Danh mục

Ông Ba Bị hóa ra có thật trong lịch sử, lại là ông ngoại của một vị vua?

Thứ sáu, 11/04/2025 10:22

Hình tượng "ông Ba Bị" với ba chiếc bị lớn, khuôn mặt dữ tợn, chuyên bắt cóc trẻ con hư có lẽ đã gieo rắc nỗi sợ hãi vào tâm trí của nhiều thế hệ người Việt. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, nhân vật này ẩn chứa một câu chuyện lịch sử thú vị, gắn liền với một vị quan thanh liêm, đức độ dưới triều Nguyễn.

Theo truyền thuyết dân gian, ông Ba Bị thường được miêu tả là một người đàn ông cao lớn, đen đúa, xấu xí, chuyên đi bắt cóc trẻ em nghịch ngợm bỏ vào bị và đem đi, khiến chúng không còn được ở gần bố mẹ nữa. Một số dị bản khác còn kể rằng, vào thời kỳ mất mùa, những kẻ gian thường tụ tập thành nhóm sáu người, hai người vác chung một chiếc bị cói lớn, chuyên đi bắt cóc trẻ em bán lấy tiền. Vì vậy, chúng được gọi là "Ba Bị", với mỗi cái bị có ba quai, cả nhóm sáu người được gọi là "9 quai, 12 con mắt". Chúng thường lảng vảng ở các làng ven biển, rình rập bắt những đứa trẻ lang thang một mình, sau đó tẩu thoát bằng thuyền.

Ông Ba Bị, Phạm Đăng Hưng, cháu ngoại Phạm Đăng Hưng, Vua Tự Đức, ông ngoại Vua Tự Đức

"Ông Ba Bị" hóa ra là nhân vật có thật trong lịch sử(Ảnh minh hoạ)

Thực tế, "ông Ba Bị" trong lịch sử lại là một nhân vật có thật, đó chính là ông Phạm Đăng Hưng, một vị quan thanh liêm, từng giữ chức Lễ Bộ Thượng Thư dưới triều vua Gia Long. Ông là cha của bà Từ Dũ, vợ vua Thiệu Trị, và là ông ngoại của vua Tự Đức. Bà Từ Dũ là một vị hoàng thái hậu nổi tiếng đức độ, yêu thương dân chúng, được biết đến là người phụ nữ quyền lực duy nhất sống qua 10 đời vua triều Nguyễn.

Ông Ba Bị, Phạm Đăng Hưng, cháu ngoại Phạm Đăng Hưng, Vua Tự Đức, ông ngoại Vua Tự Đức

Vua Tự Đức là cháu ngoại của ông Phạm Đăng Hưng (Ảnh minh hoạ)

Theo ghi chép trong sách "Hương Giang cố sự" của tác giả Nguyễn Đắc Xuân, ông Phạm Đăng Hưng là người Gò Công (Nam Bộ), có thân hình cao lớn, bộ râu rậm và cứng như râu Trương Phi. Ông nổi tiếng là người quang minh chính trực, liêm khiết trong suốt thời gian làm quan dưới triều Gia Long và Minh Mạng.

Ông Phạm Đăng Hưng nổi tiếng là một vị quan thương dân. Vào thời Gia Long, khi thiên tai, hạn hán liên tiếp xảy ra, ông đang giữ chức Điền Tuần Quan. Ông thường mang theo ba bị hạt ngũ cốc để phát cho dân nghèo, hướng dẫn họ cách trồng trọt. Những gia đình quá nghèo khó, ông còn mang gạo đến giúp đỡ. Ông cũng thẳng tay trừng trị những quan tham ô, gian thương bóc lột dân chúng. Vì vậy, những người dân lương thiện vô cùng cảm mến ông, còn những kẻ xấu thì run sợ mỗi khi nghe thấy danh tiếng của ông. Có lẽ, hình tượng "ông Ba Bị" bắt đầu xuất phát từ đây, như một lời cảnh tỉnh dành cho những kẻ làm điều gian ác.

Vậy tại sao, từ một vị quan thanh liêm, hình tượng ông Phạm Đăng Hưng lại biến thành nỗi ám ảnh của trẻ con? Theo thời gian, gốc gác về ông Ba Bị dần bị phai mờ. Dựa vào chữ "bị" trong tên gọi, nhiều người cho rằng ông là một người ăn mày. Học giả An Chi phân tích rằng, ăn xin là một "nghề" tiêu cực, không mang lại lợi ích cho xã hội, ngoại trừ việc hù dọa trẻ con. Từ đó, ông Ba Bị thanh liêm ngày nào đã trở thành ông Ba Bị ăn xin chuyên dọa nạt trẻ con.

Ông Ba Bị, Phạm Đăng Hưng, cháu ngoại Phạm Đăng Hưng, Vua Tự Đức, ông ngoại Vua Tự Đức

(Ảnh minh hoạ)

Hình dáng quái dị của ông Ba Bị có lẽ xuất phát từ câu đồng dao "Ba bị, chín quai, mười hai con mắt". Câu đồng dao này vốn dùng để đếm số lượng đồ vật, trong đó "quai" là quai bị, "mắt" là mắt bị, tức là những lỗ hở đều đặn trên các đồ đan. Ba cái bị, mỗi bị có ba quai và bốn con mắt, nên ta có "Ba bị, chín quai, mười hai con mắt". Tuy nhiên, nhiều người đã hiểu nhầm "ba bị" là ông Ba Bị, "quai" là quai hàm, "mắt" là con mắt người. Với số lượng "chín quai", "mười hai mắt" người ta hình dung ông Ba Bị là một quái vật gớm ghiếc, dù thực tế ông chẳng liên quan gì đến câu đồng dao này.

Như vậy, do hiện tượng tam sao thất bản, hình tượng ông Ba Bị đã trải qua quá trình biến đổi từ một vị quan thanh liêm, được dân chúng kính trọng, thành một nhân vật đáng sợ, chuyên dùng để dọa nạt trẻ con.

Elly (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

Kể từ bây giờ: Người dân ra đường không mang theo Căn cước/CCCD sẽ bị phạt tiền hoặc tạm giữ về đồn công an, có phải không?

Theo quy định mới nhất, khi cơ quan chức năng kiểm tra mà người dân không thể xuất trình được giấy tờ tùy thân thì...
Kiến thức 3 ngày, 23 giờ trước

Hưởng mức lương lên tới hơn 14.000.000 đồng/tháng: Nhiệm vụ và quyền hạn của Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố là gì?

Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố hưởng mức phụ cấp 14 triệu đồng/tháng nếu hoàn thành những nhiệm vụ cụ thể dưới đây.
Kiến thức 3 ngày, 22 giờ trước

Chính thức tăng lương hưu lần thứ 3: Mức lương hưu cao nhất là bao nhiêu?

Từ ngày 1/7/2025, khi Luật BHXH mới có hiệu lực sẽ tăng lương hưu lần thứ 3 cho những người có mức lương hưu thấp...
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Từ tháng 7/2025: Trợ cấp 3.000.000 đồng hàng tháng cho người từ 75 tuổi không có lương hưu, đúng không?

Có nhiều thông tin cho rằng, người từ 75 tuổi không có lương hưu sẽ được nhận tiền trợ cấp hàng tháng lên tới 3...
Tin trong ngày 2 ngày, 4 giờ trước

Tại sao các phi tần thời nhà Thanh lại sợ hoạn quan 'xoa bẹn' sau khi được hoàng đế sủng hạnh? 'Xoa bẹn' có ý nghĩa gì?

Sau khi được Hoàng đế sủng hạnh, nhiều phi tần nhà Thanh không mừng rỡ mà trái lại luôn thấp thỏm lo âu. Nỗi sợ...
Hồ sơ tư liệu 2 ngày, 23 giờ trước

Lương giáo viên vượt mốc 20.000.000 đồng/tháng từ năm 2026, áp dụng đối với những trường hợp nào?

Thu nhập của giáo viên THPT, giáo viên THCS, Tiểu học và giáo viên mầm non vượt mốc 20.000.000 đồng/tháng từ năm 2026 nhưng chỉ...
Kiến thức 3 ngày, 22 giờ trước

Tin cùng mục

Tháng 7 âm lịch, 'Bạch Hổ' ghé thăm. 4 con giáp này nên cẩn thận với những 'rắc rối nhỏ' tìm đến cửa nhà mình

Tháng 7 âm lịch đã đến gần, thời tiết có phần khó lường, và sao "Bạch Hổ" như một vị khách không mời mà đến,...
Đời sống số 4 giờ, 15 phút trước

Như câu tục ngữ đã nói: 'Cưới vợ tránh xa môi trề, lấy đàn ông thì né trán nhăn ngoằn ngoèo', điều đó có đúng không?

Nhân tướng học có nguồn gốc từ thế kỷ thứ 7 trước Công nguyên. Đây là một kiến thức vĩ đại của thời cổ đại....
Kiến thức 4 giờ, 17 phút trước

Thêm 2 trường hợp không được cấp Sổ đỏ theo quy định mới nhất, ai mua bán đất phải biết

Trong năm 2025 nếu có ý định đầu tư, mua nhà hoặc đất thì người dân cần biết rõ những trường hợp sẽ không được...
Tin trong ngày 4 giờ, 22 phút trước

Việt Nam có loài cá tiền tỷ, trong bụng chứa 'báu vật' khiến giới nhà giàu săn lùng khắp châu Á

Món cá này khiến nhiều người bất ngờ bởi hương vị thơm ngon, nhẹ nhàng và đầy cuốn hút.
Kiến thức 4 giờ, 23 phút trước

Chi tiết những ngành học dễ tìm việc ở Việt Nam, thu nhập hàng trăm triệu/tháng, nhiều trường đào tạo

Việc lựa chọn ngành học có ý nghĩa quyết định đến cơ hội tìm kiếm việc làm và mức thu nhập sau khi ra trường....
Kiến thức 5 giờ, 32 phút trước

Tại sao lại nên bỏ tiền xu vào tủ lạnh khi ra ngoài?

Trong xã hội hiện đại, tủ lạnh đã trở thành một vật dụng thiết yếu trong cuộc sống gia đình. Vậy tại sao chúng ta...
Kiến thức 5 giờ, 46 phút trước

Tin mới cập nhật

Diễn viên Phương Oanh diện đồ xuyên thấu, vóc dáng xịn xò hậu sinh nở gây mê

Loạt ảnh Phương Oanh thả dáng đã gây sốt cõi mạng.
Chuyện làng sao 6 phút trước

Loại hoa trồng nhiều ở Việt Nam, được thương lái Trung Quốc lùng mua cả gốc lẫn rễ với giá gần 2 chỉ vàng/kg

Thương lái Trung Quốc đang lùng mua từ gốc tới rễ loại cây quý hiếm trồng nhiều ở Việt Nam, giá lên tới 18 triệu...
Kiến thức 7 phút trước

Zalo có 1 nút đặc biệt ấn vào là thấy ngay số điện thoại bạn bè, không cần phải xin

Zalo có nhiều tính năng tuyệt vời hơn bạn có thể nghĩ, một trong số đó là có thể xem số điện thoại của bạn...
Xài gì 7 phút trước

Tháng cô hồn, rắn và bướm vào nhà là điềm lành hay dữ?

Trong tháng 7 cô hồn nếu rắn bò hoặc bướm bay vào nhà có sao không? Cùng giải đáp thắc mắc với thông tin hữu...
Đời sống số 7 phút trước

Tại sao cha mẹ càng giàu con càng dễ trúng tuyển vào đại học?

Học sinh xuất sắc thường đến từ gia đình có điều kiện, sống tại khu vực có chất lượng giáo dục cao và được đầu...
Tin trong ngày 8 phút trước

Thấy chồng ôm ấp người phụ nữ khác, tôi lại mong: 'Anh cứ yêu cô ấy đi'

Khi thấy cảnh này, trong lòng tôi chỉ vang lên một ước nguyện kỳ quái: 'Anh cứ yêu cô ấy đi, xin đừng quay về...
Tâm sự 8 phút trước

Bắt đầu tiết kiệm 'tiền dưỡng già' ở độ tuổi nào lý tưởng nhất?

Theo chuyên gia ở độ tuổi nào là tốt nhất để tiết kiệm 'tiền dưỡng già', giúp tận dụng tối đa sức mạnh từ lãi...
Kiến thức 8 phút trước

Mổ bụng loài cá quý hiếm bậc nhất thế giới, nhà khoa học phát hiện sự thật gây sốc

Mặc dù chưa ai từng nhìn thấy loài này khi nó còn sống nhưng những mẫu xác chết đã giúp các nhà khoa học cuối...
Kiến thức 8 phút trước

Dự đoán tử vi tháng 9! Dự đoán sự nghiệp và tài chính của 12 con giáp: Biết ngay, để gặt hái thành quả

Sao Mộc chuyển động thuận của tháng 9 sẽ kích hoạt sự thay đổi tử vi. Những người sinh tuổi Hổ, Ngựa, Khỉ và Lợn...
Đời sống số 9 phút trước

Tỷ phú 82 tuổi xây chung cư 5.000 m2 tặng cả làng, mỗi gia đình một căn hộ để trả ơn

Không hẹn mà gặp, những doanh nhân thành đạt như ông Zi Guilin và Trần Sinh đã chọn cách dùng khối tài sản khổng lồ...
Tin trong ngày 17 phút trước