tiếng đức độ, yêu thương dân chúng, được biết đến là người phụ nữ quyền lực duy nhất sống qua 10 đời vua triều Nguyễn.

Ông Ba Bị, Phạm Đăng Hưng, cháu ngoại Phạm Đăng Hưng, Vua Tự Đức, ông ngoại Vua Tự Đức

Vua Tự Đức là cháu ngoại của ông Phạm Đăng Hưng (Ảnh minh hoạ)

Theo ghi chép trong sách "Hương Giang cố sự" của tác giả Nguyễn Đắc Xuân, ông Phạm Đăng Hưng là người Gò Công (Nam Bộ), có thân hình cao lớn, bộ râu rậm và cứng như râu Trương Phi. Ông nổi tiếng là người quang minh chính trực, liêm khiết trong suốt thời gian làm quan dưới triều Gia Long và Minh Mạng.

Ông Phạm Đăng Hưng nổi tiếng là một vị quan thương dân. Vào thời Gia Long, khi thiên tai, hạn hán liên tiếp xảy ra, ông đang giữ chức Điền Tuần Quan. Ông thường mang theo ba bị hạt ngũ cốc để phát cho dân nghèo, hướng dẫn họ cách trồng trọt. Những gia đình quá nghèo khó, ông còn mang gạo đến giúp đỡ. Ông cũng thẳng tay trừng trị những quan tham ô, gian thương bóc lột dân chúng. Vì vậy, những người dân lương thiện vô cùng cảm mến ông, còn những kẻ xấu thì run sợ mỗi khi nghe thấy danh tiếng của ông. Có lẽ, hình tượng "ông Ba Bị" bắt đầu xuất phát từ đây, như một lời cảnh tỉnh dành cho những kẻ làm điều gian ác.

Vậy tại sao, từ một vị quan thanh liêm, hình tượng ông Phạm Đăng Hưng lại biến thành nỗi ám ảnh của trẻ con? Theo thời gian, gốc gác về ông Ba Bị dần bị phai mờ. Dựa vào chữ "bị" trong tên gọi, nhiều người cho rằng ông là một người ăn mày. Học giả An Chi phân tích rằng, ăn xin là một "nghề" tiêu cực, không mang lại lợi ích cho xã hội, ngoại trừ việc hù dọa trẻ con. Từ đó, ông Ba Bị thanh liêm ngày nào đã trở thành ông Ba Bị ăn xin chuyên dọa nạt trẻ con.

Ông Ba Bị, Phạm Đăng Hưng, cháu ngoại Phạm Đăng Hưng, Vua Tự Đức, ông ngoại Vua Tự Đức

(Ảnh minh hoạ)

Hình dáng quái dị của ông Ba Bị có lẽ xuất phát từ câu đồng dao "Ba bị, chín quai, mười hai con mắt". Câu đồng dao này vốn dùng để đếm số lượng đồ vật, trong đó "quai" là quai bị, "mắt" là mắt bị, tức là những lỗ hở đều đặn trên các đồ đan. Ba cái bị, mỗi bị có ba quai và bốn con mắt, nên ta có "Ba bị, chín quai, mười hai con mắt". Tuy nhiên, nhiều người đã hiểu nhầm "ba bị" là ông Ba Bị, "quai" là quai hàm, "mắt" là con mắt người. Với số lượng "chín quai", "mười hai mắt" người ta hình dung ông Ba Bị là một quái vật gớm ghiếc, dù thực tế ông chẳng liên quan gì đến câu đồng dao này.

Như vậy, do hiện tượng tam sao thất bản, hình tượng ông Ba Bị đã trải qua quá trình biến đổi từ một vị quan thanh liêm, được dân chúng kính trọng, thành một nhân vật đáng sợ, chuyên dùng để dọa nạt trẻ con.

Elly (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

5 cái tên bị cấm khai sinh ở Việt Nam, là tên nào?

Mặc dù việc đặt tên cho con là quyền cá nhân, nhưng không phải tên nào cũng được phép đặt. Theo Luật pháp tại Việt...
Tin trong ngày 3 ngày, 8 giờ trước

Kể từ bây giờ, người điều khiển xe máy sẽ bị CSGT xử phạt tới hơn 10.000.000 đồng nếu không đáp ứng điều kiện dưới đây

Từ đầu năm 2025, nhiều lỗi vi phạm giao thông được tăng mức xử phạt. Người dân cần nắm để tránh vi phạm sẽ phải...
Kiến thức 2 ngày, 12 giờ trước

Từ 1/7/2025: Người từ 60 tuổi trở lên, không có lương hưu sẽ được mua bảo hiểm y tế miễn phí?

Đại biểu Quốc hội kiến nghị mở rộng đối tượng được nhà nước hỗ trợ bảo hiểm y tế, tập trung vào nhóm người cao...
Kiến thức 4 ngày, 12 giờ trước

Xe máy dừng đèn đỏ vẫn bị phạt đến 14 triệu đồng nếu vi phạm lỗi này, nhiều người chủ quan hay mắc phải

Trong trường hợp người điều khiển xe máy dừng đèn đỏ nhưng đè vạch dừng dẫn đến tai nạn giao thông, mức phạt sẽ tăng...
Tin trong ngày 3 ngày, 10 giờ trước

Từ nay, người dân sẽ bị phạt nặng khi sử dụng lòng đường, vỉa hè để tổ chức đám cưới, tang lễ đúng không?

Người dân có được sử dụng lòng đường, vỉa hè để tổ chức đám cưới, tang lễ không? Đây là điều được rất nhiều người...
Kiến thức 3 ngày, 17 giờ trước

Người đóng BHXH trên 20 năm đón tin vui lớn kể từ nay, cụ thể là gì?

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025) quy định việc hưởng Bảo hiểm xã hội một lần cho những người...
Kiến thức 3 ngày, 9 giờ trước

Tin cùng mục

Tử vi ngày 30/7/2025 của 12 con giáp: Tuổi Mùi có nhiều tin vui về tiền bạc, Thìn thời vận chưa hanh thông

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 30/7/2025.
Đời sống số 29 phút trước

Từ nay tới hết năm 2025, CSGT toàn quốc tập trung xử lý các vi phạm giao thông này: Người dân đặc biệt lưu ý!

Vi phạm giao thông năm 2025 được xử lý nghiêm khắc xiết chặt hành vi tham gia giao thông hơn so với trước đây, người...
Kiến thức 53 phút trước

Có 7 trường hợp nhà đất này bắt buộc phải công chứng, đó là?

Theo quy định của Luật Đất đai 2024, sẽ có một số trường hợp nhà đất buộc phải công chứng, người dân cần biết để...
Kiến thức 2 giờ, 56 phút trước

Những người 10 năm không đổi số điện thoại là người như thế nào? Đọc xong nhiều người thấy 'quá chính xác'

Với sự tiến bộ của công nghệ, điện thoại di động đã trở thành một công cụ giao tiếp và xã hội thiết yếu cho...
Kiến thức 6 giờ, 49 phút trước

Từ 1/1/2026, hàng nghìn người dân Hà Nội được hỗ trợ 100% mức đóng BHYT, ai cũng cần nắm rõ quyền lợi của mình

Theo Nghị quyết 19 thì Hà Nội sẽ hỗ trợ 100% mức đóng bảo hiểm y tế với 4 nhóm đối tượng chính sách và...
Tin trong ngày 6 giờ, 50 phút trước

Không có lương hưu, người 75 tuổi trở lên được trợ cấp 500.000 đồng/tháng nếu đáp ứng điều kiện này

Chính sách trợ cấp hưu trí xã hội cho người từ 75 tuổi, mức hưởng là 500.000 đồng/tháng, có hiệu lực từ ngày 1/7.
Dòng sự kiện 6 giờ, 50 phút trước

Tin mới cập nhật

'Ông hoàng nhạc miền Tây' đổi đời nhờ một bài hát, U60 sống sung túc bên vợ con

Suốt 30 năm qua, nam ca sĩ này vẫn được xem là một trong những gương mặt nổi bật của dòng nhạc trữ tình, bolero...
Chuyện làng sao 50 phút trước

Loại cây này gia đình càng trồng càng có lộc, đừng dại chặt đi nếu không muốn tiền tài tiêu tán

Theo quan niệm phong thủy có những loại cây nên trồng quanh nhà. Điều này không chỉ giúp tạo bóng dâm xanh mát mà còn...
Phong thủy 1 giờ, 22 phút trước

Công nghệ YECVT độc quyền trên Yamaha NVX: Tăng tốc êm ái, đổ đèo vững vàng

Yamaha NVX 155 thế hệ mới gây ấn tượng mạnh mẽ với công nghệ truyền động điện tử YECVT độc quyền, mang đến trải nghiệm...
Đi gì 4 giờ, 39 phút trước

Tháng 6 nhuận năm 2025: Một trường hợp đặc biệt không nên tiến hành sang cát, đó là?

Nếu không muốn ảnh hưởng đến sức khỏe, tài lộc của con cháu thì trong trường hợp dưới đây không nên tiến hành sang cát...
Phong thủy 6 giờ, 50 phút trước

Dự đoán điểm chuẩn đại học năm 2025 tăng hay giảm mạnh?

Theo hướng dẫn của Bộ GDĐT, thí sinh có thể đăng ký, điều chỉnh hoặc bổ sung nguyện vọng xét tuyển một số lần từ...
Tin trong ngày 6 giờ, 51 phút trước

Ca sĩ Thái Trinh mang thai con đầu lòng sau nửa năm kết hôn

Ca sĩ Thái Trinh hạnh phúc thông báo đang mang thai con đầu lòng sau nửa năm cưới doanh nhân Thái Minh.
Chuyện làng sao 6 giờ, 51 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng Thứ Tư, ngày 30 tháng 7, tức mùng 6 tháng 6 âm lịch?

Ngày 30 tháng 7 là thứ Tư, ngày mùng 6 tháng 6 nhuận âm lịch, là sự kết hợp năm Tỵ, tháng Quý Mùi, ngày...
Đời sống số 6 giờ, 52 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn chọn bức tranh nào trong 4 bức tranh về người đẹp? Xem bạn có được số mệnh may mắn hay trường thọ không?

Đây là một bài trắc nghiệm dựa trên cảm nhận trực giác giúp bạn khám phá xem bạn có được số mệnh may mắn hay...
Đời sống số 6 giờ, 52 phút trước

Xem phim Sex Education, tôi nhận ra nếu không dạy con cái nói câu này tương lai chúng dễ trở thành kiểu người bị xã hội ghét!

Dạy con nói câu này tưởng đơn giản, nhưng là bài học đầu đời mà bất kỳ cha mẹ nào cũng không nên bỏ qua....
Tâm sự 7 giờ, 5 phút trước

Phụ nữ khi già yếu, đi lại không còn nhanh nhẹn, tốt nhất nên giữ kín 2 điều này, đó mới là khôn ngoan thực sự

Không phải điều gì cũng nên chia sẻ khi tuổi đã xế chiều. Với phụ nữ, đặc biệt khi đã già yếu, có 2 chuyện...
Làm sao 7 giờ, 5 phút trước