Danh mục

Nguồn gốc, ý nghĩa của ngày Tết ông Công ông Táo

Thứ bảy, 03/02/2018 08:29

Hàng năm, đúng vào ngày 23 tháng Chạp, mọi nhà đều làm lễ tiễn ông Công ông Táo. Dưới đây là nguồn gốc, ý nghĩa của ngày Tết ông Công ông Táo không phải ai cũng biết.

Vào ngày 23 tháng Chạp, các gia đình sẽ chuẩn bị dọn dẹp nhà cửa, ban thờ sao cho gọn gàng, sạch sẽ. Đồng thời sẽ làm một mâm cỗ mặn, ba bộ quần áo bằng vàng mã, ba con cá chép sống, cùng xôi, chè mật và hương hoa tiễn ông Táo về chầu trời.

Ông Công, ông Táo hay còn gọi chung là Táo Quân trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc. Nhưng được Việt hóa thành sự tích "2 ông 1 bà" - vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc. Tuy vậy người dân vẫn quen gọi chung là Táo quân hoặc ông Táo. Dù sự tích này có nhiều dị bản nhưng đều theo một mô-típ chung đó là câu chuyện về ba người, do những hoàn cảnh éo le mà trở thành hai chồng một vợ.

Sự tích 1

Tương truyền có hai vợ chồng vì quá nghèo khổ nên phải bỏ nhau để đi tha phương cầu thực. Người vợ may mắn nên lấy được một anh chồng giàu, có của ăn của để. Còn người chồng thì trở thành kẻ hành khất kiếm sống qua ngày.

Năm ấy vào đúng ngày 23 tháng Chạp, người vợ đang lúi húi đốt vàng mã ngoài sân thì có một người ăn xin ăn mặc tả tơi, nhem nhuốc bước vào, nhận ra đó chính là người chồng cũ mà mình từng yêu thương, người vợ động lòng, nhanh chóng vào nhà lấy tiền bạc, cơm gạo ra cho.

Người chồng mới nhìn thấy, biết chuyện, nổi cơn ghen nghi ngờ vợ. Khó xử, tuyệt vọng vì không giải thích cho chồng mới hiểu, người vợ lao vào bếp lửa tự vẫn. Người chồng cũ vì vẫn còn yêu thương, đau xót cũng nhảy vào chết theo. Người chồng mới vì ân hận nên cũng nhảy vào đám lửa đỏ rực.

Lúc ấy, trời xanh trên cao cảm động bởi tình nghĩa sâu nặng của 3 người nên phong làm vua bếp. Và từ đó, dân gian mới có câu ca rằng:

"Thế gian một vợ một chồng

Chẳng như vua bếp hai ông một bà"

Tết ông Công ông Táo, Nguồn gốc Tết ông Công ông Táo, 23 tháng Chạp

Trong dân gian lưu truyền rất nhiều sự tích về ông Công, ông Táo (Ảnh: Internet)

Sự tích 2

Câu chuyện kể về đôi vợ chồng Thị Nhi và Trọng Cao, ăn ở với nhau mặn nồng tha thiết, nhưng mãi không có một mụn con. Dần dà, Trọng Cao thường kiếm cớ dằn vặt vợ. Một hôm, chỉ vì một chuyện nhỏ, Trọng Cao gây thành chuyện lớn, đánh Thị Nhi và đuổi đi. Thị Nhi bỏ nhà, lang thang đến một xứ khác và sau đó gặp Phạm Lang. Phải lòng nhau, hai người kết thành vợ chồng. Phần Trọng Cao, sau khi nguôi giận thì quá ân hận, nhưng vợ đã bỏ đi xa rồi. Cuối cùng, Trọng Cao quyết tâm đi tìm vợ về.

Ngày này qua tháng nọ, tìm mãi, hết gạo hết tiền, Trọng Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường. Vào đúng ngày 23 tháng Chạp, Thị Nhi đang đốt vàng mã ngoài sân, một hành khất vào ăn xin. Thị Nhi nhận ra người chồng cũ của mình, động lòng thương đem gạo ra cho. Bị Phạm Lang nghi ngờ, Thị Nhi lấy làm xấu hổ đâm đầu vào đống lửa đang đốt mã mà tự tử. Trọng Cao cảm tình ân nghĩa cũng lao vào lửa mà chết theo, Phạm Lang vì mối tình thương vợ, cũng nhảy vào cùng chết.

Trên cao Ngọc Hoàng thượng đế đã chứng kiến hết câu chuyện nên phong cho 3 người mỗi người một chức vụ khác nhau:

Phạm Lang là Thổ Công trông lo việc bếp.

Trọng Cao là Thổ Địa trông nom việc nhà.

Thị Nhi là Thổ Kỳ trong nom việc chợ búa.

Sự tích 3

Chuyện kể về 2 vợ chồng nghèo. Vợ quanh năm suốt tháng bán mặt cho đất bán lưng cho trời. Còn chồng đi buôn, biệt tăm biệt tích, năm về vài lần. Và một chuyến đi buôn xa, chồng đi biền biệt, bặt vô âm tín. Người vợ mỏi mòn chờ đợi 10 năm. Sau đó, nghĩ chồng đã chết nên vợ lấy người chồng khác làm nghề săn bắn, nuôi 1 tên đầy tớ tên là Lốc.

Ngày nọ, chồng mới và Lốc đi săn vắng nhà, đột nhiên người chồng cũ trở về và cho biết sở dĩ đi biền biệt là vì gặp giặc bắt lưu lạc trong rừng nay mới trốn thoát về được. Người vợ chỉ còn biết ôm chồng cũ khóc than, và dọn cơm rượu mời ăn. Khi chồng mới sắp về người vợ đưa chồng cũ ra đống rơm ẩn tạm. Chủ và tớ đi săn về được một con cầy. Chồng giục vợ đi sắm rượu để làm bữa nhậu.

Vợ tất tả chạy ra ngoài, người chồng và đầy tớ đốt đống rơm để thui cầy. Lửa vô tình đốt cháy thiêu người chồng cũ đang ngủ say. Giữa lúc đó, người vợ về thấy chồng cũ đã chết đau đớn, tự cảm thấy như thể vì mình mà chồng cũ chết, nên nhảy vào đống lửa chết theo.Người chồng mới thấy vợ chết cũng đâm đầu vào lửa. Người đầy tớ vừa thương chủ vừa hối hận vì chính tay mình châm lửa thiêu chết người cũng nhảy nốt vào lửa chết theo.

Ba vợ chồng sau đó được Diêm Vương cho hóa làm ba ông đầu rau. Còn người đầy tớ được hóa làm đồ dùng chặn đống nhấm, quen gọi là "thằng Lốc". Trong tranh vẽ Táo quân, thường thấy vẽ người đầy tớ có nghĩa đứng cạnh ba người.

Ý nghĩa

Cả 3 tích truyện tuy có nhân vật hoàn cảnh khác nhau, nhưng đều có một điểm chung là những nhân vật đều sống có nghĩa có tình. Người Việt xưa không bao giờ có thể chấp nhận việc đa phu, một bà hai ông. Người ta thường chỉ trích “Thế gian một vợ một chồng, không như vua bếp hai ông một bà”. Như vậy, điều mà tích truyện nhắc tới, đó không phải là cái lý, nhưng là cái tình nghĩa phu thê, sống chết cùng nhau.

Bên cạnh đó, các sự tích còn nhấn mạnh vai trò của bếp lửa trong mỗi gia đình. Bếp lửa ngoài công dụng nấu chín thực phẩm, còn là nơi cả gia đình quây quần bên nhau.

Lễ hội bao giờ cũng gắn bó với nghi thức thắp lửa thiêng. Lửa xua đuổi thú dữ, tạo bầu không khí ấm áp… Không gia đình nào là không có bếp lửa. Ngày nào lửa không bén trên bếp, ngày ấy là một ngày gia đình thiếu hơi ấm, thiếu tình thương.

Người Việt quan niệm ba vị Thần Táo (hay vua Bếp) định đoạt cát hung, phúc đức cho gia đình, phúc đức này do việc làm đúng đạo lý của gia chủ và những người trong nhà.

Với mong muốn Thần Bếp sẽ “phù hộ” cho gia đình mình được nhiều may mắn, nên hàng năm Tết đến, Vào ngày 23 tháng Chạp, người ta thường làm lễ tiễn đưa Táo Quân chầu trời một cách long trọng.

>> Loài hoa trưng Tết mang lại may mắn, tiền tài cho gia chủ

Theo Nguoiduatin.vn

Tin được quan tâm

Từ sau 1/7/2025, người dân không đi đổi Đăng ký xe sẽ bị phạt tới 6 triệu đồng, đúng không?

Đây chính là câu hỏi được người dân quan tâm lúc này, để biết thêm chi tiết mời bạn đọc tham khảo trong bài viết...
Kiến thức 3 ngày, 7 giờ trước

Sau ngày 1/7/2025, người dân không đổi CCCD sang Căn cước mẫu mới sẽ bị phạt 5 triệu đồng, đúng không?

Nhiều trường hợp phải đổi CCCD sang căn cước mới, nếu không sẽ bị xử phạt theo quy định.
Kiến thức 3 ngày, 1 giờ trước

Người dân đặc biệt chú ý: Từ nay đến hết 2025, CSGT toàn quốc tập trung xử lý các vi phạm giao thông này

Vi phạm giao thông năm 2025 được xử lý nghiêm khắc siết chặt hành vi tham gia giao thông hơn so với trước đây, người...
Kiến thức 2 ngày, 3 giờ trước

Chính thức từ 15/5: Xe máy vi phạm 3 lỗi phổ biến này chỉ bị CSGT nhắc nhở, không xử phạt

Từ ngày 15/5/2025, người điều khiển xe máy phạm ba lỗi phổ biến sau sẽ không bị xử phạt mà chỉ bị CSGT nhắc nhở....
Kiến thức 2 ngày, 22 giờ trước

Chiếc Maybach S-Class mới sang trọng đến mức nào? Cảm giác như đang ở khách sạn khi bạn ngồi vào và nó lái ổn định như một chiếc thuyền!

Khi một chiếc xe chạy trên phố, người qua đường sẽ ngoái đầu nhìn. Đây chính là nét quyến rũ của chiếc Mercedes-Benz S-Class Maybach...
Kiến thức 2 ngày, 3 giờ trước

Ngân hàng điều chỉnh hạn mức rút tiền qua thẻ ATM: Một ngày người dân được rút tối đa bao nhiêu tiền?

Để đáp ứng nhu cầu rút tiền mặt của người dân và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho khách hàng, nhiều ngân hàng đã...
Tin trong ngày 2 ngày, 1 giờ trước

Tin cùng mục

Xóa bỏ Sổ đỏ hộ gia đình, người dân cố tình không đổi sang mẫu mới sẽ bị phạt 20.000.000 đồng, đúng không?

Sổ đỏ hộ gia đình bị xóa bỏ, có bắt buộc phải đổi sang mẫu mới không? Đây là câu hỏi đang được rất nhiều...
Kiến thức 56 phút trước

Từ nay đến 31/12/2025, người dân làm hộ chiếu (passport) sẽ được hưởng một quyền lợi đặc biệt này

Đến trước ngày 1/1/2026, người dân làm hộ chiếu online sẽ được giảm 10% lệ phí theo quy định.
Tin trong ngày 1 giờ, 5 phút trước

Tăng 38,9% trợ cấp xã hội hàng tháng từ 1/7/2025, ai sẽ được hưởng lợi lớn nhất?

Một tin vui lớn vừa đến với hàng triệu người thuộc diện bảo trợ xã hội trên cả nước: mức trợ cấp xã hội hàng...
Kiến thức 1 giờ, 10 phút trước

Đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện trước 2021 sẽ được nghỉ hưu sớm 2-5 năm, có đúng không?

Chính phủ ban hành Nghị định 159/2025 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội...
Tin trong ngày 1 giờ, 26 phút trước

Từ bây giờ, chủ hộ kinh doanh có thể bị phạt đến 75.000.000 đồng nếu không làm điều này

Kể từ ngày hôm nay (1/7/2025), chủ doanh nghiệp, chủ hộ kinh doanh không đóng BHXH bắt buộc có thể bị phạt tối đa là...
Dòng sự kiện 1 giờ, 28 phút trước

Ngành 'khát' gần 700.000 nhân sự, lương lên đến 40 triệu/tháng, doanh nghiệp tranh nhau từng người

Việt Nam dự kiến thiếu hụt hơn 700.000 nhân sự chuyên trách về an ninh mạng trong thời gian tới.
Kiến thức 2 giờ, 45 phút trước

Tin mới cập nhật

Gia thế khủng của MC VTV vừa gây bão với bảng điểm toàn 9, 10 khi học đại học

Nam MC Việt Khuê của VTV vừa gây bão mạng khi khoe bảng điểm siêu khủng toàn 9, 10 lúc còn là sinh viên.
Chuyện làng sao 2 giờ, 36 phút trước

Loại cây dại có giá 28.000 một lạng, là 'nhân sâm' của làng quê Việt mà ít người biết đến

Cỏ tháp bút là loài cây dại mọc hoang ở làng quê Việt Nam, tưởng vô giá trị nhưng lại là dược liệu quý mang...
Chăm sóc sức khỏe 2 giờ, 54 phút trước

Đầu gối của bạn có bị sưng lên khi đứng hoặc đi bộ trong thời gian dài không? Hãy ấn 'Tam giác tăng cường sức mạnh' ở đầu gối trong 3 phút mỗi ngày để giảm đau

Trong nhịp sống hiện đại, tình trạng đau, sưng hoặc cảm giác căng tức đầu gối sau khi đi bộ, đứng lâu hay vận động...
Chăm sóc sức khỏe 2 giờ, 57 phút trước

Người dân đi xe máy ra đường không đáp ứng điều kiện này có thể bị CSGT phạt hơn 10.000.000 đồng

Xe máy là phương tiện giao thông phổ biến tại Việt Nam, và theo Điều 56 Luật Trật tự An toàn Giao thông Đường bộ...
Tin trong ngày 2 giờ, 18 phút trước

Sắp có thêm 1 khu du lịch sinh thái nghỉ dưỡng, tọa lạc tại Vườn di sản ASEAN rộng 57.000ha ở Việt Nam

Khu du lịch sinh thái nghỉ dưỡng này có tổng vốn đầu tư gần 700 tỷ đồng.
Du lịch Việt 2 giờ, 30 phút trước

Năm 2025, 3 trường hợp không thể sang tên sổ đỏ dù mua nhà đất đã công chứng xong, người dân nên chú ý

Sang tên sổ đỏ là cách gọi thông thường của người dân để chỉ thủ tục đăng ký biến động khi chuyển nhượng, tặng cho...
Tin trong ngày 3 giờ, 36 phút trước

Việt Nam trồng bạt ngàn loại lá chứa vàng thật, cô đặc là ra vàng, 'kho báu' trước mắt mà nhiều người không hay biết

Việt Nam đang sở hữu một loại cây có khả năng kỳ diệu là hút và tích trữ vàng thật trong lá, tạo nên một...
Kiến thức 3 giờ, 38 phút trước

Kể từ bây giờ, hóa đơn từ 5 triệu đồng bắt buộc phải chuyển khoản, đúng không?

Ngày 26/11/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) 2024, thay thế Luật Thuế GTGT năm 2008. Luật mới có...
Tin trong ngày 3 giờ, 40 phút trước

Đổi tên hai trường đại học ở Hà Nội, thí sinh cần cập nhật khi đăng ký nguyện vọng xét tuyển đại học năm 2025

Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã ký các quyết định về việc đổi tên hai trường đại học tại thành phố Hà Nội.
Tin trong ngày 3 giờ, 58 phút trước