Nghiên cứu cho thấy việc lựa chọn các vị trí hang sâu, tối để vẽ của người xưa là vì… thiếu oxy, kết nối với thế giới ngầm

Vào thế kỷ 19, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một loạt các hang động được trang trí có niên đại từ 40.000 đến 14.000 năm - thuộc thời kỳ đồ đá cũ trên hoặc cuối thời kỳ đồ đá - trên khắp Tây Âu.

Các hang động, được tìm thấy chủ yếu ở Tây Ban Nha và Pháp, có đầy những bức tranh trên tường, nhiều trong số chúng nằm ở những khu vực chỉ có thể tiếp cận bằng những lối đi hẹp. Các bức tranh được sơn màu đen, đỏ vẽ hình nhiều động vật và các kí tự trừu tượng.

Vậy lý do gì mà các hoạ sĩ lại lựa chọn những địa điểm khó khăn và ẩn chứa nhiều rủi ro cho tín mạng của bản thân để thực hiện các bức vẽ như vậy? Để trả lời câu hỏi này, một nhóm các nhà nghiên cứu tại Đại học Tel Aviv đã tập trung vào một đặc điểm của những hang động sâu và hẹp, đặc biệt là những hang động cần ánh sáng nhân tạo: lượng oxy thấp.

Các nhà nghiên cứu đã chạy mô phỏng máy tính của các hang động mô hình với độ dài lối đi khác nhau dẫn đến các khu vực "cửa hang" lớn hơn một chút, và phân tích sự thay đổi nồng độ oxy nếu một người đứng ở các vị trí khác nhau của hang động đốt một ngọn đuốc. Lửa từ ngọn đuốc là một trong một số yếu tố làm cạn kiệt oxy bên trong hang động.

Họ phát hiện ra rằng nồng độ oxy phụ thuộc vào chiều cao của lối đi, với những lối đi ngắn hơn sẽ có ít oxy hơn. Trong hầu hết các mô phỏng, nồng độ oxy giảm từ mức khí quyển tự nhiên 21% xuống 18% sau khi ở bên trong hang động chỉ khoảng 15 phút.

Mức độ oxy thấp như vậy có thể gây ra tình trạng thiếu oxy trong cơ thể, dẫn tới tình trạng nhức đầu, khó thở, lú lẫn và bồn chồn. Nhưng mặt khác, nó làm tăng hormone dopamine trong não dẫn tới ảo giác và cảm giác hưng phấn. Đối với các hang động sâu, hẹp, nồng độ oxy giảm xuống thấp tới 11%, điều này sẽ gây ra các triệu chứng thiếu oxy nghiêm trọng hơn.

Các nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết rằng, người cổ đại chui vào những không gian tối tăm sâu thẳm này để tạo ra các tác phẩm nghệ thuật.

"Chúng tôi cho rằng việc vào những hang động sâu và tối này là một lựa chọn có ý thức", tác giả chính của nghiên cứu Yafit Kedar cho hay.

Để có thể nhìn thấy trong bóng tối, các họa sỹ phải thắp đuốc. Điều này càng làm giảm oxy trong hang động. Các hang động có ý nghĩa đặc biệt với các nền văn minh cổ đại. Chúng được coi là "cổng kết nối với thế giới ngầm".

Kedar và các cộng sự tin rằng người cổ đại vẽ tranh trong trạng thái ảo giác như một cách để duy trì mối liên hệ của họ với các thực thể của thế giới ngầm. "Ý tưởng là họ đi sâu vào trong hạng động. Họ tin rằng có thứ gì đó ở đó và có những thực thể bên ngoài bức tường", Kedar cho hay.

Các nhà nghiên cứu đang tìm cách phân tích số người ở cùng một thời điểm trong các hành động này và thời điểm họ cùng nhau kéo dài bao lâu.

Dương Huyền