Không quá long trọng như ngày Tết Nguyên đán hay Tết Thanh minh nhưng Tết Đoan Ngọ cũng là dịp mà mọi nhà đều coi trọng. Vào ngày mùng 5 tháng 5 này, mỗi gia đình đều làm các món quen thuộc dâng cúng gia tiên và ăn để cầu mong may mắn, xua tan xui rủi.
Bánh ú tro (bánh gio)
Tết Đoan ngọ ở miền Trung không thế thiếu bánh ú tro (miền Bắc gọi là bánh gio). Loại bánh này được chế biến từ hai nguyên liệu chính là gạo nếp và nước tro. Mặc dù nguyên liệu dễ kiếm nhưng cách làm bánh khá cầu kỳ.
Dù vậy, bánh vẫn được nhiều người yêu thích nhờ vẻ ngoài trông như khối ngọc màu hổ phách trong vắt có thể nhìn thấu bên trong, còn hương vị nồng nồng, ăn vào có vị mát thanh khiết, rất tốt cho đường tiêu hóa.
Cơm rượu nếp
Nếu được hỏi Tết Đoan ngọ ăn gì thì chắc chắn không thể không nhắc tới cơm rượu nếp.
Món ăn này được làm từ nếp cái hoa vàng hoặc nếp cẩm. Hạt nếp tuyển chọn kỹ càng vừa căng tròn lại bóng mẩy.
Người ta đem vo sạch gạo rồi nấu chín sau đỏ ủ men vài ngày sau đó đem ra thưởng thức. Cơm rượu nếp ngon có độ cay nồng, thơm ngọt vừa đủ. Thời gian ủ và thưởng thức cơm rượu phải chính xác như thế món ăn này mới không bị chua, cay khó ăn.
Theo quan niệm, Tết Đoan ngọ ăn cơm rượu nếp sẽ khiến cho vi khuẩn, sâu bọ trong cơ thể bị say, dễ tiêu diệt hơn.
Thịt vịt
Người miền Bắc thường chỉ ăn bánh tro, cơm rượu nếp nhưng người miền Trung lại đặc biệt phải chuẩn bị thêm thịt vịt.
Sở dĩ thịt vịt góp mặt trong mâm cỗ cúng Tết Đoan ngọ là bởi tháng 5 là lúc thịt vịt ngon, thơm và béo múp. Loại thực phẩm này có tính hàn vì thế rất hợp ăn trong những ngày hè nóng bức.
Hơn nữa, thịt vịt còn là món ăn giải đen, xua đi mọi xui rủi cầu mong 1 tháng mới nhiều may mắn.
Món ngon từ thịt vịt cho ngày Tết Đoan ngọ được nhiều người lựa chọn là thịt vịt luộc chấm nước mắm gừng hoặc vịt quay da giòn ngon bắt mắt.
Vải - mận
Trên mâm cỗ cúng Tết Đoan ngọ cũng không thể thiếu 2 trái cây quen thuộc trong tháng 5 là vải cùng mận.
Theo quan niệm của người Việt, vì vải và mận có tính nóng vì thế sau khi ăn rượu nếp, sâu bọ đã bị chuốc say thì việc ăn thêm vải mận sẽ giúp tiêu diệt chúng tận gốc.
Xôi chè
Xôi chè là cái tên tiếp theo góp mặt trong danh sách này. Người miền Bắc sẽ nấu chè đậu xanh, miền Trung là chè hạt sen, hạt kê còn người miền Nam lại lựa chọn chè trôi nước.
Những món chè ngon sẽ giúp cho mâm lễ vật ngày Tết Đoan ngọ thêm đủ đầy.
(*)Thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo.
Hoàng Khuông (TH) (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)