Danh mục

Nguồn gốc, ý nghĩa của ngày Tết ông Công ông Táo

Thứ bảy, 03/02/2018 08:29

Hàng năm, đúng vào ngày 23 tháng Chạp, mọi nhà đều làm lễ tiễn ông Công ông Táo. Dưới đây là nguồn gốc, ý nghĩa của ngày Tết ông Công ông Táo không phải ai cũng biết.

Vào ngày 23 tháng Chạp, các gia đình sẽ chuẩn bị dọn dẹp nhà cửa, ban thờ sao cho gọn gàng, sạch sẽ. Đồng thời sẽ làm một mâm cỗ mặn, ba bộ quần áo bằng vàng mã, ba con cá chép sống, cùng xôi, chè mật và hương hoa tiễn ông Táo về chầu trời.

Ông Công, ông Táo hay còn gọi chung là Táo Quân trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc. Nhưng được Việt hóa thành sự tích "2 ông 1 bà" - vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc. Tuy vậy người dân vẫn quen gọi chung là Táo quân hoặc ông Táo. Dù sự tích này có nhiều dị bản nhưng đều theo một mô-típ chung đó là câu chuyện về ba người, do những hoàn cảnh éo le mà trở thành hai chồng một vợ.

Sự tích 1

Tương truyền có hai vợ chồng vì quá nghèo khổ nên phải bỏ nhau để đi tha phương cầu thực. Người vợ may mắn nên lấy được một anh chồng giàu, có của ăn của để. Còn người chồng thì trở thành kẻ hành khất kiếm sống qua ngày.

Năm ấy vào đúng ngày 23 tháng Chạp, người vợ đang lúi húi đốt vàng mã ngoài sân thì có một người ăn xin ăn mặc tả tơi, nhem nhuốc bước vào, nhận ra đó chính là người chồng cũ mà mình từng yêu thương, người vợ động lòng, nhanh chóng vào nhà lấy tiền bạc, cơm gạo ra cho.

Người chồng mới nhìn thấy, biết chuyện, nổi cơn ghen nghi ngờ vợ. Khó xử, tuyệt vọng vì không giải thích cho chồng mới hiểu, người vợ lao vào bếp lửa tự vẫn. Người chồng cũ vì vẫn còn yêu thương, đau xót cũng nhảy vào chết theo. Người chồng mới vì ân hận nên cũng nhảy vào đám lửa đỏ rực.

Lúc ấy, trời xanh trên cao cảm động bởi tình nghĩa sâu nặng của 3 người nên phong làm vua bếp. Và từ đó, dân gian mới có câu ca rằng:

"Thế gian một vợ một chồng

Chẳng như vua bếp hai ông một bà"

Tết ông Công ông Táo, Nguồn gốc Tết ông Công ông Táo, 23 tháng Chạp

Trong dân gian lưu truyền rất nhiều sự tích về ông Công, ông Táo (Ảnh: Internet)

Sự tích 2

Câu chuyện kể về đôi vợ chồng Thị Nhi và Trọng Cao, ăn ở với nhau mặn nồng tha thiết, nhưng mãi không có một mụn con. Dần dà, Trọng Cao thường kiếm cớ dằn vặt vợ. Một hôm, chỉ vì một chuyện nhỏ, Trọng Cao gây thành chuyện lớn, đánh Thị Nhi và đuổi đi. Thị Nhi bỏ nhà, lang thang đến một xứ khác và sau đó gặp Phạm Lang. Phải lòng nhau, hai người kết thành vợ chồng. Phần Trọng Cao, sau khi nguôi giận thì quá ân hận, nhưng vợ đã bỏ đi xa rồi. Cuối cùng, Trọng Cao quyết tâm đi tìm vợ về.

Ngày này qua tháng nọ, tìm mãi, hết gạo hết tiền, Trọng Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường. Vào đúng ngày 23 tháng Chạp, Thị Nhi đang đốt vàng mã ngoài sân, một hành khất vào ăn xin. Thị Nhi nhận ra người chồng cũ của mình, động lòng thương đem gạo ra cho. Bị Phạm Lang nghi ngờ, Thị Nhi lấy làm xấu hổ đâm đầu vào đống lửa đang đốt mã mà tự tử. Trọng Cao cảm tình ân nghĩa cũng lao vào lửa mà chết theo, Phạm Lang vì mối tình thương vợ, cũng nhảy vào cùng chết.

Trên cao Ngọc Hoàng thượng đế đã chứng kiến hết câu chuyện nên phong cho 3 người mỗi người một chức vụ khác nhau:

Phạm Lang là Thổ Công trông lo việc bếp.

Trọng Cao là Thổ Địa trông nom việc nhà.

Thị Nhi là Thổ Kỳ trong nom việc chợ búa.

Sự tích 3

Chuyện kể về 2 vợ chồng nghèo. Vợ quanh năm suốt tháng bán mặt cho đất bán lưng cho trời. Còn chồng đi buôn, biệt tăm biệt tích, năm về vài lần. Và một chuyến đi buôn xa, chồng đi biền biệt, bặt vô âm tín. Người vợ mỏi mòn chờ đợi 10 năm. Sau đó, nghĩ chồng đã chết nên vợ lấy người chồng khác làm nghề săn bắn, nuôi 1 tên đầy tớ tên là Lốc.

Ngày nọ, chồng mới và Lốc đi săn vắng nhà, đột nhiên người chồng cũ trở về và cho biết sở dĩ đi biền biệt là vì gặp giặc bắt lưu lạc trong rừng nay mới trốn thoát về được. Người vợ chỉ còn biết ôm chồng cũ khóc than, và dọn cơm rượu mời ăn. Khi chồng mới sắp về người vợ đưa chồng cũ ra đống rơm ẩn tạm. Chủ và tớ đi săn về được một con cầy. Chồng giục vợ đi sắm rượu để làm bữa nhậu.

Vợ tất tả chạy ra ngoài, người chồng và đầy tớ đốt đống rơm để thui cầy. Lửa vô tình đốt cháy thiêu người chồng cũ đang ngủ say. Giữa lúc đó, người vợ về thấy chồng cũ đã chết đau đớn, tự cảm thấy như thể vì mình mà chồng cũ chết, nên nhảy vào đống lửa chết theo.Người chồng mới thấy vợ chết cũng đâm đầu vào lửa. Người đầy tớ vừa thương chủ vừa hối hận vì chính tay mình châm lửa thiêu chết người cũng nhảy nốt vào lửa chết theo.

Ba vợ chồng sau đó được Diêm Vương cho hóa làm ba ông đầu rau. Còn người đầy tớ được hóa làm đồ dùng chặn đống nhấm, quen gọi là "thằng Lốc". Trong tranh vẽ Táo quân, thường thấy vẽ người đầy tớ có nghĩa đứng cạnh ba người.

Ý nghĩa

Cả 3 tích truyện tuy có nhân vật hoàn cảnh khác nhau, nhưng đều có một điểm chung là những nhân vật đều sống có nghĩa có tình. Người Việt xưa không bao giờ có thể chấp nhận việc đa phu, một bà hai ông. Người ta thường chỉ trích “Thế gian một vợ một chồng, không như vua bếp hai ông một bà”. Như vậy, điều mà tích truyện nhắc tới, đó không phải là cái lý, nhưng là cái tình nghĩa phu thê, sống chết cùng nhau.

Bên cạnh đó, các sự tích còn nhấn mạnh vai trò của bếp lửa trong mỗi gia đình. Bếp lửa ngoài công dụng nấu chín thực phẩm, còn là nơi cả gia đình quây quần bên nhau.

Lễ hội bao giờ cũng gắn bó với nghi thức thắp lửa thiêng. Lửa xua đuổi thú dữ, tạo bầu không khí ấm áp… Không gia đình nào là không có bếp lửa. Ngày nào lửa không bén trên bếp, ngày ấy là một ngày gia đình thiếu hơi ấm, thiếu tình thương.

Người Việt quan niệm ba vị Thần Táo (hay vua Bếp) định đoạt cát hung, phúc đức cho gia đình, phúc đức này do việc làm đúng đạo lý của gia chủ và những người trong nhà.

Với mong muốn Thần Bếp sẽ “phù hộ” cho gia đình mình được nhiều may mắn, nên hàng năm Tết đến, Vào ngày 23 tháng Chạp, người ta thường làm lễ tiễn đưa Táo Quân chầu trời một cách long trọng.

>> Loài hoa trưng Tết mang lại may mắn, tiền tài cho gia chủ

Theo Nguoiduatin.vn

Tin được quan tâm

Những con giáp nào cần thận trọng Ngày 24 tháng 7 là thứ Năm, tức 30 tháng 6 âm lịch?

Thời tiết là biểu hiện của tự nhiên, người xưa đã mô phỏng nó bằng con giáp và các tiết khí. Ngày 24 tháng 7...
Đời sống số 3 ngày, 14 giờ trước

Ngày mùng 1 tháng 6 âm lịch (nhuận) Ất Tỵ 2025, thắp hương vào khung giờ nào đẹp?

Thắp hương ngày mùng 1 tháng 6 âm lịch năm Ất Tỵ (2025), đặc biệt là tháng nhuận vào khung giờ này được coi là...
Làm sao 2 ngày, 1 giờ trước

Có nên xây nhà trong năm nhuận, tháng nhuận không? Câu trả lời từ chuyên gia sẽ khiến nhiều người bất ngờ

Nhiều người băn khoăn trong năm nhuận, tháng nhuận có nên xây nhà không?
Phong thủy 3 ngày trước

Những con giáp nào cần thận trọng Ngày 25 tháng 7 là thứ Sáu, ngày mùng 1 tháng 6 nhuận âm lịch

Sau Đại Nhiệt, nhiệt độ và độ ẩm sẽ hòa quyện, và đất sẽ trở thành trung tâm của sức mạnh. Thứ Sáu, ngày 25...
Đời sống số 23 giờ, 2 phút trước

Trưởng thôn, Tổ trưởng dân phố có được hưởng chính sách tinh giản biên chế sau khi sáp nhập xã không?

Căn cứ theo Nghị định 29, Trưởng thôn, Tổ trưởng dân phố có được hưởng chính sách tinh giản biên chế hay không?
Dòng sự kiện 2 ngày, 10 giờ trước

Những con giáp nào may mắn Ngày 24 tháng 7 là thứ Năm, tức ngày 30 tháng 6 âm lịch?

Ngày 24 tháng 7 là thứ Năm, ngày 30 tháng 6 âm lịch. Sự kết hợp của thiên can và địa chi là năm Tỵ,...
Đời sống số 3 ngày, 15 giờ trước

Tin cùng mục

Tin vui lớn: Đề xuất nâng mức giảm trừ gia cảnh lên 15,5 triệu đồng/tháng từ năm 2026

Nếu nghị quyết được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua, mức giảm trừ gia cảnh sẽ được áp dụng từ năm 2026.
Kiến thức 1 phút trước

Người Ấn Độ không ăn thịt lợn hoặc thịt bò và rất kén ăn cá, vậy họ ăn loại thịt nào?

Chúng ta đều biết người Ấn Độ coi bò như thần thánh. Bò có thể ung dung đi lại trên phố, nhưng tuyệt đối không...
Kiến thức 16 phút trước

Vị trí công việc này trong doanh nghiệp nhà nước được đề xuất hưởng mức lương 320.000.000 đồng/tháng

Nội dung này được đề cập trong một Dự thảo Nghị định liên quan đến tiền lương, thù lao, tiền thưởng do Bộ Nội vụ...
Doanh nghiệp 29 phút trước

Ở Việt Nam có loại cá tốt nhất thế giới, nhiều người hay cho mèo ăn, vừa rẻ vừa giàu DHA, là 'cá hồi cho nhà bình dân'

Theo chuyên gia dinh dưỡng, loại cá tưởng chừng quen thuộc lại có giá trị dinh dưỡng ngang ngửa "ông hoàng" cá hồi, đặc biệt...
Kiến thức 32 phút trước

5 trường hợp dù có sổ đỏ cũng không thể sang tên, người dân mua đất cần lưu ý kẻo mất tiền oan

Luật Đất đai 2024, cụ thể là Khoản 1 và Khoản 8 Điều 45, đã đưa ra những quy định chi tiết về các điều...
Tin trong ngày 39 phút trước

4 dòng sông 'chết', ô nhiễm bậc nhất giữa thủ đô Hà Nội sắp được 'hồi sinh'

UBND thành phố Hà Nội đã ban hành quyết định phê duyệt Đề án “Phục hồi chất lượng môi trường và phát triển hệ thống...
Kiến thức 49 phút trước

Tin mới cập nhật

Tác dụng của nước tía tô và mật ong là gì?

Tía tô không chỉ là loại gia vị phổ biến trong cuộc sống mà còn là một vị thuốc Đông y. Nó có tác dụng...
Chăm sóc sức khỏe 24 phút trước

Không phải mê tín! Sau 60 tuổi, không cần phải gặp lại 4 người này nữa. Tránh xa họ quả là một điều may mắn!

Như câu tục ngữ đã nói: "Ba mươi tuổi độc lập, bốn mươi tuổi không còn nghi ngờ, năm mươi tuổi biết ý trời, sáu...
Kiến thức 54 phút trước

Thí sinh đạt 15 - 20 điểm nên đăng ký nguyện vọng vào ngành nào, trường nào?

Căn cứ theo phổ điểm tổ hợp môn do Bộ GD-ĐT công bố, số thí sinh đạt từ 15 - 20 điểm chiếm tỷ lệ...
Tin trong ngày 1 giờ, 13 phút trước

Kể từ năm 2025: Vi phạm lỗi này có thể bị tịch thu xe vĩnh viễn, tước quyền sử dụng giấy phép lái xe

Theo Nghị định 123/2021/NĐ-CP, từ ngày 1/1/2022, người điều khiển ô tô quá niên hạn có thể bị xử phạt lên đến 12.000.000 đồng.
Kiến thức 1 giờ, 25 phút trước

Đừng bỏ lỡ! Bắt đầu từ tháng 8, sự nghiệp sẽ khởi sắc và những con giáp nào có số mệnh giàu có

Thảm họa đã qua. Từ tháng 8 trở đi, sự nghiệp của bạn sẽ thăng hoa và bạn sẽ nhận được nhiều tiền. Những con...
Đời sống số 1 giờ, 29 phút trước

Dinh thự nghìn tỷ của ca sĩ Long Nhật: Nội thất đắt đỏ toàn gỗ quý, thiết kế xa hoa như cung điện Hoàng gia

Cơ ngơi của ca sĩ Long Nhật ở TP. HCM khiến đồng nghiệp và khán giả trầm trồ bởi vẻ bề thế như một tòa...
Nhà Sao 9 giờ, 34 phút trước

'Tháng 6 nhuận' đã đến, người già nói 'Tháng nhuận kiêng 4 điều, cả năm không tai ương', rốt cuộc kiêng những gì?

Tháng 6 nhuận năm 2025 đã tới! Bạn có biết vì sao có hai tháng 6 trong năm? Và đặc biệt, cổ nhân khuyên '4...
Kiến thức 9 giờ, 40 phút trước

Một á hậu bị nghi mang thai con đầu lòng sau khi được cầu hôn tại Phú Sĩ

Thời gian qua, Hương Ly cũng lộ dấu hiệu lạ khi ít hoạt động, hạn chế cập nhật hình ảnh mới trên Facebook.
Chuyện làng sao 9 giờ, 19 phút trước

Lan Phương ra sao sau thông báo ly thân chồng Tây?

Lan Phương bày tỏ không ngờ được nhiều người động viên, nhờ đó cô cảm thấy được nhẹ lòng hơn.
Chuyện làng sao 9 giờ, 21 phút trước

Điểm chuẩn Học viện An ninh nhân dân từ năm 2021 - 2024

Trong năm 2025, Học viện An ninh nhân dân tuyển 440 sinh viên hệ chính quy, tăng 30 chỉ tiêu so với năm ngoái.
Tin trong ngày 11 giờ, 42 phút trước