Những người thường xuyên cáu gắt, lạnh nhạt với người thân nhưng lại tử tế với người ngoài, đa phần thuộc 4 kiểu người này

1. Người bất tài vô dụng - Tự ti

Nếu bạn gặp một người kiêu ngạo tự đại, nói chuyện to tiếng, cử chỉ mạnh mẽ, tỏ ra đầy tự tin, bạn có thể nghĩ rằng đó là một người có thực lực và tự tin. Nhưng nếu sự thật hoàn toàn ngược lại thì sao?

Đằng sau nhiều hành vi cố ý thể hiện sự ưu việt của bản thân, thực chất lại ẩn giấu một cảm giác tự ti đang cố gắng che đậy. Cuộc sống của con người không thể hoàn hảo mười mươi, cảm giác tự ti chắc chắn sẽ tồn tại, chỉ là xem nó biểu hiện ra sao mà thôi. Có người tự ti sẽ rụt rè, thận trọng; có người tự ti sẽ dũng cảm thừa nhận, nỗ lực tiến bộ; có người tự ti sẽ khoa trương, giả vờ mình có năng lực phi thường.

Nhà tâm lý học Adler trong cuốn "Tự ti và Ưu việt" đã nói: "Nếu một vấn đề hoặc khó khăn xuất hiện, nhưng cá nhân không thể giải quyết và trong ý thức của mình thừa nhận rằng mình bất lực, thì cảm xúc đó chính là mặc cảm tự ti".

Có cảm giác tự ti sẽ sinh ra áp lực, có áp lực sẽ có những hành động bù đắp nhằm hướng tới cảm giác ưu việt.
Vì vậy, chúng ta có thể thấy trong nhiều gia đình, nếu một người ở bên ngoài không thể đảm đương công việc, không thể duy trì mối quan hệ xã hội tốt, thì về nhà sẽ đóng vai "bạo chúa", dùng cách làm tổn thương người thân để an ủi bản thân, chứng minh mình là người có quyền lực.

Điều này chỉ chứng minh một sự thật rằng những người càng thích ra oai với gia đình, bắt bẻ đủ điều, thì ở ngoài xã hội càng là người bất tài vô dụng.

Có nhiều cách tốt hơn để giải tỏa cảm xúc, đừng nên cáu gắt với người thân

2. Người bị kìm nén cảm xúc lâu dài - Trút giận

Có một số người luôn phải đeo "mặt nạ tính cách" theo yêu cầu nghề nghiệp, dùng thái độ tốt nhất để đối mặt với mọi người. Dù khách hàng nhận được dịch vụ tốt, nhưng điều này cũng đồng nghĩa với việc họ phải duy trì kiểm soát cảm xúc cao độ trong công việc. Sự kìm nén cảm xúc lâu dài và cường độ cao như vậy rất dễ khiến con người tích tụ vô số cảm xúc tiêu cực.

Trong khi đó, gia đình và những mối quan hệ thân thiết khó bị phá vỡ chính là khu vực an toàn tâm lý. Ở môi trường này, người thân sẽ bao dung vô điều kiện, người ngoài cũng không nhìn thấy vẻ mặt điên cuồng của chúng ta. Vì vậy, chúng ta dễ dàng trút bỏ những cảm xúc dư thừa khi ở nhà hoặc đối mặt với người thân.

Nhưng người thân là những người yêu thương, quan tâm chúng ta nhất. Họ không nên trở thành thùng rác cảm xúc, cũng không nên phải trả giá cho tâm trạng xấu của chúng ta. Có nhiều cách tốt hơn để giải tỏa cảm xúc, nhưng một khi đã làm tổn thương người thân thì rất khó để bù đắp.

3. Người được cưng chiều - Ỷ lại

Nhà tâm lý học Winnicott nói: "Trẻ con nổi nóng với mẹ, chính là đang kiểm tra ranh giới của tình yêu". Đứa trẻ biết rằng, với mẹ, nó luôn là người quan trọng nhất, được yêu thương sâu sắc.

Giống như một cặp đôi mới yêu, lúc đầu hai người còn chưa quen, luôn lịch sự nhường nhịn, e thẹn ngại ngùng. Khi tình cảm dần nồng nàn, sự tin tưởng thực sự được xây dựng, cô gái sẽ ngày càng trở nên "khó chiều", chàng trai cũng thường xuyên "làm nũng" trước mặt cô gái. Bởi vì họ biết rằng mình đã trở thành người được đối phương cưng chiều, ở bên đối phương họ có cảm giác an toàn vô hạn, vì vậy mới ỷ lại mà trút bỏ những cảm xúc nhỏ của mình.

Nhưng sự ỷ lại này một khi vượt quá giới hạn, chính là sự tống tiền cảm xúc quá mức, thường là thái độ mà con cái dành cho bố mẹ, người đòi hỏi dành cho người chu cấp. Trong tiềm thức, họ cho rằng mình là người quan trọng nhất đối với bố mẹ, dù có làm tổn thương họ thế nào, bố mẹ cũng sẽ không bỏ rơi mình.

Càng được cưng chiều, càng trở nên bừa bãi, không quan tâm đến cảm nhận của đối phương, đây không phải là cách xây dựng mối quan hệ tình cảm bền vững, mà ngược lại là chất xúc tác khiến nó nhanh chóng sụp đổ.

4. Người bắt nạt kẻ yếu - Chuyển di

Một người trưởng thành sẽ không trút giận lên sếp hay lãnh đạo, bởi vì sếp và lãnh đạo nắm giữ "mạng sống" kinh tế của họ. Một học sinh sẽ không trút giận lên giáo viên hay hiệu trưởng, bởi vì họ cũng nắm giữ sự nghiệp học hành của học sinh. Nếu cứ thẳng tay trút giận lên họ, hậu quả phải đối mặt có thể rất nghiêm trọng. Chúng ta không thể gánh chịu rủi ro này, chỉ có thể tìm kênh giải tỏa với chi phí thấp hơn.

Có người đặt đồ chơi bóp méo, bàn phím giải tỏa trên bàn làm việc; Có người đi tập thể dục; Có người đến phòng giải tỏa chuyên dụng để thoải mái xả stress. Nhưng nếu có cách nào khác với chi phí thấp hơn thì sao? Về nhà đánh con một trận, mắng vợ hay chồng một hồi, chê bố mẹ suốt buổi chiều nấu ăn dở tệ, nói rằng họ căn bản không hiểu mình... Hành vi như vậy, bản chất chính là bắt nạt kẻ yếu, nịnh bợ người mình không dám đụng vào, thoải mái sỉ nhục người nằm trong tầm kiểm soát của mình.

Lý thuyết trao đổi xã hội đã tiết lộ nguyên lý của việc này, đó là khi con người giao tiếp xã hội, trong tiềm thức cũng sẽ tính toán chi phí và rủi ro cảm xúc. Dùng cảm xúc đổi lấy tiền bạc, về nhà lại dùng tình yêu đổi lấy cảm xúc. Nhưng không biết rằng, thứ đắt giá nhất và khó trả nhất trên đời chính là nợ tình cảm, người ngoài có tác dụng lớn nhất là trao đổi tài nguyên, còn người thân mới là người sẵn sàng yêu thương chúng ta dù không có bất kỳ điều kiện nào.

Hy vọng mỗi người đều có thể học cách xử lý cảm xúc của bản thân một cách đúng đắn, dành sự dịu dàng lớn nhất cho gia đình. Để hạnh phúc của bạn trở thành nụ cười đón bạn mỗi lần bước chân vào nhà.

Diệu Hạnh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)